Top Libanon is
compleet fiasco
Europa niet dood,
wel zwaar gewond
Reagan prijst Mitterrand
Over vrijwel niets overeenstemming
Geen gebed op openbare scholen VS
Nieuwe kans oud-
minister Weizman
Na mislukken top
Polen: harder optreden tegen oppositie
WOENSDAG 21 MAART 1984
LAUSANNE „Zet de zandzakken maar alvast klaar", verklaarde gisteravond Druzen-
leider Walid Joemblatt aan het einde van de Libanese verzoeningsconferentie in het
Zwitserse Lausanne. „Morgen wordt het in Beiroet even erg als vandaag het kan niet
erger", was het antwoord van Robert Franjieh, de zoon van de oud—president, op de
vraag wat de gevolgen van de conferentie in Libanon zelf zouden zijn. De sjiietische
leider Nabih Berri zei helemaal niets, schudde slechts somber het hoofd en verdween
richting Parijs.
Zo eindigde na negen dagen van
intensieve besprekingen, die
vaak tot laat in de nacht doorgin
gen, woedeaanvallen en tiental
len nietszeggende verklaringen
aan de pers, de Libanese verzoe
ningsconferentie gisteravond
met een uiterst vage verklaring,
waaruit bleek dat de gedelegeer
den over vrijwel niets overeen
stemming bereikt hadden.
door
Aernout van Lynden
Onder alle delegaties en alle waar
nemers werd dezelfde conclusie
getrokken: de conferentie was
op een dermate, algehele misluk
king uitgelopen, dat al diezelfde
nacht nieuwe gevechten en be
schietingen in Beiroet werden
verwacht. „Neem een paar we
ken vakantie, ga niet direct te
rug. Dit is een grotere catastrofe
dan we ooit verwacht hadden",
zei Akram Shehaib, de politieke
adviseur van Joemblatt.
In de uiterst korte slotverklaring
waren slechts twee punten opge
nomen die enige betekenis had
den het herhalen van de nood
zaak van een bindend bestand en
de oprichting van een commissie
die de grondwet zou moeten her
zien. Over een staakt-het-vuren
hadden de negen Libanese
krijgsheren al vorige week een
akkoord bereikt, dat sindsdien
weinig doeltreffend is gebleken
in een week ruim honderd do
den en ruim vijfhonderd gewon
den.. Van de commissie die gedu
rende de komende zes maanden
de grondwet moet herzien, wordt
ook weinig verwacht als de lei
ders tijdens negen dagen van be
sprekingen geen overeenstem
ming konden bereiken om zelfs
een nieuwe regering van nationa
le eenheid te formeren, hoe,
vroegen de meeste waarnemers
zich af, kan dan verwacht wor
den dat hun adviseurs het ooit
eens worden over ingrijpende
veranderingen in het hele politie
ke systeem?
Al voor de zitting gisteravond
sprak de sjiietische leider Nabih
Berri over een 'mislukking'.
„Ons probleem is dat wij geen
president hebben die echt het
conflict wil oplossen. We hebben
een moedige president nodig,
maar die hebben we niet. Daar
om zal ik vandaag mijn eis, dat
Gemayel aftreedt, herhalen
het is de enige manier om Liba
non te redden. Hij heeft nu poli
tiek gefaald, nadat hij er al mili
tair een potje van gemaakt had
Die man moet weg"
Berri zei er meer dan ooit van over
tuigd te zijn dat het hele confes
sionele politieke systeem in Li
banon opgeheven moet worden.
„We zullen daarmee nog even
moeten wachten. Wat we hier
hebben meegemaakt, is een bot
sing tussen twee generaties
die uit 1910, die nog altijd vast
houdt aan het mislukte compro
mis dat in 1943 gesloten werd, en
de generatie van nu, van 1984. En
wat zeker duidelijk is, is dat er
met die grottenbewoners geen
zaken te doen zijn"
Op de vraag hoe het nu in Libanon
verder moet, antwoordde Berri
met een sombere blik: „Het
moet, zou je zeggen, zo langza
merhand wel duidelijk zijn dat
we onze problemen niet met ka
nonnen kunnen oplossen. Maar
of de meesten zich dat realiseren,
betwijfel ik".
Behalve algemene verontrusting
over wat de gevolgen van deze
mislukte conferentie in Libanon
zelf zullen zijn, was er ook alge
mene verbazing in Lausanne gis
teravond over het feit dat de Sy-
riers niet de negen Libanezen tot
de ondertekening van een breder
akkoord hebben kunnen dwin-
gen. Sinds het vertrek van de
Amerikanen uit Beiroet en de
opheffing van het Libanees—Is
raëlische akkoord speelt Syrië
weer de centrale rol in Libanon,
en voor de conferentie was ver
wacht dat de Syriers door middel
van een succesvolle conferentie
de wereld wilden laten zien dat
wat de Amerikanen niet gelukt
was, hun wel zou lukken na
melijk de beëindiging van negen
jaar burgeroorlog. Maar na Lau
sanne is daar nog steeds geen
sprake van.
Terwijl de Libanezen hun koffers
pakten en ontmoedigd hun plan
nen maakten om naar Beiroet te
rug te keren een ingewikkelde
reis, want men kon het in Lau
sanne ook niet eens worden om
het vliegveld van Beiroet te hero
penen wezen de meeste teke
nen naar een nieuwe ronde van
mogelijk grootscheepse gevech
ten tussen christenen en mos
lims. Behalve het feit dat hij gis
terochtend een paar jachtgewe
ren in Genève kocht, heeft Dru-
zenleider Joemblatt ook een be
stelling bij een wat geheimzinni
ge Fransman geplaatst. „O, het is
allemaal heel legaal. Het gaat
niet om wapens. Walid heeft ge
woon vijfduizend uniformen ge
kocht", zei een van zijn delega
tieleden. Maar op de vraag waar
om Joemblatt 5000 nieuwe uni
formen nodig had, was het enige
antwoord een brede glimlach en
een knipoog.
Aan vooravond bezoek aan VS
PARIJS - De Franse president
Mitterrand is deze week in de
Verenigde Staten, waar hij mor
gen een ontmoeting heeft met
president Reagan. Ter gelegen
heid van dit bezoek hebben de
beide staatshoofden ieder op
hun beurt in interviews duidelijk
gemaakt dat de Frans-Ameri
kaanse verhoudingen beter zijn
dan ze ooit ten tijde van hun be
wind waren. De Franse president
zal een uitgebreide reis door de
Verenigde Staten maken voor
een bezoek aan landbouwprojec
ten, technologische industrieën
en een aantal steden. Tevens zal
hij in Washington de verzamelde
vergadering van het Congres toe
spreken.
In een interview met Reagan
noemt de Amerikaanse presi
dent Mitterrand „een van de wes
terse leiders van wie ik het meest
de standpunten ten aanzien van
de Oost-West-verhoudingen
waardeer". Tevens looft presi
dent Reagan in zijn Franse ambt
genoot „zijn moed en onafhanke
lijkheid in zijn beleid en zijn ster
ke gevoel voor verantwoordelijk
heid".
Zo rooskleurig was de toestand al
lerminst toen de toenmalige so
cialistenleider in mei '81 tot pre
sident van Frankrijk werd geko
zen en hij bovendien nog vier
communisten in zijn regering op
nam. Gevraagd naar zijn huidige
standpunt daarover, zegt de
Amerikaanse president te vin
den dat „het niet aan hem ligt
zich daarover (over de commu
nisten) uit te laten", omdat dit
een „binnenlandse aangelegen
heid" is. De president voegt er
echter breedvoerig aan toe dat er
tussen hem en president Mitter
rand „harmonie in de doelstellin
gen" bestaat ten aanzien van „na
tionale veiligheid en verminde
ring van de bewapening".
door
Rudolph Bakker
Uitvoerig gaat de Amerikaanse
president in op de problemen in
Nicaragua en in El Salvador. Ten
aanzien van Nicaragua eist presi
dent Reagan dat het land ermee
ophoudt steun te verlenen aan
„opstandelingen die proberen de
regeringen van de omringende
landen omver te werpen".
In El Salvador betreurt president
Reagan het dat „een geweldda
dig links, dat zich tegen de de
mocratie in dit land verzet,
steeds meer bloed vergiet met de
kennelijke bedoeling de verkie
zingen van 25 maart te versto
ren". De president komt er dan
rond voor uit: „De Verenigde
Staten hebben vitale belangen in
Centraal-Amerika, en ons doel is
erop gericht invloeden van bui
ten te verminderen".
President Mitterrand op zijn beurt
heeft in een interview over Cen
traal-Amerika in het Amerikaan
se tijdschrift Parade opgemerkt
dat „de volkeren in dit gebied
zich dienen te bevrijden van ie
dere economische overheer
sing". Ze zouden bovendien voor
hulp een beroep moeten doen op
niet-westen landen die in staat
zijn hun te helpen.
Dit binnen de westerse alliantie
uitzonderlijke streven van de
Franse president zal ditmaal tij
dens de besprekingen in Was
hington - naar het zich laat aan
zien - niet lijden tot de schri
kreacties van weleer. De Ameri
kaanse president kent zijn Fran
se tegenvoeter intussen langer
dan vandaag, en hij weet hoe
heet de pap gegeten wordt. „De
noodzaak om een proces van de
mocratie en sociale rechtvaardig
heid in Centraal-Amerika op
gang te brengen, is een van de
talloze problemen die monsieur
Mitterrand en ik deze week zul
len bespreken", aldus president
Reagan geruststellend.
LOS ANGELES (UPI) - Ame
rikaanse onderzoekers heb
ben voor het eerst het bewijs
gevonden dat de onder de
naam AIDS bekend gewor
den vermindering van het
menselijk afweersysteem te
gen infecties kan worden
overgedragen door bloed
transfusie.
De los Angeles Times maakte
begin deze week melding van
het geval van een 38-jarige
vrouw, die vorig jaar bloed
transfusie had ondergaan en
daarna AIDS bleek te hebben
gekregen. Men kon met ze
kerheid vaststellen dat zij de
ziekte niet op een andere wij
ze had opgelopen. Bloed
transfusie werd al verdacht
als een mogelijkheid waar
door de ziekte door een lijder
op anderen kon worden over
gebracht.
Bloedtransfusie
veroorzaakte
AIDS bij vrouw
In het geval van deze vrouw
was de bloeddonor een man
nelijke homoseksueel bij wie
achteraf AIDS werd gevon
den. Zowel deze man als de
door zijn bloed besmette
vrouw hebben sindsdien di
verse infectieziekten gehad,
die evenwel met medicamen
ten konden worden genezen.
Doordat hun afweersysteem
als gevolg van de AIDS sterk
is verminderd blijven zij
evenwel in verhoogde mate
vatbaar voor gevaarlijke ziek
ten als kanker en dergelijke.
Bij een andere vrouw, die even
eens bloed van de besmette
donor had ontvangen, zijn tot
dusver geen symptomen van
AIDS geconstateerd.
AIDS, is een nog maar pas ont
dekte ziekte waartegen tot
nogtoe geen geneesmiddel is
gevonden. Zij blijkt vooral in
de Verenigde Staten steeds
verder om zich heen te grij
pen. Begin maart waren daar
3.572 gevallen van AIDS ge
registreerd, ongeveer drie
maal zoveel als een jaar gele
den. Sinds de eerste gevallen
van AIDS zich drie jaar gele
den in Amerika voordeden is
de helft van het aantal lijders
overleden.
De ziekte treft overwegend ho
moseksuelen met veelvuldig
wisselende contacten,
drugsverslaafden die injec
tiespuiten gebruiken en lij
ders aan bloedersziekte of he
mofilie.
WASHINGTON (GPD) - Een grondwetswijziging die
in de VS gebed op de openbare scholen mogelijk
had moeten maken, heeft in de Senaat niet de ver
eiste tweedefde meerderheid gekregen en is daar
mee van de baan. Ondanks grote inspanningen van
president Reagan om volksvertegenwoordigers tot
andere gedachten te brengen, kreeg het voorstel
slechts 56 stemmen voor, bij 44 tegen.
Voor Reagan, die in het controversiële plan vooral een
middel zag om de conservatieve vleugel van de kie
zers aan zich te binden, betekent dit een gevoelige
nederlaag. Opinieonderzoeken hebben uitgewezen
dat tachtig procent van de Amerikanen gebed in het
openbaar onderwijs niet afwijst. Tegenstanders be
toogden dat zo'n amendement slechts verdeeldheid
teweeg zou brengen.
Nabi Berri (links), leider van de Libanese sjiieten, en Druzenleider V/a-
lid Joemblatt in een onderonsje tijdens de Libanese verzoeningsconfe
rentie in Lausanne. (foto UPI)
Israëlische verkiezingen:
JERUZALEM De Israëlische
oud-minister van defensie Ezer
Weizman heeft bekend gemaakt
dat hij aan de komende verkie
zingen mee gaat doen met een
nieuwe partij. Weizman, een zeer
populaire minister van defensie
in de eerste regering-Begin, trad
vier jaar geleden af na menings
verschillen met de toenmalige
premier Begin en de Likoed—
partij over het vredesproces.
Sindsdien heeft Weizman zich
uit de politiek teruggetrokken,
wachtend op een nieuwe kans
om een leidende rol te kunnen
spelen.
door
Jaap van Wesel
Weizman ziet nu zijn kans schoon
en doorbrak gisteravond een
driejarig stilzwijgen met de me
dedeling dat hij aan het hoofd
van een nieuwe lijst een groot
aantal mandaten voor de nieuwe
Knesset denkt te kunnen verove
ren. Er was gespeculeerd dat
Weizman mogelijk weer een lei
dende rol in de Likoed zou gaan
spelen, maar Weizman wees die
partij als een politieke misluk
king van de hand. Weizmans
nieuwe partij zal een partij in het
centrum van het politieke spec
trum worden, van managers en
technocraten, tussen de twee
grote blokken van de Likoed en
de Arbeiderspartij in. Hij gokt op
een voldoende aantal zetels, dat
hem in staat zal stellen een coali
tiekabinet te vormen na de ver
kiezingen, en op die manier een
leidende positie te veroveren.
Gezien zijn volstrekt negatieve
opstelling ten opzichte van de Li
koed, zal dat alleen een coalitie
met de Arbeiderspartij kunnen
zijn.
Ezer Weizman is een voormalige
havik, die door het vredesproces
met Egypte tot duif bekeerd is.
Dat bracht hem in conflict met
Begin en de koers van de Likoed.
Weizman was de organisatori
sche architect van de verkie
zingsoverwinning van de Likoed
in 1977. Na zijn aftreden als mi
nister van defensie in 1979 en
zijn ongezouten kritiek op Begin
werd hij door de Likoed ge
schorst. De laatste tijd zijn er
echter verwoede pogingen ge
daan om Weizman als trekpleis
ter terug te halen naar de Likoed.
Wanneer de vervroegde verkiezin
gen worden gehouden, is nog
steeds niet duidelijk. Vast staat
dat deze woensdag een vijftal
wetsontwerpen in eerste lezing
op de agenda van de Knesset
staat om de verkiezingen te ver
vroegen. Premier Shamir, maan
dag nog een tegenstander van
vervroegde verkiezingen,
spreekt nu over oktober of no
vember. Binnen de Likoed
wordt vrij algemeen juli of begin
september genoemd, terwijl de
oppositie en de Tami-partij al in
mei verkiezingen willen.
Eerder psychologische dan fi
nanciële problemen lijken de
tweedaagse topconferentie in
Brussel tot een mislukking te
hebben gedoemd. Het verschil
tussen wat de Britse premier
Thatcher eiste en wat negen
andere partners bereid waren
te geven om de Britse bijdrage
aan de EG-kas te verlagen,
was 625 miljoen gulden. Dat is
een aanzienlijk bedrag, daar
niet van, maar verdeeld over
negen landen toch niet over
matig veel om eindelijk af te
komen van het gezeur om geld
van de „IJzeren Lady" uit Lon
den.
door
Ferry Mingelen
Juist dat gezeur, dat jarenlange
gezeur, lijkt die oplossing nu
zo moeilijk te maken en dat op
een moment dat de lady einde
lijk enige inschikkelijkheid
vertoonde. De andere lidstaten
balen van steeds maar dezelfde
vertoning: de Britse premier
die hooghartig „haar geld" te
rug eist en doorgaans geen en
kele krimp geeft om een com
promis wat te vergemakkelij
ken. „Wordt mevrouw That
cher weer onverzoenlijk en
weinig soepel genoemd?",
werd gisteren aan haar woord
voerder gevraagd. „We zijn ge
wend uitgescholden te wor
den, premier Thatcher schenkt
daar geen enkele aandacht
aan", was zijn antwoord.
De Duitse bondskanselier Kohl,
toch een gematigd mens, zei
over de onderhandelingen:
„Het is een vaak deprimerend
proces, je wint je erover op.
Het is irriterend, onzalig, er is
veel geduld nodig voor wie Eu
ropa één wil maken". En zelfs
premier Lubbers, die steeds
duidelijker een bemiddelende
rol speelt op Europese topcon
ferenties en die door de Franse
president Mitterrand vannacht
ook uitdrukkelijk in dit ver
band werd genoemd, zei ge
ringschattend: „Mevrouw
Thatcher is te veel in haar ei
gen verhalen gaan geloven".
Lubbers wijt de hele mislukking
van de top, die zo dicht tegen
een akkoord aan zat, aan „mis-
taxaties". „Er bestaat in som
mige landen zo'n visie van wat
mogelijk en onmogelijk is in
Europa, dat dat onvermijdelijk
moet botsen".
De vraag is, wat er nu moet ge
beuren. De Franse president
Mitterrand gaf toe dat de mis
lukking van de top in Brussel
ernstiger is dan die van Athe
ne, omdat het nu de tweede
keer al is. „Maar het is ook
minder ernstig, want we heb
ben toch een aantal akkoorden
bereikt", aldus Mitterrand.
Op zichzelf is dat juist. De rege
ringsleiders werden het, verge
leken bij de vroegere menings
verschillen over deze onder
werpen, verrassend snel eens
over de zogenaamde begro
tingsdiscipline (de geldverslin
dende landbouw mag nooit
meer sneller groeien dan de to
tale EG-begroting, en de Ge
meenschappelijke uitgaven
komen onder een betere con
trole te staan), de uitbreiding
van de eigen middelen vanaf
1986 naar 1,4 procent btw—af
dracht, en wellicht het allerbe
langrijkste: het pakket land-
bouwbezuinigingen.
Weliswaar mislukte de topconfe
rentie, mede door halsstarrig
Iers verzet tegen beperking
van de melkplas, maar wellicht
valt daar door de landbouwmi
nisters volgende week wel
weer wat aan te doen. De ak
koorden zijn in elk geval niet
officieel opgezegd, noch aan
vaard. Ze hangen eigenlijk tus
sen hemel en aarde, in afwach
ting van betere tijden.
„Europa is niet dood, maar wel
ernstig geblesseerd", zei presi
dent Mitterrand beeldend. Die
blessure wordt wellicht op ter
mijn overwonnen, maar zal ze
ker voor de Europese Parle
mentsverkiezingen in juni een
duidelijk litteken achterlaten.
Want welke Europese kiezer
gaat nog enthousiast naar de
stembus als hij voor een ge
schonden Europa moet stem
men.
WARSCHAU (RTR) In Polen moet strenger worden
opgetreden tegen de oppositie. Dit staat in een ver
klaring van de Poolse communistische partij, die
gisteren na een nationale conferentie in Warschau
werd vrijgegeven. De conferentie, de eerste volledi-
standers van het regime worden ervan beschuldigd
zich bij Westerse landen aangesloten te hebben in
een poging de arbeidersonrust van 1980 uit te bui
ten. Toen werd de vakbond Solidariteit opgericht,
die tijdens de staat van beleg werd verboden.
ge bijeenkomst van de partij sinds de afkondiging Jaruzelski, die een persoonlijk stempel op de inhoud
van de staat van beleg in 1981, werd gehouden op
het moment dat weer harder wordt opgetreden te
gen tegenstanders van het regime.
„Er woedt een hevige politieke strijd. De partij heeft
veel vijanden", zo citeerden de Poolse kranten par
tijleider Jaruzelski. „Wij zullen samenwerken met
iedereen die echt wenst zich eerlijk voor het welzijn
van het land in te zetten. Maar we zullen een conse
quente en vastberaden strijd leveren tegen oppo
nenten van het socialisme vijanden van de natio
nale zaak", zo staat in het partij document. De tegen-
het document heeft gedrukt, waarschuwt de
voorstanders van een harde lijn er echter voor hun
autoriteit niet te misbruiken tegen ondergrondse
vakbondsleiders en ontevreden intellectuelen.
Het bondgenootschap met de Sowjet—Unie be
schermt de Poolse soevereiniteit en garandeert de
duurzaamheid van de Poolse grenzen, zo vermeldt
het document ook nog. Op economisch gebied
wordt een strenger optreden beloofd tegen corrup
tie en diefstal en de nadruk gelegd op de noodzaak
de in 1981 begonnen decentralisatie voort te zetten.
Ingrid Berg-Stoph. <foto:AP)
Nicht premier
DDR nu in
West-Duitsland
KASSEL (AFP/DPA) - De nicht
van de Oostduitse premier Willi
Stoph, mevrouw Ingrid Berg, is
gisteren met haar gezin in Wes-
t-Duitsland aangekomen. Eind
februari zocht het gezin-Berg
zijn toevlucht in de Westduitse
ambassade in Praag en vroeg
asiel.
Volgens de grenswacht bij de over
gang Herleshausen bij Kassei is
het gezin in een auto de grens
overgekomen en direct doorge
reden naar het opvangscentrum
Giessen. In de auto zaten de 28—
jarige Ingrid Berg-Stoph, haar
echtgenoot Hans—Dieter (35) en
hun twee kinderen.
Zes dagen nadat het echtpaar, de
kinderen en een schoonmoeder
de Westduitse ambassade waren
binnengegaan, keerden zij terug
naar de DDR. Zij hadden van de
Oostduitse autoriteiten de toe
zegging gekregen op korte ter
mijn naar het westen te mogen
vertrekken.
Zuid-Afrika valt
over verklaring
Cuba en Angola
KAAPSTAD (Rtr/DPA) - De
Zuidafrikaanse minister van bui
tenlandse zaken, Roelof Botha,
heeft gisteren Angola "met
spoed" om opheldering ge
vraagd over een gemeenschap
pelijke verklaring van Angola en
Cuba. Die verklaring werd maan
dagavond in Havana uitgegeven
naar aanleiding van het bezoek
van Angola's president aan Cu
ba.
Volgens Botha is die verklaring in
strijd met de overeenkomst van
half februari tussen Zuid-Afrika
en Angola op grond waarvan de
twee landen een commisie vorm
den die toeziet op naleving over
de terugtrekking van de Zuid
afrikaanse troepen uit Zuid-An-
gola. Die overeenkomst moest de
weg banen voor een veelomvat
tende overeenkomst inzake de
onafhankelijkheid van Namibië
dat nog door Zuid-Afrika wordt
bestuurd.
Botha viel vooral over een passage
waarin wordt gesproken van de
"heldhaftige strijd van het Nami-
bische en Zuidafrikaanse volk
onder leiding van hun enige en
wettige vertegenwoordigers, de
Swapo, en het Afrikaanse Natio
nale Congres (ANC)".
In de verklaring van maandag
toonde Cuba zich bereid zijn mi
litairen uit Angola terug te trek
ken mits Zuid-Afrika zich volle
dig uit Angola terugtrekt. Botha
zag er niets nieuws in. Maar zijn
Amerikaanse collega, George
Shultz, sprak van een positieve
ontwikkeling en in regerings
kringen in Washington had men
het over een belangrijke verkla
ring.
ADVERTENTIE
Wéér een stukje dichter bij een prijs
in het Grote Wat Waar Lentespel.
Knip uit en plak het op uw wedstrijd
formulier en wel op de Wal Waar-spaarkaart
met hetzelfde weeknummer.
Bent u het wedstrijdformulier kwijt?
Haal een nieuwe op ons kantoor.
EEN ECHT COMPLETE KRANT. OVER WERELD, STAD EN LAND.
