!S eigen taal >uitenlanders C D- Ji Maatregelen rond aankomst acht uitgewezen Surinamers Berechting collaborateurs na afloop WO II 'mislukt' integratie bemoeilijkt oete voor Nederland: chantage Russische ambassadeur ^omkopen .ctlambtenaar Suit Alphen Milieudefensie brengt boek over zure regen Artikelen Joke Smit gebundeld uitgebracht Vissersboot vindt gifvat DENSDAG 28 MAART 1 Binnenland |EN HAAG (GPD) - Een overgrote meerderheid van de Tweede Kamer gaat akkoord net de wetswijziging voor onderwijs aan niet-Nederlandse kinderen. Hoewel een aantal Ifracties gisteren bij de behandeling van het voorstel van staatssecretaris Van Leijen- Jhorst (onderwijs) nog wat bedenkingen uitte, is men het in grote lijnen eens over het iplan om kinderen met een niet-Nederlandse culturele achtergrond enkele uren per iweek les te geven in hun eigen taal en cultuur. Igens het WD-Tweede-Kamer- id Dijkstal kan onderwijs in ei- ;en taal en cultuur aan kinderen land wonende buiten landers, de integratie van die id^ren met de Nederlandse sa- ienleving in de weg staan. Be langrijker is het dat buitenlandse kinderen extra lessen Neder lands krijgen. De WD wil dan look dat een deel van de 260 mil- gulden die dit jaar voor on- Iderwijs in eigen taal en cultuur zijn gereserveerd, wordt besteed extra lessen Nederlands, oewel slechts vier procent van de Nederlandse bevolking een niet- Nederlandse culturele achter grond heeft, is de verscheiden heid aan talen en culturen in die «groep zeer groot. Zo groot, dat het volgens een aantal fracties onvoldoende is om buitenlan- S ders slechts te onderwijzen in de officiële taal van hun land van herkomst. )e kamerleden Schutte (GPV), Van Ooijen (PvdA), Tommei (D'66) en Willems (PSP) wezen op de problemen die dan ont- j staan met bijvoorbeeld Antillia- nen (officiële taal: Nederlands, voertaal: Papiamento), Surina- mers (vier talen), Armeniërs (offi- ciële taal: Turks, voertaal: Ar- "i meens), Koerden, Chinezen uit Hongkong met de Britse natio- dat naliteit en Berbers uit Marokko, lanfoor de fracties van het CDA en de loei WD zijn de verschillen tussen tere officiële taal en voertaal niet zó p h belangrijk dat ze daarover iets in idd< de wetswijziging willen laten op- mi nemen. Ze vertrouwen op de toe- ;n g zeggingen van de staatsecretaris niet dat er op de regel dat bij onder wijs in eigen taal en cultuur de officiële taal van het land van herkomst wordt onderwezen, I uitzonderingen kunnen worden Z1C'1 gemaakt. ™!n de nu voorliggende wetswijzi- ',hel ging wordt bepaald dat buiten landse kinderen tussen vier tot twaalf jaar honderd uur per jaar "1 binnen de school en honderd uur 331 per jaar buiten school, les krijgen in hun eigen taal en cultuur. J5a Voorwaarde is wel dat er een uc groep van minimaal tien kinde- en ren met één taal en cultuur is. erc^ Griep neemt omvang van epidemie aan UTRECHT (ANP) - De griep in ons land is nog steeds in opmars en heeft een epidemi sche omvang bereikt al is de epidemie nog lang niet zo erg als zes jaar geleden. Uit de jongste cijfers van het minis terie van WVC blijkt dat er in de elfde week van '84 (12 - 19 maart) landelijk gemiddeld 52 van de 10.000 Nederlan ders door griep waren geveld. Uit de registratie van de 50 huisartsen die verspreid over het hele land de griepgeval len turven blijkt dat de griep in maart het meest huis hield in de zuidelijke provincies Zeeland, Brabant en Lim burg waar de score 110 per 10.000 was. In het Oosten hadden 64 op elke 10.000 mensen griep. De vier grote steden hebben de Ka mer al laten weten grote organi satorische problemen te ver wachten met het buitenschoolse onderwijs. Volgens kamerlid Van Ooijen vormt dat onderwijs buiten schooltijd bovendien een te zware belasting voor de leer lingen. Kamerlid M. Andela- Baur wil, vóórdat ze een stand punt inneemt, de evaluatie van DEN HAAG (ANP) - De uitspraak van de Russische ambassadeur Beletsky dat de Sowjet-Unie Nederland nooit met atoomwa pens zal aanvallen als er op Ne derlands grondgebied geen kruisraketten komen, is slecht gevallen bij het ministerie van buitenlandse zaken in Den Haag. Een woordvoerder van het mi nisterie sprak gisteren van een „ongepast dreigement" en een „vorm van politieke chantage". Ambassadeur Viktor Beletsky zei maandag op een bijeenkomst van de Nijmeegse universiteit, dat de Sowjet-Unie zal garande ren dat ze Nederland nooit zal aanvallen met atoomwapens als Nederland besluit geen kruisra ketten te plaatsen. „Impliceert de uitspraak dat de Sowjet-Unie Nederland zal aan vallen als we de kruisraketten plaatsen zo vroeg de woord voerder van het ministerie van buitenlandse zaken zich af. Bo vendien meent hij dat de verkla ring niet uitsluit dat Moskou Ne derland zal kunnen aanvallen met niet—nucleaire wapens. De woordvoerder vindt het onge past dat ambassadeur Beletski op deze manier probeert de me ningsvorm in Nederland te beïn vloeden. Volgens de Sowjet-Unie zetten de ■lui 1 rru ide mi ALMELO (ANP) De rechtbank me in Almelo heeft gisteren Brug- hé man Radiatorenfabriek uit Tub- aaii bergen voor omkoping .van een hoofdambtenaar van het minis terie van VROM veroordeeld tot een boete van 15.000 gulden. De steekpenningen, tussen de 50.000 en 80.000 gulden,-werden in de jaren 1979 tot en met 1982 gegeven aan een 59—jarige man uit Alphen a/d Rijn. Verder fi nancierde de radiotorenfabriek twee reizen voor deze ambte naar. In ruil daarvoor zorgde de man ervoor dat de produkten van Brugman in de standaardbe stekken voor de sociale woning bouw werden opgenomen. De rechtbank in Den Haag heeft de man voor het aannemen van on geveer 200.000 gulden aan smeer geld (ook van andere bedrijven) veroordeeld tot anderhalf jaar gevangenisstraf. De man is tegen dit vonnis in beroep gegaan bij het gerechtshof in Den Haag. DEN HAAG (ANP) - De vereni ging Milieudefensie heeft giste ren een boek gepresenteerd over zure regen. Het 'Zure regen boek' geeft een overzicht van de verwoestende gevolgen van de verzuring van het milieu en de hiertegen te nemen maatregelen. Volgens Milieudefensie toont het boek aan dat we voor een ecolo gische ramp staan. Milieudefensie weet nog niet hoe veel de bestrijding van de zure regen gaat kosten. Dave van Ooyen, een van de auteurs van het boek, wilde gisteren op een persconferentie in Den Haag niet ingaan op de berekeningen van het VNO, dat vorige week op 1,8 miljard gulden per jaar uitkwam, oftewel 500 gulden per gezin. De cijfers van de werkgeversorga nisatie zijn gebaseerd op de plan nen van minister Winsemius (mi lieudefensie), die streeft naar een vermindering van de uitstoot van zwaveldioxide, stikstofoxi den en ammoniak met dertig dat half binnen, half buiten schoolse onderwijs afwachten. Overigens zal de wetswijziging maar ongeveer een jaar gelden. De uit 1920 daterende wet op het lager onderwijs wordt volgend jaar vervangen door de wet op het basisonderwijs, waarin ook het onderwijs in eigen taal en cultuur aan buitenlandse kinde ren zal worden opgenomen. procent in tien jaar. Milieudefen sie vindt dat veel te weinig. Vol gens Van Ooyen is 75 procent, waarvan twee derde binnen vijf jaar, een betere doelstelling. De schrijvers van het Zure regen boek menen dat de beschadiging van bossen, vennen en heiden voor een groot deel niet meer is te herstellen. Alleen snelle maat regelen kunnen voorkomen dat het in Nederland dezelfde kant op gaat als in Duitsland, waar men een aantal jaren terug dacht dat het niet zo'n vaart zou lopen. Nu wordt gevreesd dat uiteinde lijk de helft van de Westduitse bossen moet worden opgegeven. De milieubeschermers stellen een volledige ontzwaveling alle kolen- en oliegestookte elektriciteitscentrales en van alle olieraffinaderijen. Ook de uit stoot van stikstofoxiden bij de centrales moet volledig verdwij nen. Alle auto's zouden vanaf 1 oktober 1986 op loodvrije benzi ne moeten lopen. Volgens Milieudefensie zijn er ook maatregelen denkbaar die voor komen dat de verzurende stoffen worden voortgebracht. De ver eniging pleit voor een krachtige bevordering van de toepassing van zonne- en windenergie, wa terkracht en aardwarmte ten koste van het verbruik van fos siele brandstoffen. De spreiding van mest dient te worden bevor derd, net als de spreiding van in tensieve veehoudeitj over Euro pa. Milieudefensie overhandigde het boekje gisteren aan de kamerle den De Beer (WD) en De Boois (PvdA), voorzitter en vice—voor zitter van de kamercommissie voor milieubeheer. De Beer wil de geen politieke reactie geven op de voorgestelde maatregelen, maar zei Wel te verwachten dat een meerderheid is te vinden voor ontzwaveling van de rook gassen van de centrales. De Boois vond dat de politiek het probleem niet langer mag nege ren. Nederland moet volgens haar niet wachten op andere lan den, maar zelf maatregelen ne men. Half mei komt de zure re gen aan de orde in een uitgebrei de vergadering van de kamer commissie. Voor die tijd wil Mi lieudefensie met eigen cijfers over de kosten van de maatrege len komen, aldus Van Ooyen gis teren. Verenigde Staten Nederland on der „zware druk" om kruisraket ten te plaatsen. Het persbureau Tass publiceerde gisteren een uitgebreid commentaar op de uitlatingen van de Amerikaanse minister van defensie, Weinber ger. Weinberger had laten weten dat niet-plaatsen door Nederland „een mogelijk fatale klap" zal toebrengen aan de hoop op nieu we onderhandelingen met de Sowjet-Unie. Volgens Tass is deze uitlating bedoeld om de Ne derlandse regering „bang te ma ken". Het bezoek van minister Weinber ger volgende week aan Neder land is volgens Tass slechts be doeld om Nederland de duim schroeven aan te zetten. Wein berger heeft in Washington ver klaard niet naar Nederland te ko men om te onderhandelen over plaatsing. Hij zei niet van plan te zijn zich te mengen in een „deli caat binnenlands probleem". Op de bijeenkomst van de Nuclear Planning Group van NAVO is gisteren uitgebreid gesproken over de politieke situatie in Ne derland. Met name is gediscus sieerd over de opiniepeilingen waaruit bleek dat een grote meerderheid van de bevolking tegen plaatsing van de 48 kruis raketten is. De eerste acht van de in totaal zestien mannen die worden verdacht van het heramen van een coup tegen het bewind-Bouterse, kwamen gisteren aan op Schiphol. Op weg naar de perskamer zongen de Surinamers een strijdlied. (foto anp) DEN HAAG (GPD) - Onder grote belangstelling van vrouwelijke kamer leden en leden van de Emancipatieraad is gisteren een nieuw boek van Joke Smit gepresenteerd. Het boek „Er is een land waar vrouwen wil len wonen", bevat een selectie van de belangrijkste artikelen van de in september 1981 overleden feministe. Joke Smit heeft voor een belangrijk deel de aanzet gegeven tot een alge mene discussie in Nederland over de plaats van de vrouw in de samen leving. Het begon met een geruchtmakend artikel „Het onbehagen van de vrouw", in 1967 in De Gids gepubliceerd. Joke Smit bleef in de jaren daarna een van de belangrijkste denkers en woordvoersters van de vrouwenbeweging. Zij lanceerde bijvoorbeeld in 1977 het idee van de vijfurige werkdag. Een idee dat eerst door de vrouwenbeweging werd overgenomen omdat arbeidsdeling de vrouw meer maatschappelijke mogelijkheden geeft. Nu wordt het idee ook door de algemene politiek serieus in overweging genomen omdat ar beidsdeling het probleem van massale werkloosheid verlicht. Ex-staatssecretaris Hedy d'Ancona (links op de foto), die destijds met Joke Smit de Man Vrouw Maatschappij oprichtte, overhandigde de bundel gisteren aan de huidige staatssecretaris van sociale zaken mr. A. Kappeijne van de Coppello.. Deze sprak haar bewondering en respect uit voor het vele werk dat Joke Smit heeft gedaan voor de vrouwenbe weging. Dat Joke Smit zich daarbij vooral ook richtte op het omzetten van ideeen in politiek beleid is volgens de staatssecretaris heel belangrijk geweest. Het was Joke Smit die in 1973 de aanzet gaf tot het instellen door de regering van de Emancipatie Kommissie, de voorloper van de huidige Emancipatieraad. Adviezen van de Emancipatie Kommissie kregen volgens de staatssecretaris een duidelijk stempel mee van Joke Smit. AMSTERDAM (GPD) - De Neder landse overheid had gisteren op Schiphol strenge veiligheids maatregelen getroffen rond de aankomst van acht van de zes tien uit Frans-Guyana uitgewe zen Nederlanders van Surinaam se afkomst. Zowel in de aan komsthal als op het platform wa ren gewapende marechaussees geposteerd. De acht verlieten als laatsten via de wenteltrap het vliegtuig en werden vervolgens met marechausseebusjes overge bracht naar een kantoor van de douane. Na een paspoortcontrole aldaar begaven zij zich, het Suri naamse volkslied luid zingend, naar het perscentrum. De zestien Surinamers worden er van verdacht een staatsgreep te hebben willen plegen tegen het bewind-Bouterse. Op grond daarvan zijn zij afgelopen vrijdag door Frans-Guyana uitgewezen en overgebracht naar Curacao, het dichtstbij zijnde stukje Ne derland. Van daaruit dienen de zestien te worden overgevlogen naar Nederland. Gisteren was het aanvankelijk de bedoeling al le zestien tegelijk over te vliegen, maar daartegen maakte de KLM bezwaar. Uiteindelijk vertrok de helft richting Nederland, de ove rigen volgen waarschijnlijk mor gen. Ook Roy Bottse, een van de zestien die in het bezit is van een verblijfsvergunning voor de An tillen, zal volgens de Antilliaanse autoriteiten op eigen verzoek naar Nederland worden overge bracht. Het gisteren gearriveerde gezel schap van acht man bestaat uit: Glenn Tjon a Kiet, voorzitter—i- n-ballingschap van de Suri naamse vakcentrale de Moeder- bond en lid van de Raad voor de Bevrijding van Suriname, Ro meo Hoost, administratief mede werker op het kantoor van de be- vrijdingsraad, de ex-militair Mahabir en leden van een ver zetsgroep in Nederland die be kend staat als Actie '83. In het perscentrum verklaarde de woordvoerder van de acht, Glenn Ijon a Kiet, dat er pas een persconferentie zou worden ge geven als de overige acht in Frans—Guyana gearresteerden vanuit Curacao zouden zijn gear riveerd. Ook wilde Tjon a Kiet eerst de Bevrijdingsraad volledig informeren alvorens de pers in Nederland te woord te staan. Over hun behandeling in Fran s-Guyana wilde Tjon a Kiet slechts kwijt dat deze goed was geweest. De Franse autoriteiten zouden zelfs hun verontschuldi gingen hebben aangeboden over MISHANDELING - Een 34-jari- ge man uit Venlo hoorde gisteren voor de meervoudige strafkamer in Roermond zes jaar tegen zich eisen. Hij zou in de nacht van 7 januari vorig jaar amok hebben gemaakt in een snackbar en daarbij zijn 30-jarige plaatsge noot P. de Voijs zodanig hebben mishandeld, dat die later aan de verwondingen overleed. het feit dat zij hen hadden moe ten uitwijzen. Tjon a Kiet zei te vens dat de strijd tegen het be wind van Bouterse in Suriname met hun arrestatie in Fran s-Guyana zeker niet was afgelo pen. In de aankomsthal van Schiphol ontstond enige opschudding, toen sympathiserende Surina mers onder het publiek een ca meraman van de Surinaamse te levisie ontdekte die trachtte video-opnamen te maken van de aanwezigen. In opdracht van de marechaussee moest deze man zijn activiteiten staken. La ter arresteerde de marechaussee ook een Surinamer die bezig was foto's te maken en door de om standers als een pro—Bouterse- man werd herkend. Een van de passagiers in de KLM-DC—10, waarmee de acht Surinamers naar Schiphol waren overgebracht, verklaarde dat de niet waren geinfor- meerd over de reden van de meer dan vier uur durende vertraging die hun vlucht op Curacao had opgelopen. Het toestel zou over vol zijn geweest en zes passa giers zouden weer uit het toestel zijn gehaald om plaats te rpaken voor de acht Surinamers. De acht waren met handboeien op de rug het toestel binnenge bracht, maar deze waren verwij derd toen het toestel aanstalten maakte op te stijgen. Dezelfde passagier zei dat hij het schandalig vond dat de gezag voerder geen andere verklaring had willen geven dan dat het lan ge en ingewikkelde oponthoud in Curacao verband hield met politiek en diplomatie. Volgens de passagier was het duidelijk dat de KLM weinig zin had ge had om de zestien Surinamers te gelijk mee te nemen. DEN HAAG (ANP) - Een Urker vissersboot heeft gisteren onge veer driehonderd kilometer ten noord-noordwesten van Den Helder een vat opgevist, waarin waarschijnlijk het zeer giftige landbouwgif dinoseb zit. Het vat is waarschijnlijk afkomstig van een Deense veerboot die in januari in een zware storm zijn deklading verloor. Hierbij waren ook tachtig vaten dinoseb. Sindsdien zoeken de Deense en Nederlandse marine naar de va ten, maar tot nu toe zonder resul taat. Dinoseb kan bij aanraking of ina deming al zeer ernstige gevolgen hebben. De stichting van de Ne derlandse visserij had de vissers die eventueel een vat in hun net ten zouden krijgen aangeraden dit weer te laten zakken en de vindplaats te markeren. Nieuw onderzoek naar zaak-Valk DEN HAAG (GPD) Minister De Ruiter (defensie) zal de commis sie Pronk vragen een aanvullend onderzoek te verrichten naar de mogelijke betrokkenheid van kolonel Valk bij de staatsgreep van 25 februari 1980 in Surina me. De motie van de WD die om het aanvullend onderzoek verzocht, werd gisteren met bijna algeme ne stemmen door de Tweede Ka mer aangenomen. Alleen de PSP en de Centrumpartij stemden te gen. Volgens de PSP is het onzin de commissie Pronk een nieuwe opdracht te geven, omdat de commissie zich op deze wijze een brevet van onvermogen ver strekt. Volgens de Tweede Kamer geeft het rapport van de commissie Pronk, die gedurende een half jaar de rol van de Nederlandse militaire missie in Paramaribo heeft onderzocht, op tal van vra gen onvoldoende antwoord. Het aanvullend onderzoek moet zich, aldus de WD, richten op twee vragen: 1. hoe vaak heeft kolonel Valk als hoofd van de missie in de weken voorafgaande aan de staatsgreep bezoeken ge bracht aan de rebellerende on derofficieren; en 2. wat is de in houd van de gesprekken, die Valk in zijn woning heeft ge voerd met de militairen die de staatsgreep hebben gepleegd. DEN HAAG (ANP) - De berech ting na de Tweede Wereldoor log van NSB'ers en andere col laborateurs is mislukt. Die af rekening gebeurde in een tijd dat men de oorlog eigenlijk zc snel mogelijk wenste te verge ten. De eerste berechte colla borateurs werden relatiel zwaarder gestraft, dan diege nen die later aan de beurt kwa men. En dat waren meestal de ergste gevallen. Dit is de conclusie van Koos Groen, van wie onder de titel 'Landverraad' deze week een boek over dit onderwerp ver schijnt. "Veel NSB'ers zijn in de eerste maanden na de bevrijding be handeld op een manier die rechtstreeks van de Nazi's was afgekeken". De zwaarste mis dadigers konden eind jaren veertig, begin jaren vijftig pro fiteren van de door de 'koude oorlog' ingegeven barmhartig- heidspolitiek. De later op grote schaal toegepaste gratiepoli- tiek van met name katholieke ministers van justitie trok de toch al scheve verhoudingen nog schever, aldus de auteur. De oorzaak van veel van deze el lende lag bij het onsamenhan gende, weinig inventieve en slappe Nederlandse kabinet in Londen, dat de NSB—proble matiek zwaar onderschatte. In Londen maakte men zich drukker om het ontbreken van leiding in de eerste dagen na de oorlog, dan om een uitgeba lanceerde berechtingsproce dure van collaborateurs. "De zuivering mislukte, omdat al gauw bleek hoe slap de gemid delde Nederlander zich had ge dragen. Veel hoogwaardig heidsbekleders waren op een pijnlijke manier door de mand gevallen. Veel waren blijven zitten, om in de beste regenten stijl 'erger te voorkomen". De ijver waarmee NSB'ers werden gearresteerd en de wraaklust van woede werd gekoeld op 'moffenmeiden' duidt onder andere op een stuk over schreeuwen van het eigen fa len en verdringing van het ei gen schuldgevoel, zo conclu deert Groen. Het kabinet in Londen had al in 1942 besluiten genomen over berechting van collaborateurs. Er zou een bijzondere rechts pleging worden toegepast, er zouden lekenrechters worden gebruikt en de gelederen van ambtenaren en gezagsdragers zouden worden gezuiverd. Drie instanties gingen zich al vast bezig houden met het ver zamelen van gegevens over 'foute' Nederlanders. Op die manier kwamen de namen van 90.000 mensen in de archieven terecht. Vrijwel direct nadat gedeelten van het Zuiden waren bevrijd begonnen leden van het Mili tair Gezag (MG), de Binnen-, landse Strijdkrachten (BS), de Ordedienst (OD) en losse groe pen verzetslieden op grote schaal arrestaties uit te voeren. Binnen enkele weken zaten er al 25.000 mensen vast, van wie velen onschuldig. Een chaoti sche situatie ontstond, mede door de vele ruzies binnen die organisaties. De chaotische situatie, nog eens verscherpt na de bevrijding van het Westen, liep uit op zui-, vering van de BS nadat allerlei corruptieschandalen binnen die organisatie aan het licht waren gekomen. Groen schat dat in die eerste maanden na de oorlog ongeveer vier- tot vijfduizend onschuldigen zijn opgepakt. Al vrij snel zaten er ongeveer 175.000 mensen vast in bijna 180 kampen. Het toezicht daar op lag in handen van de BS. De omstandigheden waren er er barmelijk. In de kampen heer ste honger, er was weinig hy giëne en er werd op grote schaal mishandeld, tot en met moord toe. Terwyl de publieke belangstel ling ervoor snel daalde, kwa men de bijzondere gerechtsho ven halverwege 1945 voor het eerst in actie. Het werd 'gepeu ter, met veel kritiek, ook van de aanklagers'. Ondertussen besloot de regering eind okto ber veel 'lichte' gevallen vrij te laten. Uiteindelijk zijn door de bijzondere gerechtshoven en tribunalen (met lekenrechters) ruim 64.000 vonnissen geveld. De auteur schat dat ongeveer 2000 Nederlandse en een paar honderd Duitse oorlogsmisda digers de dans zijn ontspron gen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1984 | | pagina 5