Reagan wijkt voor
druk van Congres
Britten overwegen
harde maatregelen
Turkije: regionale
verkiezingen van
landelijk belang
Brand bij Unesco gesticht?
Geen raketten voor Jordanië
'Weer oorlog' in Beiroet
Aanvaring
schip VS-
Russische
onderzeeër
Washington
wijst protest
Sowjet-Unie
van de hand
Spanje blijft
toch hopen op
toetreding EG
LEIDSCH/ALPHENS DAGBLAD
Na mislukken EG-top
DONDERDAG 22 MAART 1984
Buitenland
PAGINA 7
WASHINGTON/AMMAN (UPI/Rtr) President Reagan heeft een plan laten vallen voor
de levering van luchtdoelraketten aan Jordanië en Saoedi-Arabië. Hij heeft daartoe
besloten onder druk van het Congres, zo zei woordvoerder Larry Speakes van het Witte
Huis gisteren.
Sjiietische soldaten schieten met raketwerpers bij de groene lijn in Bei-
r(*et. (foto AP).
BEIROET (AFP/Rtr/DPA) - "Dit betekent opnieuw oorlog", zo reageer
den moslems zowel als christenen aan beide zijden van de groene lijn
door Beiroet gisteren bitter op het feit dat de conferentie in Lausanne
geen direct zicht op een oplossing in Libanon bracht.
Langs de hele groene lijn van de haven in het noorden tot aan de bergen
bij Souk el Gharb werden al weer losse gevechten gevoerd.
Enig lichtpunt vormde, dat de 'verenigde christelijke milities' in Oost--
Beiroet zich bereid verklaarden tot "directe onderhandelingen" met de
Druzen van de Socialistische Progressieve Partij onder leiding van Wa-
lid Joemblatt en met de sji'itische moslems van de Amal—beweging
van Nabih Berri.
De christelijke milities schenen daarmee in te gaan op een oproep van
Joemblatt tot 'een dialoog tussen hem en Berri enerzijds en aan de
andere kant de jonge leiders van het andere (christelijke) kamp, vooral
van de christelijke milities'.
De woordvoerder van de christelijke milities, Naoum Farah, zei op een
persconferentie dat zij directe onderhandelingen in Beiroet willen om
overeenstemming over de toekomst van Libanon te bereiken alsmede
een duurzame formule te vinden voor vrede in heel Libanon.
Felle kritiek door koning Hoessein
van Jordanië op de Amerikaanse
politiek in het Midden-Oosten
had zeker niet bijgedragen tot
aanvaarding van het plan door
het Congres, zo zei Speakes.
Dit voorzag in de levering van 1600
Stinger-schoudervuurraketten
aan Jordanië en 1200 aan Saoedi-
Arabië.
Jordanië verklaarde het besluit
'diep te betreuren'. Het schaadt
het defensievermogen van het
koninkrijk, zo zei een regerings
functionaris.
Tegen het plan van Reagan was in
en buiten het Congres geageerd
door voorstanders van Israël en
Joodse groepen. Zij voeren ook
een campagne voor de verplaat
sing van de Amerikaanse ambas
sade uit Tel Aviv naar Jeruzalem,
dat door Israël tot eeuwige
hoofdstad is uitgeroepen. De
Amerikaanse regering is tegen
WASHINGTON (Reuter) -- Het
Amerikaanse vliegdekschip
"Kitty Hawk" is gisteren in de
Japanse Zee in aanvaring geko
men met een Russische-onder-
zeëer.
Niemand aan boord van de Kitty
Hawk heeft verwondingen opge
lopen. Ook is het 75.000 ton me
tende vliegdekschip niet noe
menswaardig beschadigd. De
aanvaring gebeurde toen het
donker was op de Japanse Zee,
waar het Amerikaanse schip sa
men met Zuidkoreaanse mari
ne-eenheden deelnam aan de
oefening "Team Spirit 84".
Na het ongeluk kwam de Sowjet—-
onderzeëer naar de oppervlakte.
Amerikaanse schepen bleven in
de buurt om eventueel hulp te
kunnen bieden.
Een Sowjet-kruiser, de "Petropa-
vlovsk", was in de buurt, kenne
lijk klaar om hulp te bieden, al
dus de Amerikaanse functiona-
Naar functionarissen in Washing
ton meedeelden, worden Ameri
kaanse oorlogsschepen tijdens
oefeningen geregeld gescha
duwd door Sowjet-onderzeeërs.
Daarbij zouden deze vaak tot
vlak bij de Amerikaanse vaartui
gen komen om de technische bij
zonderheden beter te kunnen
waarnemen.
WASHINGTON (DPA) - De
Verenigde Staten hebben gis
teren een Russisch protest
verworpen waarin zij verant
woordelijk waren gesteld
voor het dinsdag op een mijn
lopen van een Russische
tankboot ter hoogte van de
Nicaraguaanse kust. Het
Russische schip werd be
schadigd en vijf opvarenden
werden gewond. De Ameri
kaanse zaakgelastigde in
Moskou was gisteren naar
het ministerie van buiten
landse zaken ontboden om
het protest in ontvangst te
nemen.
Naar de waarnemende pers
chef van het ministerie van
buitenlandse zaken in Was
hington, Alan Romberg, mee
deelde, hebben rebellen die
tegen de Sandinistische rege
ring in Managua vechten, al
meer dan eens laten weten
dat in Nicaraguaanse havens
mijnen zijn gelegd en is door
vorige incidenten gebleken
dat in het betrokken gebied
gevaar heerst.
Dat dat gevaar en die spannin
gen er zijn, komt 'in belang
rijke mate', aldus Romberg,
doordat de Sowjet-Unie het
conflict in Midden-Amerika
en in het Caribische gebied
aanmoedigt. De Sowjet-Unie
verkeert daarom nauwelijks
in een positie anderen het
toenemende geweld in de
schoenen te schuiven.
De perschef wilde geen ant
woord geven op de vraag of
de mijnen in Nicaraguaanse
havens van Amerikaanse ma
kelij zijn.
deze verplaatsing, daar deze naar
haar oordeel de betrekkingen
van de VS met de Arabische we
reld zou schaden.
Speakes weigerde commentaar op
berichten dat er een 'deal' zou
zijn voorgesteld aan een belang
rijke groep voorstanders van Is
raël, maar dat de 'American-Is-
raël public affairs committee',
die grote invloed heeft in het
Congres dit zou hebben gewei
gerd. Volgens de berichten zou
het voorstel zijn geweest het ra-
kettenplan te laten vallen in ruil
voor intrekking van het wetsont
werp voor de verplaatsing van de
ambassade, welke zou neerko
men op erkenning van Jeruza
lem als hoofdstad van Israël.
Slechts acht dagen tevoren nog
had president Reagan levering
van de wapens aan Jordanië en
Saoedi-Arabië belangrijk ge
noemd voor de veiligheid van
het Midden-oosten en verbete
ring van de betrekkingen met ge
matigde Arabische landen. Na
overleg met leiders van het Con
gres besloot de president echter
het plan in te trekken, zo ze
Speakes.
Dit heeft geen gevolgen voor een
afzonderlijk regeringsverzoek
PARIJS (DPA/UPI/Rtr) - Een
misschien opzettelijk gestichte
brand heeft gisteravond 3000
vierkante meter kantoor- en ar
chiefruimte in de rechtervleugel
van het gebouw van de onder
wijs-, wetenschaps- en culturele
organisatie van de Verenigde Na
ties, Unesco, in Parijs vernield.
Volgens officiële kringen woedde
de brand op zes verdiepingen
van het zeven verdiepingen tel
lende gebouw. De meer dan 200
brandweerlieden hadden de
LONDEN - De Britse regering
overweegt harde maatregelen na
het mislukken van de EG-top in
Brussel, die dinsdag vooral vast
liep omdat de Britten het niet
met hun EG-partners eens kon
den worden over het bedrag dat
Engeland zou moeten betalen
aan de EG-begroting.
In het Lagerhuis zei de Britse pre
mier dat het mislukken van de
top de houding van de regering
ten opzichte van de Gemeen
schap veranderd heeft. Ze gaf
een duidelijke waarschuwing
toen ze zei: „We kunnen nu niet
meer doen alsof er niets gebeurd
is".
Maar mevrouw Thatcher wilde nog
niet zeggen of de Britten nu, zo
als ze vele malen in bedekte ter
men hebben laten doorscheme
ren, zullen stoppen met het beta
len van hun EG-contributie tot
het door hen gewenste bedrag is
bereikt.
Vandaag vergadert het Britse kabi
net over de aard van de maatre
gelen die moeten worden geno
men als antwoord op het misluk
ken van de topconferentie in
Brussel. Pas volgende week, zo
aan het Congres om toewijzing
van 220 miljoen dollar voor het
uitrusten van een 8000 man ster
ke Jordaanse interventiemacht,
die in het gebied van de Perzi
sche Golf zou moeten kunnen
opereren.
Koning Hoessein van Jordanië ver
klaarde vorige week in een inter
view, dat de VS door hun steun
aan Israël niet langer geloofwaar
dig zijn als bemiddelaar in het
Midden-Oosten. Hij wees onder
handelingen met Israël af.
Sporen van
mosterdgas
LAUSANNE (Rtr) - Op twee
Iraanse oorlogsgewonden,
die in het academisch zieken
huis van Lausanne worden
behandeld, zijn sporen van
mosterdgas aangetroffen. Dit
heeft een woordvoerder van
het ziekenhuis woensdag be
kend gemaakt.
Iran heeft Irak ervan beschul
digd .strijdgassen te gebrui
ken in de slepende Golf-oor-
log.
brand op de 3000 vierkante me
ter werkruimte na anderhalf uur
onder de knie.
Korte tijd later was er opnieuw
brand en nu in de linkervleugel
van het gebouw.
Persoonlijke ongelukken zijn niet
gebeurd. Hoe groot de schade is,
was nog niet te schatten.
De brandweer deelde mee dat het
vuur begon op de eerste verdie
ping in het archiefgedeelte. De
oorzaak is nog niet vastgesteld.
Of belangrijk of vertrouwelijk
verwachten welingelichte krin
gen in Londen, zal duidelijk wor
den of de Britse regering al dan
niet daadwerkelijk zal overgaan
tot het inhouden van de contri
butie.
door
Henk Dam
Hoewel de meeste partijgenoten
van mevrouw Thatcher het met
haar eens zijn, dat het de schuld
van alle andere EG-landen is dat
de top van maandag en dinsdag
vastliep, zijn veel Tories toch ook
bezorgd geraakt over de schade
die de premier aan de Britse re
putatie binnen Europa heeft be
rokkend.
Oud-premier Heath heeft gisteren
al laten weten, onder geen be
ding in te zullen stemmen met
het inhouden van contributie, en
heeft daaraan toegevoegd abso
lute zekerheid te hebben dat veel
van zijn Conservatieve partijge
noten het met hem daarover eens
Een brandweerman blust het
vuur in het Unesco-hoofdkwartier.
(foto UPI).
materiaal verloren is gegaan, zo
als de Amerikaanse kritiek op
het financiële beleid van de orga
nisatie, is niet bekend. De Ver
enigde Staten, die 25 procent van
de begroting van de Unesco voor
hun rekening nemen, hebben ge
zegd dat ze eind van het jaar hun
lidmaatschap beëindigen omdat
de Unesco in het nadeel van het
Westen bevooroordeeld is.
Groot-Brittannië en West-Duits-
land hebben gedreigd het voor
beeld te zullen volgen.
zijn. Een van die partijgenoten,
zo bleek gisteren, is oud-minister
van buitenlandse zaken Francis
Pym.
Labour-leider Neil Kinnock heeft
mevrouw Thatcher gisteren ver
weten, zich juist niet hard ge
noeg te hebben opgesteld. Hij
toonde zich voorstander van on
middellijke opschorting van de
Britse contributies aan de begro
ting van de Gemeenschap. „U
heeft de Britse belangen onvol
doende gewaarborgd", aldus
Kinnock tot mevrouw Thatcher
in het Lagerhuis.
DAGBOEK - Het Openbaar mi
nisterie in Hamburg heeft de
voormalige verslaggever van het
Westduitse weekblad Stern,
Gerd Heidemann, en de hande
laar Konrad Kujau bij de arron
dissementsrechtbank officieel in
staat van beschuldiging gesteld
wegens fraude. Het onderzoek
naar de vervalsing van de dag
boeken van Hitier heeft bijna een
jaar geduurd.
Craxi wappert met
zijn portefeuille
ROME (DPA) - De Italiaanse rege
ring heeft gisteren in het parle
ment de vertrouwenskwestie ge
steld. Premier Craxi probeert op
die manier een eind te maken
aan de langdurige debatten in de
Senaat over het economisch en
financieel beleid.
De communistische fractie heeft
de beslissing een "daad van ar
rogantie" genoemd. Alle PCI-se-
natoren verlieten uit protest de
vergaderzaal.
Al dagen wordt er in de Senaat hef
tig gedebatteerd over het rege
ringsprogram. De communisten
proberen met alle mogelijke
middelen te voorkomen dat de
voorstellen van Craxi worden
aangenomen. Het is daarbij tot
handtastelijkheden gekomen.
Dinsdag overleed zelfs de com
munistische senator Valori aan
een hartaanval.
De parlementsdebatten worden in
Italië omschreven als de belang
rijkste van de laatste decennia.
De PCI, die ongeveer een derde
van de Italiaanse kiezers verte
genwoordigt, wil bewijzen dat er
zonder haar geen belangrijke po
litieke en sociale beslissingen
kunnen worden genomen.
De socialisten willen hun leidende
rol in de regering onderstrepen
en tegelijkertijd bewerkstelligen
dat zij binnen links de meest in
vloedrijke stroming zijn. Die
krachtmeting heeft al geleid tot
een scheuring van de Italiaanse
vakbeweging.
MADRID (GPD) - Spanje blijft ho
pen volgens het geplande tijd
schema op 1 januari 1986 lid van
de EG te kunnen worden. On
danks het feit dat de topconfe
rentie van staatshoofden en rege
ringsleiders van de Gemeen
schap de interne crisis alleen
maar verscherpte en de kwestie
van de toetreding van Spapje en
Portugal nauwelijks aan bod
kwam, toonde de Spaanse rege
ring zich redelijk tevreden over
het verloop van het topoverleg in
Brussel.
Premier Felipe Gonzalez stelde dat
een oplossing zowel voor de in
terne crisis als voor de twee kan
didaat-lidstaten dichterbij is ge
komen sinds de laatste topconfe
rentie in december vorig jaar in
Athene.
Gisteren presenteerde de Spaanse
delegatie in Brussel een uitvoe
rig antwoord van 60 bladzijden
op het EG-landbouwdocument
van februari. Daarin wijst Spanje
het twee-fasensysteem voor de
integratie van de Spaanse verse
groenten en fruit resoluut van de
hand. Tegelijk eist Spanje dat de
ze produkten al vanaf het mo
ment van de toetreding in aan
merking komen voor subsidie.
De toetreding tot de EG moet in de
Spaanse visie bepaald worden
door drie principes: een geleide
lijke overgang, waarbij de begin
selen van evenwichtige integra
tie en wederkerigheid in acht ge
nomen worden om te voorko
men dat de Spaanse markt bruut
wordt overvallen door een over
vloed aan produkten uit de overi
ge EG-landen. Premier Gonzalez
wees elke vorm van discrimina
tie van Spanje ten opzichte van
eerder toegetreden lidstaten met
klem van de hand.
Zondag gaan de Turken naar de
stembus om burgemeesters,
gemeente- en provincieraden
te kiezen. Maar de krachtme
ting heeft tevens grote landelij
ke betekenis. Drie van de zes
deelnemende partijen immers
werden voor de parlements
verkiezingen van november jl.
nog geweerd door de toen
heersende generaalsjunta. En
als een of meer van deze partij
en zondag opvallend goed
boert, komt het representatie
ve karakter van het toen geko
zen parlement op de tocht te
staan.
door
Frans van Hasselt
Die parlementsverkiezingen
werden gewonnen door de
conservatieve Moederlandpar
tij, die 45 procent van de stem
men behaalde en daarmee 211
van de 400 zetels. Premier Ozal
regeert sindsdien met veel
geestdrift en met vooral op
economisch gebied een nieu
we aanpak. Hij kan stellig op
populariteit bogen, al wordt er
zowel in de steden als op het
platteland rijkelijk geklaagd.
Zyn grootste rivaal ter rechter
zijde is de partij van het Juiste
Pad (PJP), die vorig jaar nog
niet mocht meedoen omdat de
generaals er, niet ten onrechte,
een voortzetting in zagen van
de verboden Gerechtigheids-
partij onder Demirel, die zelf
voor tien jaar uit de politiek
was verbannen, iets wat zelfs
in de nieuwe grondwet was
vastgelegd. Leider van de nieu
we partij, die gebruik maakt
van het door Demirel sinds
1965 georganiseerde kader, is
Yildirim Avci, die zelf nog be
trekkelijk onbekend is, maar
die bij meetings e.d. ook de ge
ziene, grijze oud-minister van
buitenlandse zaken Caglayan-
gil laat optreden.
Aan de linker zijde is er iets der
gelijks aan de hand. Toegela
ten in november jl. werd de
vaag sociaal-democratische
Populistische Partij onder de
democraat Necdet Calp, die 31
procent van de stemmen in de
wacht sleepte en daarmee de
voornaamste oppositiepartij
werd in het parlement. Maar de
'eigenlijke' sociaal-democrati
sche partij, de Sodep onder
professor Erdal Inonu, zoon
van de legendarische president
van de republiek, werd toen
geweerd. Zij zal nu hoogst
waarschijnlijk de populisten
met gemak voorbij streven, en
ook de burgemeesterschappen
van de grootste steden winnen.
Opiniepeilingen - die wellicht
iets te veel op de steden geo
riënteerd zijn geweest - voor
spellen dat de Moederlandpar
tij de grootste partij blijft, maar
wel zal terugvallen tot iets on
der de 40 procent van de stem
men. Zij kan vooral profiteren
van het feit dat ze nu eenmaal
aan de macht is, waarvan zij
o.a. op de radio en televisie -
die in staatshanden zijn - rijke
lijk gebruik heeft gemaakt.
Vooral in de dorpen bestaat
voorts de neiging Ankara en
het daar zittende bewind te
vriend te willen houden. Maar
ook in de steden zal de rege
ring kunnen profiteren van
haar reeds opgebouwde
machtspositie. De laatste da
gen is zij begonnen tienduizen
den bewoners van provisori
sche huisjes aan de rand van
de steden, de zogenaamde ge-
cekondu's (letterlijk: in één
nacht gebouwd) eigendomspa
pieren te geven, hetgeen haar
geen windeieren zal leggen.
Ozal's rechtse rivaal, de PJP,
krijgt van de peiling 11 pro
cent, maar zichzelf voorspelt
zij een veel groter succes. Zij
hoopt vooral op verlies van po
pulariteit van de regeringspar
tij op het platteland door de la
ge garantieprijzen van tabak
en de hevige stijging van de
prijzen van kunstmest.
Voor de Sodep tekent zich een
stemmenpercentage van tegen
de 30, terwijl de populisten
zouden terugvallen tot nauwe
lijks 10 procent. Dit zou Ozals
machtspositie niet recht
streeks bedreigen, maar wel
het parlement als instelling be
denkelijk ondermijnen: de bui
tenparlementaire oppositie
zou de parlementaire veruit
gaan overvleugelen en dat lijkt
een zeer ongezonde toestand.
De zittende parlementsleden,
die voor vijf jaar zijn gekozen,
zullen natuurlijk weinig nei
ging hebben zichzelf reeds na
enkele maanden alweer naar
huis te sturen.
Plaatselijke verkiezingen zijn in
Turkije altijd levendig, maar
deze keer is er extra veel animo
vanwege de landelijke beteke
nis. Dat de staat van beleg in
de meeste en belangrijkste
provincies nog voortduurt,
was tot nu toe aan de verkie
zingsactiviteiten nauwelijks te
merken. Opmerkelijk is dat de
partij die uit het generaalsregi-
me voortkwam en die in no
vember nog bijna een kwart
van de stemmen kreeg, de Par
tij van Nationalistische Demo
cratie, nu volgens de peilingen
is ineengeschrompeld tot 4
procent. Verwacht wordt dat
zij na de komende verkiezin
gen wordt ontbonden.
ADVERTENTIE
Wéér een stukje dichter bij een prijs
in het Grote Wat Waar Lentespel.
Knip uit en plak het op uw wedstrijd-
formulier en wel op de Wat Waar-spaarkaart
met hetzelfde weeknummer.
Bent u het wedstrijdformulier kwijt?
HaaJ een nieuwe op ons kantoor.
EEN ECHT COMPLETE KRANT. OVER WERELD, STAD EN LAND.
