v*
Explosieve groei criminaliteit
Leidse stads
vernieuwing
voor keerpunt
<3V
IflCHTERGROHDI
Tekort aan cellen, frustreert werk Leidse recherche
Brand verrast
man in keet
Motorboot
uitgebrand
Wassenaarse poedel
winnaar bij Rijnland
CDA: eerst nagaan of
bouw sporthal mogelijk
is in Stevenshofpolder
Blessures bij rugbywedstrijd
Vijf Meibad viert lustrum
Vorige week werd in de Tweede
Kamer het wetsontweip op de
stads- en dorpsvernieuwing
behandeld. Het ziet er naar uit
dat een kamermeerderheid
(CDA en PvdA) in grote lijnen
akkoord zullen gaan met deze
wet, waarin het opknappen
van de oude wijken nauwgezet
is geregeld.
Voor Leiden is de nieuwe wet
evenwel van beperkte beteke
nis. Aan de totstandkoming
van het wetsontwerp is bijna
twaalf jaar gewerkt. In die tijd
werden zijn de meeste Leidse
stadsvernieuwingsgebieden
voorzien van bestemmings-
dan wel verbeteringsplannen.
Daarmee zijn belangrijke toe
komstige ontwikkelingen en
verbeteringen al vastgelegd.
Bovendien mag het Leidse ge
meentebestuur zich er op be
roepen de uitvoering van tallo
ze mooie plannen reeds voort
varend te hebben aangepakt.
door
Jan Rijsdam
Op de vraag wat Leiden op
schiet met de nieuwe wet valt
daarom weinig zinvols te mel
den.
Uitgekleed
De voormalige staatssecretaris
van volkshuisvesting, Schae-
fer, diende acht jaar geleden
het eerste wetsontwerp op de
stadsvernieuwing bij de Twee
de Kamer in. Stadsvernieu
wing stond toen nog in de kin
derschoenen en de gemeenten
hadden een groot gebrek aan
juridische en financiële midde
len om de problemen in de ou
de wijken de baas te worden.
Sindsdien is er door tal van be
windslieden aan het wetsont
werp gesleuteld. Tal van goede
voornemens zijn aan de kant
geschoven, zodat van de oor
spronkelijke bedoelingen van
Schaefer heel weinig is overge
bleven: de leegstandswet,
meer mogelijkheden voor ont
eigening tegen een lagere prijs,
het voorkeursrecht voor ge
meenten waren in de periode
Schaefer onverbrekelijk met
elkaar verbonden, maar spelen
in het huidige wetsvoorstel
nauwelijks meer een rol. De
conclusie is gerechtvaardigd
dat het oorspronkelijke wets
voorstel tot op het bot is uitge
kleed ofwel als mosterd na de
maaltijd komt.
Een leefmilieuverordening, die
tegelijk met de nieuwe wet
wordt ingevoerd, is bijvoor
beeld voor een stad als Leiden
van theoretische betekenis.
Deze verordening moet er voor
zorgen dat een wijk, in afwach
ting van een stadsvernieu
wingsplan, niet verder verpau
pert. De maatregel is door de
Leidse praktijk, de totstandko
ming van de vele bestem-
mings- en verbeteringsplan
nen, evenwel achterhaald.
Eén van de weinig overgebleven
belangwekkende elementen in
de nieuwe wet, het voorkeurs
recht voor gemeenten, dreigt
door staatssecretaris Brokx
van volkshuisvesting op de
lange baan te worden gescho
ven. Het voorkeursrecht zou
de gemeenten het eerste recht
geven op het kopen van grond,
woningen of oude fabrieks
complexen in de stadsvernieu
wingsgebieden. Speculatie zou
daardoor op doeltreffende wij
ze kunnen worden tegenge
gaan. Brokx verzet zich even
wel tegen de wens van een
meerderheid in de Tweede Ka
mer om het voorkeursrecht per
1 januari 1985 in de voeren. Als
de kamermeerderheid niet in
haar wens volhardt, zou ook de
laatste angel uit de wet worden
getrokken.
Financiën
Van meer betekenis dan de wet
op de dorps- en stadsvernieu
wing is, voor Leiden, het nieu
we financiële regime dat met
ingang van volgend jaar geldt.
In de afgelopen jaren heeft Lei
den samen met dertien andere
gemeenten waar de stadsver-
nieuwingsproblematiek het
grootst is, geprofiteerd van de
zogenaamde Interim Saldo-Re
geling (ISR), de voorloper van
de wet op de stads- en dorps
vernieuwing.
In feite was er sprake van een
graaisysteem. Dat wil zeggen:
wie het eerst komt, wie het
eerst maalt. En omdat Leiden
steeds haantje de voorste was,
heeft de ISR deze gemeente
geen windeieren gelegd. Daar
naast sleepte Leiden ook nog
via talloze andere subsidiere-
gelingen tientallen miljoenen
guldens in de wacht, bijvoor
beeld voor de restauratie van
grote monumenten.
Op 1 januari 1985 wordt dat alle
maal anders. Dan zal per jaar
ongeveer 1 miljard gulden voor
de stadsvernieuwing worden
uitgetrokken en volgens een
bepaalde sleutel over de vier
grote, de middelgrote en de
kleine gemeenten worden ver
deeld. Nieuw is ook dat de ge
meentebesturen de hun toege
dachte bedragen voor de stads
vernieuwing naar eigen goed
dunken mogen besteden. Dat
wil zeggen: zonder dat ze voor
elke cent die ze uitgeven toe
stemming aan de rijksoverheid
moeten vragen, zoals tot op de
dag van vandaag het geval is.
De 1 miljard gulden, die jaarlijks
beschikbaar komt, is volgens
staatssecretaris Brokx meer
dan tot dusver aan de stadsver
nieuwing werd uitgegeven.
Volgens de Leidse wethouder
van stadsvernieuwing, Waal, is
evenwel sprake van "optisch
bedrog". Vele kleintjes maken
weliswaar één grote subsidie-
pot, maar van een verhoging
van het budget is niet of nau
welijks sprake.
Van het beschikbare miljard zul
len bovendien nog eens hon
derden miljoenen guldens
worden afgetrokken voor het
inlossen van reeds aangegane
verplichtingen. En dat maakt
de situatie voor Leiden wel
heel zorgelijk.
Decimering
Een eenvoudig rekensommetje
leert dat Leiden de afgelopen
tien jaar, via de ISR en andere
subsidieregelingen, tussen de
vijfentwintig en dertig miljoen
gulden per jaar heeft opgestre
ken. Het waarnemend hoofd
van de directie stadsvernieu
wing van de gemeente, L. Meij
er, meent dat niet eens sprake
zal zijn van een halvering maar
van een decimering van de gel
den die de komende jaren naar
Leiden zullen toevloeien.
Verwacht wordt dat het totale
subsidiebedrag voor het op
knappen van de oude wijken
volgend jaar beneden de tien
miljoen zal komen te liggen.
Gevreesd wordt dan ook dat de
stadsvernieuwing in Leiden
voor een grote sprong achter
waarts staat. Dat een en ander
ook funeste gevolgen zal heb
ben voor de Leidse werkgele
genheid is duidelijk.
Voor de zomer zal in de Tweede
Kamer nog een overgangsrege
ling worden behandeld die kan
voorkomen dat de verbetering
van de oude wijken in de ge
meente Leiden volledig in het
slop raakt. Het gemeentebe
stuur zal niet nalaten de be
windsman op volkshuisves
ting en kamerleden te probe
ren ervan te overtuigen dat via
deze overgangsregeling extra
geld naar Leiden moet toe
vloeien om het stadsvemieu-
wingsproces op gang te hou
den.
Ondergang
Terugkijken op de praktijk van
tien jaar toont aan dat deze ge
meente er wonderwel in is ge
slaagd een slagvaardig stads
vernieuwingsbeleid te voeren.
Dat wil niet zeggen dat de wet
op de stads- en dorpsvernieu
wing geheel overbodig is. Een
aantal gemeenten zal ongetwij
feld zijn voordeel kunnen doen
met de nieuwe wet. Van we
zenlijk belang is evenwel dat
de komende jaren voldoende
geld voor het opknappen van
de oude wijken beschikbaar
moet zijn. De genoemde over
gangsregeling zal voorlopig in
een aantal gevallen uitkomst
kunnen bieden. Maar, wanneer
geen definitieve oplossing
wordt gevonden voor de Leid
se problemen, dan dreigt de
overgangsregeling voor deze
gemeente uit te draaien op een
ondergangsregeling.
LEIDEN - De criminele golf
die Leiden het afgelopen
jaar overspoelde, is aange
zwollen tot een vloedgolf.
Het aantal aangiften van
misdrijven dat de eerste
twee maanden van dit jaar
bij de Leidse politie is ge
daan, ligt maar liefst 43
procent hoger dan vorig
jaar. Ten opzichte van
1982 is dit aantal met 58
procent toegenomen.
De staf van het Leidse politiekorps
roept al jaren tevergeefs om ver
sterking. Minister Rietkerk van
binnenlandse zaken heeft vorig
jaar weliswaar toestemming ge
geven voor de bouw van een
nieuw politiebureau aan de Lan-
gegracht, maar de noodkreet om
meer personeel heeft hij on
beantwoord gelaten. Rietkerk
overweegt op korte termijn al
leen de korpsen van de vier grote
steden te versterken.
Politievoorlichter D. Graveland
betreurt dat niet alleen, maar
noemt een eventuele keuze voor
het versterken van de korpsen
van Amsterdam, Rotterdam,
Den Haag en Utrecht zelfs oneer
lijk: "De vier grote steden gillen
moord en brand, maar niet zij
maar de middelgrote steden zit
ten het meest krap in hun jasje.
Uitgaande van de huidige ver
deelsleutel voor de korpssterkte,
die is gebaseerd op het aantal in
woners, komen wij tientallen
mensen tekort wanneer je onze
korpssterkte met die van bij
voorbeeld Utrecht vergelijkt.
Leiden heeft op ruim 100.000 in
woners een dikke tweehonderd
korpsleden. Utrecht heeft onge
veer 250.000 inwoners en geen
450 maar ver in de negenhonderd
korpsleden".
Irritatie
Door de explosieve groei van het
aantal misdrijven en de krappe
'bemensing' van het Leidse poli
tiekorps wordt vooral op de afde
ling recherche onder hoogspan
ning gewerkt. Extra handicap
voor de zeventien rechercheurs,
vijf kaderleden en adjudant, die
op deze afdeling werkzaam zijn,
is dat zij uit bezuinigingsoverwe
gingen slechts een beperkt aan
tal overuren mogen maken. Was
de justitiële dienst' in 1980 nog
goed voor 7.887 overuren, vorig
jaar draaide deze afdeling slechts
4.756 overuren.
Het zal duidelijk zijn dat het werk
op de recherche-afdeling zich in
een hoog tempo opstapelt. Vol
gens afdelingschef E. van der
Somme is de werkdruk op zijn
afdeling dan ook onvoorstelbaar
groot. "De sfeer is gelukkig nog
goed, het ziekteverzuim niet
merkbaar toegenomen, maar we
moeten er wel kei en keihard aan
trekken".
Cellen vol
De criminele uitbarsting in de eer
ste maanden van dit jaar heeft
onder andere tot gevolg dat de
negen cellen op het hoofdbureau
aan de Zonneveldstraat elke dag
vol zitten. "Dikwijls moeten we
zelfs nog uitwijken naar buiten
gemeenten omdat we te veel ver
dachten in huis hebben. Het is al
een paar keer gebeurd dat een re
chercheur een verdachte aan het
verhoren was, even weg liep en
bij zijn terugkeer bemerkte dat
een collega zijn plekje had inge
pikt om een andere verdachte te
horen. Dat veroorzaakt natuur
lijk wel de nodige irritatie", al
dus Van der Somme.
Naar een oorzaak van de schrikba
rende groei van de criminaliteit
in Leiden kunnen Van der Som
me en voorlichter Graveland
slechts gissen. "De stijging zit 'm
vooral in de vermogensdelicten,
dus ligt een verbinding met de
toename van het gebruik van
harddrugs voor de hand. Echt
hard maken kunnen we dit met,
maar met een aan zekerheid
grenzende waarschijnlijkheid
kun je wel stellen dat er een rela
tie is. In elk geval hebben we een
keer vastgesteld dat het aantal
verdachten dat aan het bureau
komt voor 56 procent uit gebrui
kers van harddrugs bestaat".
Frustrerend
Het celprobleem, waar niet alleen
de Leidse politie mee worstelt,
maar ook justitie, is niet bepaald
bevordelijk voor het rechtsge
voel van de burger. Van der
Somme: "Het is inderdaad nogal
frustrerend dat je iemand die
wordt verdacht van een serie in
braken na verhoor weer op vrije
voeten moet stellen. Vaak ge
beurt het dat je een verdachte
vrijlaat en 'm twee dagen later
weer moet oppakken voor een
nieuwe serie inbraken".
Graveland voegt daar aan toe:
"Even op adem komen is er voor
de rechercheurs tegenwoordig
niet meer bij. Nog niet zo lang ge
leden was het vaak wekenlang
betrekkelijk rustig in de stad
wanneer een groepje verdachten
was aangehouden en de zaken
waarvan zij werden verdacht,
waren afgehandeld. Die tijd is
voorbij. De meeste rechercheurs
zijn vandaag de dag met meer za
ken tegelijk bezig. Alles loopt
door elkaar heen. Vorig jaar heb
ben zeventien rechercheurs 7333
mutaties afgehandeld. Uitgaan
de van tweehonderd werkdagen
per jaar zijn dat meer dan twee
mutaties per rechercheur per
dag. En als je weet dat in de regel
twee man op één zaak worden
gezet, kun je begrijpen dat de
boel op een zeker moment vast
loopt".
Graveland wijst er op dat de huidi
ge gang van zaken niet alleen fru
strerend is voor het publiek en
de rechercheurs zelf, maar ook
voor de 'achterban'. "Dikwijls
moeten de rechercheurs hun
vrije weekeinden opofferen om
bepaalde zaken af te handelen.
En als de verdachten waar zij
zich het hele weekeinde intensief
mee hebben beziggehouden op
maandag weer vrij op straat lo
pen, dan is het duidelijk dat de
gezinsleden zich wel eens har
dop afvragen wie er nu eigenlijk
worden gestraft".
Speurneuzen
Het ziet er niet naar uit dat er op
korte termijn een einde komt aan
het 'dweilen met de kranen open'
waar de Leidse recherche zich
nu mee bezig houdt.
Personeelsuitbreiding is voorals
nog een utopie. Hoewel. Grave
land en Van der Somme wachten
met spanning op de nieuwe cij
fers van het gemeentelijk statis
tiekbureau. "Misschien dat de
bevolking van Leiden weer wat
is toegenomen en kunnen we er
nog een paar mensen bij krij
gen".
Verder hoopt de staf van het Leid
se korps door een nieuwe priori
teitstelling voor wat minder druk
op de rechercheketel te zorgen.
Van der Somme: "Van de hon
derd zaken die we binnenkrij
gen, kunnen we ermisschien
twintig in behandeling nemen.
We bekijken nu welke zaken we
echt in behandeling moeten ne
men en welke we kunnen laten
liggen. Dat vereist natuurlijk
flink wat overleg en onderzoek".
Ook hoopt Van der Somme dat het
publiek een deel van de admini
stratieve taak van de politie kan
overnemen. "De rechercheurs
zijn nu vaak puur administratief
bezig. Misschien kunnen we wat
meer speelruimte vinden door de
burgers een deel van die taak
over te laten nemen. We denken
bijvoorbeeld aan uitgebreide
aangifteformulieren voor dief
stallen van fietsen en bromfiet
sen, zodat de rechercheurs die
aangiften in elk geval niet zelf
hoeven op te nemen".
Of een minimale personeelsuit
breiding, een veranderde priori
teitstelling en het verschuiven
van wat administratieve taken de
hoogspanning daadwerkelijk zal
verminderen, moet worden be
twijfeld. In elk geval rest een
schrale troost voor de Leidse re
chercheurs. Hun speurneus lijkt
niet verstopt te raken door de
hoog opgelopen werkdruk. In te
gendeel, het oplossingspercenta
ge van het aantal geregistreerde
misdrijven is vorig jaar met drie
procent toegenomen, van 16,1
naar 19 procent.
LEIDEN - De 28-jarige J. Ravens-
bergen is in de nacht van vrijdag
op zaterdag door verstikking om
het leven gekomen bij een brand
in een keet op het voormalige
terrein van de sociaal medische
dienst van de koninklijke marine
aan het Noordeinde.
De Leidenaar, zonder vaste woon-
of verblijfplaats, was via een
raamopening de keet binnenge
gaan om er te slapen. Het ver
moeden bestaat dat de man in de
keet heeft liggen roken waardoor
een smeulend vuur is ontstaan
dat een enorme rookontwikke
ling tengevolge had. Onderzoek
heeft uitgewezen dat de man
door verstikking om het leven is
gekomen.
Gasleiding stuk,
rotonde afgezet
MAANDAG 12 MAART 1984
Leiden
LEIDEN - De rotonde op het Sta
tionsplein, nabij het belasting
kantoor, is zaterdagochtend en
kele uren afgezet geweest nadat
onder het wegdek een kapotte
gasleiding was ontdekt. Het
energiebedrijf Rijnland heeft het
gaslek in de loop van de ochtend
kunnen dichten.
LEIDEN - In de Trekvliet nabij de
Vijf Meilaan is vannacht, om
streeks één uur, een motorboot
uitgebrand.
De oorzaak van de brand, die ont
stond na een luide knal, is onbe
kend. Volgens de politie moet de
motorboot, waarvan de eigenaar
nog niet is gevonden, als verlo
ren worden beschouwd.
LEIDEN - Meer dan vierhonderd
honden en circa vijfduizend hon
denliefhebbers namen gisteren
bezit van de Groenoordhallen.
Voor het 38ste achtereenvolgen
de jaar hield de kynologenver
eniging Rijnland er haar jaarlijk
se clubwedstrijd. Winnaar werd
Castle Yard's Kelly, de zwarte
dwergpoedel van mevrouw Bus-
ser uit Wassenaar.
Vroeger werd de jaarlijkse wed
strijd gehouden in de Stadsge
hoorzaal, de afgelopen acht jaar
zijn de Groenoordhallen de gast
heer van het jaarlijkse evene
ment. Een evenement dat vol
gend jaar grootser wordt opge
zet. Volgens bestuurslid Ver
meulen wordt er op 5 mei 1985
een internationale show gehou
den, waarbij gerekend wordt op
een deelname van tweeduizend
honden.
Voor het eerst in 38 jaar maakte
gisteren ook een gehoorzaam
heidstest deel uit van de wed
strijd. Dit onderdeel werd ge
wonnen door de Duitse herder
van de familie Dolk uit Uden.
De elfjarige Diana Engel uit Rijns-
burg won met haar pekingees de
kind-hond show. In de andere
categoriën waren de winnaars:
Concours d' elegance, de bobtail
van de familie Koelewijn uit Ha-
zerswoude. Puppies, de bouvier
van mevrouw Gotmer-Stremler
uit Poeldijk. Veteranen, de Sibe
rian husky van de Hazerswoude-
naar Den Ouden. Kampioenen,
de witte dwergpoedel van mej.
Hagen uit Leidschendam en bij
de Stamboomlozen won het
Vier van de ruim vierhonderd
honden die gisteren in de
Groenoordhallen waren te zien.
(foto Holvast)
huisdier van de Noordwijker
Buis.
De kynologenvereniging Rijnland
zelf won ook: de ongeveer 900 le
den tellende vereniging van hon
denliefhebbers kon gisteren zo'n
dertig nieuwe leden inschrijven.
De club organiseert niet alleen
het jaarlijkse clubkampioen
schap, maar houdt ook openbare
lezingen, zwemwedstrijden, ral
ly's, film- en dia-avonden, cur
sussen gedrag en gehoorzaam
heid, een jonge hondendag etc.
Tevens brengt de vereniging zes
maal per jaar het blad 'de hondse
hobby' uit.
Raad vergadert over kunstgrasveld
Kruisraketten
Het Leids Platform 'Kruisraket
ten Nee!' komt vanavond om
acht uur bijeen in het gebouw
Plantage 16. Hier wordt verder
gewerkt aan de voorbereidin
gen voor de (landelijke) actie
week tegen de kruisraketten
van 6 tot en met 12 mei. Belang
stellenden zijn welkom.
Buitenlanders
Hoe denken Turkse en Marok
kaanse jongeren zélf over hun
leven in Nederland, nu en in de
toekomst? Dat is het thema van
een tv-programma dat onlangs
door de VPRO-televisie werd
uitgezonden (een discussie on
der leiding van Ad 's Grave-
sande) en vanavond wordt her
haald door de werkgroep TV-
issue van de Leidse Studenten
Ekklesia in het Trefcentrum
Rapenburg 100. Om acht uur.
LEIDEN - Tijdens de rugbywed
strijd, gistermiddag op het ter
rein van DIOK aan de Smaragd-
laan, zijn twee spelers ernstig ge
blesseerd geraakt.
Eén van de rugbyspelers liep tij
dens het spel een verschoven
rugwervel op. Bij een ander raak
te de arm uit de kom. Beide spe
lers moesten worden overge
bracht naar het Academisch Zie
kenhuis.
LEIDEN - Nog vóór de zomer
moeten B en W duidelijk maken
of de bouw van een sporthal in
de Stevenshofpolder haalbaar is.
Alleen op die voorwaarde gaat
het CDA akkoord met de aanleg
van een kunstgrasveld ten be
hoeve van hockeyclub Room
burg. De CDA-fractie in de ge
meenteraad heeft hierover een
motie ingediend. De kwestie
staat bovenaan op de agenda van
de raadsvergadering van van
avond.
"De financiering van een dergelijk
kunstgrasveld mag niet los ge
zien v/orden van de hoge priori
teit die de raad toekent aan zo
spoedig mogelijke realisering
van een sporthal", aldus de mo
tie. CDA-fractieleider Walen
kamp zegt "op zich wel over
tuigd te zijn van de wenselijk
heid, dat het veld een keertje
wordt aangelegd. Dat is allemaal
mooi en aardig, maar het gaat
wel langer duren voordat die
sporthal er komt". De CDA-er
wil dat de raad zich goed bewust
is van de financiële gevolgen.
Volgens de christen-democraten
zal er bij de opstelling van de be
groting opnieuw geld gereser
veerd moeten worden voor
sportaccommodatie.
'Het is niet alleen voor de Stevens
hofpolder. De oude wijken in het
zuiden van de stad zitten al jaren
om een hal te springen", aldus
Walenkamp. De fractieleider
zegt ervan uit te gaan dat de mo
tie door de raad wordt aangeno
men. Zo niet, dan zal de partij
zich opnieuw gaan beraden of
het akkoord kan gaan met de uit
gave van een half miljoen gul
den, die de gemeente hiervoor op
tafel moet leggen. Walenkamp
neigt dan naar een negatief oor
deel, maar de fractie is verdeeld.
Zijn fractiegenoot en sportspe-
cialist Biegstraaten is wel over
tuigd van de noodzaak van het
kunstgrasveld.
LEIDEN Ruim honderd personen bezochten zaterdag het feest Moon
light Swimming, dat ter gelegenheid van het vijfjarig bestaan van het
Vijf Meibad werd gevierd. Onder het genot van de muziek van de band
The Runaway en opgefleurd door modeshows van de boutiques Bon
Heur en Sloos werd het, aldus directeur Jan Duivesteijn van de gemeen
telijke directie sport en recreatie, "een uitermate plezante avond". De
organisatie van de feestavond was volgens Duivesteijn "voor ons ook
maar een sprong in het diepe"... (foto Holvast)
