Uitputtingsslag rond Nicaragua Aanvragen huursubsidie wordt razend ingewikkeld C DONDERDAG 19 APRIL 1984 Extra Reagan als 'stoorzender' van de wederopbouw i „Revolutie? Hier weten we niet wat het betekent om onze eigen mensen gewond te zien, platgebrande huizen, of kin deren verdwaald in de bergen". Dat zei een oude neger vrouw, die op de stoep van haar nederig onderkomen wat zat te tokkelen op een bijna antieke gitaar. „Hier kwam de revolutie toen op een gegeven ogenblik de sandinisten Ser gio Ramirez en Eden Pastora kwamen en ons bevrijd ver klaarden". Dat was zo'n vier jaar geleden. Rond die tijd bracht ik een kort bezoek aan de Atlantische kust van Nicaragua, aan het stadje Bluefields, ruim 100 ki lometer ten noorden van de ha ven San Juan del Norte, die korte tijd bezet werd gehouden door de nu anti-sandinistische Eden Pastora. Tijdens dat be zoek werd het mij duidelijk dat de revolutie de bevolking van de Atlantische kust, zo'n 200.000 mensen, voornamelijk negers en negroide indianen (zambo's), in eerste instantie maar weinig redenen tot tevre denheid had gebracht. Vóór de revolutie was de Atlanti sche kust een paradijs voor smokkelaars en Chinese 'han delaars'. Maar door de kruis tocht van de sandinisten tegen de zwarte handel in tabak, was- poeder, chocolade, closetpa pier, marihuana en noem maar op, verdwenen al snel bijna al le traditionele 'inkomsten' van de streek. De meeste Chinezen kozen het hazepad. De pogingen van de sandinisten om de negers en de indianen te laten migreren, liepen in eerste instantie stuk op de onwil en het ongeloof bij de lokale be volking, vooral ingegeven door het feit dat de Atlantische kust, die nota bene bijna de helft van het totale Nicaraguaanse grondgebied bestrijkt, in feite een aparte wereld vormt ten opzichte van de rest van Nica ragua. Er wordt bijvoorbeeld maar amper Spaans gespro ken, het Negerengels en ver schillende indiaanse dialecten overheersen er. Culturele verschillen Naar het heet, hebben de sandi nisten na vijfjaar van revolutie iets meer greep op de Atlanti sche kust gekregen, onder meer omdat zij kans zouden hebben gezien om de grote cul turele verschillen enigszins te overbruggen. Heel wat mensen van de lokale bevolking zijn er echter door toedoen van de re volutie economisch flink op achteruit gegaan. Naar het heet, vechten honderden van hen nu aan de zijde van Eden Pastora. Een groot gedeelte van de voor namelijk uit Miskito-indianen bestaande bevolking van het noorden van de Atlantische kust is reeds twee jaar geleden door de sandinisten naar de binnenlanden geëvacueerd, of ficieel omdat de contra-revolu tionairen het leven van de Mis- kito's op hun traditionele gron den onmogelijk maakten, maar tot op zekere hoogte ook om te voorkomen dat de Miskito's zich aan de zijde van de uit hun stam voortgekomen contra-re volutionaire leider Steadman Fagoth zouden voegen. door Rob Sprenkels De sandinisten beweren dat het bij de verovering van San Juan del Norte, de Atlantische ha ven bijna op de grens met Cos ta Rica, vooral gaat om een pu bliciteitsstunt. Volgens Hum- berto Ortega, de sandinistische minister van defensie, zou die stunt zelfs zijn opgezet door de Amerikaanse regering „om de aandacht te kunnen afleiden van de nederlagen die Was hington de afgelopen dagen heeft geleden op politiek en di plomatiek terrein". Hij doelde daarmee duidelijk op de onder toezicht van de Amerikaanse CIA in de Nicaraguaanse ha vens gelegde mijnen. Pretentie Het argument van Ortega is dat San Juan del Norte maar moei lijk een „militair, strategisch of economisch doel" valt te noe men. „Er wonen maar amper mensen", zo verduidelijkt Or tega, „en het is een moerassig en heuvelachtig gebied, van waaruit geen enkele strijd macht zich kan ontplooien of een gevaar kan betekenen voor Nicaragua". Niettemin wist Eden Pastora zich op Nicaraguaans grondge bied te vestigen. Maar zijn pre tentie om vanuit San Juan del Norte op te rukken tot de hoofdstad Managua, lijkt in derdaad een illusie. De enige manier om vanuit dit gedeelte van de Atlantische kust het „Spaanse" Nicaragua, met we gen naar Managua, te bereiken, is namelijk per boot of door de lucht. Reeds vorige week hadden woordvoerders van het minis terie van defensie in Managua beweerd, dat het bij de aanval op San Juan del Norte om een maanden oud Cl A-plan zou gaan. Zij voorspelden dat vol gens dat plan in San Juan een contra-revolutionaire regering zou moeten worden geprocla meerd, die dan onmiddellijk zou moeten worden erkend door de regering van Ronald Reagan. Pastora heeft inmiddels ver klaard dat hij „binnen 90 da gen" een regering bekend zal maken onder leiding van het voormalige sandinistische jun talid Alfonso Robelo. Pastora ontkende trouwens in alle toonaarden dat hij met de Amerikaanse CIA zou samen werken. „Wij vechten tegen de Sowjets en tegen de Amerika nen", aldus Pastora. „Ik ben geen contra-revolutionair; ik ben geen anti-sandinist. Ik bèn een revolutionair, want ik ben een sandinist". Alfonso Robelo, een rubbermag naat uit de tijd van Somoza, trad reeds in het voorjaar van 1980 uit de sandinistische jun ta van wederopbouw. Hij was kwaad omdat hij in acht maan den was teruggedrongen naar het tweede plan, maar ook om dat de sandinisten met de ei gendommen van Somoza een directe concurrent dreigden te worden voor de kring die hij vertegenwoordigde, het niet- somozistische burgerlijke za kenleven. In mei 1980 was ik aanwezig bij de eerste politieke manifesta tie van Robelo en zijn Demo cratische Beweging van Nica ragua, tegenwoordig de politie ke arm van Pastora's guerrilla beweging ARDE. U itputtingsoorlog Tienduizenden boeren, arm en rijk, waren samengestroomd in het dorpje Matiguas, niet ver van de stad Matagalpa, op zo'n 130 kilometer ten noorden van Managua. De rijkere boeren za ten hoog te paard in hun zon dagse pak. Ook zij bleken niet gelukkig met de revolutie, om dat de sandinisten de inkom sten van deze traditioneel zelf standige boeren danig hadden teruggedrongen met hun offi ciële prijsgrenzen en de beper kingen van het afzetgebied. Omdat de inkomsten van Mati guas en omgeving achteruit gingen, leed daar vrijwel de he le lokale bevolking onder, ook de armen, in veel gevallen af hankelijk van de rijkere zelf standige boeren. Studenten uit de stad moeten bij de koffie-oogst helpen omdat de meeste arbeiders bij bet leger zijn ingezet Het sandinistische staatshoofd Daniel Ortega gaf dit weekein de toe, dat er ook nabij Mata galpa fel wordt gevochten. Hoewel de sandinisten er tot nu toe niet openlijk over heb ben gesproken, lijkt daarvoor niet alleen de volgens hen van uit Honduras tot nabij Mata galpa doorgedrongen kolonne van contra-revolutionairen verantwoordelijk. Opmerke lijk is het ook, dat de vanuit Costa Rica opererende ARDE overwinningen claimt in deze regio ten noorden van Mana gua. Het heeft er dus veel van dat het gaat om activiteiten van een eerste intern front van de contra-revolutionairen, georganiseerd door de tandem Pastora-Robelo. De oorlog in Nicaragua is een uit puttingsoorlog en in feite be ginnen de sandinisten daarvan nu de eerste dreigende effec ten te ondervinden. De Ameri kaanse vijandigheid daargela ten, is de situatie in het noor den, nabij de grens met Hon duras, in feite toch het meest verontrustend voor de sandi nisten. Daar hebben de vanuit Honduras opererende contra revolutionairen in feite al sinds eind 1981 het dagelijks leven geterroriseerd. Betrouwbaar Een jaar geleden was ik in Jala- pa, een van de belangrijkste steden nabij de grens met Hon duras. Het stadje was overbe volkt door sandinistische sol daten en militiemensen. Alleen de meest betrouwbare lokale bewoners kregen nog toestem ming om hun stukjes land bui ten het stadje te bewerken. Heel wat families zaten als het ware thuis opgesloten. „Ze zijn bang dat we anders overlopen naar de 'Contra's'", aldus Juan, een van de onder huisarrest staande familiehoofden. Wat eten jullie dan nu? „Wat er' overblijft als alle militairen en milities hebben gegeten", al dus het antwoord. Ook in Jalapa en omstreken kwam de revolutie eigenlijk pas nadat Somoza al uit Nica ragua was verjaagd. Het gaat om een belangrijke agrarische streek, waar Somoza de be langrijkste koffie- en tabak plantages bezat. Een welva rend gebied dus, zelfs voor de genen die op de Somozaplanta- ges werden uitgebuit. Na de re volutie werden de plantages omgevormd in coöperaties, waarbij vaak de mensen die wèl met de sandinisten tegen Somoza hadden gevochten voorrang kregen. Voor ver schillende delen van de lokale bevolking betekende de revo lutie daarom, ondanks de ver betering van het onderwijs, de medische voorzieningen en de wegen, dus toch een soort van teruggang. Reeds in januari van dit jaar werd Jalapa enkele uren bezet gehouden door de contra-revo lutionairen. Naar het heet zou den heel wat plaatselijke be woners op dat moment vrijwil lig besloten hebben om zich aan de zijde van de 'Contra's' te voegen; anderen deden dat omdat ze moeilijk nee konden zeggen. Ook nu komen er weer berichten dat sommige men sen uit het noordelijke grens gebied zich bij de contra-revo lutionairen voegen. Niet zo heel erg vreemd. Contra-revo lutionair-zijn betekent voor veel mensen immers beter eten en wellicht zelfs de mogelijk heid tot het overhouden van geld. Miljoenenhulp Maar nee zeggen tegen de 'Con tra's' betekent meestal de dood. Wat dat betreft, heeft de duidelijker en meer permanen te aanwezigheid van de somo- zisten dus ook een belangrijke invloed op het fenomeen van overlopen. Volgens sommige berichten zouden alleen de echte sandinisten in het ge bied, meestal van een geweer voorzien door de autoriteiten om een dorp te kunnen verde digen, de revolutie nog trouw blijven en bereid zijn om hun leven te geven. Maar let wel: de uitputtingsoor log van de contra-revolutionai ren was nooit mogelijk ge weest zonder de miljoenen hulp uit Washington. En de voortdurende oorlogsspannin gen in het grensgebied met Honduras zijn voor een groot deel natuurlijk de oorzaak van de apathie van sommige delen van de lokale bevolking ten op zichte van de sandinistische re volutie. Het is trouwens moei lijk in te schatten hoeveel men sen er zich nu werkelijk vrij willig aan de kant van de con tra-revolutionairen scharen. Natuurlijk, de sandinisten heb ben fouten gemaakt. Maar één ding mag toch niet worden ver geten: een overgrote meerder heid van de Nicaraguanen is nog altijd tevreden met de san dinisten, terwijl de gespannen situatie in sommige delen van het land misschien allang was opgelost als Washington de sandinisten niet had gestoord bij de in 1979 zo ambitieus be gonnen wederopbouw. DEN HAAG - Veel huur- ders met lage inkomens wachten met enige span ning op de maand juli als de huur omhoog gaat en tegelijk het nieuwe huursubsidiebedrag wordt vastgesteld. De huurverhoging zal voor de meesten 3 procent zijn, voor sommigen 6 procent. Het is niet al te moeilijk uit te rekenen wat dat gaat schelen in de portemonnee. Dat is redelijk eenvoudig. Meer problemen levert dit jaar het uitrekenen van het huursubsidiebedrag op. Het kabinet heeft een veranderingen en bezuinigingen doorge voerd. Na protesten van de Tweede Kamer tegen een aantal bezuinigin gen zijn bovendien nog eens overgangsmaatre gelen getroffen die (tij delijk) de ergste terug gang ongedaan maken. door José Smits De regeling voor individuele huursubsidie kende vroeger twee tabellen: één voor alleen staanden tot dertig jaar en een voor alle anderen. Nu zijn er opeens zes met allemaal ver schillende getallen, verschil lende bepalingen over inko mens en over maximale huur prijs. De gezinssituatie zal sterk bepa lend zijn. De groep oudere al leenstaanden is de groep die het ergst wordt getroffen. Zij gaan er vanaf 1 juli soms tien tjes per maand op achteruit. De komende vier jaar loopt dat nadeel op. Uiteindelijk zal deze groep tot 140 gulden per maand in moeten leveren in ongunstige gevallen. Wie toevallig net grootmoeder in huis heeft genomen, krijgt meestal helemaal geen huur subsidie meer, omdat oma's aow-pensioen meetelt. Als een zoon met uitkering of baantje nog thuis woont, ver dwijnt de huursubsidie ook, tenzij de zoon aanmonstert op een schip of de dienst in gaat. Zo zijn er meer bepalingen die zorgen dat in het ene huisgezin meer subsidie binnenkomt dan in het andere, al kan de huurprijs gelijk zijn. Slechts één ding is voor (bijna) Bureaucratie neemt soms waanzinnige vormen aan. Wie vooroordelen over alles regelende po litici en ambtenaren wederom bevestigd wil zien, boe ft de komende maanden maar naar het ministerie van volkshuisvesting te kijken. Van af begin april is daar een uitgebreide geldver slindende campagne op touw gezet om de nieu we regels die 1 juli 1984 ingaan, voor individue le huursubsidie goed te kunnen uitvoeren. Die campagne is hard nodig., want jaarlijks wordt de subsidieregeling gewijzigd. Per 1 juli gebeurt dat opnieuw maar ditmaal zijn de ver anderingen en vooral de bezuinigingen met bij behorende overgangsmaatregelen zo ingewik keld, dat de huursubsidie baast onbegrijpelijk is geworden. Begin april zijn de nieuwe regels in de vorm van een brief van 36 kantjes naar alle gemeenten gestuurd. Daar immers moeten de aanvragen moeten ingediend. Bij de brief zat een handlei ding die dikker is dan de regeling zelf. Met be hulp daarvan moeten duizenden bij de huur subsidie betrokken gemeenteambtenaren en nog eens honderden medewerkers van woning bouwcorporaties en andere verhuurders probe ren de nieuwe regels goed toe te passen. Eind april volgt de verzending van folders en eventueel meteen aanvraagformulieren naar alle 700.000 huurders die dit jaar al subsidie ontvingen. Voor bet eerst worden ook speciale instructiebijeenkomsten in het land belegd voor diegenen die huurders plegen te helpen bij bet invullen van de formulieren. Half juni zul len tv-spots bet laatste restje onduidelijkheid moeten wegnemen. Toch valt te vrezen dat de materie zo ingewik keld is. dat talloze fouten bij het invullen moge lijk zijn. Kritiek op de bureaucratische rompslomp is makkelijk. Wie dat als argument wil gebruiken de regeling maar af te schaffen, moet bedenken dat het een van de weinige subsidievormen is die ten goede komt aan de mensen die bet het hardst nodig hebben. De hoogste bijdragen gaan immers naar de mensen met de laagste in komens. Een algemeen econo misch argument is er ook: relatief dure wonin gen zouden zonder het instrument huursubsidie leeg bliiven staan. Dit jaar ontvingen 700.000 huurders subsidie. (foto G PD» allen zeker: men krijgt vanaf 1 juli minder huur gesubsidieerd dan daarvoor. Hoevéél minder: dat hangt maar net af van huurprijs, inkomen, aantal per sonen per huishouden of even tueel zelfs de datum van een verhuizing. Naar verwachting zullen 730.000 huurders dit seizoen opnieuw subsidie aanvragen. Dat is on geveer net zoveel als dit jaar. Vorig jaar werden 690.000 aan vragen toegekend. Voor 200.000 van hen hoeft het in vullen van formulieren geen probleem te zyn omdat de ver huurder dat voor ze doet. Die verhuurders ontvangen ook het subsidiebedrag en verreke nen dat automatisch met de huur. Deze groep huurders krijgt afzonderlijk informatie toegestuurd. Een half miljoen huurders moet de aanvraag wel zelf invullen, al worden ze vaak automatisch geholpen door verhuurder of gemeente. Het aanvragen kan beginnen vanaf mei. De groep van 500.000 krijgt binnenkort een folder plus aanvraagfor mulier toegestuurd als ze al eerder subsidie hebben gehad. Als deze groep na half mei nog niets heeft gehad, dan is de kans groot dat ze toevallig ver geten zijn door de computer. Haal in dat geval een formulier af bij de gemeente. Wie nog nooit huursubsidie heeft ontvangen en wel denkt er recht op te hebben, moet ook naar de gemeente voor een for mulier. Elke gemeente moet ze klaar hebben liggen vanaf be gin mei. Daar zijn ook toelich tingen verkrijgbaar. Het is handig de aanvraag in te dienen (bij de gemeente, nooit bij het ministerie) vóór 1 juli. In principe is de inzending echter open tot 31 december dit jaar. In dat geval wordt de huursubsidie met terugwer kende kracht tot 1 juli uitbe taald. Het subsidietijdvak loopt een jaar, van juli tot juli. De toe kenning is een jaar geldig. Wie na 31 december nog een aan vraag wil indienen, krijgt niets meer, tenzij men tussentijds verhuist naar een duurdere woning of als de huur plotse ling omhoog gaat met meer dan vijftig gulden. Dat kan bij voorbeeld gebeuren na een re novatie. Het is zaak, ook voor de groep die de aanvraag niet zelf invult, de nieuwe regels goed te be grijpen. De nieuwe indeling met tabellen is zo ingewikkeld dat fouten bij het invullen van de vragen snel worden ge maakt, ook door deskundigen bij gemeenten en verhuurders. De huurder bljft verantwoor delijk. Het komt voor dat te veel wordt uitgekeerd, hetgeen later bij de nacontrole wordt teruggevorderd door het mi nisterie. Het excuus: 'er is voor mij verkeerd ingevuld', zal niet opgaan. Het komt trouwens ook vaak voor dat door fouten te weinig wordt uitbetaald. Ook dat wordt, als dat mocht blijken bij de nacontrole, als nog uitgekeerd. Algemene regels Er is een aantal regels die voor elke aanvrager gelden. De aan vrager moet ouder zijn dan achttien jaar. De woning moet gelden als zelfstandige wo ning. Voor kamerhuur kan nooit subsidie worden aange vraagd. Voor woongroepen en bewoners van speciale HA- T-eenheden voor alleenstaan den kunnen uitzonderingen worden gemaakt. Wat ook het inkomen is, voor een huur lager dan 239,58 gulden per maand of hoger dan 735 gulden wordt geen subsidie ge geven. Voor jongeren tot 23 jaar geldt als minimale huur 179,58 gulden per maand en als maximum 510. Denk niet: ik betaal 400 gulden huur, dus ik krijg subsidie. Er wordt altijd gekeken of de huur bij het in komen past. Wie meer betaalt dan 239,58 gulden maar toeval lig zoveel verdient dat het ho gere bedrag is op te brengen, krijgt ook geen subsidie. Wat een redelijkr huur is voor een bepaald inkomen, dat is af te lezen uit de tabellen. Een andere belangrijke regel is het maximum inkomen. Dit seizoen gold: wie meer ver dient dan 39.000 gulden per jaar, krijgt geen huursubsidie, hoe hoog de huur ook is. Nu geldt als absoluut maximum 36.000 gulden. Onder inkomen wordt verstaan het belastbaar inkomen. Dat is voor de mees ten enkele duizenden guldens lager dan het brutojaarbedrag. Die verlaging van het maximale inkomen van 39.000 naar 36.000 is volgens het ministerie geen echte bezuinigingsmaat regel. De grens is verlaagd om dat het gemiddelde inkomen met 2 procent is gedaald. Wie als gevolg van cao-bepalingen dit jaar een periodieke loons verhoging heeft gekregen kan, als hij of zij vorig jaar nog on der de grens zat, nu buiten de regeling vallen Op het aanvraagformulier moet het belastbare inkomen van 1983 worden ingevuld. Het mi nisterie trekt van dat bedrag bij iedereen 2 procent af om het werkelijke inkomen in 1984 te benaderen. Wie in 1984 veel meer gaat verdienen dan in 1983 zou een voordeel kun-- nen behalen omdat het inko men van 1983 moet worden in gevuld. Om dat oneigenlijke voordeel te voorkomen moet men ook een schatting van het inkomen van 1984 opgeven. Blijkt achteraf dat die schatting nogal afwijkt van het werkelij ke inkomen, dan zal het minis terie dat later verrekenen. Zo als bekend, wordt van elke aanvrager van huursubsidie by het ministerie van volkshuis vesting een persoonlijk dossier aangehouden. De gegevens worden enkele jaren bewaard en zijn dus controleerbaar. Inkomens opgeteld Andere algemene bepaling is, dat inkomens achter één huis deur bij elkaar worden opge teld. De grens van 36.000 gul den zal snel overschreden zijn in huishoudens met meerdere inkomens. Dc inkomens van inwonende kinderen, pleegkinderen, broers, zusters, ouders en grootouders tellen ook mee, maar de eerste 7000 gulden van ieder van hen telt niet mee. De inkomens van echtgenoten of volwassenen die als partner worden gezien tellen wel volle dig mee. Dat niet meetellen van de eerste 7000 gulden is trouwens voor het- eerst dit jaar. Vorig jaar gold dat elk in komen volledig werd meegere kend. Er zullen dus gezinnen zijn bij wie vorig jaar de huur subsidie niet meer werd toege kend omdat het inkomen van kinderen meetelde. Die gezin nen kunnen het dit jaar weer proberen. Tabellen Vorig jaar waren er zoals gezegd twee tabellen waarin men kon worden ingedeeld. Een tabel voor alleenstaanden tot dertig jaar en een tabel voor alle an deren. Het kabinet vond het onrechtvaardig dat op die ma nier alleenwonenden ouder dan dertig jaar net zo werden ingedeeld als gezinnen en bij gelijk inkomen dus net zoveel huursubsidie kregen. Dat gaat veranderen. Op het ministerie hebben ambte naren gemerkt dat er lichte pa niek is ontstaan onder bijvoor beeld bijstandmoeders, omdat die vrezen minder huursubsi die te krijgen. Dat is niet waar. Onder een alleenstaande wordt in deze regeling verstaan ie mand die helemaal alleen wóónt. Een bijstandsmoeder blijft in de gunstiger gezinsta bel omdat haar kinderen bij haar inwonen. Omdat de bezuiniging op dit punt erg hard aankomt, geldt vier jaar lang een overgang stermijn voor alleenwonenden die nu al subsidie ontvangen. Een alleenwonende die dit jaar voor het eerst subsidie aan vraagt, valt meteen in de zwaarste tabel die over vier jaar voor alle alleenwonenden geldt. Jonge alleenwonenden onder dertig jaar kregen al minder subsidie. Ook dat is veranderd. De jonge alleenwonenden ta bel loopt nog tot en met 23 jaar. Door die maatregel was ook op dit punt een speciale overgang- stabel nodig, namelijk een voor alleenstaanden tussen 23 en dertig jaar. Dat is de enige groep die er relatief op vooruit gaat. Zoals misschien bekend, heeft het kabinet ook besloten de maximumhuurprijs te verla gen. Nu kon ieder nog subsidie aanvragen als de huur niet ho ger was dan 735 gulden per maand. Die grens is verlaagd naar 650 gulden. Het is vooral die maatregel die het stelsel van overgangstabellen nog in gewikkelder heefi gemaakt. Het is namelijk niet zo dat men sen die nu in een woning zitten tussen 650 en 735 gulden aan huurprijs nu opeens buiten de hele regeling vallen. Voor hen geldt een overgang die in prin cipe onbeperkt in tijd is. Deze groep blijft huursubsidie hou den en die zal blijvend worden berekend over de werkelijke huur die ze betalen. Er is ook een groep huurders die een huis bewoont dat meer dan 650 en minder dan 735 gulden moet kosten en die dit seizoen voor het eerst huursubsidie had willen aanvragen. Ook de ze groep heeft nog rechten al valt hun woning eigenlijk net buiten de regeling. Voor deze groep geldt dan echter dat men bij het berekenen van het sub sidiebedrag uitgaat van een fic tief huurbedrag van 650 gul den. Belangrijk is te weten dat deze overgang niet geldt als men naar zo'n woning tussen 650 en 735 gulden verhuist na 30 juni dit jaar. Het lijkt misschien on gerijmd, maar wie nu huursub sidie krygt en in een woning zit van 700 gulden, en verhuist naar een soortgelijke woning met gelijke huurprijs verliest het recht op huursubsidie.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1984 | | pagina 19