actief in I
vrije tijd I
Bewoners Beukenschans
andere afgevaardigde
in migrantencommissie
Woningen
hoek Van
en kantoor op
der Werfstraat
Prijs voor
studie over
commanderij
hihhI
DE NATUUR ALS BUUR
PAGINA 4 DO/ST f
1 Leiden y
LEIDEN/LEIDERDORP - De be
woners van de Beukenschans in
Leiderdorp willen nieuwe verte
genwoordigers in de commissie
huisvesting migranten Leiden.
De bewoners vinden dat de hui
dige vertegenwoordiger, de heer
Guney, hun belangen niet langer
goed kan behartigen. Guney
woont namelijk al jaren niet
meer aan de Beukenschans en
wanneer er problemen zijn, zo
stellen de bewoners, kan hij niet
op tijd ter plaatse zijn.
De bewoners van de Beuken
schans, een wooncomplex voor
buitenlandse werknemers,
schreven dit in een brief aan de
commissie migranten. In die
brief zeggen de bewoners ook al
twee nieuwe kandidaten op het
oog te hebben. Gedacht wordt
nu aan twéé vertegenwoordiger,
een uit de Turkse en een uit de
Marokkaanse gemeenschap. De
Turk zou echt lid zijn van de
commissie, de Marokkaan
slechts toehoorder.
Ambtenaar C. Van Ingen, secreta
ris van de commissie huisvesting
migranten, beaamde gisteren dat
Guney niet meer aan de Beuken
schans woont. "Maar hij komt er
nog wel wekelijks langs om een
kijkje te nemen en de wensen
van de bewoners te horen". Van
Ingen voegde eraan toe dat de
bezwaren tegen Guney ook
voortkomen uit het feit dat hij
niet alle wensen van de bewo
ners kan onderschrijven. "Juist
omdat hij weet dat die niet haal
baar zijn".
Huurcontract
Er zijn inderdaad nog meer wen
sen en eisen die de bewoners aan
de commissie hebben kenbaar
gemaakt. Zo zou iedereen zijn ei
gen huurcontract moeten krijgen
en, ook wanneer er maar één per
soon in een kamer woont, maar
honderdzeventig gulden huur
per maand hoeven te betalen.
Driehonderd gulden vinden ze
een te hoge huur. Wanneer een
bewoner op vakantie gaat, wat
meestal voor de duur van wel
twee maanden is, zou hij nog
maar een halve huur hoeven te
betalen. In zo'n periode wordt
namelijk helemaal geen gebruik
gemaakt van bijvoorbeeld ener
gie.
Van Ingen maakte gisteren duide
lijk dat de gemeente vijftig pro
cent verlies op de woningen aan
de Buekenschans zou lijden
wanneer de huren ineens gehal
veerd zouden worden. "Ook het
halveren van de huur tijdens de
vakantiemaanden is niet te doen.
De bewoners vergeten dat de het
matige energieverbruik van de
zomermaanden al verrekend is
Mevrouw Loopstra ontvangt de bij de prijs behorende oorkonde.
in de servicekosten. Het is be
paald niet zo dat ze in de zomer
voor niets betalen".
Huisdieren
De bewoners willen ook dat de
keuken en douche in hun huizen
een keer per week worden
schoongemaakt. De eigen slaap
kamer willen ze wel zelf blijven
onderhouden. Voorts zou er een
verbod moeten komen op het
houden van huisdieren, zo vin
den de bewoners. "Dat is in strijd
met onze godsdienst en we on
dervinden ook veel hinder van
het geluid dat de dieren produce-
Ten slotte willen de bewoners ook
een eigen telefoon. De telefoon
op het kantoor van de beheerder
vinden zij niet voldoende, aange
zien ze er ook 's avonds en in het
weekeinde gebruik van willen
maken. De telefooncel die op
honderd meter afstand van de
Beukenschans staat is voor de
bewoners ook niet geschikt, om
dat ze daar zelf niet opgebeld
kunnen worden. "Iedereen kan
bij de PTT een eigen telefoontoe
stel aanvragen", aldus Van Ingen
gisteren.
De commissie huisvesting migran
ten behandelt de klachten en
wensen van de bewoners don
derdagochtend.
De verpauperde hoek Van der Werfstraat!Pelikaanstraat.
LEIDEN - Er is een plan gemaakt
voor de bouw van twaalf wonin
gen en een ruimte voor een kan
toor- of dienstverlenend bedrijf
op de hoek van de Van der Werf
straat en de Pelikaanstraat.
Door de nieuwbouw zal de be
staande, verpauperde hoekbe-
LEIDEN - Mevrouw L.E. Loopstra heeft gister
avond in de Lakenhal de Oud-Leidenprijs van
de gelijknamige vereniging gekregen. Zij kreeg
de prijs voor haar studie over de Leidse com
manderij van de Duitse orde in de middeleeu
wen. Deze studie zal worden gepubliceerd in het
komende jaarboekje van de vereniging.
Tijdens de bijeenkomst werd een lid van de ver
eniging, J. Aalders, benoemd tot lid van verdien
ste, omdat hij veel voor de vereniging heeft bete
kend. Jarenlang vervulde hij bestuursfuncties
en organiseerde en leidde hij excursies. Tegen
woordig doet hij de ledenadministratie nog.
bouwing uit het stadsbeeld ver
dwijnen. Het nieuwbouwplan
wordt door de gemeente dan ook
beschouwd als een aanzienlijke
verbetering van dit deel van de
wijk Maredorp. Bovendien
wordt gunstig geacht dat de
nieuwbouw in de plaats komt
van het thans ongunstig gelegen
garagebedrijf van Van Werkho-
De gemeente Leiden werkt daar
om graag mee aan de totstandko
ming van de nieuwbouw en heeft
het bouwplan opgenomen in het
contingent (dat wil zeggen: de
woningbouwplannen) van 1984.
De beoogde nieuwbouw zal be
staan uit drie bouwlagen plus
een schuin dak en voorziet in de
bouw van tien driekamerwonin
gen en twee tweekamerwonin
gen. Het plan wordt gerealiseerd
in de premiekoopsector.
Omwonenden hebben evenwel be
zwaarschriften ingediend tegen
de voorgenomen nieuwbouw. De
bezwaren zijn gericht tegen de
hoogte van de voorgestelde be
bouwing. Gewezen wordt op het
feit dat aan de achterzijde van de
nieuwbouw (de Lege Werfsteeg)
al sprake is van een donkere
steeg. Ten gevolge van de nieuw
bouw zou de lichtinval op de be
gane grond en op de verdieping
van een woning aan de Lege
Werfsteeg dusdanig achteruit
gaan dat overdag voortdurend
kunstlicht nodig zou zijn. De be
woners menen dat met han be
langen onvoldoende rekening is
gehouden.
De gemeente erkent dat de lichtin
val, vanuit het oosten, inderdaad
zal verminderen. Van een onaan
vaardbare situatie zal, volgens de
gemeente, evenwel geen sprake
zijn. De woningen aan de Lege
Werfsteeg zouden het qua licht-
toetreding vooral moeten heb
ben van het westen. In dit op
zicht staan de woningen gunstig
aangezien zij aan die kant aan
een fraaie binnentuin zijn gele
gen.
Volgens de gemeente is met de be
zwaren al voldoende rekening
•gehouden omdat de nieuwbouw
zal bestaan uit drie bouwlagen
met een schuin dak in plaats van
uit vier bouwlagen plus dak, het
geen door het bestemmingsplan
wordt toegestaan. Voorts zal het
noordelijk gedeelte van het
bouwblok nog tweeënhalve me
ter naar achter, van de Lege
Werfsteeg af, worden geplaatst.
De bezwaren tegen het bouw
plan worden door de gemeente
daarom ongegrond geacht.
WOENSDAG 14 MAART 1984
Elektroshock
Het Inloophuis Psychiatrie orga
niseert donderdag een discus
sie-avond over het gebruik van
de elektroshock therapie. De
bijeenkomst wordt ingeleid
met een film per video. Daarna
zullen voor- en tegenstanders
van de therapie, alsmede men
sen die zelf met een elektro
shock zijn behandeld, met el
kaar in discussie gaan. De
aanvang is acht uur in het in
loophuis, dat aan het Rapen
burg 48 is gevestigd. Voor meer
informatie: tel. V71-141808.
Homeopathie
Onder leiding van dierenarts
Muurling houdt de afdeling
Leiden van de Dierenbescher
ming donderdag een thema
avond rond homeopathie in de
diergeneeskunde. De bijeen
komst begint om acht uur in
restaurant Wienerwald aan de
Steenstraat. Het is de bedoe
ling elk kwartaal een dergelij
ke thema-avond te organise
ren.
Klaverjassen
In het jongerencentrum LVC
wordt donderdagavond een
klaverjastoernooi gehouden.
Deelnemers maximaal zes
tien) dienen zich om half acht
aan de bar van het centrum
aan de Breestraat 66 te melden.
Antiekbeurs
Het komend weekeinde wordt in
de Pieterskerk een antiekbeurs
gehouden met veel klein antiek,
zoals goud en zilver, porselein,
glaswerk, enz., meubilair van
uiteenlopende stijlen, eethoe-
ken, secretaires en slaapka
mers. Openingstijden: vrijdag
17-21 uur, zaterdag 10-17 uur
en zondag 11-17 uur.
Vegetarisch
In de serie buitenlands-vegetari
sche vrijdagen in Repelsteel
staat deze week Guatemalteeks
eten op het menu. Op verzoek
van het Guatemala Komitee,
dat vorige week een geldzame-
ling organiseerde ten behoeve
van een gezondheidsproject.
Het ecologisch-vegetarisch eet
huis aan de Breestraat 18 is
tussen half zes en half acht ge
opend.
LEIDEN - De Leidse biologen Adema en In den Bosch hebben van
hun rubriek 'De natuur als buur' ditmaal een 'special' gemaakt, die
dan ook wat groter dan gebruikelijk is uitgevallen. In het kielzog
van drie Leidse onderzoekers onderwierpen zij het gedrag van de
fuut in de stadswateren aan een nadere studie.
Het water in de Leidse grachten
en singels is de afgelopen tien
tot vijftien jaar beduidend
schoner geworden. Dit is te
danken aan de aanleg van rio
lering en aan het verdwijnen
van industrie uit de stad. Het
meeste industriële afvalwater
werd vroeger direct in de
grachten geloosd. Destijds kon
men dagelijks aan het water
van de Witte Singel en de Vliet
bij de Schelpenkade zien in
welke kleur de kousen die dag
geverfd werden. Thans be
vindt zich in de voormalige
kousenfabriek het Rijksherba
rium. Met het schoner worden
van het water verbeterde de
visstand. En meer vis betekent
meer voedsel voor sommige
watervogels. Eén van de vogel
soorten die de laatste tien jaar
in de Leidse grachten sterk in
aantal is toegenomen, is de
fuut, Podiceps cristatus.
In 1971 broedde er bij de Sterre-
wacht één paartje, hetgeen
toen een grote bezienswaardig
heid was. Thans wordt het aan
tal futen in de gemeente ge
schat op dertig tot veertig
broedparen. Futen zijn gemak
kelijk te herkennen. Het zijn
slanke, sierlijke vogels met in
het vooijaar en de zomer een
opvallend verenkleed. Ze heb
ben een donkere kuif en
roodachtig-bruine en zwarte
bakkebaarden. Het gezicht en
de buik zijn wit, de vleugels
zijn donker gekleurd. Man
netjes en vrouwtjes zien er het
zelfde uit en vertonen hetzelf
de gedrag.
In de winter zult u niet veel futen
zien in de stad. De meeste die
ren trekken naar zuidelijker
oorden, alhoewel ze niet erg
ver gaan. Uit terugvangsten is
gebleken dat 'onze' vogels in
december in Zwitserse meren
zwemmen. Mogelijk trekken
ze van daar naar de Engelse en
Franse Kanaalkust. Bij zacht
weer blijven ze in ons land
(IJsselmeer, Deltagebied). Een
jonge vogel uit Leiden is deze
winter teruggemeld uit Mar
ken. De mannetjes trekken la
ter weg en keren eerder terug
dan de wijfjes. Ieder jaar ko
men ze trouw in hun oude ter
ritorium terug.
Onderzoek
door
J.P.H.M. Adema en
H.A.J. In den Bosch
Leidse onderzoekers Nora
Kosters, Guus van der Poel en
Otte Ottema. Als u regelmatig
langs de singels loopt of rijdt
heeft u laatstgenoemde onge
twijfeld aan het werk gezien.
Een onmiskenbare bioloog op
klompen met een groene par
ka, groene bivakmuts, lang
rood haar, een woeste rode
baard en met een verrekijker
en cassetterecordertje om de
hals. Als het echt koud is, ver
telde hij, draagt hij onder zijn
jas nog een warmwaterkruik.
Zoals we zelf gedurende één
van zijn rondes langs de Leidse
futen gemerkt hebben, koel je
bij een kille wind binnen een
uur of twee tot op het bot af.
In de geschetste uitmonstering
kunt u hem uren zien turen
naar een futennest. Of u ziet
hem, met ware doodsverach
ting tegen het verkeer in rij
dend, de zwemmende en dui
kende futen volgen. Vorig jaar
kon men een meisje met een
als fuut vermomd radiogra
fisch bestuurd bootje in de
weer zien. Hiermee trachtte
men een beter inzicht in het ge
drag van de futen te krijgen.
In het voorjaar nemen de dieren
een stuk water in bezit waarin
ze geen andere futen dulden.
Doordat ze sterk aan deze
plaats gebonden zijn, kunnen
de onderzoekers de verschil
lende vogels makkelijk her
kennen. Zo is er één mannetje
dat zijn ogen altijd half dicht
heeft. Bij andere dieren zijn ge
ringe verschillen in de kleurte-
kening waar te nemen. Om he
lemaal zeker te zijn, zijn de die
ren geringd, met een bepaalde
kleurcode. De wijfjes hebben
de ringen aan de linkerpoot de
mannetjes aan de rechter. Hoe
wel ze geen uiterlijke ge
slachtsverschillen vertonen,
kan de sexe bepaald worden
zodra ze eieren gaan leggen.
Langs de singels kan met 17
paren futen aantreffen. De laat
ste jaren is dit aantal vrijwel
gelijk gebleven. Dit komt
waarschijnlijk doordat de vo
gels alle beschikbare nest
plaatsen in gebruik hebben ge
nomen.
Normaal nestelen ze in rietkra
gen. In de singels groeit echter
geen riet. De dieren nemen
hier genoegen met in het water
hangende takken. Op enkele
plaatsen langs de singels was
door werkzaamheden aan de
walkant de begroeiing verdwe
nen. Op verzoek van de onder
zoekers heeft de Plantsoenen
dienst hier voor de futen ge
schikte beplanting aange
bracht.
Nest
De voortplantingstijd duurt on
geveer van maart tot in augus
tus. Veel dieren hebben nu
reeds een nest gebouwd, maar
eieren zijn er nog niet. Die
vroege nestbouw is absoluut
noodzakelijk. De dieren kun
nen namelijk alleen op het nest
paren. Daartoe maken ze ook
wel een voorlopig nest; het pa
ringsplatform, zoals de onder
zoekers dit noemen. In veel ge
vallen wordt dit het definitieve
nest, maar strikt noodzakelijk
is dit niet. De dieren baltsen in
de omgeving van de nest
plaats. Met enig geduld kan
men dit zelf in deze tijd vrij
snel te zien krijgen. Dikwijls
ziet men het zogenaamde kop-
schudden: de dieren drijven te
gen over elkaar, terwijl ze on
dertussen "nee" schudden.
Daarna kunnen ze uit elkaar
drijven, onderduiken en met
waterplanten in de snavel op
elkaar toezwemmen. Vlakbij
elkaar gekomen verheffen ze
zich vervolgens vrijwel volle
dig uit het water. Dit laatste
wordt de pinguindans ge
noemd. Dit gedrag wordt be
duidend minder vaak ver
toond.
Copulaties zijn ook vrij regelma
tig waat te nemen. Eén van de
partners ligt daarbij uitnodi
gend op het nest (zie foto). De
ander zal daarna enkele secon
den copuleren, vervolgens
over de liggende partner heen-
springen, om daarna het nest
te verlaten. Daarna nemen ze al
kopschuddend "afscheid" van
elkaar. Zoals reeds gezegd ver
tonen beide seksen vrijwel
identiek gedrag. Dit houdt in
dat ook het mannetje op het
nest kan gaan liggen, met het
vrouwtje in de actieve rol.
Meerkoeten
Opvallend is dat er in de buurt
van een futennest ook vaak
een waterhoen of een meer
koet broedt. Het meerkoeten-
nest was dan oorspronkelijk
een futennest.
Gedurende afwezigheid van de
beide futen, bezig met het ver
jagen van soortgenoten uit het
territorium of het verschalken
van. vis, heeft de meerkoet het
nest gekraakt en snel met plan-
tenmateriaal opgehoogd. De
futen kunnen er dan niet meer
op klauteren en moeten nood
gedwongen een nieuw nest
bouwen. Als alles goed gaat
worden er begin april drie tot
vijf eieren gelegd. Gewoonlijk
komen niet alle eieren uit. De
reden hiervan is nog niet opge
helderd. De dieren broeden om
de beurt. Als de beide ouders
even het nest verlaten wordt
dit met planten gecamou
fleerd. Waarschijnlijk gebeurt
dit om eierrovers zoals kraaien
te misleiden. Eén van de grote
zorgen van de onderzoekers in
die tijd is het verstoren van de
nesten. Zo hebben wij een keer
meegemaakt dat kinderen ste
nen naar de nesten gooiden.
Ook het naderen van de nesten
met (rubber) bootjes werkt ver
storend. Vorig jaar is een aan
tal broedsels mislukt doordat
speedboten er veel te snel
langs voeren. Door de hoge
snelheid ontstaat sterke golf
slag, waardoor de nesten over
spoeld worden met alle gevol
gen vandien. Mocht u over een
motorboot beschikken, matig
dan uw snelheid ten gunste
van de broedende watelvogels
(en de walkanten). De vogels
en de onderzoekers zullen u
dankbaar zijn.
Uitputtend
De dieren die wel uit het ei ko
men, klimmen zo snel moge
lijk op de rug van de broeden
de ouder. Dit is een uitputten
de bezigheid, zeker als de broe
dende partner direct daarna
wordt afgelost. In dat geval
moet het jong op de rug van de
ander klimmen. Het is moge
lijk dat dan door afkoeling en
vermoeidheid een aantal jon
gen sterft. De jongen worden
op de rug van de ouder rondge
varen. Als deze moe wordt van
het rondsjouwen, schudt hij ze
af en worden ze door de andere
overgenomen. Misschien val
len tijdens het overstappen
ook wel enkele jongen ten
prooi aan rovers. Uiteindelijk
wordt maar de helft van het
aantal jongen volwassen.
De ouders kunnen als de jongen
zelfstandig zijn opnieuw be
ginnen met broeden. In gunsti
ge jaren breneen ze drie stel
jongen groot. Uit terugmelding
van geringde exemplaren
(10 van de ong. 700 geringde
Nederlandse dieren) heeft men
vastgesteld dat ze op zijn minst
zeven jaar oud kunnen wor
den. Ze kunnen waarschijnlijk
wel ouder worden. Uit het bui
tenland zijn meldingen van
dieren die tien tot twaalf jaar
oud werden. De ringen die tot
nu toe in Nederland gebruikt
zijn, blijken na zes tot zeven
jaar versleten. Dit is waar
schijnlijk de reden waarom er
uit ons land nog geen meldin
gen van oudere exemplaren
zijn.
Foutje
In de stad komt, met name in de
winter, een andere futensoort
voor, de dodaars. Dit is een
klein, schuw vogeltje met een
plukje witte veren op zijn ach
terste (vandaar de naam dod
aars?). Enkele jaren geleden
stond er een foto in een groot
landelijk ochtenblad uit Am
sterdam een foto met als on
derschrift: "Het wordt lente,
een fuut met jongen in janua
ri!". Helaas,het was een
fuut tussen een groepje do-
daarzen.
BIJ DE FOTO'S. Op de foto links
boven is een wetenschappelijk
onderzoeker aan het werk in de
stad. Links en rechts van hem-
zwemmen futen voorbij. Op de
foto rechtsboven is de inleiding
tot een paring te zien. De ene
partner ligt uitnodigend op het
nest, de ander bekijkt het nog
eens rustig. De futen rechtson
der zijn nog niet zover: zij zijn
aan het 'kopschudden', wat al
lerminst neen hoeft te beteke
nen. Op de foto linksonder een
dreigende fuut en de fuut op de
foto hieronder heeft een voor
zijn doen vrij forse voorn ver
schalkt. (foto's In den Bosch)
