Standard Oil aan
olieramp schuldig
Miljoenendans
in de Betuwe
RSV was in 1976 eigenlijk al kapot
'Enorme opleving' bij
bouw in vrije sector
Vergaan Amoco Cadiz bij Bretagne
Werkgevers bepleiten
meer lastenverlichting
RSV-enquête
Verboden
Surfstekken
Surf-
groupies
Leven naast
'n topsurfer
Robby Naish-
story deel 2
...want Surterri
hebben hun eigen
Alleen grote steun van overheid voorkwam sluiting
Vandaag is de eerste grote stroom vakantiegangers in verband met de Paasdagen op gang gekomen. Bij de
grensovergang Bergh was het een grote drukte met auto's van Duitse toeristen. (foto Anefo)
CHICAGO (UPI) - Een Amerikaanse federale rechter heeft Standard Oil Company of
Indiana en twee van haar dochtermaatschappijen aansprakelijk gesteld voor de schade
van miljarden dollars die in 1978 in het noordwesten van Frankrijk ontstond door het
vergaan van het tankschip Amoco Cüdiz. Ongeveer 150 kilometer van de Bretonse kust
kwam onder een dikke laag ruwe olie te zitten nadat de tanker in tweeën was gebroken.
ongeveer 162.000 ton in zee en
vervolgens door de aanlandige
wind op de Franse kust terecht.
Zo ontstond de vermoedelijk
grootste door olie veroorzaakte
milieuramp uit de geschiedenis.
Een te hulp geschoten Westduit-
se sleepboot slaagde er niet in de
ondergang van de tanker te voor
komen.
Standard Oil of Indiana op haar
beurt stelt de Spaanse scheeps
werf Astilleros Espanoles SA,
die het schip heeft gebouwd,
aansprakelijk voor het gebrekkig
functioneren van de stuurinrich
ting. De oliemaatschappij achtte
ook de rederij van de sleepboot
aansprakelijk maar, volgens
rechter McCarr treft de beman
ning van de sleepboot geen
blaam.
Hij zei dat het Standard Oil vrij
staat te proberen de schadever
goeding die zij moet betalen op
de Spaanse werf, te verhalen. De
rechter heeft nog geen uitspraak
gedaan over de omvang van de
schade. Daarvoor wordt op 31
mei een volgende rechtszitting
gehouden. De indieners van de
aanklacht houden het op zeker
drie miljard dollar.
Van Veen wijst op stageplaatsen
VRIJDAG 20 APRIL 1984
Groei
De economische groei in de Ver
enigde Staten overtreft de ver
wachtingen. Het bruto nationaal
produkt van de VS nam in het
eerste kwartaal van dit jaar met
8,3 procent toe. Er was sprake
van een onverwacht krachtige
opleving van de economische be
drijvigheid. Na maart werd het
wat minder, maar volgens het
Amerikaanse ministerie van eco
nomische zaken kan er nog
steeds van een duurzaam herstel
worden gesproken.
De economische groei is hoger uit
gevallen dan de Amerikaanse re
gering had verwacht, maar er is
geen sprake van een toeneming
van de inflatie. Voor het tweede
kwartaal van dit jaar moet vol
gens Amerika op een geringere
toeneming van het bruto natio
naal produkt worden gerekend.
Dat is af te leiden uit cijfers over
de consumptieve vraag, de wo
ningbouw en de industriële pro-
duktie in maart.
Oude rot
De provincie Noord-Holland en de
gemeente Amsterdam zoeken
één of meer sterke mannen (des
kundigen) die de bewindvoer
ders van de in grote problemen
verkerende Nederlandse
Scheepsbouw Maatschappij
(NSM) in de hoofdstad moeten
helpen bij het vinden van gega
digden voor overname of samen
werking.
We voeren afrondende gesprekken
met "oude rotten in het vak";
volgende week weten wij meer,
aldus gisteren Amsterdams wet
houder Heerma (havens). NSM
kan wat hem betreft het best aan
sluiting zoeken bij de offshore-
industrie.
De NSM-directie kondigde twee
weken geleden aan de salarissen
van de 400 man personeel bin
nenkort niet meer te kunnen be
talen uit eigen middelen. Op den
duur is ontslag onvermijdelijk,
aldus de directie.
Zwarte markt
De rechtbank in Haarlem heeft gis
termiddag een 40-jarige inwoner
van Bergen veroordeeld tot een
geldboete van tienduizend gul
den en een voorwaardelijke ge
vangenisstraf van drie maanden
met een proeftijd van drie jaar
wegens overtreding van de win
kelsluitingswet. De rechtbank
achtte bewezen dat de man in
maart vorig jaar de Zwarte Markt
in Beverwijk op een zondag
heeft geopend en een rechterlijk
bevel om dat niet te doen heeft
genegeerd. Het vonnis was gelijk
aan de eis van de officier van jus
titie.
De man beweerde tijdens de zit
ting dat hij de winkelsluitings
wet niet had overtreden, omdat,
er op de bewuste zondag geen
beroepshandelaren werden toe
gelaten. Naast dit argument
vond raadsman mr. Moszkowicz
ook dat zijn cliënt als natuurlijk
persoon niet kon worden aange
rekend wat de Zwarte Markt BV
als rechtspersoon had uitgericht.
De rechtbank wees deze verwe
ren af.
Garnalen
De algemeen directeur M. Mulder
van het garnalenbedrijf Heiploeg
in Zoutkamp stapt op. Een van
de redenen voor zijn vertrek is
affaire rond de vergiftigde garna
len enige tijd geleden, waarvan
de gevolgen voor het garnalenbe
drijf „hem niet in de koude kle
ren zijn gaan zitten", aldus zijn
collega-directeur N. Nienhuis.
Mulder is al enige weken met
ziekteverlof.
DEN HAAG (GPD) - Het Rijn-
Schelde-Verolmeconcern was in
1976 in feite al kapot. Het zou re
gelrecht de afgrond zijn inge
gaan als de overheid toen niet
een gigantische steun had toege
zegd. De huidige president van
RSV, Van Rijn, toentertijd de fi
nanciële man in de raad van be
stuur, maakte daar gisteren te
genover de Parlementaire En
quêtecommissie geen geheim
van.
RSV was in 1976 al zo ver in de pro
blemen geraakt dat het eigenlijk
geen kant meer op kon. In elk ge
val voor de grote scheepsbouw
zag het er zo desastreus uit dat
daar nooit meer iets van terecht
zou kunnen komen. De werven
van de NDSM in Amsterdam en
van de VDSM in Rotterdam zou
den immers nooit op kunnen te
gen de geweldig grote concur
rentie uit het verre oosten.
Sluiting van de één van deze twee
werven, of eventueel zelfs van
beide, kwam in dat tijdsgewricht
uit maatschappelijk oogpunt
echter niet aan de orde. Het zou
immers om vele duizenden ont
slagen gaan, een operatie die eni
ge jaren eerder - toen de nood
zaak ook door deze en gene was
herkend - wel uitgevoerd had
kunnen worden.
Toen immers had men de arbeids
krachten die door een inkrim
ping bij RSV vrij zouden zijn ge
komen, gemakkelijk elders kun
nen krijgen. Nu was die kans
echter verkeken doordat de hele
scheepsbouwmaTkt was inge
zakt. Een voorlopige uitweg
werd gezocht in een steunopera
tie die in feite kompleet uit de
hand zou lopen.
Om de NDSM en de VDSM aan het
DEN HAAG (ANP) - De bouw van
nieuwe woningen in de niet of
nauwelijks gesubsidieerde .vrije'
sector ondergaat een enorme op
leving. In 1983 zijn bijna 16.000
bouwvergunningen afgegeven
voor deze categorie woningen.
Dat is 150 procent meer dan in
1982. Het Algemeen Verbond
Bouwbedrijf (AVBB) heeft deze
gegevens gisteren bekendge
maakt.
Een echte verklaring voor deze
sterk stijgende belangstelling
van de woonconsument is niet
voorhanden. De rentestand en de
positievere geluiden over de ont
wikkeling van de economie heb
ben er ongetwijfeld mee te ma
ken. Het ministerie van volks
huisvesting vermoedt dat ook de
snellere bouw en oplevering aan
nemers en kopers/huurders in
toenemende mate naar de vrije-
sectormarkt lokken.
Huizen in deze sector kunnen veel
makkelijker en sneller worden
opgeleverd doordat de rijksover
heid de bouwplannen niet beoor
deelt zoals in de sociale woning
bouw. Die toetsing vergt veel
tijd.
In januari en februari van dit jaar
zijn voor 8.100 vrije-sectorwonin-
gen bouwplannen bij gemeenten
ingediend. Meer dan de helft
hiervan, 4.300 stuks, betreft
koopwoningen. Zoals staatsse
cretaris Brokx (volkshuisves
ting) eerder deze week bekend
heeft gemaakt, zijn er in het eer
ste kwartaal van dit jaar voor
5.500 koopwoningen beschikkin
gen afgegeven voor de eenmalige
bijdrage van 6.500 gulden.
Het Economisch Instituut voor de
Bouwnijverheid (EIB) heeft gis
teren bij de presentatie van een
rapport over de financiële ont
wikkelingen in woningbouw en
volkshuisvesting zijn eigen con
clusie dat eigenaren van vrije-
sectorwoningen via de belastin
gaftrek eigenlijk de meeste sub
sidie ontvangen, afgezwakt.
werk te houden werden orders
aangenomen voor de bouw van
twee schepen voor Incotrans en
twee voor Nedlloyd. Ze zouden
worden geleverd tegen een prijs
die al ver onder de werkelijke
kostprijs zou liggen. Va/i Rijn
moest gisteren toegeven dat het
aannemen van de orders een
miskleun in optima forma bleek.
De twee werven waren absoluut
niet ingericht op de bouw van
deze schepen. Weliswaar was al
herhaaldelijk geroepen dat Ne
derland zich diende toe te leggen
op 'moeilijke' schepen, maar
toen het er hier op aan kwam,
ging het helemaal fout.
Volgens het EIB moet worden be
dacht dat er op het ogenblik nau
welijks of geen huizen meer wor
den gebouwd in wat vroeger de
vrije-koopsector was, namelijk
de prijsklasse vanaf ongeveer
200.000 gulden.
Het Bouwfonds Nederlandse Ge
meenten is inmiddels weer be
gonnen met koopwoningbouw
in de vrije sector. In het oosten
van het land werkt het fonds aan
een project van twee-onder-een-
kapwoningen van 160.000 tot
170.000 gulden per stuk. Het
Bouwfonds verwacht dergelijke
huizen op langere termijn ook in
de Randstad voor deze prijs te
kunnen bouwen.
In de zomer van 1981 beëindigde
het Bouwfonds Nederlandse Ge
meenten alle activiteit in de
bouw van ongesubsidiëerde
koopwoningen. Ze waren nage
noeg onverkoopbaar geworden
door de hoge rente en de sombe
re economische vooruitzichten
van die dagen. Het Bouwfonds
probeerde toen om de nog drie
honderd onverkochte huizen van
dat moment tegen hoge kortin
gen kwijt te raken.
Nat. Nederlanden
boekt meer winst
ROTTERDAM (ANP) - De netto-
winst van Nationale Nederlan
den is over 1983 met bijna der
tien procent gestegen tot 475
miljoen. In 1982 werd een winst
geboekt van ƒ421,7 miljoen. De
winst per aandeel bedraagt
ƒ24,66 tegen ƒ22,96 over 1982.
Het verzekeringsconcern heeft
dat gisteren meegedeeld.
Het dividend wordt verhoogd van
8,15 tot 9. Verder zal ten laste
van het fiscaal vrije deel van de
agioreserve een uitkering wor
den gedaan van tien procent in
aandelen, die ten volle zullen de
len in de winst over de volgende
boekjaren.
De Nederlandse hersens en han
den waren te goed en te duur
voor het bouwen van eenvoudige
schepen als tankers, zo heette
het. Maar het was wel voorname
lijk het werk geweest bij de twee
werven. „In feite eenvoudig
werk: niet meer dan het aan el
kaar lassen van 35.000 ton staal",
zoals een van de mensen die deze
week werd gehoord, zei. „Dat
kan de dorpssmid ook, al wil ik
daarmee niets ten kwade van de
dorpssmid zeggen".
De schepen voor Incotrans en
Nedlloyd waren wel degelijk
moeilijke schepen. „Maar deze
bedrijven konden dat niet aan",
Leidsche Wol
sleept bank
voor rechter
AMSTERDAM (ANP) - De
Leidsche Wolspinnerij in
Veenendaal wil proberen om
de Algemene Bank Neder
land (ABN) via een kort ge
ding te dwingen zich te hou
den aan de afspraak kredie
ten te verschaffen tot een ma
ximum van tien miljoen gul
den. Het geding diende van
ochtend voor de president
van de rechtbank in Amster
dam.
De Leidsche Wolspinnerij be
roept zich op een afspraak tot
kredietverlening door Amro
en ABN. De banken zouden
zich niet aan deze afspraak
houden en de kredietkraan
hebben dichtgedraaid. Leid
sche Wol noch Amro noch
ABN wenste commentaar te
geven. Het is zeer ongebrui
kelijk dat banken door hun
klanten voor de rechter wor
den gedaagd.
Leidsche Wol kwam deze week
in het nieuws doordat de raad
van commissarissen de direc
trice heeft verzocht haar taak
neer te leggen „wegens ver
schillen van inzicht". De per
soneelssterkte zal op basis
van een onderzoek van het
onderzoeksbureau Krekel
Van der Woerd Wouterse
(KWW) verminderd moeten
worden teneinde tot een ren
dementsverbetering te ko
men.
In Veenendaal moeten 27 van
de 140 werknemers weg, in
Lokeren 44 van de 240. De
verkooporganisaties in Bel
gië en West-Duitsland wor
den uitgebreid van 70 naar 73
PTT-VLIEGREIZEN (ANP) - De
vliegverbinding waarvan de cen
trale directie van de PTT gebruik
maakt voor reizen tussen Gro
ningen en Den Haag, wordt uit
gebreid tot twee retourvluchten
per dag. Gebleken is, aldus een
PTT-woordvoerder, dat het
vliegtuig de goedkoopste oplos
sing is voor het personenverkeer
tussen Groningen en Den Haag.
Tot nu toe werd van de vliegver
binding vrijwel alleen gebruik
gemaakt vanuit Groningen; 's
ochtends heen en 's middags te
rug.
aldus Van Rijn. Het werk bleek
de helft meer arbeidsuren te ver
gen dan vooraf was becijferd. En
er was al rekening mee gehou
den dat op elk arbeidsuur een
verlies van 40 gulden zou worden
geleden. De schadepost was 71
miljoen gulden.
Maar ook op alle andere onderde
len van het werk waren de ra
mingen veel te laag geweest. De
materialen kwamen 27 miljoen
duurder uit en in andere extra
kosten ging ook zo veel geld zit
ten dat de schepen aan RSV
meer kosten dan het bedrag dat
de afnemers te betalen hadden.
De kosten voor de reders: 270
miljoen. Het verlies voor RSV:
320 miljoen. Waarvan de staat
170 miljoen voor haar rekening
nam.
Ondanks alles zegt de toenmalige
voorzitter van de Beleidscom
missie Scheepsbouw, drs Bak
ker, dat het indertijd geen slech
te keus was om de order voor de
vier schepen te aanvaarden. Al
ternatief was geweest dat de wer
ven waren gesloten. Nu kon -
mede omdat daar in overheids
kring veel waarde aan werd ge
hecht werkgelegenheid in
stand worden gehouden, zodat
„een ordelijke afbouw (uiteinde
lijk ook op sluiting aankomend)
daarmee mogelijk werd".
Commissielid Van Dam confron
teerde Van Rijn gisteren met nog
een aantal gigantische stroppen.
Zo rekende hij voor dat door
leegloop (te veel mensen, te wei
nig werk) honderden miljoenen
guldens voor niets werden uitge
geven. „En werk dat werd ge
daan, geschiedde van een be
paald moment af ook nog voor
eigen rekening". Wat ook meer
Rechter Frank J. McGarr van de
arrondissementsrechtbank in
Chicago verklaarde Standard Oil
en haar dochterondernemingen
Amoco International Oil Compa
ny en Amoco Transport Compa
ny verantwoordelijk te achten
voor voor het vergaan van de
Amoco Códiz. Ze zouden in ge
breke zijn gebleven bij de con
structie en het onderhoud van de
bijna zeshonderd meter lange
tanker met een draagvermogen
van 230.000 ton.
Het schip verging op 16 maart 1978
voor de Franse kust doordat zijn
stuurinrichting het liet afweten
in een zware storm. Volgens de
rechter kan Amoco International
en Amoco Standard worden ver
weten dat de stuurinrichting niet
goed was onderhouden en dat
het schip niet over een reserve-
stuurinrichting beschikte.
Tot de indieners van de aanklacht
behoren de Franse regering,
twee departementen in Bretag
ne, tientallen gemeenten aan de
Bretonse kust en vele van hun
inwoners, die hun inkomsten
sterk zagen dalen door het weg
blijven van toeristen na de ramp,
en verder Petroleum Insurance
Ltd, een in Bermuda gevestigde
verzekeringsmaatschappij, die
Shell Oil, de eigenares van de
olie, al een schade van 22,9 mil
joen dollar heeft vergoed.
Grootste milieuramp
De Amoco Códiz had 220.000 ton
olie aan boord. Daarvan kwam
Muller—Thomsen
wil toch korten
op uitkeringen
ROTTERDAM (ANP) - Het Rotter
damse stuwadoorsbedrijf Mul-
ler-Thomsen heeft bij het ge
rechtshof in Den Haag beroep
aangetekend tegen een voor het
bedrijf negatieve uitspraak van
de president van de Rotterdamse
rechtbank over een doorgevoer
de korting van drie procent op de
uitkering van 210 in 1981 uitge
treden werknemers van 57,5 jaar
en ouder. Dit heeft een woord
voerster van de advocaat van
Muller-Thomsen gisteren desge
vraagd bevestigd. Het hoger be
roep dient op 11 mei.
De president van de Rotterdamse
rechtbank, mr. F. Nivard, bepaal
de onlangs in kort geding dat het
bedrijf de korting ten onrechte
eenzijdig en zonder overleg met
de vakbonden had ingevoerd per
1 januari 1984. De korting vloeit
voort uit de korting van het Rijk
op de sociale uitkeringen. De uit
kering van de desbetreffende
werknemers bestaat grotendeels
uit een ww - wwv-uitkering, die
door het bedrijf tot 85 procent
van het laatstverdiende loon
wordt aangevuld.
dan een half miljard gulden ve
lles opleverde.
De problemen bij RSV waren in de
wereld van de scheepsbouw wel
iswaar niet uniek, maar het ver
weer ertegen was minder doel
treffend dan in kleinere onderne
mingen het geval was. Andere
scheepswerven van kleiner
omvang en opererend in een
markt die op kleinere en anders-
soortige schepen was gericht -
slaagden er wel in het hoofd bo
ven water te houden of weer te
krijgen.
Commissievoorzitter Van Dijk
stelde gisteren nog eens de vraag
of de top van RSV wel geschikt
was om de zaak in goede banen
te krijgen en te houden. En op
nieuw bleek hoeveel herrié er in
de raad van bestuur moet zijn ge
weest. Van de eerste tien leden
van de raad van bestuur verdwe
nen er in de eerste zes jaar zeven.
Aan Van Rijn (van buitenaf ge
haald) gisteren de vraag: was het
de ploeg die RSV nodig had?
Enigszins aarzelend kwam zijn
antwoord. „Ik denk het niet".
Volgende week donderdag en vrij
dag komen RSV-commissaris
Van de Brink (voormalig Amro-
president), directeur-generaal
voor de industrie van het minis
terie van economische zaken en
regeringswaarnemer bij RSV
Molkenboer, alsmede de toen
malige woordvoerders van PvdA
en ARP, Wierenga en Van Hou-
welingen (nu staatssecretaris van
defensie) aan het woord.
EMMELOORD (ANP) - Tegenover
de toezegging van het bedrijfsle
ven voor een verdubbeling van
het aantal leerlingenplaatsen te
zullen verdubbelen moet het ka
binet de toegezegde lastenver
lichting van twee miljard gulden
in 1985 gestand doen. Dat zei
VNO-voorzitter mr. C. van Veen
gisteren tijdens een lezing voor
de Commerciële Club in Em-
meloord.
De werkgevers hebben volgens
Van Veen in het open overleg
over de vakopleiding, tussen
overheid en sociale partners, hun
nek ver uitgestoken. Hij wees op
de niet geringe extra kosten die
uit de toezegging van het be
drijfsleven voortvloeien. Daar
mag de lastenverlichting ter ver
betering van de winst- en vermo
genspositie van de bedrijven
best tegenover staan, aldus de
werkgeversvoorzitter.
Volgens Van Veen kan in Neder
land geen economisch herstelbe
leid worden gevoerd, als daarbij
de werkloosheid maar op de
koop wordt toegenomen. Ook de
werkgevers zijn hiervan over
tuigd. Maar het bedrijfsleven kan
niet worden opgezadeld met de
verantwoordelijkheid voor de
werkgelegenheid. De markt be
paalt uiteindelijk de juiste sa
menstelling en omvang van het
personeel in de bedrijven.
Toch zal dat bedrijfsleven zich in
de komende tijd tot het uiterste
moeten inspannen om het gat in
de dijk, waardoor te grote aantal
len schoolverlaters jaarlijks naar
de sociale zekerheid stromen te
helpen dichten, aldus Van Veen.
De overheid moet echter een aan
tal juridische en andere belem
meringen (ontslagrecht, mini
mumloon) wegnemen om het
aantrekken van nieuw personeel
mogelijk te maken. Er zijn vol
gens Van Veen steeds meer sig
nalen dat werkgevers daar toe
over zouden willen gaan om
meer orders aan te kunnen.
De Raad van Centrale Onderne
mingsorganisaties (RCO), waarin
de grootste werkgeversorganisa
ties samenwerken, heeft gisteren
aan premier Lubbers laten weten
dat een verdere lastenverlichting
nodig is om het nu zichtbare her
stel van de vendementspositie
van het Nederlandse bedrijfsle
ven te ondersteunen.
De twee miljard gulden die hier
voor in het regeerakkord voor
1985 zijn toegezegd, moeten over
de brug komen, temeer omdat de
lastenverlichting voor 1984 aan
zienlijk lager is uitgepakt dan
oorspronkelijk was beoogd. Van
de lastenverlichting voor dit jaar
is hooguit één miljard gulden ge
realiseerd, aldus de RCO.
Bij de verlangde lastenverlichting
moet het in de eerste plaats gaan
om maatregelen die de winstge
vendheid van de bedrijven direct
verbeteren.
Verder vindt de RCO dat er maat
regelen nodig zijn die gericht zijn
op de particulier en die het aan
bod van risicodragend vermogen
vergroten; bij voorbeeld gedeel
telijke aftrekbaarheid van het
aankoopbedrag van aandelen en
verhoging van vrijstelling van di
vidend van 500 gulden tot 1000
gulden. Ook bepleit de RCO
maatregelen ter bevordering van
de arbeidsmobiliteit die indirect
het functioneren van de bedrij
ven verbeteren. De RCO denkt
hierbij aan aftrekbaarheid voor
de loon- en inkomstenbelasting
van verhuiskosten, zoals over
drachtsbelasting, notariskosten
en bemiddelingskosten, die ge
maakt zijn bij aankoop eigen wo
ning in geval van verandering
baan of overplaatsing.
NCOV bereid
tot offer voor
j ongerenbanen
DEN HAAG (ANP) - Gebruik een
deel van de 925 miljoen gulden
uit de lastenverlichting voor het
bedrijfsleven voor 1985 (twee
miljard gulden) voor het extra
verlagen van de werkgeverslas
ten op minimumjeugdlonen.
Door de werkgeverslasten op de
ze lonen met vijf procent extra te
verlagen kan de loonsom aan
zienlijk omlaag en blijft toch het
netto-minimumloon gelijk. Er
ontstaan dan 15.000 tot 20.000 ba-
Dit idee heeft secretaris C.M.H.
Bosman van de Nederlands
Christelijke Werkgeversorgani
satie (NCOV) gisteren gelan
ceerd. Volgens Bosman zijn de
andere werkgeversorganisaties
bereid zijn idee over te nemen.
ADVERTENTIE
Nu verkrilgbaar
bi) de
tijdschriftenhandelaa
De heerJ. van Rijn, huidig president van RSV, werd gisteren als getuige
gehoord door de RSV-enquêtecommissie. (foto anp>
