Als papieren
niet kloppen
gaan ze er uit
Weens 'eet-circuit' begint weer
Achtergrond
Hoe het gastvrije Westen
met vreemdelingen omgaat
lb MAAKT iy«4
Varia
Behalve door het wisseldieet en de
film „Schatjes!" wordt Nederland
door nog een derde rage geteisterd,
namelijk die van de lijstjes met de
beste tien of honderd of vijftien boe
ken aller tijden, of na de oorlog, of
alleen in het Nederlands, - dat zijn
criteria die van lijst tot lijst kun
nen verschillen. Vanavond zal in
de Alles is Anders Show van Aad
van den Heuvel zo'n lijst onthuld
worden (wedden dat De Avonden
er bij staat?), en ter gelegenheid
van de boekenweek kunt u bij de
Bijenkort een langwerpig boekje
voor één gulden kopen, waarin zo
wel de literaire top 100 Aller tij
den' als de favoriet (100) boeken
van Maarten Biesheuvel, Cees Bud-
dingh', Kees Fens, Jaap Goedege-
buure, Hella S. Haasse, Maarten 't
Hart, Doeschka Meijsing, Carel
Peeters, Ethel Portnoy, Martin Ros
en Nico Scheepmaker zijn opgeno
men.
Die Top-100 zijn allemaal in het
Nederlands leverbaar en worden
alle begeleid door een halve pagina
beschrijvende tekst. Als u geen van
die boeken ooit gelezen hebt, staat u
nog een mooi en rijk leven te wach
ten, want ik neem aan dat u zich
voorneemt die Top-100 nu eens alle
maal te gaan lezen. Die beste hon
derd zijn geselecteerd uit de lijsten
van 100 van de elf deelnemers, dus
als een van die elf heb ik de voor
sprong dat ik veertig van die hon
derd boeken al gelezen heb. Mijn
percentage „goede antwoorden"
bleek namelijk 40 te zijn, waarmee
ik een verdienstelijke vierde plaats
'innam, achter de winnaar Cees
Buddingh' met 47 procent, Carel
Peeters en Doeschka Meijsing met
ieder 41 procent (gedeelde tweede
en derde plaats), maar vóór Maar
ten 't Hart (36 procent), Hella S.
Haasse (31 procent), Jaap Goedege-
buure (28 procent), Martin Ros (27
procent), Ethel Portnoy (23 pro
cent), Kees Fens (22 procent) en
Maarten Biesheuvel (18 procent).
Hé, was het dan een wedstrijd, zult
u, ietwat onthutst, vragen? Welnee,
dat maak ik er nu even van, want
na lijstjes zijn wedstrijdjes het
leukste van de wereld, dat weet u.
De vraag is bovendien wie de ei
genlijke winnaar is. Cees Bud
dingh', omdat hij van alle elf de
meeste boeken van de Top-100 bij
zijn eigen top-100 had zitten? Maar
hij is twee keer zo oud als Doeschka
Meijsing, en die heeft nu al 41 pro
cent! Bovendien is het eerder een
VERDIENSTE dat de lijst van
Maarten Biesheuvel maar 18 boe
ken van de Top-100 bevat, omdat
daaruit blijkt dat hij een heel
aparte smaak heeft, en meesterwer
ken kent waar die anderen zelfs
niet van gehoord hebben!
Maarten Biesheuvel was bijvoor
beeld de enige die „Kopstukken"
van Godfried Bomans (maar ik
had „Pieter Bas"!), „Sil de strand
jutter" van Cor Bruyn, „Honderd
dwaasheden" van Simon Carmig-
gelt (maar ik had diens bundel
„Welverdiende onrust"!), „Twin
tigduizend mijlen onder zee" van
Jules Verne, „Bolke de Beer" van A.
D. Hildebrand en de sprookjes van
Grimm bij zijn beste honderd had
staan. Op de uiteindelijke Top-100
aller tijden staan wel de sprookjes
van Andersen, „Alice in Wonder
land" van Lewis Carroll, „Winnie
de Poeh" van A. A. Milne, „De
avonturen van Huckleberry Finn"
van Mark Twain en Alleen op de
wereld" van Hector Malot. De „kin
derboeken" zijn dus niet vergeten.
Opmerkelijk op die lijst van Top-
100 is verder „Opperlandse taal- en
letterkunde" van Battus (drie keer
genoemd), „Ik Jan Cremer" twee
maal genoemd), „Het Achterhuis"
van Anne Frank (door mij inge
bracht), en „De Nacht der Girondij
nen" van J. J. Presser (het enige
boekenweekgeschenk dat de Top-
100 haalde). Niet één boek is alle
elfmaal genoemd, zelfs 'Max Have-
laar' kreeg maar 8 stemmen (Bies
heuvel prefereerde van Multatuli
'Barbertje moet hangen, O de ooie
vaar', maar dat laatste moet de
verwijzing zijn naar de oude Ooie
vaar-reeks waarin hij Barbertje
las). Maarten 't Hart wou helemaal
niets van Multatuli weten (des te
meer van Dickens: 3 boeken!). 'Ma
dame Bovary' van Flaubert bleef
ook bij 8 steken, 'De woeste Hoogte'
en 'Don Quichot' bij 7. 'Gullivers
reizen' kwam heel hoog met 9 nomi
naties, maar het hoogste scoorden
'Moby Dick' van Melville, Tsjechovs
verhalen, en Marcel Proust 'Op
zoek naar de verloren tijd', die alle
drie tot 10 nominaties reikten. Bij
'Moby Dick' bleef ik in gebreke ik
heb het nooit gelezen...), bij Proust
Biesheuvel, en bij Tsjechov Goede-
gebuure.
Het zijn allemaal leuke en leerzame
lijsten, maar de uiteindelijke Top-
10 vertoont toch wat gebreken. Boe
ken die niet in het Nederlands le
verbaar zijn staan er om prakti
sche (en commerciële) redenen niet
op, Anne Franks 'Achterhuis' dat
een keer genoemd wordt staat er
wel bij, 'Bras Cubas' van Machado
de Assis dat twee keer genoemd
wordt niet. Nog vreemder is het ge
steld met 'Reis naar het einde van
de nacht' van Céline dat zeven keer
genoemd wordt, terwijl Célines
'Dood op krediet' (slechts vier keer
genoemd) als enige boek van Céline
op de Top-100 is gekomen. Een slor
digheidje van de Bijenkorfcompu
ter? Of een pesterijtje, omdat Van
Oorschot (uitgever van 'Reis naar
het einde van de nacht') niks in dat
lijstjesgedoe zag, waardoor 'Dood
op krediet' (uitgegeven door de Ar
beiderspers) bij de Top-100 terecht
kwam?
(GPD) - Het gehannes rond de Surinaamse jongen Sjam
Chatterpal heeft in Nederland de discussie over de
'vreemdelingen' binnen onze landsgrenzen, en vooral de
illegalen onder hen, weer volop in de belangstelling ge
bracht. Deze discussie, die zich afspeelt in het emotione
le allemansland tussen medelijden en de handhaving van
de wet, maakte weer eens duidelijk dat de landsgrenzen
vervagen, maar dat het aantal mensen dat „hier-nu-een-
maal-niet-thuishoort" snel toeneemt.
Nederland beschouwde zich vaak
als het meest gastvrije land in de
wereld. Die reputatie heeft in
middels een flinke deuk opgelo
pen. Maar doet het buitenland
het zovdel beter? Hoe pakken on
ze buren, Belgié, West-Duitsland
en, Engeland dit probleem aan?
Wat doet Frankrijk met zijn
vreemdelingen? En wat doen de
Verenigde Staten, het immigran
ten-land bij uitstek, met degenen
die illegaal de grenzen overste
ken? Een verhaal uit de gastvrije
westerse wereld.
België
„In Belgiè heb je niet^ulke proble
men met jonge illegale vreemde
lingen. De vreemdelingenpolitie
gaat meestal snel te werk en zet
ze al over de grens voordatze een
probleem kunnen worden'1. Lo
de van Loock, coordinator van
het Vlaams Overlegcomité Op
bouwwerk Migratie (VOCOM),
dat zich in het bijzonder het lot
van de ongewenste buitenlan
ders in België aantrekt, zegt het
wat ironisch.
Het comité heeft het namelijk
drukker dan ooit met het opko
men voor de, ook illegale buiten
landers, maar boekt daarbij wei
nig succes. Een beroep op de mi
nister van justitie om een vreem
deling te laten blijven, wordt zel
den ingewilligd en vaak is de be
trokkene al de grens over gezet
Voordat de beslissing valt.
Anders dan in Nederland heeft het
comité weinig houvast om de
rechten van de buitenlanders te
beDleifeh. „In België is het alle-
Iriail} sdepéler1 gérpg^ld idanip
Nedé,mhd.1In iNederJdhÖrzjjn de
regèls strikt, maar dat geldt ook
voor de mogelijkheden om tegen
het besluit van de overheid in be
roep te gaan, daar zijn duidelijke
mogelijkheden en procedures
voor".
En Van Loock vervolgt: „In België
hebben de autoriteiten veel meer
de vrije hand en zijn de beroeps
mogelijkheden zeer beperkt.
Toen de buitenlanders hier nog
welkom waren, werkte die rui
mere regeling gunstig. Maar nu
dat niet meer het geval is, kun je
ook weinig tegen de verstrak
king van het overheidsbeleid be
ginnen", aldus Van Loock.
Sinds december 1980 heeft België
op zichzelf een tamelijk gunstig
wettelijk statuut voor de vreem
delingen, maar de regering-Mar-
tens en het Belgische parlement
leggen momenteel de laatste
hand aan een aanzienlijke ver
strakking van de regels.
Zo wordt de leeftijd waarop kinde
ren van buitenlanders zich vrij
bij hun ouders mogen voegen,
verlaagd van 21 naar 18 jaar, en
de termijn waarbinnen dat nog
kan gebeuren, wordt verminderd
van onbeperkt naar twee jaar. De
minister van justitie kan ge
meenten met veel buitenlanders
ook toestaan een verblijfsver
gunning aan een vreemdeling uit
het oogpunt van 'algemeen be
lang' te weigerén.
Daarmee legaliseert de Belgische
minister van justitie Gol achteraf
het tot nu toe illegale optreden
tegen buitenlanders van omstre
den burgemeesters als Roger
Nols van de Brusselse gemeente
Schaarbeek. „We zien niet in
waarom een wet die nog maar
sinds 1980 van kracht is, nu al
weer moet worden gewijzigd. De
enige reden ligt in de Belgische
binnenlandse politieke situatie,
en daar worden de buitenlanders
nu de dupe van", aldus Loode
van Loock.
West-Duitsland
De Bondsrepubliek Duitsland telt
ruim 4,6 miljoen buitenlanders.
Dat is ongeveer 7,5 procent van
de bevolking: een percentage dat
vrijwel alle verantwoordelijke
politici veel te hoog vinden. Van
de buitenlanders zijn verreweg
de meesten Turken, zodat, om
bondskanselier Helmut Kohl te
citeren: „Het vreemdelingenpro
bleem in feite een Turken-pro
bleem is".
Er wordt de laatste jaren in West-
Duitsland voortdurend gepraat
en geschreven over de steeds
maar toenemende vijandigheid
tegenover buitenlanders. Dat
wordt voor een groot deel gewe
ten aan de eveneens voortdurend
toenemende werkloosheid, die
iets meer dan 10 procent van de
beroepsbevolking omvat.
Hoewel minister van binnenlandse
zaken Friedrich Zimmermann
(CSU) in alle toonaarden ontkent
dat er sprake is van vreemdelin
genhaat, wijst onderzoek uit dat
buitenlanders steeds meer als
ongewenst worden beschouwd.
Dat leidt ertoe dat de autoriteiten
zeer streng en formalistisch te
genover vreemdelingen optre
den.
Het is verschillende keren voorge
komen, dat kinderen die waren
vergeten dat zij bij het bereiken
van de 16-jarige leeftijd zelf een
verblijfsvergunning moeten aan
vragen, werden bedreigd met
boetes of zelfs uitwijzing.
Een moeder en haar vier jonge kin
deren werden 's nachts van hun
bedden gelicht en onmiddellijk
op het vliegtuig gezet omdat de
bureaucratie een onbenullige ad
ministratieve fout had ontdekt.
Een Italiaanse jongen van 15
jaar, die naar zijn ouders in de
deelstaat Baden-Wurttemberg
was getrokken, werd bijna over
de grens gezet omdat zijn familie
in een te kleine woning leefde.
Wat was namelijk het geval? Voor
de zes personen schrijft Baden-
Wurttemberg uit „sociaal-hygië
nische" overwegingen 60 vier
kante meter voor. Had de familie
in de deelstaat Bremen geleefd,
dan was 45 vierkante meter vol
doende geweest voor „zuivere
verhoudingen".
Volgens het comité „Buitenlandse
medemensen" in de deelstaat
Hessen, waarin de belangrijkste
charitatieve, kerkelijke en bui
tenlandse organisaties vertegen
woordigd zijn, bedrijft CSU-mi-
nister van binnenlandse zaken
Zimmermann „stoer en zonder
zich van kritiek iets aan te trek
ken een politiek ter verdrijving
van buitenlanders".
Het comité verwijt de bewindsman
dat hij de vreemdelingenwet
drastisch wil verscherpen, waar
door vele buitenlandse mede
mensen in hun bestaan worden
bedreigd en buitenlandse fami
lies uit elkaar worden gerukt.
Zimmermann wil onder meer ver
bieden dat kinderen die ouder
zijn dan zes jaar, naar hun ouders
in de Bondsrepubliek kunnen
komen. Buitenlanders die nog
geen verblijfsvergunning bezit
ten en een werklozenuitkering of
hulp van de sociale dienst krij-
gen, zouden onmiddellijk kun
nen worden uitgewezen zonder
de in gang gezette procedures af
te wachten.
Gr.-Brittannië
In de Britse kranten zijn vrijwel
dagelijks stukjes te vinden over
het trieste lot van de mensen die
zijn terechtgekomen in de rade
ren van de buitengewoon gecom
pliceerde wetgeving in Engeland
op het gebied van de immigratie.
Veel problemen vormen de na
sleep van de tijd van het Britse
rijk. Miljoenen mensen zijn des
tijds uit de voormalige koloniën
naar de vleespotten van Enge
land getrokken. Een recente
schatting houdt het erop, dat 6
procent van de 54 miljoen inwo
ners van het Verenigd Konink-
Zigeuners op het Binnenhof: aantal mensen dat "hier-nu-eenmaaUniet-thuishoort" neemt snel toe. (foto gpd>
rijk van buiten de landsgrenzen
komt.
Tot 1962 hadden alle inwoners van
de koloniën of Gemenebestlan-
den het recht zich in Engeland te
vestigen. Dat had mede te maken
met de na-oorlogse jaren van op
bouw, toen de industrie
schreeuwde om werknemers. Na
'62 bleek enige regulering nodig,
omdat de stroom immigranten
uit de hand dreigde te lopen.
Verschillende, steeds strengere
overgangsregelingen mondden
uiteindelijk uit in de immigratie
wet die op 1 januari 1973 van
kracht werd en die een eind
maakte aan de mogelijkheid
voor mensen uit India, Pakistan,
Kenia, Jamaica en noem alle ge
wezen stukken Brits grondge
bied maar op, zich blijvend in
Engeland te vestigen.
Een merkwaardig stukje vrijheid
bleef echter ook na 1 januari 1973
nog bestaan: alle kinderen die na
die datum op Britse bodem ge
boren werden, ook als hun ou
ders geen Brits staatsburger wa
ren maar bijvoorbeeld een ver
blijfsvergunning van beperkte
duur hadden, kregen automa
tisch de Britse nationaliteit.
Het is dit stukje wetgeving, dat ook
nu nog steeds weer tot schrijnen
de gevallen leidt waarbij ouders
naar hun land van herkomst wor
den teruggestuurd, terwijl hun
kinderen in Engeland mogen
blijven. De Britse nationaliteits-
wet die op 1 januari 1983 van
kracht werd, heeft de regeling in
middels veranderd: alleen kinde
ren van ouders die zelf de Britse
nationaliteit hebben, krijgen die
nu ook.
Veel moeilijkheden vloeien verder
voort uit de regelingen rond de
gezinshereniging. Mannelijke
immigranten die vóór 1 januari
1973 legaal in Engeland woon
den, mogen hun vrouw en kinde
ren jonger dan 18 jaar laten over
komen. Dat is een regel die in
theorie rechtvaardig klinkt, maar
in de praktijk veel problemen
oplevert.
De ambtenaren op de Britse am
bassades en Hoge Commissaria
ten zijn namelijk buitengewoon
streng. Het is de praktijk dat het
jaren duurt vóór verzoeken om
gezinshereniging worden geho
noreerd. En menigmaal worden
de verzoeken afgewezen, omdat
de Britse autoriteiten er niet hon
derd procent van overtuigd zijn,
dat degenen die moeten overko
men, daadwerkelijk familie zijn.
Degenen wier verzoek is afgewe
zen, lopen een royale kans dat ze
niet eens toestemming krijgen
om hun familieleden in Enge
land voor korte tijd op te zoeken.
Zo bang zijn de Britse ambtena
ren dat deze familieleden niet te
ruggaan, en gaan onderduiken.
De Britse houding ten opzichte
van 'would be' immigranten is in
het algemeen zeer streng. Het
komt maar zelden voor dat de au
toriteiten zich door de publieke
opinie laten overhalen voor een
bepaalde man, vrouw of gezin
een uitzondering te maken. De
regel bij probleemgevallen lijkt
te zijn: eerst maar eens uitwijzen,
dan kunnen we daarna altijd nog
zien.
Frankrijk
In Frankrijk is de regel simpel
maar de praktijk gecompliceerd:
wie niet over geldige papieren
beschikt, wordt in principe bij de
kraag gepakt en naar zijn land
van herkomst teruggebracht, al
thans zo dicht mogelijk bij zijn
nationale grenzen.
Elk geval wordt voorgelegd aan de
rechterlijke macht, die beslist op
tal van gronden, die over het al
gemeen niet terug te vinden zijn
in een wet of een wettenstelsel.
In het geval van een delict is de
kwestie eenvoudig. De persoon
in kwestie wordt over de grens
gezet, waarbij afspraken tussen
landen een rol spelen. Wanneer
het echter gaat om personen die
geen ander kwaad hebben ge
daan dan dat ze niet beschikken
over de juiste papieren, bekijkt
de rechter elk geval op zich.
Wie geen papieren heeft maar toch
kan aantonen dat hij regelmatig
werk heeft en een huis en sociale
verzekeringen kan betalen, heeft
de kans dat hij mag blijven, wan
neer binnen afzienbare tijd de
noodzakelijke documenten wor
den geproduceerd. Meestal krijgt
men een maand tot drie maan
den de tijd om te proberen zijn
aanwezigheid in Frankrijk te le
galiseren. Lukt dat niet, dan
dient de thuisreis te worden aan
vaard.
De Franse rechter besteedt veel
aandacht aan de 'sociale achter
gronden' van elk geval. Wanneer
een immigrant in Frankrijk werk
heeft gevonden en over een ver
blijfsvergunning beschikt en hij
laat in het geheim vrouw en kin
deren overkomen, is er bijvoor
beeld grote kans dat hij de aan
wezigheid van het gezin gelegali
seerd krijgt.
Het uitgangspunt is dat gezinnen
in de strikte zin van het woord -
dus man, vrouw en kinderen -
niet worden gescheiden als een
minimum-leefbaarheid kan wor
den aangetoond en de man over
de juiste papieren beschikt.
Het uitwijzen van minderjarige
kinderen is - volgens het ministe
rie van binnenlandse zaken - in
Frankrijk niet de praktijk. Zeker
wanneer in een dergelijk geval
een of meer personen worden ge
vonden die in alle opzichten ga
rant staan voor een minderjarige,
is de kans gering dat hij wordt
uitgewezen.
Een andere kwestie is dat de con
trole aan de Franse grenzen de
laatste jaren aanzienlijk is ver
scherpt, zodat het aantal illegale
immigranten afneemt. Vooral
ten opzichte van zogenaamd op
bezoek komende familieleden op
toeristenvisa is men buitenge
woon argwanend. Dit heeft bij
voorbeeld al tot conflicten geleid
met de Algerijnse regering.
Ver. Staten
De tijd dat de Verenigde Staten 's
werelds verdrukten binnen zijn
grenzen noodde is opzichtig
voorbij. Niet alleen staat New
Yorks symbool van zulk wel
kom, het Vrijheidsbeeld, voor
een herstelbeurt van jaren in de
steigers, maar een niet te keren
stroom van illegale immigranten
overspoelt de lange grens met
Mexico. Naar schatting verblij
ven momenteel in de VS zes mil
joen tersluikse grensoverschrij-
ders.
Een nieuwe immigratiewet is in
het Congres vooralsnog blijven
steken, maar zelfs al zou die er
wel gekomen zijn, dan zou deze
nog geen eind hebben gemaakt
aan de omstandigheid dat af
doende bewaking van de Ameri
kaanse grenzen fysiek onmoge
lijk is voor een te dun bemande
'borderpatrol'. Infrarood-kijkers
en andere hoogwaardige techno
logie zoals begraven sensors, die
in controleposten lampjes ont
steken op landkaarten, kunnen
de vloed uit het zuiden niet in
dammen.
Er worden meer mensen dan ooit
gepakt en teruggestuurd, na een
soms barre tocht door ruw en on
gemakkelijk terrein onder lei
ding vaak van goed betaalde gid
sen. Doorgaans werpen zij zich
onmiddellijk opnieuw in de
draaideur naar een economisch
beter bestaan, dat in vele geval
len met valse papieren een eind-
weegs kan worden ondersteund.
Hoewel iedereen die de VS als toe
rist bezoekt, een document moet
invullen waarop de toegestane
duur van zijn verblijf vermeld
staat, met een Amerikaans adres,
beginnen nergens bellen te rin
kelen als zo iemand niet op tijd
vertrekt Weliswaar gaan de du-
plikaten in een computer, maar
gegeven de enorme aantallen is
het risico te verwaarlozen dat
eenlingen worden opgepakt en
uitgewezen wanneer zij zich bin
nen de grenzen van de wet bewe
gen.
Omdat volgens de nog steeds be
staande wet werkgevers van ille
gale immigranten niet strafbaar
zijn, neemt de samenleving deze
onderbetaalde en vanwege hun
status tegen uitbuiting weerloze
werknemers betrekkelijk geruis
loos op. Bij razzia's worden in de
landbouw van zuidelijk Califor-
nië bijvoorbeeld, of in restau
rants wel groepen Mexicanen en
andere Latijns-Amerikanen op
gepakt en gedeporteerd, maar
dat zijn kostbare, tijdrovende en
vruchteloze operaties.
Amerika's traditionele gastvrijheid
is ook aangevreten door de enor
me stroom Cubanen die Castro
destijds heeft losgelaten, en de
Amerikaanse reputatie heeft
schade geleden door het barse
optreden tegen de stakkers die
zich in gammele boten uit Haiti
op Florida's stranden lieten aan
spoelen.
De VS, een natie van immigranten,
kunnen hun grenzen niet contro
leren. De meest recente cijfers
van 1982 illustreren dat. Het land
verwelkomde volgens voorlopi
ge totalen in dat jaar 610.000 lega
le immigranten. In hetzelfde jaar
werden 970.246 illegale grens-
overschrijders aangehouden, on
der wie 893.048 aan de grens met
Mexico. Van dit aantal gaven er
809.577 gevolg aan het bevel de
VS te verlaten, terwijl 14.153
mensen werden gedeporteerd.
De MBFR-besprekingen zijn er
even niet geweest. Hebben we ze
gemist? Niet bijzonder. Toch
haalden zij de ibantenkoppen
weer toen na de topconferentie
van de Amerikaanse minister
van buitenlandse zaken Shultz
en de Russische minister van
buitenlandse Gromyko in Stock
holm bekend werd dat vandaag
de 19 delegaties weer voor hun
360e zitting bij elkaar zouden ko-
Afgebroken zijn de besprekingen
niet geweest. Toen vóór Kerst
mis afgelopen jaar de 359e zitting
ten einde liep, wilden de Oost
bloklanden geen nieuwe datum
voor de volgende ronde noemen
uit protest tegen het doorvoeren
van het Amerikaanse besluit om
in Europa middellange-afstands-
raketten te stationeren. Toch
heeft de MBFR niets met deze
wapens te maken. Mutual Balan
ced Force Reduction (wederzijd
se evenwichtige vermindering
van de strijdkrachten) houdt zich
door
Anton Koene
Meer dan tien jaar vergaderen de
delegaties nu met tussenpozen
tijdens de zittingen van de bijna
tot instituut geworden MBFR
een keer per week - gewoonlijk
op donderdag - rondom de spe
ciaal voor hen gemaakte ronde
tafel in de Redoute-zaaJ van het
Hofburg-paleis in het hartje van
Wenen.
Wat is er in tien jaar MBFR ge
beurd? Om eerlijk te zijn niets.
Voorstellen komen en gaan, wor
den aangenomen of doorgaans
afgewezen. Omdat de besprekin
gen strikt vertrouwelijk zijn, is
de regelmatige persconferentie
een kwelling geworden. Nie
mand kan of mag iets zeggen be
halve dan datgene herhalen wat
er van beide kanten al gepubli
ceerd is in de vorm van vaste
voorstellen.
Doel van de MBFR is het aantal
troepen dat gestationeerd is in
Centraal-Europa, te verminde
ren, maar tot nu toe is men niet
eens tot overeenstemming geko
men over hoeveel troepen beide
kanten hebben. Om tot vermin
dering aan beide zijden te komen
moeten de partijen minstens
overeenstemming bereiken over
hoeveel man troepen er nu staan.
Het tweede punt waarover steeds
maar geen overeenstemming
kan worden bereikt, is hoe een
eventuele reductie te controleren
is. Wie denkt dat beide partijen
de controleteams vrij over el-
kaars grondgebied laten lopen,
zit heel erg fout. Maar wat schiet
je op met het observeren van het
wegmarcheren van 20.000 solda
ten, zeg maar uit Oost-Duitsland
richting Rusland, of uit West-
Duitsland richting Amerika, als
je niet kunt controleren of ze niet
een paar dagen later terug mar
cheren?
Zo betrekkelijk eenvoudig is de
impasse van de MBFR te verkla
ren. Maar waarom wordt deze
kostbare grap dan voortgezet?
De ambassadeurs zelf klagen dat
ze vier keer zoveel etentjes moe
ten bijwonen als „normale" am
bassadeurs.
De diplomaten en de regeringen
zien in de MBFR een heel ander
doel dan onderhandelingen, die
misschien door de techniek zul
len worden achterhaald. Meer
dan tien jaar zijn 110 mensen
week-in, week-uit bezig met el
kaar te praten. En inderdaad di
neren ze in de beste restaurants
van Wenen. Ze worden ook re
gelmatig door de Oostenrijkers
onthaald op reisjes in de bergen
en rondom Wenen. Ze kennen el
kaar goed.
Deze „club" bewijst haar diensten
als de spanningen tussen de twee
groepen bij andere onderhande
lingen stijgen. In Genève zijn al
leen de Amerikanen en de Rus
sen aanwezig. In Wenen hebben
allen iets in de melk te brokke
len, en achter hermetisch geslo
ten deuren tijdens de eigen blok-
bijeenkomsten of tijdens de ge
zamenlijke sessies zelf worden
harde woorden gewisseld. Bood
schappen van Oost naar West of
omgekeerd, die nergens anders
te deponeren zijn, worden naar
Wenen gebracht.
MBFR, zeggen de diplomaten, is
een soort veiligheidsklep en te
gelijkertijd een zekere vrijwa
ring, een vorm van 'insulering'
tegen een te hoge spanning tus
sen Oost en West. Daarom moet
koste wat kost - en het is en blijft
een dure operatie - de MBFR blij
ven. En blijven doet ze zeker,
omdat er geen enkel uitzicht is
op zelfs het afsluiten van het eer
ste deel van de overeenkomst
waar beide partijen naar streven.
