de maatschap
Bij de foto's:
1. Als pasgeboren baby
op de schoot van haar
vader, prins Hendrik.
2. Juliaantje voor het
eerst op de schaatsen,
geholpen door haar
moeder en een hofdame.
3. V.l.n.r. koningin Wil-
helmina, koningin-moe
der Emma, prinses
Juliana en prins Hen
drik bij de Nieuwe Kerk
in Amsterdam in 1929.
4. De inhuldiging van
koningin Juliana op 8
september 1948. De ge
nodigden brengen een
'Leve de koningin' uit.
5. Als meisje poserend
voor de fotograaf.
6. In een speciaal pa
leisklasje' met maar
vier leerlingen doorliep
Juliana (uiterst rechts)
de lagere school in vier
jaar tijd.
7. Prinses Juliana als
moeder met echtgenoot
Bernhard en haar vier
dochters. De foto werd
gemaakt in augustus
1947, kort na de geboor
te van prinses Marijke.
JUL*
Maandag 30 april wordt prinses Jur, en
maatschappelijk werk. Dit beroep hses v
begon al tijdens de studentenjaren in ar ooi
zij veel van dat ideaal in haar dagK te st
roepingen die er bestaan", zen lei
„Ik wil klusjes voor je blijven
doen", zei prinses Juliana tegen
haar dochter Beatrix
onmiddellijk nadat deze
koningin was geworden.
Representatieve
verplichtingen, zoals het
namens Beatrix openen van een
tentoonstelling over Nederland
in het Canadese Toronto, zou je
nog tot dergelijke klusjes
kunnen rekenen, maar al
spoedig kreeg de prinses een
.echte' baan.
Roeping
Juliana heeft haar interesse voor het
maatschappelijk werk nooit onder
stoelen of banken gestoken. In een
toespraak zei zein 1958: „Een
roeping tot maatschappelijk werk,
waarbij met zo grote geestelijke
inspanning tevens zo grote
fijngevoeligheid gepaard moet
gaan, hoort mijns inziens tot de
mooiste roepingen die er zijn". En
ook: „Een roeping, geen baan, maar
een terrein waarop men spontaan
bewogen móet zijn".
Juliana's sociale bewogenheid
komt enerzijds voort uit haar
karakter, anderzijds werd het in
haar opvoeding sterk gestimuleerd.
Koningin Wilhelmina schreef in
haar biografie .Eenzaam maar niet
alleen' over Juliana: „Juliana heeft
altijd een sterke behoefte aan
menselijke gemeenschap gevoeld.
Dit is een kenmerkende trek in haar
karakter. Van haar prilste jeugd af
aan heeft zij het als iets bevrijdends,
als iets gelukkigmakends gevoeld
wanneer zij, waar zij ook kwam, als
mens werd beschouwd en
gewaardeerd".
Bij Juliana's 18e veijaardag zou
Wilhelmina zeggen: „Mijne
gedachten gaan vanzelf terug tot uw
prille jeugd, waarin wij reeds het
verlangen van u éen te voelen en
mede te leven met anderen,
mochten beluisteren".
Maar Wilhelmina had dan ook sterk
de nadruk gelegd op Juliana's
sociale ontplooiing. Toen voor
Juliana op haar zesde jaar een
paleisklasje werd gevormd, waarin
- in vier jaar tijd - het hele lagere
schoolprogramma werd afgewerkt,
zei Wilhelmina tegen een hofdame:
„Breng Jula zoveel mogelijk met
mensen in contact en laat haar
vooral met haar hart meeleven. Nu
moet ze het erg vinden als iemand
van een ladder valt. Maar later moet
ze meeleven en het erg vinden als
een minister valt".
Naar Leiden
De grootste stoot tot Juliana's
interesse in het maatschappelijk
werk werd echter gegeven tijdens
haar studiejaren. In 1927 ging de
prinses naar Leiden. Juliana was
erin geslaagd de weerstand die er
aan het hof bestond een prinses
zomaar tussen het gewone volk -
en die van haar moeder Wilhelmina
te breken. Wilhelmina stond, zoals
zij zelf schreef, „met wantrouwende
terughoudendheid tegenover de
wetenschappelijk ingestelde
mens", al zegt zij in haar biografie
eveneens „van harte" te hebben
ingestemd met Juliana's
universitaire plannen. Juliana
mocht één jaar in Leiden gaan
studeren. Het werden er
tweeéneenhalf.
In de villa 't Waerle in Katwijk, die
Juliana met vier vriendinnen
tijdens haar studie bewoonde, werd
druk gepraat over de hete
Eind 1980 vroeg koningin Beatrifc
haar moeder erevoorzitter te
worden van de Nationale
Commissie voor het Internationale
Jaar van Gehandicapten 1981. „Het
was eenvoudig het grootste cadeau
dat ik van mijn leven ooit heb
gehad", zo zei Juliana in een
interview met het maandblad
Vorsten. Na 1981 werd zij gevraagd
als erevoorzitter van de Stichting
Redt de Kinderen Nederland, een
internationale stichting die actief is
voor kinderen in de Derde Wereld.
Juliana daarover: „Ik was dolblij".
Juliana, die elf jaar geleden zei dat
ze er niet aan dacht om met haar
65ste met pensioen te gaan, is blij
dat ze nu wel gepensioneerd is. „Nu
ben ik blij dit werk te kunnen
doen".
„Ik beschouw het als een baan. Dit
is het soort werk dat me het meest
aantrekt. Maatschappelijk werk in
het algemeen. Als ik geen koningin
zou zijn geweest, zou ik deze
richting hebben gekozen". Al het
maatschappelijke heeft mijn
interesse, zo zegt Juliana in het
interview met Vorsten. „Ik zou ook
wel geïnteresseerd zijn geweest in
bejaardenzorg of werk voor de
tweede generatie van buitenlandse
werknemers".
Een ongedwongen foto vijulia
opening van een lelie-tentop de
hangijzers van die tijd; de culturekhtoff
verheffing van de arbeider, de ersenc
emancipatie van de massa die doad gek
de sociale hervormers van die tijdckledi
werd gezien als bron van vrede enrd na«
welzijn: het nóóit meer oorlog vangdige
de pacifisten. Bovendien maakte siscor
Juliana in Leiden kennis met hetfdadij
werk van de latere mmig
Nobelprijswinnaar Jan Tinbergerevel o
(een sociaalhervormer en fel liana i
antimilitarist), de pacifistische hroon
historicus W. Banning en van de tvang
humanist en antinationalist buite
Huizinga. Zy hebben grote invloeostani
üitgeoefeqd op J uliana's latere üteng
denken. 1933
De debatten in 't Waerle gaven iör re£
Juliana de kans iets mee té pikkeiftieen
van h£t idealisme, zoals dat in >inig
„gegoede kringen" werd beleden. ien k£
Later zou zij daarover tegen Fran%, hoi
studenten zeggen: „Toen ik zelf ^arin
studente was waren de idealen flim v
duidelijk, maar de zogenaamde ilitiek
werkelijkheid was dat ook, en er m Ju
bestond geen brug die leidde van ,ren o
ideaal naar realiteit". risisc
Maar toch had die inist<
studentenbewogenheid Juliana ken o]
duidelijk gemaakt wat ze wilde: eetstar
maatschappelijk vak studeren, ui we
Wilhelmina vónd het studeren in echte
Leiden echter langzamerhand eeds
welletjes en sommeerde haar thuia— v
te komen. Dat gebeurde op 30
januari 1930, nadat de Leidse i het
universiteit Juliana vanwege haarulian
prestaties een eredoctoraat in de oorn;
wijsbegeerte en letteren had ezig.
verleend. Een bul waar Juliana 'oord
absoluut geen prijs op stelde lade
(koningin-moeder Emma zei lendi
hierover: „Heeft mijn kleindochteDorzi
werkelijk zo hard gestudeerd dat zyerg
een dergelijk eervol einde van haaianac
studie verdient?" En toen er geen je eei
antwoord kwam: „Deze gebeurteniaarn
bewijst weer eens dat men geneigdad zi
is prestaties te overdrijven wanneefiaki
het Koninklijk Huis in het geding loud
is"). brdi
cger
Cnsiscomite urke
Om de overgang van de k"1111
studentenwereld naar de „kille" !°rl°
wereld (koningin Wilhelmina) voofoori
Juliana niet al te moeilijk te makentana
namen haar ouders haar mee op ,er^'
vakantie. Eerst naar Duitsland, ltr'Jc
vervolgens naar Noorwegen en
Denemarken. Terug in Nederland 'a^
begon Juliana zich bezig te houden10™
met maatschappelijk werk. Zij gin£eP£
op huisbezoek bij gepensioneerde n
werknemers van Het Loo, was 'ee^
voorzitster van „Zusterhulp" in hef*°rs
dorpje Uddel, een organisatie voor"oe
vrouwen van landbouwers en was twa
voorzitster van de 01111
Landbouwhogeschool in Uddel. >"e
In 1931 nam ze het initiatief tot ^or
oprichting van het Nationaal
Crisiscomité. Uit dc opbrengsten 111111
van bazaars werden de ergste
