Tegenoffensief in
Kameroen ingezet
Terreur teistert India
Kruisbeelden komen
voor 'n deel terug
Na staatsgreep militairen
'VS luisterden Brezjnjev af
Reagan
weigert
eenzijdige
consessies
'Kalkar is
onveilig en
overbodig
Congres 'ondermijnt'
buitenlands beleid
ZATERDAG 7 APRIL 1984
-f
Buitenland
Nixon in vraaggesprek op tv:
PARIJS (REUTER/AFP) - Eenheden van het Ka-
meroense leger, die trouw zijn aan president
Paul Biya, zijn gisteravond een tegenoffensief
begonnen nadat opstandige militairen in de
hoofdstad Jaoende een poging tot een staats
greep hebben gedaan. Dit hebben westerse di
plomaten gisteren in Parijs meegedeeld.
President Biya van Kameroen,
die volgens een radiozender uit dat
land door militairen is afgezet.
(foto AP)
WASHINGTON (RTR) - President
Reagan wenst de betrekkingen
met Moskou te verbeteren. Hij
weigert echter eenzijdige conces
sies te doen teneinde de Sowjet-
Unie weer aan de onderhande
lingstafel te krijgen.
Reagan zei dit gisteravond in een
redevoering aan het Georgetown
Centre for Strategic and Studies
in Washington.
Het was de eerste grote toespraak
van Reagan over buitenlandse
politiek sinds half januari dit jaar
toen de VS-president zijn anti-
Sowjet houding aanzienlijk ma
tigde en hij Moskou opriep tot
een „constructieve dialoog". Vol
gens de Amerikaanse president
blijft „afschrikking de hoeksteen
van de nationale veiligheidspoli
tiek" van Washington „ter verde
diging van de vrijheid en ter
handhaving van de vréde".
De tijd „dat de Verenigde Staten
werden beschouwd als een
stuurloze supermacht, een hope
loze gijzelaar van de gebeurtenis
sen in de wereld", behoort tot het
verleden, zo zei hij. Hij sloot een
zijdige concessies uit, zoals het
opschorten van de plaatsing van
de nieuwe atoomraketten in
West-Europa, het schrappen van
de MX-raket en een „niet te toet
sen en ontwrichtende bevrie
zing" van produktie en plaatsing
van kernwapens.
Uit berichten uit Jaoende bleek
dat het gisteravond rustig was in
de straten van de hoofdstad,
maar dat de situatie rond het pre
sidentieel paleis en het hoofd
kantoor van de nationale radio
zender nog gespannen is.
In de nacht van donderdag op vrij
dag braken in Jaoende gevech
ten uit en opstandige legeroffi
cieren, vermoedelijk aanhangers
van oud-president Ahidjo, deden
een aanval op het presidentieel
paleis. In de loop van gisteren
werden tankbewegingen rond
het paleis gemeld.
Gisteravond meldden de opstande
lingen via een radiozender dat
president Biya was afgezet. Zij
deelden mee dat er een „hoge mi
litaire raad" was ingesteld en dat
de grondwet buiten werking was
gesteld. Voorts kondigden zij
een uitgaansverbod af van zeven
uur 's avonds tot zes uur 's mor
gens.
De opstellers van de boodschap
namen het Biya kwalijk dat hij
zijn goedkeuring had gegeven
voor het proces tegen oud-presi
dent Ahidjo. De oud-president
trad begin 1983 af ten gunste van
zijn premier, Paul Biya. Na ern
stige meningsverschillen met
Biya verliet Ahidjo Kameroen
verleden jaar juli. In februari
werd hij bij verstek ter dood ver
oordeeld wegens een poging tot
een staatsgreep.
Kameroen is vrijwel van de buiten
wereld afgesloten. De vliegvel
den en de grenzen zijn gesloten
en de telex- en telefoonverbin
dingen verbroken. Hoe de situa
tie in Kameroen precies is, is on
duidelijk.
ADVERTENTIE
Wij hebben voor u een
bedrijfswagen op maat
vanaf/13.500,— excl.
Met laadvermogen
van 500 kg tot 3500 kg
kamsteeg
Kamsteeg Zuid b.v.
071-173414
„Wanneer de nieuwe Sowjet-lei-
ding werkelijk bereid is te
werken aan een veiliger en men
selijker samenleving, zal zij aan
het westen een welwillende part
ner hebben", aldus de Ameri
kaanse president.
L. de Groot voor bedrijfswagens
Kamsteeg heeft vestigingen in:
Oegstgeest, Voorschoten,
Leiderdorp, Katwijk, Lisse,
Hillegom en Alphen a/d Rijn
De opstandelingen zouden beho
ren tot de republikeinse garde,
die voornamelijk bestaat uit
mensen uit het islamitische
noorden, waar ook oud-presi
dent Ahidjo vandaan komt. Biya
is een christen, afkomstig uit het
zuiden van het land.
Als leider van de opstandelingen
wordt kolonel Saleh genoemd,
een noorderling. De stafchef van
het Kameroense leger zou in
handen zijn gevallen van de op
standige militairen. Naar een pri
vé radiozender in Parijs meldde,
waren de Biya-getrouwe troepen
aanvankelijk in verwarring na de
arrestatie van de stafchef. Maar
later op de dag zouden zij zich
hebben hersteld en de tegenaan
val hebben geopend.
De Franse staatsradio meldde dat
Biya-getrouwe troepen gister
avond het hoofdkantoor van de
staatradio hebben heroverd op
de opstandelingen. De radio her
vatte zijn uitzendingen, na uren
lange stilte, om 18.30 uur plaatse
lijke tijd. Er werd alleen muziek
uitgezonden en over de situatie
in het land werd niets meege
deeld.
Waar president Biya momenteel
verblijft, is niet duidelijk. Diplo
maten in Parijs zeiden uit Kame
roen te hebben vernomen dat hij
naar Kribi in het zuiden van het
land is gegaan. Andere Kame
roense bronnen meldden echter
dat hjj nog steeds in de hoofd
stad is.
Het Franse dagblad „Le Monde"
meldde dat president Biya don
derdag de overplaatsing had ge
last van alle officieren van de re
publikeinse garde die afkomstig
waren uit het noorden van het
land. Deze maatregel leidde vol
gens het blad kennelijk tot de po
ging tot een staatsgreep. De re
publikeinse garde is een onder
deel van de gendarmerie en is
verantwoordelijk voor de veilig
heid van de president.
'Bomber' Harris
(91) overleden
LONDEN (UPI) - Sir Arthur Har-
ris, bijgenaamd "bomber", een
Britse luchtmachtbevelhebber
die de tactiek van "saturation
bombing" - het volledig vernieti
gen - van Duitse steden in de
tweede wereldoorlog ontwierp,
is gisteren op 91-jarige leeftijd
overleden.
Harris heeft tot het einde toe vast
geloofd dat zijn massieve lucht
aanvallen op 60 Duitse steden,
waaronder de "firestorm" op
Dresden en de vernietiging van
o.a. Keulen, Hamburg en Neu
renberg de oorlog verkortte.
NEW YORK (RTR) - Volgende
week komt op de Amerikaan
se tv drie maal een uur vraag
gesprek met Richard Nixon
op basis van 38 uur praten
met de vroegere Amerikaan
se president door oud-mede
werker Frank Gannon.
Nixon zegt daarin het waar
schijnlijk te achten dat de VS
de auto van inmiddels wijlen
Sowjetleider Brezjnjev inder
tijd van afluisterapparatuur
hadden voorzien en dat een
president door de inlichting-
dienst op de hoogte wordt ge
houden van het seksleven
van buitenlandse leiders.
Ook verklaart Nixon dat hij de
in het Witte Huis gemaakte
bandopnamen, die bijdroe
gen tot zijn val, had moeten
vernietigen en zegt hij dat de
inbraak in het Democratisch
hoofdkwartier in het Water
gate Hotel zo onhandig werd
uitgevoerd, dat dit .met op
zet' zou kunnen zijn gebeurd.
,Een van de redenen waarom
de publikatie van de Penta
gon papers de CIA zo sterk
verontrustte was dat een van
de onderwerpen daarin al
leen zou hebben kunnen
voorkomen door het feit, dat
wy Breqnjev's auto afluister
den'.
Bij de zogeheten Pentagon pa
pers ging het om een geheim
rapport van de Amerikaanse
activiteit in Indochina van
1945 tot 1968, dat was opge
steld in opdracht van de toen
malige minister van defensie.
Robert McNamara, maar uit
lekte en in 1971 werd gepu
bliceerd door de New York
Times.
De reden waarom hij in het fa
tale Watergate-schandaal de
bandopnamen van het Witte
Huis niet vernietigde noem
de Nixon dat hij dacht dat de
.banden waarschijnlijk een
verzekering vormden tegen
personen die om er tussenuit
te knijpen zouden kunnen
gaan liegen over wat er was
Volgens Nixon legden ook an
dere presidenten zoals
Franklin Roosevelt, John
Kennedy en Lyndon John
son gesprekken op de band
vast.
Toen hij overnam van presi
dent Johnson zei Nixon af
luisterapparatuur onder zijn
bed in het Witte Huis te heb
ben ontdekt. ,Toen ik onder
het bed keek, alleen maar om
mijn schoenen te zoeken,
vond ik daar pal onder een la
ding bandapparatuur'. Maar,
naar hij zei, hoeft men daar
niet zo vreemd van op te kij
ken, daar Johnson vaak men
sen in zijn slaapkamer ont
ving.
Bus maakt
val: 3 doden
MILAAN (UPI) - Bij het plaatsje
Boffalora, iets ten westen van
Milaan, is gisteren een bus van
de weg geraakt. Het voertuig
maakte een val van 15 meter.
Twee passagiers waren op slag
dood. Een derde overleeg op weg
naar het ziekenhuis. Het aantal
gewonden bedraagt 34 van wie
vier ernstig.
De berm was als gevolg van zware
regenval drassig geworden. De
chauffeur verklaarde dat hij
daardoor niet in staat was de bus
tot stilstand te brengen.
DUSSELDORF (ANP) - De snelle
kweekreactor in het Westduitse
Kalkar is veiligheidstechnisch
hoogst twijfelachtig, technolo
gisch en energiepolitiek overbo
dig en industrieel volstrekt on
rendabel. Wetenschappelijk
moeten grote vraagtekens wor
den gezet bij de veiligheid van de
centrale in geval van een ernstige
storing. Gezien de enorme gevol
gen die een ongeluk met Kalkar
zal hebben voor vele tienduizen
den mensen in de ruime omge
ving van de centrale, mag zelfs
het geringste risico niet worden
genomen.
Dat heeft de Westduitse advocaat
Siegfried de Witt gisteren voor
de administratieve rechtbank in
Dusseldorf gezegd tijdens de
laatste dag van het ..Kalkarpro
ces". Dat proces is met steun van
de Duitse en Nederlandse anti-
Kalkar-beweging door landbou
wer Josef Maas uit Kalkar aange
spannen tegen de ministers voor
arbeid en industrie van de deel
staat Nordrhein-Westfalen. Maas
eist een onmiddellijke stop van
het Kalkarproject omdat de cen
trale naar zijn mening onveilig is.
Volgens De Witt is tijdens het pro
ces in Dusseldorf onder meer
aangetoond dat er zich in de
reactorkern van de snelle kweek
reactor een explosie kan voor
doen, die kracht van het reactor
vat vele malen te boven gaat.
Tengevolge van de ontploffing
zal de reactor uiteenspatten en
zal onder meer het zeer radio-ac
tieve plutonium vrijkomen.
CAPE CANAVERAL (AFP-REU-
TER) - Het ruimteveer „Challen
ger" is gisteren volgens plan om
08.58 uur plaatselijke tijd (14.58
uur onze tijd) van Cape Canave
ral in Florida gelanceerd en in
een baan om de aarde gekomen.
Het is de bedoeling dat de elfde
vlucht van een „ruimteveer", de
vijfde van de Challenger, 5 da
gen, 23 uur en 12 minuten gaat
duren. Als de weersomstandighe
den het toelaten, landt de Chal
lenger op 12 april om 08.10 uur
plaatselijke tijd (14.10 uur onze
tijd).
De bemanning bestaat uit com
mandant Robert Crippen die al
drie keer eerder in de ruimte
was, en vier „debutanten", on
dercommandant Francis Scobee,
George Nelson, Terry Hart en Ja
mes van Hoften.
Het eerste doel van deze vlucht is
het repareren van een zonne-ob-
servatiesatelliet, de Solar Max
die in het heelal niet naar wens
functioneert. Niet eerder hebben
Amerikaanse astronauten of
Sovjetrussische kosmonauten een
poging gedaan een dergelijk hu
zarenstukje tot stand te brengen.
(foto AP)
WASHINGTON (REUTER) - President Reagan heeft binnenlandse poli
tieke tegenstanders er gisteren van beschuldigd dat zij zijn buitenland
se beleid ondermijnen en dat zij in Libanon en Centraal-Amerika „de
vijanden van de democratie" aanmoedigen.
„Waar wij geen stabiliteit hebben kunnen bereiken, kwam dat doordat
het Congres ons onvoldoende heeft gesteund... Betweterij ondermijnde
ons beleid", aldus Reagan in een toespraak op het Centrum voor strate
gische en internationale studies aan de universiteit van Georgetown.
Hij sprak opnieuw de wens uit de betrekkingen met de Sovjetunie te
verbeteren, maar verwierp tegelijk eenzijdige Amerikaanse concessies.
Hij herhaalde de waarschuwing dat hij alles zal doen om de voor het
Westen van levensbelang zijnde olieroute via de Perzische Golf en de
Straat van Hormuz open te houden.
WARSCHAU (AFP/DPA/UPI) - Op
de lagere landbouwschool in
Mietne, een dorp op 70 km van
Warschau met 760 leerlingen,
worden maandag de lessen her
vat. Dit heeft de directeur vrij
dag bekendgemaakt nadat er
een oplossing was gevonden
voor het vraagstuk van de
kruisbeelden.
De verwijdering ervan uit klaslo
kalen leidde ongeveer een
maand geleden tot een zitstaking
van de studenten, waarna de
schoolleiding de lessen voor
twee weken opschortte.
Directeur Ryszard Domanski ver
klaarde dat de kruisbeelden n i e
t terugkeren in de leslokalen.
maar wel in de hoofdleeszaal en
het internaat dat aan de school is
aangebouwd. Verder is de plicht
voor leerlingen van de baan, dat
zij een verklaring ondertekenen
waarin staat dat scholen princi
pieel een niet-godsdienstig ka
rakter hebben. De 200 leerlingen
die zich vorige week bij andere
scholen in de streek hadden in
geschreven, mogen in Mietne te
rugkomen, aldus de directeur.
Naar verluidt gaan maandag ook
weer twee leraressen aan de
school aan het werk, die ontslag
hadden gekregen nadat ze eerder
partij hadden gekozen voor de
studenten.
Het verbod op de kruisbeelden
was een uitirlg van de verslechte
ring in de betrekkingen tussen
de rooms-katholieke kerk en de
communistische autoriteiten.
Kardinaal Jozef Glemp veroor
deelde de staat nadat die het
kruisbeeldverbod had afgekon
digd en sprak van een belediging
van het Poolse volk, waarvan 90
procent praktizerend rooms-ka-
tholiek is. Ook (de Poolse) paus
Johannes Paulus II veroordeelde
het kruisbeeldverbod, terwijl
Lech Walesa, de leider van het
verboden vakverbond Solidari
teit, verklaarde dat hij en zijn
medestanders „alle middelen"
zouden aangrijpen om de maat
regel te bestrijden.
India, de Parel in de Kroon,
schittert niet meer. Er kleeft
bloed aan het land dat de En
gelsen indertijd beschouwden
als 'the brightest jewel in the
imperial crown'. (Indertijd wil
zeggen: vóór 1947, het jaar
waarin Brits-Indië zelfstandig
werd en uiteen viel in de staten
India en Pakistan). Een golf
van terreur, rellen en stakin
gen heeft de deelstaat Punjab
overspoeld. Dit jaar zijn als ge
volg van het geweld zeker 120
mensen gedood. Deze week
laaiden de onlusten tot onge
kende hoogte op, na een reeks
politieke moorden, gepleegd
door aanhangers van het Sikh-
geloof. Zij hebben niet alleen
de deelstaat in rep en roer ge
bracht. De hele natie en de re
gering van premier Indira
Gandhi in het bijzonder, trilt
op haar grondvesten. Wie zijn
deze Sikhs en wat drijft hen tot
hun gruweldaden?
door
Leo Maat
De circa veertien miljoen Sikhs
vormen een minderheidsgroe
pering in het overwegend Hin-
doestaanse India. De meeste
Sikhs wonen in de noord
westelijke deelstaat Punjab of
vijfstromenland en het is dóór,
dat zij de meerderheid vormen
en waar zich nu dan ook de
problemen voordoen.
De Sikh-godsdienst is gebaseerd
op de leerstellingen van de
goeroe Nanak, die van 1469 tot
1539 leefde. Nanak wees het
overdadige ceremonieel van
het Hindoeïsme af, veroordeel
de het kastensysteem en keer
de zich tegen gebruiken als
kindermoord en weduwenver-
branding. De boeddhisten ver
werpen ook het kastenstelsel,
maar het verschil is onder
meer dat de Sikhs in slechts
één god geloven.
Nanak werd op latere leeftijd
boer. Overschotten van zijn
landerijen werden in een ge
meenschappelijke keuken uit
gedeeld aan bezoekers en arme
landarbeiders. Sindsdien is het
traditie dat in alle Sikhs-tem
pels op gezette tijden gratis
voedsel wordt uitgereikt. De
Sikhs prediken zachtmoedig
heid en deugd en volgens hen
vindt men de nobelste elemen
ten uit alle wereldgodsdien
sten in hun religie terug.
Maar de tegenstellingen tussen
de Sikhs en de Hindoes zijn in
wezen niet zo groot als uit de
ernst van de onlusten zou zijn
af te leiden.
In feite is een kleine groep van
naar schatting zo'n 500 jeugdi
ge en fanatieke aanhangers
van de radicale Sikh-leider Jar-
nail Singh Bhindranwale ver
antwoordelijk voor de situatie.
Bhindranwale zei vanuit de
heilige tempel tegen een verza
melde menigte: "Ieder dorp
moet een motorfiets en drie ge
wapende en getrainde berij
ders hebben, die erop uit kun
nen gaan om de regering de les
te lezen". De meeste politieke
moorden zijn gepleegd door
jongeren op motorfietsen. In
februari, toen het geweld ook
oplaaide, is het gebruik van de
motorfiets in Punjab zelfs ge
heel verboden geweest. In
sommige delen van de staat
geldt het verbod nog tijdens de
nacht.
Tot de slachtoffers van de extre
misten behoorden dan ook niet
alleen de vooraanstaande poli
ticus Tawari, hoogleraar en
dichter, en andere leden van de
Congrespartij van Indira
Gandhi, maar ook een gema
tigde Sikh-leider, die bereid
was met de regering een com
promis te sluiten. De regering
van haar kant bood aan om het
gewraakte artikel uit de grond
wet te herzien. Maar de extre
misten onder de Sikhs zijn
vastberaden om hun heilige
oorlog door te zetten en huldi
gen bloedig het principe: wie
niet vóór mij is is tegen mij. De
extremisten hebben aangekon
digd elke dag een politieke te
genstander te vermoorden. Op
13 april, volgens de Hindoe-ka
lender de eerste dag van het
nieuwe jaar, zal de oudste en
enige (nog levende) zoon van
premier Gandhi, Rjyiv, ster
ven, zo schreven zij aan de
krant Indian Express. Onder
tussen sterft Punjab econo
misch aan de gevolgen van
voortdurende instabiliteit.
De Sikhs onderscheiden zich
ook in hun uiterlijk en li
chaamsbouw van de overige
Indiërs. Zij zijn over het alge
meen lang en fors gebouwd en
zij dragen een tulband. De tul
band wordt gedragen omdat
het geloof hun verbiedt om het
haar te knippen. Zo is het ook
niet toegestaan om de baard te
scheren en om te roken. Alle
Sikhs dragen de familienaam
Singh, dat leeuw betekent.
Hun heilige plaats is de stad
Amritsar, gelegen op slechts
enkele tientallen kilometers
van de Pakistaanse grens, met
de zogeheten Gouden Tempel.
De leerstellingen van de Sikhs
zijn echter in de loop der jaren
ontwikkeld van een geloof
sovertuiging tot een militante
politieke ideologie. De Sikhs
hebben een grotere autonomie
van de deelstaat Punjab voor
ogen. Sommige radicale lei
ders streven zelfs naar volledi
ge zelfstandigheid. Een Sikh-
staat, vanuit de Gouden Tem
pel geregeerd volgens religieu
ze wetten.
Dat heeft alles te maken met de
economische situatie in Pun
jab. De deelstaat is de rijkste
van heel India. In het gebied is
de zogeheten groene revolutie
een succes geweest. Het land is
vruchtbaar en staat met een
grote tarwe-produktie te boek
als de graanschuur van India.
Als symbool van de geslaagde
landbouw staat in de stad
Ludhiana de Punjab Agricul
tural University. Maar ook in
de industrialisatie speelt Pun
jab een vooraanstaande rol.
Veel Sikhs menen evenwel dat
de centrale (Hindoe-)regering
de deelstaat economisch dis
crimineert door te rommelen
met de tarweprijzen en door
het ontmoedigen van nieuwe
industriën.. De genationali
seerde. dus door de overheid
geleide banken in Punjab in
vesteren het geld in industrie
elders, zo luidt het verwijt.
Behalve de onvrede op econo
misch gebied is het gevoel om
geregeerd en achtergesteld te
worden door de Hindoe-meer
derheid duidelijk aanwezig.
Een doorn in het oog van de
Sikhs is artikel 25 van de
grondwet. In dat artikel wordt
het Sikh-geloof omschreven
als een vorm van Hindoeïsme.
Het in het openbaar verbran
den van de grondwet is in Pun
jab een gewilde uiting van pro
test.
EEN ÉCHT COMPLETE KRANT. OVER WERELB STAD EN LAND.
