NSM verwacht
massa-ontslagen
Twijfelachtige strijd
om de trendvolgers
LEREN OMGAAN
MET DE
HOME-COMPUTER
""t
N S-machinisten
wordt spanning
op werk te veel
Demmenie
Dm-mTEfriEn
bON ..mb"6AS(C"'KV),S' I
Van Thijn: kritiek rond
gift Heineken onbesuisd
Vrijer overleg over vakantiegeld
ZATERDAG 7 APRIL 1984
AMSTERDAM (GPD/ANP) - De directie van de Amsterdamse werf NSM kan de salaris
sen voor het 400 man tellende personeel niet meer betalen. De bedrijfsvereniging moet
bijspringen om de lonen over de maand april uit te betalen. Ontslag voor het werfperso-
neel wordt steeds dreigender: de bewindvoerders hebben gisteren meegedeeld dat op
den duur het gehele personeel zal moeten worden ontslagen: er is geen geld meer en
afgezien van een kleine order, ook geen werk. Komende weken wordt met vakbonden
en gewestelijk arbeidsbureau overleg gevoerd over de ontslagen.
Afgezien van een kleine order voor
vier pontons ter waarde van f
250.000 zit de NSM, de laatste
nieuwbouwwerf in het Amster
damse havengebied, al sinds fe
bruari zonder werk. Er zijn ook
geen concrete vooruitzichten op
nieuwe orders. Een beperkt aan
tal mensen zal iets langer aan het
werk kunnen blijven voor onder
houd aan machines en installa
ties, afhandeling van administra
tiewerkzaamheden en het onder
handen zijnde werk.
Twee weken geleden vroeg de di
rectie uitstel van betaling aan.
De gemeente Amsterdam noch
het ministerie van economische
zaken wilde toen geld in de werf
stoppen.
In november van het vorig jaar
kwam NSM in het nieuws, om
dat de werf een droomorder zou
hebben binnengehaald van de
nog steeds duistere Ierse onder
neming Bonna Trading. Maar de
hellingen op de nieuwbouwwerf
bleven leeg. De bonden zien ook
geen mogelijkheid meer.
Volgens het PvdA-Tweede-Kamer-
lid Van der Hek heeft de Amster
damse werf nog een kans als off
shore-bouwers geïnteresseerd
zijn in NSM en bereid zijn om sa
men met de gemeente Amster
dam en het rijk aan een her-fi
nanciering mee te werken. „De
ADVERTENTIE
Wilt u meer weten van de mogelijkheden van een
HOME-COMPUTER?
Leer dan in 10 avonden "BASIC", de taal van de
home-computer.
Tijdens de laatste 2 lesavonden wordt tevens
aandacht besteed aan de "Microcomputer".
De lessen worden gehouden op de dinsdagavond
van 19.30 - 22.30 uur in ons pand aan de
Haarlemmerstraat 167 te Leiden.
De prijs van de kursus bedraagt f 450, -
inclusief het lesmateriaal.
De nieuwe kursus start 24 april a.s.
Indien u aan deze kursus wilt deelnemen,
bel dan 071-411141, tst. 25, of zend
onderstaande bon in.
<nV|OP"
Veel zelfmoorden en ongelukken
NSM beschikt nog over opstal
len en outillage die als onder
pand zouden kunnen dienen", al
dus Van der Hek.
Donderdagavond hebben op een
bijeenkomst met directie en be
windvoerders de grootste aan
deelhouders, de provincie
Noord-Holland en de gemeente
Amsterdam, opnieuw voorge
steld een onderzoek te verrich
ten naar de mogelijkheden die de
werf nog heeft. De bewindvoer
ders willen volgens NSM-hoofd-
administrateur Bon wachten op
de uitkomst daarvan alsvorens
nog een gesprek te hebben met
minister Van Aardenne (econo
mische zaken).
DEN HAAG (ANP) - Leden van de Nederlandse Jeugdbond voor Na
tuurstudie demonstreerden gistermiddag op de Weversplaats in Den
Haag voor maatregelen tegen de zure regen. Om een daar gesitueerd
kunstwerk tegen de verzuurde neerslag te beschermen, werd het omwik
keld met toiletpapier. (foto anpi
AMSTERDAM (ANP) Burgemeester Van Thijn van Amsterdam wil,
net als hoofdcommissaris Valken van de Amsterdamse politie, dat de
voorzitter van de Nederlandse Politie Bond afdeling Amsterdam, W.
Duursma, zijn „ongemotiveerde beschuldigingen jegens de korpslei
ding" terugneemt. Dit heeft Van Thijn gistermiddag bekend gemaakt.
Duursma had 5 april in het Parool uitlatingen gedaan aan het adres van
Valken en directeur Heineken van het bierconcern over de half miljoen
gulden die Heineken het korps cadeau wil doen als dank voor de goede
afloop van zijn ontvoering en die van zijn chauffeur Doderer. Zo ver
weet Duursma onder meer de top van de Amsterdamse politie „ontspo
ring" en zou directeur Heineken met zijn gift alleen de publiciteit heb
ben willen halen.
Gisteren ontstond er een ruzie tussen hoofdcommissaris Valken en de
dienstcommissie van het korps, waarin ook Duursma zitting heeft. Val
ken zei alleen nog maar de dienstcommissie te willen voorzitten, wan
neer Duursma daarbij niet aanwezig is.
Van Thijn noemde de uitlatingen van Duursma misplaatst en onbesuisd.
De beschuldiging dat Heineken gratis publiciteit zocht met zijn gift is
volgens Van Thijn „te gek voor woorden".
UTRECHT (ANP) - Met name
door het toenemende aantal zelf
moorden en ongevallen tussen
de rails moeten de 3400 machi
nisten bij de spoorwegen onder
steeds grotere fysieke en vooral
psychische spanningen werken.
Vorig jaar maakten maar liefst
480 mensen een eind aan hun le
ven door zich voor de trein te
werpen maar de machinisten die
zo'n afschuwelijke gebeurtenis
meemaakten worden door NS
niet of nauwelijks professioneel
begeleid.
Dat zegt de Vereniging van Machi
nisten (WM) in een .witboek'
over de werkomstandigheden
van de NS-machinisten. Volgens
de VVM, waarbij ongeveer de
helft van de machinisten is aan
gesloten, hebben de machinisten
een buitengewoon zwaar en be
lastend beroep. De slijtage is
groot. Bijna niemand haalt z'n
pensioen (61 jaar), aldus de WM
die het witboek over de machi
nisten volgende week aan de vas
te kamercommissie voor verkeer
en waterstaat zal aanbieden.
Aanleiding voor de WM om het
het witboek naar buiten te ko
men is het feit dat het door geld
nood geplaagde kabinet een
streep heeft gehaald door een re
geling om NS'ers als machinis
ten en conducteurs die zeer zwa
re, onregelmatige diensten draai
en, vervroegd al op hun 57ste
jaar te laten uittreden. Vakbon
den en NS-directie waren het
over die zogeheten sut (selectie
ve uittredingsregeling die deel
zou moeten gaan uitmaken van
de cao 1983-'85 al in december '82
eens geworden. Vervolgens had
het kabinet - dat het laatste
woord heeft over de arbeidsvoor
waarden bij NS - er een jaar voor
nodig om de overeengekomen
sut-regeling af te wijzen.
WM-voorzitter R.C. Osting: „Met
dit besluit demonstreert het ka
binet dat het er geen idee van
heeft hoe zwaar en slopend het
machinisten-bestaan is. Vandaar
dat we de tijd gekomen achten
om daar nu maar eens een boekje
over open te doen in de hoop dat
ze in Den Haag alsnog tot andere
gedachten komen".
De VVM constateert in het wit
boek dat de NS-machinisten,
nog los van alle ongemakken die
het draaien in onregelmatige vol-
continu-diensten met zich mee
brengt, ook nog eens een grote
kans lopen om tijdens hun dage
lijks werk met een dodelijk onge
val te worden geconfronteerd
met alle ellende van dien: Mo
menteel vallen er dagelijks vol
gens de WM bijna twee doden
op het spoorwegnet. „De dood
rijdt mee", stelt de bond in het
witboek.
De opvang van de machinisten na
een ongeluk schiet volgens de
WM volstrekt tekort: „De ener
gie die NS steekt in het herstel
len van de dienstregeling steekt
schril af bij het gebrek aan be
langstelling voor het geestelijk
welzijn van de machinist als die
de moeilijkste momenten in z'n
werkzaamheden doormaakt", al
dus de WM.
De WM constateert dat de machi
nisten los van belastende facto
ren als ongelukken en onregel
matige werktijden ook nog eens
worden geconfronteerd met toe
nemende agressie en vandalisme
van het publiek. Treinen worden
herhaaldelijk met stenen beko
geld of zelfs beschoten. Het ziek
teverzuim onder de machinisten
- in '81 meer dan elf procent -
spreekt boekdelen, stelt de bond.
De WM, die overigens geen echte
vakbond is maar een beroepsver
eniging die geen partij is bij de
cao-onderhandelingen, vindt dat
de echte' vakbonden - de Ver-
voersbonden FNV en CNV en de
FSV - tegenover NS en overheid
harder zouden moeten knokken
voor de machinisten, conduc
teurs en andere NS'ers die het
extra zwaar hebben in hun werk.
CDA-kamerlid
wordt niet
vervolgd
^oo^2
DEN HAAG (ANP) - De rechtbank
in Haarlem heeft het CDA-ka
merlid A.J. Hermes buiten ver
volging gesteld. Het kamerlid,
oud-staatssecretaris van onder
wijs, was in 1982 in opspraak ge
komen toen de belastingdienst
en de justitie twijfel lieten blij
ken over de wijze waarop hij zijn
belastingaangiften van enkele ja
ren eerder had gecorrigeerd.
De rechtbank in Haarlem heeft,
naar pas nu is bekend geworden,
23 maart de officier van justitie
in zijn vervolging tegen het ka
merlid nietontvankelijk ver
klaard. De officier is niet in be
roep gegaan.
De uitspraak is gebaseerd op een
zeer uitvoerig onderzoek, zo
heeft de afdeling voorlichting
van de CDA-fractie in de Tweede
Kamer meegedeeld. „De twijfel
is thans volledig weggenomen",
aldus het CDA.
Fractievoorzitter De Vries is zeer
verheugd over de uitspraak, al
dus de CDA-voorlichting. Daar
mee, zo wordt gezegd, zijn het
CDA en de politiek van alle
blaam gezuiverd.
UTRECHT (GPD/ANP) - „Het
moet gemeengoed worden dat
martelen niet mag. Nooit. Ook
niet een beetje. Of een dooden
kele keer". Die taak stelde
voorzitter D. Backer van Am
nesty International in Neder
land zich gisteravond, bij de
opening van een internationale
campagne tegen martelen, in
muziekcentrum Vredenburg
in Utrecht.
Ter gelegenheid daarvan bood
Backer dr. D. Dolman, voorzit
ter van de Tweede Kamer, een
exemplaar aan van het rapport
„Martelen is mensenwerk,
maar de bestrijding ervan
ook". Dit rapport is uitge
bracht ter gelegenheid van de
tweede internationale actie te
gen het martelen, dat in bijna
honderd landen gebeurt. De
'Martelen mag
nooit, ook niet
een beetje'
Backer zei bij de overhandiging
van het rapport dat martelen
het meest effectief kan worden
bestreden op regeringsniveau.
Hij vond het dan ook jammer dat
premier Lubbers niet bij de
avond in Utrecht aanwezig had
willen zijn. „Hij stelde vereen
zelviging met onze campagne
niet op prijs en wees op de ge
scheiden verantwoordelijk
heid van de regering en Am
nesty", aldus de voorzitter.
Dolman maakte duidelijk het
daarmee oneens te zijn. ..De in
ternationale betrekkingen
worden door de regering be
hartigd. Het is dus in de eerste
plaats aan haar op deze cam
pagne te reageren", zei hij.
Dr. H.A. Geuns, plaatsvervan
gend hoofdinspecteur van de
volksgezondheid zei dag er
moet ook geld komen voor
diagnostiek, behandeling en
begeleiding van slachtoffers
van martelingen, die naar ons
land zijn uitgeweken. De stich
ting die de noodzakelijke me
dische hulp aan deze slachtof
fers gaat betalen als de kosten
(nog) niet door verzekeringsin
stanties worden gedekt, pro
beert daarvoor eveneens mid
delen bijeen te brengen.
DEN HAAG (ANP) Werkgevers
en werknemers krijgen meer
vrijheid in het cao-overleg om af
spraken te maken over de hoogte
van de vakantiebijslag en het
tijdstip van uitbetaling. De mi
nisterraad is gisteren akkoord
gegaan met een wetsvoorstel van
minister De Koning (sociale za
ken) tot wijziging van de wettelij
ke regeling van de minimum
vakantiebijslag. Premier Lub
bers deelde dit mee op zijn weke
lijkse persconferentie.
De al bestaande beperkte moge
lijkheden om van bepalingen af
te wijken worden in het wets
voorstel verruimd. Dit overeen
komstig een uitspraak van een
meerderheid van de SER. De Ko
ning zal het wetsvoorstel voor
advies naar de Raad van State
sturen.
Het kabinet houdt vast
spraak op vakantiebijslag
de a
procent van het loon en uitbeta
ling van het bedrag ineens in de
maand juni. Bij cao en in bepaal
de gevallen ook bij een indivi
duele schriftelijke overeenkomst
kan ervan worden afgeweken.
Zo kunnen partijen bij voorbeeld
afspreken de bijslag geheel dan
wel gedeeltelijk over te hevelen
naar een andere beloningsvorm.
In dat geval wordt dus geen
vakantiebijslag of een lager be
drag aan bijslag uitgekeerd.
Werkgeversorganisaties en vakbe
weging trokken deze week op
merkelijk eensgezind en fel van
leer tegen minister De Koning
(sociale zaken en werkgelegen
heid), wiens 'trendbeleid' op in
ternationaal niveau zojuist een
dikke onvoldoende had gekre
gen.
door
Wim Wirtz
Een 'direct-contact-missie' van de
Internationale Arbeidsorganisa
tie (ILO) had vastgesteld dat (de)
plannen van het kabinet om in te
grijpen in de arbeidsvoorwaar
den van de trendvolgers (werk
nemers van gesubsidieerde in
stellingen) 'zeer waarschijnlijk'
in strijd waren met het ILO-ver-
drag 87, dat mede door Neder
land is ondertekend. Maar De
Koning zwakte de conclusie van
de ILO-commissie onmiddellijk
af: de direct-contact-missie was
afgegaan op 'oude plannen' die
inmiddels waren achterhaald
door een wetsvoorstel dat de re
gering had ingediend bij de Raad
van State.
De werkgevers in de sociale verze
keringen en de vakbeweging rea
geerden woedend. Zelfs de Unie
BLHP, de doorgaans gematigde
bond van leidinggevend en ho
ger personeel, bleek niet in staat
haar zelfbeheersing te bewaren:
De Koning had zich begeven 'in
het grensgebied van de leugen
achtigheid', 'we kunnen wel op
houden op basis van argumenten
met hem tot zaken te komen, al
les wordt ontkend, genegeerd of
verdraaid'.
De minister had zijn populariteit
bij de sociale partners vorig jaar
al verspeeld, toen hij aankondig
de dat de werknemers van be
drijfsverenigingen, ziekenfond
sen en omroepen zouden worden
aangewezen als trendvolger. Hij
ging daarmee voorbij aan een ad
vies van de Sociaal-Economi
sche Raad, die op het standpunt
staat dat de overheid geen af
breuk mag doen aan de onder
handelingsvrijheid bij instellin
gen die uit premies of omroepbij
dragen worden betaald (zieken
huizen, ziekenfondsen, e.d.). De
SER vindt dat de werknemers
bij deze instellingen vrij moeten
kunnen onderhandelen over hun
arbeidsvoorwaarden zonder dat
de overheid ingrijpt.
Maar het kabinet bleek onverbid
delijk. Sinds februari j.l. ligt er
een wetsvoorstel van de regering
bij de Raad van State, waarin
zo'n beetje alle werknemers van
gesubsidieerde of uit premies be
taalde instellingen zijn ingelijfd
bij het leger van trendvolgers (nu
500.000), die de loonontwikke
ling van de ambtenaren in grote
trekken volgen. De in dit voor
stel gekozen constructie doet
denken aan een omweg langs
een werk in uitvoering: de trend-
volgers-nieuwe-stijl mogen met
hun werkgevers wel vrij onder
handelen over de arbeidsvoor
waarden, maar binnen een door
de overheid te bepalen financiële
ruimte.
In het particuliere bedrijfsleven
zou dit worden opgevat als een
loonmaatregel, die achtereenvol
gende kabinetten in de jaren ze
ventig in veelvoud hebben toege
past. Maar volgens De Koning
liggen de zaken hier anders. Hij
heeft al eerder aan de ILO uitge
legd dat de trendvolgers een uit
zonderlijke groep van werkne
mers vormen, die het midden
houdt tussen werknemers in het
particuliere bedrijfsleven en de
ambtenaren. Ze worden betaald
uit collectieve middelen (pre
mies, subsidies), ze verrichten
diensten waarvoor de overheid
mede verantwoordelijk is, kort
om: de overheid moet zekere
grenzen stellen aan hun arbeids
voorwaarden om te voorkomen
dat de kosten ervan (via hogere
premies e.d.) onevenredig wor
den afgewenteld op de maat
schappij.
In feite komt het wetsvoorstel neer
op een doodgewone bezuini
gingsmaatregel. Door de groep
van trendvolgers uit te breiden
en aan banden te leggen, ver
sterkt het kabinet zijn greep op
de loonontwikkeling in deze sec
tor en kan het naar eigen inzicht
de financiële ruimte groter of (in
deze tijd bij voorkeur) kleiner
maken.
De spraakverwarring over de vraag
of het kabinet hiermee de inter
nationale verdragsregels van de
ILO overschrijdt, heeft een sub
tiele achtergrond.
De trendvolgers ressorteren nu
nog onder de 'tijdelijke wet ar
beidsvoorwaarden collectieve
sector', die de overheid vérgaan
de bevoegdheden geeft om in te
grijpen in de arbeidsvoorwaar
den. De FNV, het CNV en de
werkgeversorganisaties hebben
zich daarover al eerder beklaagd
bij de ILO, omdat de wet strijdig
zou zijn met de voorwaarden die
deze VN-organisatie aan over
heidsingrepen heeft gesteld.
Die voorwaarden houden in dat
een ingreep in de arbeidsvoor-
waaruen een uitzonderlijke
maatregel moet zijn, een 'redelij
ke' periode moet bestrijken (de
wet is van 1979!), een beperkte
strekking moet hebben en bo
vendien gepaard moet gaan met
•garanties ter bescherming van
de levensstandaard van de werk
nemers'. De eerdergenoemde
ILO-commissie, onder leiding
van de Amerikaan prof. John P.
Windmuller, een deskundige op
het gebied van de Nederlandse
arbeidsverhoudingen, heeft in
middels vastgesteld dat de wet
daaraan niet beantwoordt. De
wet is daarom strijdig met het
ILO-verdrag 87, waarin de vrij
heid van vakvereniging (dus de
onderhandelingsvrijheid) uit
drukkelijk is geregeld.
De tijdelijke wet is echter nauwe
lijks interessant. Waar het om
gaat is het nu ingediende wets
voorstel, dat volgens de plannen
van het kabinet de tijdelijke wet
per 1 juli moet gaan vervangen.
De inhoud van dit voorstel was
in grote lijnen vorig jaar al be
kend bij werkgevers en vakbe
weging en werd begin dit jaar
vrijgegeven via een persbericht.
De ILO-commissie kon niet anders
dan daarop afgaan. Vandaar dat
haar conclusies over de kabinets
plannen voorzichtig zijn neerge
schreven. In haar rapport zegt de
commissie dat de regering haar
verplichtingen onder (ILO-)Ver-
drag 87 'zeer waarschijnlijk' niet
volledig zal nakomen.
Minister De Koning suggereert nu
dat dit een voorbarige conclusie
is, omdat er na de bekendmaking
van het wetsvoorstel nog enkele
wijzigingen zijn aangebracht,
waardoor de onderhandelings-
vrijheid van de sociale partners
voldoende zou zijn verzekerd.
Maar volgens vakbeweging en
werkgevers tasten deze wijzigin
gen de inhoud van het voorstel
niet wezenlijk aan en begeeft de
bewindsman zich aldus 'in het
grensgebied van de leugenach
tigheid'.
ADVERTENTIE
1 Juristen
Er zal een container vol juristen
nodig zijn om deze knoop te ont
warren. Als daarna blijkt dat het
wetsontwerp inderdaad strijdig
is met het ILO-verdrag, zal het
waarschijnlijk moeten worden
ingetrokken, omdat volgens de
Grondwet een internationale
verdragsverplichting is verheven
boven de wet.
Maar zover is het nog niet. Voorlo
pig kunnen werkgevers en vak
beweging zich nog slechts vast
klampen aan het rapport van de
direct-contact-missie, waarvan
de conclusies vermoedelijk in ju
ni aan de orde zullen komen in
een voltallige zitting van de 150
ILO-lidstaten. Deze vergadering
kan op voordracht van een ILO-
commissie van deskundigen, die
de conclusies inmiddels heeft
overgenomen, haar afkeuring
uitspreken over het huidige
trendbeleid van de Nederlandse
regering.
Het kabinet zal dat niet prettig vin
den, maar hoeft zich geen echte
zorgen te maken omdat het af te
keuren trendbeleid immers
wordt vervangen door iets an
ders. Het zal zich ongemakkelij
ker gaan voelen als de Raad van
State zou besluiten, op grond
van het ILO-rapport, zijn advies
over het wetsontwerp uit te stel
len. Want uitvoering van het
wetsvoorstel dient ook een poli
tiek belang. Als de wet niet op 1
juli van kracht wordt, mist het
kabinet een belangrijke schakel
in zijn bezuinigingsplannen voor
volgend jaar, waarover in poli
tiek Den Haag al luttele weken
wordt gekoekhakt.
Als de Raad van State daarentegen
het ILO-rapport voor kennisge
ving aanneemt, staan vakbewe
ging en werkgevers betrekkelijk
machteloos. Ze zullen ongetwij
feld een stevige lobby op gang
brengen onder Tweede-Kamerle
den. maar het is de vraag of dat
enig effect zal sorteren. Het poli
tieke belang kan voor de rege
ringspartijen wel eens zwaarder
blijken te zijn dan een niet ge
heel overtuigend ILO-rapport en
een container vol druk studeren
de juristen.
Binnenland
