'Atoomwapens op
basis Falklands'
-r
Honduras uit op economische hulp
EVP-congres blij
met winst Duarte
Daders aanslag gepakt
Argentinië beschuldigt Britten
Amnesty International: ook
in Europa wordt gemarteld
Israël stelt Syrië verantwoordelijk
Milieuramp
in Indonesië
Weens Neo-naziproces
na 60 dagen afgerond
Bonn ontkent
Frankrijk valt Nicaragua bij
DINSDAG 3 APRIL 1984
BUENOS AIRES - De Argentijnse president Raoul Alfonsin wil met Engeland zo snel
mogelijk onderhandelen over een demilitarisering van de Falkland Eilanden. Volgens
hem hebben de Britten op de eilanden een groot aantal atoomwapens opgeslagen.
Buitenland
Daardoor voelt niet alleen Argenti
nië zich bedreigd, maar alle lan
den van Latijns-Amerika. De
aanwezigheid van deze wapens
en van een sterke Britse strijd
macht van 4.000 man in dit ge
bied kan grote consequenties
krijgen voor dit deel van het
Zuidelijk Halfrond, zo zei hij.
door
Jan van Beek
Alfonsin sprak tijdens een plechti
ge herdenking van de gesneuvel
den op de Falklands tijdens de
ongelijke oorlog van tien weken
tegen de Britse overmacht, twee
jaar geleden. In Lujan, op 70 kilo
meter afstand van Buenos Aires
onthulde hij een monument voor
die gevallenen en herhaalde hij
de Argentijnse aanspraken op de
Falklands, ofwel de Islas Malvi-
nas volgens de Latijns-Ameri
kaanse landkaarten.
Honderden oudgedienden waren
te voet uit vele delen van het
land naar Lujan opgetrokken.
Anderen hielden in groten getale
demonstratieve marsen en her
denkingen op vele plaatsen in de
hoofdstad. Ook de belangrijkste
politieke partijen herdachten de
gesneuvelden.
De militairen hadden tot deze de
monstraties opgeroepen door
middel van duizenden aanplak
biljetten. Daarop eisten zij medi
sche bjjstand voor de gewonden,
werk voor degenen die de dienst
verlaten hebben, en wettelijke
maatregelen die de strijdkrach
ten beschermen tegen willekeur
van machthebbers. Zij willen dat
de militairen die zijn gedeser
teerd, worden vervolgd en ge
straft. Voor de weduwen van de
gesneuvelde vragen zij pensioen.
Zij eisen de soevereiniteit van de
Malvinas op en verklaren dat de
vijanden van twee jaar geleden
ook nog de vijanden van van
daag zijn.
President Alfonsin was betrekke
lijk gematigd. Hij erkende dat de
onderhandelingen met Engeland
veel tijd zullen kosten. Maar de
soevereiniteit van de Latijns-
Amerikaanse landen over het ei
gen werelddeel gaat ver boven
begrippen van tijd uit, zo zei hij.
De pers heeft zeer veel aandacht
aan deze herdenkingen gegeven.
Dat kreeg ook de directeur van
het Latijns-Amerikaanse insti
tuut van de Russische academie
voor wetenschappen, prof. Vik
tor Volsky. Hij heeft gezegd dat
de Sowjet-Unie de aanspraken
van Argentinië op de Malvinas
ondersteunt. Rusland verzet zich
tegen de aanwezigheid van de
grote Britse troepenmacht in dat
gebied.
DEN HAAD (ANP/DPA/AFP) - In
een omvangrijk rapport over
martelingen in de jaren '80 dat
Amnesty International deze
week publiceert worden ook een
aantal Europese landen wegens
marteling van gevangenen aan
de kaak gesteld. Daaronder zijn
drie lidstaten van de Europese
Gemeenschap: Italië, Grieken
land en Groot-Brittannië voor
wat betreft Noord-Ierland.
Voorts noemt het rapport ook
Spanje en Turkije en in Oost--
Europa de Sowjet-Unie, Alba
nië, Polen, Roemenië, Joegosla
vië, Bulgarije en Tsjechoslowa-
kije. Het rapport "martelen is
mensenwerk, maar de bestrij
ding ervan ook" stelt dat over de
hele wereld in een op drie landen
wordt gemarteld. Ook Suriname
wordt genoemd, zoals zaterdag
reeds is bericht.
In Noord-Ierland doet zich het
klassieke probleem voor: hoever
mag een zich liberaal noemende
samenleving gaan bij het ge
bruik van illegale methoden ter
bestrijding van terrorisme? Wel
is de situatie in Noord-Ierland
de afgelopen jaren verbeterd. In
1977 werden nog 443 klachten
over mishandeling tijdens verho
ren ingediend. Maar nadat de
Britse regering een onderzoek
had laten instellen is het aantal
klachten vanaf 1980 sterk ge
daald.
Ook Italië kampt met gewelddadi
ge acties tegen de staat. Marte
ling van politieke gevangenen is
geen gangbare praktijk in Italië,
maar niettemin constateerde
Amnesty in het eerste kwartaal
van 1982 een verontrustende toe
name van gevallen van mishan
deling. De meeste klachten wa
ren afkomstig van mensen die
verdacht worden van het lid
maatschap van de Rode Briga
des. Het rapport noemt met na
me een reeks voorbeelden van
mishandeling van verdachten in
de zaak van de ontvoering van de
Amerikaanse generaal James
Lee Dozier. Zij klaagden over
slaan, verbrandingen met siga-
rettepeuken, gedwongen worden
ROME Het verkiezingscongres
van de Europese Volks Partij
(EVP), de Europese Christen--
Democraten, heeft gisteren een
felicitatietelegram gestuurd aan
Napoleon Duarte, de leider van
de Christen-Democraten in El
Salvador. Het congres, dat tot en
met morgen in Rome vergadert
door
Hein ten Kortenaar
over het programma voor de ver
kiezing van het Europees Parle
ment in juni, feliciteerde de Sal
vadoraanse leider met het win
nen van de eerste ronde van de
presidentsverkiezingen in zijn
land en wenste hem succes in de
tweede ronde.
De voorzitter van het CDA, Piet
Bukman, stelde tijdens het con
gres dat de Europese Christen--
Democraten als één man achter
Duarte moeten staan. „De hoop
van de gewone man in El Salva-
do r, de enige die in dit verdeelde
en geteisterde land weer hoop op
vrede, op democratie en op so
ciale hervormingen terug kan
brengen", aldus Bukman.
Op het congres zijn ruim vierhon
derd afgevaardigden uit acht lan
den van de Europese Gemeen
schap bijeen. Onder hen bevin
den zich de premiers van vijf van
de zes landen waar de christen
democraten aan het bewind zijn:
Helmut Kohl (Bondsrepubliek),
Pierre Werner (Luxemburg), Wil-
fried Martens (België), Garret
Fitzgerald (Ierland) en Ruud
Lubbers, terwijl Italië op dit ni
veau wordt vertegenwoordigd
door vice-premier Arnaldo Forla-
Sociaux, en Griekenland, met de
pas vorig jaar bij de EVP aange
sloten NEA Dimokratia, partijen
die op het nationale vlak weinig
politiek gewicht in de schaal leg
gen. Denemarken en Engeland
zijn niet op het congres vertegen
woordigd, omdat in deze beide
landen geen christen-democrati
sche partij bestaat.
Een gewonde voorbijganger krijgt op straat eerste medische hulp: zuurstof en hartmassage.
JERUZALEM (GPD/AFP) - Eén
Palestijnse terroifst werd ge
dood en twee anderen gearres
teerd na de gewelddadige actie
in Jeruzalem, waarbij 48 voorbij
gangers werden gewond. Twee
gewonden zijn er slecht aan toe.
De Palestijnen, waarschijnlijk af
komstig uit Libanon, openden
het vuur op voorbijgangers en
gooiden handgranaten, onder
meer naar autobussen. Gewa
pende burgers schoten terug en
verwondden een van de Palestij-
nen, de twee anderen werden la
ter gepakt op de drukke markt
van Jeruzalem en bij een contro
lepost in de buurt van Bethle
hem.
Het was gisterenmorgen het wilde
westen in Jeruzalem. Gewapen
de burgers en militairen die naar
een onbekend aantal terroristen
zochten, niet zeker wetend of de
man naast hen eveneens met een
pistool vriend of vijand was. Vol
gens de politie is het aan het
koelbloedige optreden van een
aantal gewapende burgers te
danken geweest dat er geen gro
tere ongelukken zijn gebeurd.
Een van de Palestijnen werd
door een winkelier neergescho
ten, de andere Palestijnen wer
den daar kennelijk door verrast
en sloegen op de vlucht.
De paniek duurde echter nog ge
ruime tijd voort. Hysterische
voorbijgangers probeerden een
politieauto met Arabische arres
tanten te overmeesteren. Er
werd op vermeende terroristen
geschoten; zo werd de binnen
stad twee uur na de aanslag op
nieuw afgezet omdat het gerucht
ging dat terroristen zich op een
dak van een huis hadden ver
schanst. Ook in de richting van
het dak werd geschoten door
burgers en militairen, maar korte
tijd later kwam de geruststellen
de mededeling dat alle terroris
ten gepakt waren.
In Israëlische militaire kring heeft
de aanslag van gisteren grote zor
gen gewekt. De voormalige chef
van de militaire inlichtingen
dienst, generaal Saguy, zei voor
de Israëlische televisie de Syri
sche organiserende hand in de
aanslag van gisteren te zien. Ge
neraal Saguy legt een direct ver
band tussen het zelfmoordcom
mando en de Libanese oorlog: de
Palestijnen moeten zich bewij
zen en Syrië heeft er belang bij
de situatie in Israël te destabili-
Het optreden van Palestijnse zelf
moordcommando's is een vrij
nieuw verschijnsel waar de Is
raëlische veiligheidsautoriteiten
tot dusver geen afdoend ant
woord op hebben. De Israëli's
waren 'gewend' dat er bommen
gelegd worden in autobussen of
vuilnisbakken, niet dat Palestij
nen zich in een winkel omkleden
en vervolgens schietend de weg
op rennen. De nieuwe stijl in de
Palestijnse terreur lijkt meer dan
voorheen op de Iraanse zelf
moordcommando's die op hun
beurt is overgenomen door de
sji'itische commandotroepen in
Zuid-Libanon.
GENEVE (UPI) - In Indonesië
heeft een enorme bosbrand
een gebied vernield dat drie
maal zo groot is als Libanon
en die de geschiedenis zal in
gaan als een van de grootste
milieurampen van de eeuw.
Toch is het nieuws over de
brand, die tussen februari en
juni van het vorig jaar woed
de over de breedte van Oos-
t-Kalimantan (het Indonesi
sche deel van Borneo) pas nu
algemeen bekend aan het
worden, zo deelde de Interna
tionale Bond voor het Be
houd van de Natuur (IUCN)
maandag in Genève mee.
Volgens de IUCN heeft de wel
licht naar duur grootste
brand uit de opgetekende ge
schiedenis minstens 3,5 mil
joen hectare vernield. Hoe de
brand ontstond is niet be
kend.
De brand heeft miljoenen wilde
dieren het leven gekost en
planten vernield en daar
naast een schade toegebracht
aan natuurlijke hulpbronnen
zoals hout en brandstof die
niet bij benadering te schat
ten is.
Generaal Gustavo Alvarez Marti
nez heette de „sterke man" van
Honduras te zijn. President
Roberto Suazo Cordoba zou,
zo werd er altijd gezegd, on
middellijk door generaal Alva
rez worden afgezet zodra hij
zijn eigen weg zou willen gaan.
Na dit weekeinde zit president
Suazo echter nog altijd op zijn
troon, terwijl generaal Alvarez
zich zonder titels in Costa Rica
schuilhoudt.
door
Rob Sprenkels
Verrassing alom, ook in Hondu
ras. Het is nog onduidelijk wat
er precies is gebeurd. De offi
ciële uitleg van president Sua
zo Cordoba luidt dat het om
„de consolidatie van de demo
cratie" gaat en dat Alvarez en
de andere drie afgezette top-
militairen zich te veel bemoei
den met politieke aangelegen
heden.
Roberto Suazo Cordoba won,
vooruitgeschoven door de libe
rale partij, met aanzienlijke
voorsprong de presidentsver
kiezingen die in november
1981 werden gehouden. Ver
schillende waarnemers wer
den destijds nogal verrast door
het feit dat de militairen, die na
achttien jaar aan de macht te
zijn geweest en duidelijk de te
genstander van Suazo bij de
verkiezingen steunden, de uit
slag respecteerden.
Die soepele houding van de Hon-
durese militairen werd echter
al gauw duidelijk. Suazo was
namelijk nog niet als president
beëdigd of hij stuurde de nogal
gematigde, oude garde naar di
plomatieke posten in het bui
tenland en benoemde de aan
voerder van de jonge, harde
lijn, de toen 54-jarige en nog
kolonel zijnde Gustavo Alva
rez Martinez, tot bevelhebber
van het leger.
De veranderingen in Honduras
waren al snel zichtbaar. Hoe
wel er tijdens de elkaar opvol
gende militaire dictaturen bij
na nooit sprake was geweest
van enig militair machtsver
toon, zette Alvarez zijn man
schappen in gevechtstenue op
bijna elke belangrijke straat
hoek. Op de grotere door
gangswegen werden er identi
teitscontroles ingevoerd. En
ook kwam er een golf van poli
tieke moorden en verdwijnin
gen. De Hondurese mensen
rechtencommissie telde vorig
jaar 67 moorden en 46 verdwij
ningen, in de meeste gevallen
ging het om vakbondsleiders
en progressief gezinde intellec
tuelen.
Hoe heeft Suazo zich dan nu
plotseling van Alvarez weten
te ontdoen? Er gaan geruchten
dat de stafchef van het Hondu
rese leger de nodige nieuwe
benoemingen had willen door
voeren om zijn positie nog ste
viger te maken. Ook gaan er
geruchten dat hij tegen de wil
van Washington in op het punt
stond om Nicaragua binnen te
vallen. Maar waarschijnlijker
is het dat Suazo zijn bijna on
der het nulpunt gezakte popu
lariteit wil proberen op te
schroeven met het oog op de
verkiezingen die volgend jaar
moeten worden gehouden. En
ook gaat het wellicht om een
waarschuwing aan het adres
van Washington dat Honduras
niet veel langer van plan is om
gratis Amerika's 'gendarme' in
Midden-Amerika te spelen.
Generaal Alvarez Martinez was
ongetwijfeld een van de groot
ste steunpunten van de Rea-
gan-politiek inzake Midden-
Amerika. Met Amerikaanse
steun is het Hondurese leger
de afgelopen jaren in kracht
meer dan verdrievoudigd.
Sinds begin vorig jaar zijn er
bijna voortdurend gezamenlij
ke militaire oefeningen gehou
den, met name nabij de grens
met Nicaragua. De Amerika
nen hebben zelfs een enorme
radar in Honduras mogen op
zetten waarmee het hele Mid-
denamerikaanse luchtruim
kan worden gecontroleerd. Te
vens leiden Amerikaanse in
structeurs in Honduras Salva
doraanse soldaten op en ook
de nachtelijke spionagevluch-
ten van de Amerikaanse lucht
macht boven de gebieden die
de guerrilla's in El Salvador
controleren, stijgen op vanaf
Hondurese vliegvelden.
Wat de meeste Hondurese politi
ci president Suazo vooral kwa
lijk nemen, is dat de Amerika
nen honderden miljoenen dol
lars in militaire zaken hebben
gestoken terwijl Honduras zelf
er geen stap op vooruit is ge
gaan. Die kwestie heeft Sua-
zo's positie zelfs binnen zijn ei
gen liberale partij ook behoor
lijk netelig gemaakt.
Dat Suazo nu nog op zijn troon
zit, lijkt in ieder geval een indi
catie dat men ook binnen het
Hondurese leger de aan Was
hington verleende militaire
voorrechten te ver vindt gaan.
Goed, het leger is dan wel aan
zienlijk sterker geworden,
maar daar staan de oorlogs
spanningen met Nicaragua
dan wel tegenover. Verder is
de door de Amerikanen en ge
neraal Alvarez gepromoveerde
samenwerking met het Salva
doraanse leger iets dat veel
Hondurese officieren tegen de
borst stuit. Tussen Honduras
en El Salvador bestaat name
lijk de nodige rivaliteit sinds
de zogenoemde voetbaloorlog
van 1969.
Toch wordt er niet verwacht dat
Suazo de Amerikaanse militai
re aanwezigheid in Honduras
werkelijk wil aantasten. Hij
heeft reeds verschillende ma
len gezegd dat de Amerikaanse
militairen een garantie vormen
tegen eventuele agressie van
uit het sandinistische Nicara
gua. Waar Suazo op uit lijkt, is
verregaande economische
steun. Hij heeft Washington
ook verschillende malen om
honderd miljoen dollar per jaar
gevraagd. De regering-Reagan
heeft tot nu toe weinig zin ge
had om die prijs te betalen.
zout water te drinken en kwellin
gen aan de geslachtsdelen.
Spanje heeft met soortgelijke pro
blemen te maken. Tussen de
cember 1980, toen een terreurbe-
strijdingswet werd afgekondigd,
en maart 1983, zijn volgens offi
ciële cijfers 3.205 mensen opge
pakt, maar volgens Amnesty ligt
het werkelijke aantal veel hoger.
De bureaus van de veiligheids
politie in Bilbao, Barcelona en
Madrid hebben een slechte repu
tatie.
In Turkije treffen de martelingen
vooral politieke gevangenen,
maar de informaties van Amnes
ty wettigen de vrees dat ook het
martelen van gewone gevange
nen een gangbare praktijk is in
tal van politiebureaus. Amnesty
had de Turkse autoriteiten een
lijst van honderd mensen voor
gelegd, die in gevangenschap
overleden zouden zijn. In 74 ge
vallen hebben de Turkse autori
teiten opheldering verschaft: in
25 gevallen is een vervolging in
gesteld tegen de schuldigen, en
in de overige gevallen is het over
lijden volgens de autoriteiten te
wijten aan zelfmoord, een onge
luk of ziekte.
In Polen zijn na de afkondiging
van de staat van beleg eind 1981
10.000 mensen in internerings
kampen opgesloten zonder dat
een aanklacht tegen hen was in
gediend. Deze kampen zijn eind
1982 gesloten. Een van de martel
praktijken in Polen bestaat uit
het spitsroeden laten lopen van
gevangenen tussen twee rijen be
wakers die hen met knuppels be
werken.
In de Sowjet-Unie worden dissi
denten vaak opgesloten in psy
chiatrische inrichtingen, waar ze
gedwongen worden medicijnen
in te nemen die pijn en desoriën
tatie veroorzaken. Sinds 1980
zijn zeker 36 politieke gevange
nen afgetuigd door gewone ge
vangenen, op aanmoediging of
tenminste in het bijzijn van func
tionarissen van het ministerie
van binnenlandse zaken. Berich
ten over mishandeling komen uit
alle republieken van de Sowjet-
Unie.
WENEN - Na 60 procesdagen, uit
gestrekt over vijf maanden, zijn
gisteren tegen middernacht de
vonnissen geveld in het grootste
na-oorlogse neo-naziproces in
Oostenrijk. Alle negen aange
klaagden werden schuldig be
vonden.
door
Anton Koene
De hoofdaangeklaagde, de enige
Duitser Ekkehard Weil (35), werd
vijf jaar gevangenisstraf opge
legd wegens het doen opleven
van de nazi-gedachte en voor het
plegen van bomaanslagen op
joodse winkels in Wenen. Zijn
handlanger, Atilla B^jtsy kreeg
drie jaar.
Niettemin zijn de gezworenen na
tien uur beraadslaging het niet
eens geworden of Weil en B^jtsy
de bomaanslag op 6 juni 1982 op
de woning van nazi-jager Simon
Wiesenthal en op die van de
joodse schrijver Alexander Geise
hebben gepleegd. Vier gezwore
nen achtten de daad bewezen,
vier niet bewezen en de anderen
onthielden zich van stemming.
Twee andere neo-nazi's Manfred
Luxbacher en Egon Baumgart-
ner, die eveneens schuldig wer
den bevonden aan de aanslagen
te hebben meegewerkt, kregen
gevangenisstraffen van drie
maanden opgelegd.
De andere vier aangeklaagden wer
den schuldig geacht alleen de na
zi-gedachte te hebben doen her
leven en kregen straffen van drie
maanden tot drie jaar voorwaar
delijk met een looptijd van drie
jaar.
De vonnissen werden zo laat in de
avond uitgesproken omdat een
van de aangeklaagden Bruno
Haas ondergedoken was. Omdat
hem toch een voorwaardelijke
straf werd opgelegd luijgt hij de
veroordeling schriftelijk thuisbe
zorgd.
Haas is leider van de ultra-rechtse
partij ANR (Aktion Neue
Rechts), de anderen zijn vrijwel
allen lid van de NDP (Nationale
Deutsche Partei). Bij het verla
ten van de rechtzaal schreeuw
den sommigen van de veroor
deelden 'Heil Hitler* en gaven de
nazi-groet. Alle veroordeelden
behalve Weil en B^jtsy tekenden
beroep aan tegen de vonnissen.
BONN (DPA) - De Westduitse re
gering heeft met klem de Israëli
sche beschuldiging van de hand
gewezen, dat vanuit de Bondsre
publiek zenuwgas aan Irak is ge
leverd. Er zou alleen een proefin
stallatie voor beschermingsmid
delen voor planten zijn geleverd.
Daarmee kan volgens de West
duitse regering geen gas worden
gemaakt.
NEW YORK/TEGUCICALPA
(AFP/UPI/DPA) - Frankrijk is
gisteren in de Veiligheidsraad
Nicaragua bijgevallen in een ver
oordeling van het leggen van
mijnen voor Nicaraguaanse ha
vens. Het is volgens Frankrijk
een "verhulde vorm van blokka
de", die strijdig is met het inter
nationale recht.
Het signaleerde een algehele groei
van militaire activiteit rond Nica
ragua, die de Franse vertegen
woordiger zorgwekkend noem
de.
Nicaragua stelde vrijdag de VS
verantwoordelijk voor het toene
men van de spanningen in het
gebied. De vertegenwoordiger
van het linkse Sandinistische be
wind veroordeelde ook de zijns
Honduras zei gisteren door de her
vorming van haar militaire top
grotere mogelijkheden te zien
voor vreedzame coëxistentie in
Centraal-Amerika in het kader
van de Contadora—groep. Dit
verklaarde de minister van bui
tenlandse zaken, Edgardo Paz
Barnica, maandag voordat hij
voor een bezoek naar Europa
vertrok.
Honduras is geen lid van deze
groep. Zaterdag wees het zijn op
perbevelhebber, generaal Alva
rez uit, een steunpilaar van de
VS in het gebied, die een militai
re oplossing van de regionale cri
sis rond Nicaragua voorstond.
ADVERTENTIE
Wéér een stukje dichter bij een prijs
in het Grote Wal Waar Lentespel.
Knip uit en plak het op uw wedstrijd-
formulier en wel op de Wat Waar-spaarkaart
met hetzelfde weeknummer.
Bent u het wedstrijdformulier kwijt?
Haal een nieuwe op ons kantoor.
EEN ÉCHT COMPLETE KRANT. 0\ER WERELD. STAD EN LAND.
