WIEL
5
Smit-Kroes: nü iets doen
voor Europees wegverkeer
Sluik en verfijnd
contactlenzen,
das pas fijn.
van der
Interview
Deze week speciaal vervoers-
beraad ministers in Brussel
9W DINSDAG 20 MAART 1984
Varia
PAGINA 13
Soms heb ik het gevoel dat de Twee
de Wereldoorlog door de Hoogste
Autoriteit gesticht is om de mens
heid voor de komende vijftig jaar
aan nieuwe, sterke verhalen te hel
pen. Neem de positie van Ierland in
die oorlog. Ierland maakte deel uit
van het Britse Gemenebest, maar
bleef neutraal. Het sloot zich niet
aan bij de geallieerden. Helemaal
onbegrijpelijk was dat niet: de Ie
ren hadden net zeven eeuwen tegen
de Britten gevochtenen waren pas
sinds 1921 als Ierse Vrijstaat enigs
zins losgekomen van de Engelsen.
Kort voor de oorlog dwong de Ierse
Vrijstaat Engeland zijn marineba-
ses in Ierland te ontruimen (dat
was in 1938), tot grote woede van
Churchill, die president De Valera
in het begin van de oorlog een ver
enigd Ierland voorspiegelde in ruil
voor het recht opnieuw drie mari-
Tiebases in Ierland op te richten.
Maar Ierland bleef liever neutraal,
met het gevolg dat er in Dublin ge
durende de hele oorlog een legatie
was van nazi-Duitsland waar de
swastika-vlag uithing, niet ver van
de Engelse legatie, die overigens
geen toestemming van de Ierse re
gering kreeg de Union Jack uit te
steken.
Naarmate de oorlog voortduurde,
viel er echter toch wat meer sympa
thie voor Churchill-Engeland te be
speuren dan voor Hitler-Duitsland,
in die zin dat de Ierse autoriteiten,
als zij een U-boot een Duitse onder
zeeër) in de buurt van de kust sig
naleerden, weliswaar niet de Brit
ten hierover informeerden, maar er
via een open lijn over spraken, zo
dat ze wisten dat de afluisterende
Britten het op die manier toch te
weten kwamen.
Nu heeft een neutraal land in oor
logstijd, in zoverre toch nog met de
oorlog te maken, dat er af en toe
schepen van oorlogvoerende partij
en voor de kust schipbreuk lijden,
of vliegtuigen afdwalen en een
noodlanding moeten maken. De be
manningen van die schepen en
vliegtuigen werden in de buurt van
Dublin in een krijgsgevangenen
kamp opgesloten. Het kamp be
stond uit vier barakken van 6 bij
36 meter, die op betonnen palen
van 75 centimeter hoog waren ge
bouwd om het graven van antsnap-
pingstunnels tegen te gaan. Iedere
barak was verdeeld in zes kamers
(van 9.30 tot 20.00 uur kon er warm
water worden getapt), die door een
dertigtal krijgsgevangenen wer
den bewoond: behalve Britten vijf
Canadezen, twee Polen, een Frans
man en een Amerikaan. Allen oor
logsvrijwilligers van de RAF die
op Ierse bodem een noodlanding
hadden moeten maken, of na te zijn
neergestort naar de kust waren ge-
Geen Duitsers, zult u vragen. Jaze
ker, slechts door een prikkeldraad
versperring van hen gescheiden
hadden de geallieerden 57 Luft-
waffe-vliegers als buren, die met
teutoonse Punktlichkeit (zoals de
kleurenbijlage van de Sunday Ti
mes het uitdrukt) al snel een tennis
baan hadden gebouwd, kleurrijke
bloembedden hadden aangelegd,
en lezingen hadden georganiseerd.
Zowel de geallieerde als de Duitse
krijgsgevangenen mochten over
dag het kamp uit, als zij maar een
papier tekenden dat zij weer terug
zouden komen en zich niet verder
dan drie mijl van het kamp zouden
verwijderen. Sommigen hadden op
die manier een Iers vriendinnetje
opgescharreld, enkele officieren
waren regelmatig te gast bij de be
ter gesitueerde families rond Du
blin. De echtgenotes van de Engelse
krijgsgevangenen kwamen in de
weekeinden dikwijls over, de soldij
werd doorbetaald en de Engelse zo
wel als de Ierse' regering zorgde
voor taxvrije sterke drank.
Toch wilden de meesten terug naar
Engeland, terug naar de oorlog, al
leen kon dat moeilijk omdat zij ie
dere keer als zij het kamp verlieten
dat formulier moesten tekenen dat
ze weer terug zouden komen. De
Amerikaanse krijgsgevangene had
daar een truc op verzonnen: hij te
kende het formulier, ging weg,
kwam even later terug om zijn
handschoen te pakken die hij bij
het signeren had laten liggen, en
verdween naar Belfast. Daar werd
hij door de Britten opgepakt en
weer naar het Ierse kamp terugge
stuurd. Zijn excuus was, dat hij,
zoals beloofd, wel degelijk was te
ruggekomen, namelijk om zijn
handschoenen te pakken, en dat hij
daarna weer was weggegaan zon
der enig formulier te tekenen...
Je brak je woord niet, als man van
eer. Dus wat deden ze? Ze smokkel
den onderdelen van een ladder
naar binnen, en bestormden op een
dag de prikkeldraadversperring.
Zij werden allemaal gepakt, en
hardhandig door hun bewakers be
handeld. De kampcommandant as
een fervente hondenfokker, hij gaf
toestemming dat de gevangenen
een hond hielden, daarvoor moest
een hok gebouwd worden onder de
barak, dat hok onttrok de graaf
werkzaamheden aan het oog. 's
Nachts werd de tunnel gegraven,
overdag namen ze de aarde in hun
zakken mee naar buiten als ze vrij
waren het kamp, op erewoord, te
verlaten. Acht maanden werd aan
de tunnel gewerkt, de legitieme ont
snapping leek nabij, maar een
Britse officier in het kamp tipte de
Britse legatie en die waarschuwde
weer de Ierse autoriteiten, die de
tunnel lieten dichtgooien. Enkele
weken later mochten de Britse ge
vangenen via „stille diplomatie"
naar Engeland terugkeren, waar
ze weer in de luchtmacht werden
ingelijfd. Enkelen van hen zijn ge
sneuveld.
Edgar Vos
AMSTERDAM - "Op koloniaal
kompas" zo noemt de Amster
damse modeontwerper Edgar
Vos zijn collectie voor dit sei
zoen. Ook hij werpt zich op
lange sluike kleding, zonder
veel franje maar wel prachtig
verwerkt.
Vos komt met twee lynen: de
eerste lang en slank, met kuit
lange rechte rokken en plooien
op verschillende plaatsen in de
rok. Soms zitten de vrije grote
plooien midden voor, dan weer
opzij. Om het niet saai te ma
ken voorziet hij die rokken in
de plooien van grote splitten:
recht voor en opzij.
Op deze rokken worden onver
anderlijk hele lange (soms ge
drapeerde) blazers, jasjes of
vesten gedragen. Het lijkt mij
een ideale combinatie voor wat
molliger vrouwen, zeker om
dat de kleding van Edgar Vos
ook wat ruim om het lichaam
valt. Nieuw bij Edgar Vos zijn
de lange linnen poloshirt met
aangebreide boorden.
Maar ook breisters kunnen bij
ADVERTENTIE
maar dan wel van een
ANIVC-contactlensspecialist
Nieuwe Rijn 62
Leiden - 071-124108
Edgar Vos nog heel wat ideëen
opdoen. Zo is zijn trui in a-sy-
metrische lengte heel bijzon
der. Wat eenvoudiger maar ook
om te onthouden is het lange
witte v-halsvest waarin ribbels
angora zijn verwerkt.
De tweede Vos-lijn voor deze zo
mer is eigenlijk een voortzet
ting van wat hij in het najaar
lanceerde; de klokkende rok,
gezet aan aan nauw heupstuk
en met een klein jasje erover.
Dit keer echter werd het strak
ke van het heupstuk wat ver
zacht door wat het beste te om
schreven is als een grote platte
plooi die vanuit de taille valt.
De eenvoud van de lijn voor
overdag zet Vos avonds
voort. Heel mooi was bijvoor
beeld de totaal rechte witte
avondjurk met veertjes op de
schouder, een kleine v-hals en
knopen aan de achterkant.
Onder veel kleding laat Edgar
Vos platte schoenen dragen,
maar zo zei hij:" Bij de avond
kleding heb ik de mannequins
toch maar op hoge hakken ge
zet, dat vond ik mooier".
De kleuren die Edgar Vos ge
bruikt zijn beige, blanje,
blauw, kaki, kiezel en kamille.
Naast zijn couture, liet Edgar
Vos, die binnenkort zijn tiende
boetiek in Den Bosch) opent,
ook een paar confectiemodel-
len zien. Daarbij een leuke
zwart witte jurk. voor ƒ179,-.
Een variatie op het "tent"-mo-
del met twee rokken
HENRIETTE V.D.HOEVEN
Wit linnen tailleur. Kraagloos jas- Handgebrexde
je met plooien in rug en voorpand zwartlwit katoenen
op rok met daarop aansluitende blazer op mouwloos
plooiverdeling. wit linnen hes en rok
met stolpplooien.
3-Delig beige zijden twill tailleur.
Oversized blazer op mouwloos hes
en rechte rok.
DEN HAAG Minister
Smit-Kroes (verkeer en wa
terstaat) wil dat de Europe
se Gemeenschap wordt uit
gebreid met een permanen
te commissie, die een einde
maakt aan de onafgebro
ken belemmeringen van
het internationale
wegtransport aan de Euro
pese binnengrenzen. Zo'n
commissie moet erop toe
zien dat EG-besluiten om
het wegverkeer beter te la
ten verlopen daadwerkelijk
worden uitgevoerd en na
geleefd. Naast de tien EG--
lidstaten zouden ook Oos
tenrijk en Zwitserland erin
vertegenwoordigd moeten
zijn, wegens hun vitale po
sitie in dit verkeer. „Zij
krygen immers alle transi
t—ellende", aldus mevrouw
Smit—Kroes.
De bewindsvrouw zal het voor
stel op 23 maart in Brussel
voorleggen tijdens het speciale
transportberaad van EG-ver-
keersministers. Om dit beraad
was van Nederlandse (en Duit
se) kant gevraagd tijdens de re
cente chaos rondom de Ita
liaanse grenzen en op de Fran
se wegen.
In besloten besprekingen heeft
zij er al instemming voor ge
kregen van de ministers Fiter-
man van Frankrijk, Dollinger
van Duitsland en Lausecker
van Oostenrijk. Met Fiterman
heeft mevrouw Smit—Kroes
vorige week een gesprek ge
had in Den Haag. Fitermans
steun is van belang omdat
Frankrijk, nu het de voorzit
tershamer van de Europese mi
nisterraad in handen heeft, ook
het vervoerberaad presideert.
Minister Dollinger heeft zij vo
rige week gesproken tijdens
een ontmoeting in de Rotter
damse haven.
Hierdoor ziet minister Smit--
Kroes het Europese transport-
beraad van 23 maart in Brussel
met enig vertrouwen tege
moet. „Meer dan ooit heb ik
goede hoop dat we dit keer iets
kunnen bereiken", zegt zij, me
de op grond van enkele andere,
nogal fundamentele toezeggin
gen die Fiterman vorige week
in Den Haag heeft gedaan. Eer
der had Fiterman het Neder
landse verzoek om spoedbe
raad van de hand had gewezen.
Minister Smit—Kroes bespeurt
nu een opvallende koerswijzi
ging in de Franse Europese po
litiek.
Fitermans benadering lijkt heil
zaam voor de toekomst van het
Europese wegvervoer. Maar nu
is Zwitserland met zijn plan
om tol te heffen het nieuwe
struikelblok terwijl, aldus de
minister, „Italië zich langza
merhand bewust moet zijn een
image te hebben opgebouwd
dat voor het Franse niet onder
doet". Een van de taken van de
permanente commissie die zij
voor ogen heeft zou moeten be
staan uit het op de hoogte stel
len van regeringen, wanneer
ontwikkelingen dreigen die in
strijd zijn met gemaakte af
spraken.
Is minister Smit-Kroes niet wat
te optimistisch? Erg veel, geeft
zij toe, hangt af van de Europe
se ministerstop die er op direct
aan vooraf gaat, op 21 en 22
maart. De verwachtingen voor
deze ministerstop zijn nauwe
lijks goed te noemen. Premier
Lubbers heeft zich na zijn ont-
Minister Smit-Kroes:
commissie om belemme
ringen weg te nemen.
(foto GPD)
moeting met de Britse premier
Thatcher, vorige week, uiterst
pessimistisch uitgelaten over
de mogelijke resultaten en te
midden van de Europese rege
ringsleiders staat Lubbers in
die opvatting niet alleen.
„Als de ministerstop een debacle
wordt, zoals in december in
Athene, zijn de verkeersminis
ters natuurlijk niet degenen
die het wel even snel voor el
kaar zullen brengen", erkent
zij. „Dan ondervinden wij
daarvan de weerslag. Maar als
het een succes wordt, straalt
ook dat effect uit naar ons
overleg".
Of het vervolgens succes heeft
voor de exporteurs (verladers)
en de wegvervoerders zelf is
een kwestie van afwachten.
Want binnen de enige gemeen
schap ter wereld die op poten
is gezet om allerlei onderling
verkeer te vereenvoudigen,
brengen sommige regeringen
en duizenden ambtenaren al
meer dan 25 jaar een „beleid"
in praktijk dat het wegverkeer
binnen die gemeenschap de
ene hinder na de andere op
legt. In diezelfde lange periode
Hebben zij - achtereenvolgen
de kabinetten in alle lidstaten
nagelaten waartoe zij zich
hadden verplicht, een EG-ver
voerbeleid van de grond te
brengen. Is het niet bescha
mend?
Tegenover Fiterman heeft minis
ter Smit—Kroes zich in verge
lijkbare bewoordingen geuit.
„Ik heb hem gezegd dat we al
wel tien vergaderingen erop
hebben zitten zonder dat er re
sultaten zijn bereikt. Eigenlijk
kun je dan niet anders dan
vaststellen dat het met deze
lidstaten niet voor elkaar kan
komen. Maar daarmee los je
ook niets op. Er moet dus iets
anders gebeuren en vandaar
dit plan voor een permanente
commissie".
Een ander belangrijk punt dat zij
tijdens het transportberaad in
Brussel naar voren zal brengen
is het Zwitserse voornemen
om tol te heffen. „Voor mij is
deze nieuwe vorm van belas
tingheffing onaanvaardbaar",
zegt de minister.
Zij zegt in dit verband „retor
sie-maatregelen" te zullen
voorstellen: vergelding van
staatswege als antwoord op
een onvriendelijke maatregel
van een andere staat, derhalve
een zwaar begrip. Wat Smit-
Kroes zich daarbij voorstelt is
een tegenbelasting voor het ge
bruik van hun wegen door alle
landen die met de Zwitserse
maatregel worden geconfron
teerd. „De heffing moet dan
maar gewoon geschieden op
grond van de Zwitserse kente
kenplaat", zegt zij. „Wat na
tuurlijk absurd is, maar het
lijkt mij de enige doeltreffende
manier".
Evenwel, nog vers in het Neder
landse geheugen ligt het voor
nemen van het kabinet waarin
zij zitting heeft om tol te heffen
langs bijvoorbeeld de grote ri
vierovergangen. Voor de PvdA
was Smit—Kroes' protest dan
ook direct na de uitkomst van
het Zwitserse referendum aan
leiding daarover in schampere
bewoordingen schriftelijke
vragen te stellen.
Smit-Kroes: „Ik besef dat ik bij
een protest tegen Zwitserland
duidelijk moet maken welk
verschil is vast te stellen tus
sen de Zwitserse plannen en
de zinsnede in het regeerak
koord hier. In tegenstelling tot
wat in Nederland leefde, ligt
het in Zwitserland in de bedoe
ling voor alle wegen tol te hef
fen.
„In Nederland was het aanvan
kelijk de bedoeling bij enkele
oeververbindingen tol te hef
fen, maar het kabinet kwam al
snel tot het inzicht dat tolhef
fing op bestaande wegen niet
deugt. Later heeft men alle tol-
plannen laten varen".
Opvallend was inderdaad de
snelheid waarmee de minister
het voorstel terugnam, toen
overeenkomstig wellicht ie
ders verwachting in de Tweede
Kamer een storm van protest
opklonk nadat het was inge
diend. Het wekte de indruk dat
zij daarmee de reactie kreeg
waarop zij hoopte, zonder er
door in conflict te komen bin
nen het kabinet.
Mevrouw Smit-Kroes volstaat
nu met een glimlach. „Ik wil
nog wel dit zeggen, tolheffing
in heel Nederland is nooit de
bedoeling geweest. Tol kan in
Nederland hooguit nog wor
den geheven om een concreet
project versneld tot stand te
brengen, als een soort voorfi
nanciering zoals gebeurd is bij
de Zeelandbrug, de Haring-
vlietdam en de Beneluxtunnel.
Daar ging het erom de nieuwe
verbindingen eerder aan te leg
gen dan aanvankelijk, met het
oog op de budgettering, de be
doeling was.
„Maar in Zwiterland is iets heel
anders aan de hand. Met een
heffing op alle voertuigen, on
geacht de wegen die zij berij
den, wordt daar een precedent
geschapen. Ik vind dat we ons
met hand en tand moeten ke
ren tegen het voornemen tol te
gaan heffen op bestaande weg
verbindingen. Als we dit over
onze kant laten gaan, verspe
len we ons recht".
Nu valt het niet te ontkennen dat
in Frankrijk en Italië ook tol
wordt geheven. Het punt is aan
de orde geweest tijdens het be
zoek van Charles Fiterman. De
Franse minister heeft, zoals na
het gesprek bekend werd, ge
zegd dat de tolheffing op de
Franse autosnelwegen op een
gegeven moment zal verdwij-
Fiterman", aldus mevrouw
Smit-Kroes, „vindt dat er in
Europees verband meer aan in
frastructuur moet worden ge
daan. Ik heb daar een voorbe
houd bij gemaakt, want ik voel
er niets voor om van hieruit
steun te geven aan zogenaamd
Europese projecten die bij na
dere beschouwing in iemands
kiesdistrict blijken te liggen en
geen werkelijke Europese
functie hebben. Wat wel, en
liefst versneld ter hand geno
men kan worden is de verbete
ring van grensovergangen".
Voor een regering als de Franse,
die in de afgelopen decennia
een geduchte reputatie als Eu
ropees dwarsligger heeft we
ten op te bouwen, is deze con
structieve opstelling toch op
merkelijk. Per slot kwam Fi
terman minister Smit-Kroes
ook vertellen dat hij afwil van
het systeem van contingente-
ringen zoals het in Duitsland
en Frankrijk zelf bestaat, en
dat de grensfaciliteiten voor
het vrachtverkeer niet vanaf
1987 maar - evenals elders in
de EG - bij nadere Franse be
schouwing vanaf 1 januari aan
staande vereenvoudigd zullen
worden.
Tegelijk hebben achtereenvol
gende Franse regeringen een
reputatie weten op te bouwen
van veel beloven en weinig ge
ven. Uit de vele wapenfeiten
op dat gebied is het zout in de
Rijn wel de meest bekende.
Waarom zou het Frankrijk dit
keer menens zijn?
Mevrouw Smit-Kroes: „Laten
we hopen dat het besef is door
gedrongen dat het zo niet lan
ger kan. Altijd maar niets wil
len is een houding die Frank
rijk zich niet langer kan per
mitteren. Ik vind Fiterman een
redelijk mens. Er is goed met
hem te praten. Ik heb er een
aantal keren op gewezen dat
we er in de afgelopen 25 jaar
niet in rijn geslaagd een ver
voerbeleid van de grond te
krijgen. Dat kon hij niet ont
kennen. Dan is het toch raad
zaam om als de wiedeweerga
beweginging zien te krygen in
het vervoerbeleid?
„Je kunt stellen dat er binnen de
EG er twee scholen zijn. De
ene hangt liberalisatie (geen
beperkingen) aan en daar
hoort Nederland bij. Buiten
landse wegvervoerders die Ne
derland binnenrijden onder
vinden geen belemmeringen.
Andere landen willen liever
harmonisatie (afstemming op
elkaar van per land verschil
lende bepalingen).
„Welnu, heb ik gezegd, laat ieder
water in de wijn doen. Als Ne
derland steun krijgt voor wen
sen op het gebied van liberali
satie, kan Frankrijk rekenen
op Nederlandse steun voor
Franse verlangens tot harmo
nisatie.
„Laten we tegelijk beide elemen
ten onder handen nemen en
vooral, bind het aan tijd. Want
als je maatregelen afspreekt en
je zegt dat het zo rond de eeuw
wisseling moet zijn voltooid,
dan komt er in de praktijk vrij
wel zeker nooit iets van te
recht. Dat hebben we nu vaak
genoeg gezien".
