Boekenweek met vogel,
feest en optimisme
Gouden Beer voor
'Love Streams'
Curieuze
romantiek
Michael Jackson met
Grammy's overladen
VARA-avond best bekeken
Simone Berriau overleden
'De ortolaan' van Maarten 't Hart als geschenk
Brabants Orkest speelt muziek bij'Pantserkruiser Potemldn'
'Rodin' van Jakobson bij Nationale Ballet
Ook onderscheidingen voor The Pohce
LOS ANGELES (AP) - Bij de uit
reiking van de jaarlijkse gram-
my-onderscheidingen in de VS is
de lp 'Thriller' van Michael Jack
son uitgeroepen tot beste album
van het jaar. Het 25-jarige Ameri
kaanse idool ging ook in zes an
dere categorieën van de muziek
prijs met de hoogste eer strijken.
De Britse zanger Sting en zijn
groep The Police kregen vier on
derscheidingen onder meer voor
hun lp 'synchronicity'.
De lijst van winnaars in de belang
rijkste categorieën van deze 25s-
te Grammy-Awarduitreiking is
de volgende:
Beste lp: 'thriller', Michael Jack
son, Quincy Jones, producer.
Single: 'beat it', Michael Jack-
Pop vocaliste: 'Flashdance
what a feeling', Irene Cara.
Pop vocalist: 'Thriller', Michael
Jackson.
Nieuwe artiest: Culture Club.
Beste song: 'Every breath you ta
ke', Sting van de Police.
Beste groepsprestatie: 'Synchroni
city', The Police.
Beste kinderplaat: 'ET, the extra
terrestrial', Michael Jackson.
Beste groepsvocalisten: 'Every
breath you take', The Police.
Pop instrumentaal: 'Being with
you', George Benson.
Rock instrumentaal: 'Brimstone
treacle', Sting.
Latijnse pop: 'Me enamore', Jose
Feliciano.
Jazz vocaliste: 'The best is yet to
come', Ella Fitzgerald.
Jazz vocalist: 'Top drawer', Mel
Torme.
Jazz vocaal, groep: 'Why not', Man
hattan Transfer.
Jazz instrumentaal, groep: 'At the
Vanguard', Phil Woods Quartet.
Bij de klassieke muziek gingen de
voornaamste prijzen naar de op
name van de Negende Sympho-
nie in d groot van Mahler in de
uitvoering van het Chicago Sym
phony Orchestra onder leiding
van Sir Georg Solti.
Film van John Cassavetes
Mickael Jackson met een aantal Grammy's in zijn handen.
WEST-BERLIJN (DPA) - De
Gouden Beer, de grote prijs van
het filmfestival van Berlijn, is
toegekend aan 'Love Streams'
van regisseur John Cassavetes.
De film werd gisteren aan het
slot van het meerdaagse festival
vertoond. De speciale prijs van
de jury ging naar 'No habra mas
penas ni olvidos' van de Argen
tijn Hector Olivera. Hij kreeg de
Zilveren Beer. Op de Berlinale
draaiden 24 speelfilms, afkom
stig uit 18 landen.
Met Zilveren Beren werden ook
onderscheiden de Westduitse
speelfilm 'Morgen in Alabama'
van Norbert Kückelmann, de Ita
liaanse regisseur Ettore Scola
met de Fréns-Italiaans-Algerijn-
se rolprent 'Le bal', de Griekse
film 'Rembetiko' van Costas Fer-
1(3) When the Lady Smiles -
Golden Earring
2(1) Radio Ga Ga - Queen
3 (7) Love is a Battlefield -
Pat Benater
4(8) Stop that Train - Clint
Eastwood and General
Saint
5(5) Relax Frankie goes to
Hollywood
6(2) Love of the Common
People - Paul Young
7 (15) Bird of Paradise - Sno
wy White
8 (22) Somebody's Watching
Me - Rockwell
9(9) Guardian Angel - Mas
querade
10 (12) No Tengo Dinero - Rig-
heira
11 (11) Straight Ahead - Kool
and the Gang
12 (13) Paris Latino - Bando- 22 (39)
lero
13 (19) So Long Marianne - 23 (36)
Ron Brandsteder en Jo-
14 (24) She's a Liar - Dolly 24 (10)
Dots
15 4) Zwart Wit - Frank
Boeijen Groep 25 (32)
16 6) You are Beautiful -
Chic 26 (27)
17 (26) The Country Disco
Train - Saskia en Serge 27 (14)
18 Break my Stride - Mat
thew Wilder 28 (35)
19 Somebody (Hey Girl) -
Video 29
20 (21) She was Hot - Rolling
Stones 30 (18)
21 (17) Jenseits von Eden - Ni
no de Angelo
Girls Just Want to Ha
ve Fun - Cyndi Lauper
A Night in New York -
Elbow Bones and the
Racketeers
Listen to the Radio -
Tom Robinson and
Crew
Coulchacha - Eddie
and the Soul Band
New Moon on Monday -
Duran Duran
Wishful Thinking - Chi
na Crisis
Heartbreaker - Dolly
Parton
Hiekikkowokan - Nor
maal
A Rockin' Good Way -
Bonnie Tyler and Sha-
31 (16)
32
34 (28)
35 (25)
36 (30)
37
38 (20)
kin' Stevens
Fraction too Much
Friction - Tim Finn
Yah Mo B There - Ja
mes Ingram and M.
McDonald
(Feels Like) Heaven -
Fiction Factory
How About It - MDMC
Macho - Doe Maar
Als ze me Missen - Nico
Haak
Geef mij je Angst -
Andre Hazes
Talking in Your Sleep -
The Romantics
i Jump - Van Halen
l Far From Over - Frank
Stallone
(Stichting Ned. Top 40)
ris en de Italiaanse actrice Moni
ca Vitti voor de film 'Flirt' van
Roberto Russo.
De prijs voor de beste acteur ging
naar de Brit Albert Finney voor
zijn rol in 'The dresser' van regis
seur Peter Yates. Inna Tsjoeriko-
va uit de Sowjet-Unie werd on
derscheiden met de prijs voor de
beste actrice in 'Romance aan
het front' van haar landgenoot
Pjotr Todorovski.
De jury, die onder leiding stond
van de Zweedse filmspeelster
Liv Ullmann, kende de Deense
film 'Fiets-symfonie' de Gouden
Beer toe in de sector korte films.
De jury van de Berlinale kende een
eervolle vermelding toe aan
Jean-Marie Straub en Daniele
Huillet voor hun Kafka-verfil-
ming 'Klassenverhoudingen'. De
Zilveren Beer in de categorie
John Cassavetes. (foto api
korte films ging naar 'De strijd
tussen de snip en de mossel' van
de Chinees Hu Jinqing.
HILVERSUM (GPD) - De VARA-
televisieprogramma's trekken
steeds meer kijkers. Tijdens het
laatste kwartaal van het vorig
jaar steeg deze omroep op het
lijstje van de 'vaste avonden' van
een vijfde naar een eerste plaats
Dit blijkt uit de gistermiddag be
kendgemaakte kijk- en waarde
ringscijfers. Aan het begin van
dat vierde kwartaal maakte de
VARA een begin met de pro
grammering nieuwe stijl. Uit de
cyfers blijkt dat dit nieuwe be
leid bij het publiek aanslaat. De
ranglijst van de best bekeken in
dividuele programma's wordt
opnieuw aangevoerd door de Ba
nana Split Show van de TROS
De voetbalwedstrijd Nederland-
Spanje belandde op de tweede
plaats en de '1 2 3 Show' van de
KRO eindigde als derde.
"Woensdag 29 februari i984
Radio - tv - kunst
Maarten 't Hart, gisteren niet aanwezig op de persconferentie ter gele
genheid van de komende boekenweek, met het door hem geschreven boekje
'De ortolaan' (f0to gpdi
koste van de boekenclubs.
Vorig jaar is de literaire roman het
meest verkochte genre gewor
den. Ook hier wist de boekhan
del haar traditioneel toch al be-
langrijKe positie als aankoop
plaats voor literaire werken ver
der te versterken.
PARIJS (DPA) Simone Berriau, gedurende lange tijd directrice van
het Theatre Antoine in Parijs en bekende figuur in het Franse cultuur
leven, is op 87-jarige leeftijd in de Franse hoofdstad overleden.
De uit Normandië afkomstige Berriau was operazangeres en een gevierde
vertolkster van Debussy's 'Pelleas et Melisande'. Zij was daarnaast
filmactrice en producer. Tot haar vrienden rekende zij de schrijfster
Colette, de dirigent Arturo Toscanini en de componist Maurice Ravel.
In 1943 werd zij directrice van het Theatre Antoine en nam zij stukken op
het repertoire van Sartre, Miller, Williams, Arrabal, Anouilh en vele
andere schrijvers. Onder haar 'ontdekkingen' zijn Jeanne Moreau en
Raf Vallone.
AMSTERDAM - Dat is het geluid van de ortolaan, fluisterde ie
mand in de Amsterdamse Nieuwe Kerk vol verwachting. Mis,
de angstaanjagend-snerpende pieptoon in de band waarop
Maarten 't Hart de verzamelde pers gistermiddag ter gelegen
heid van de komende Boekenweek toesprak werd heel pro-
zaisch veroorzaakt door een technische onvolkomenheid. Wat
een tegenslag nu toch. Géén ortolaan (de naam van een vogel),
géén lijflijk aanwezige Maarten 't Hart (die op dat moment in
België verbleef), zelfs géén perfecte weergave van de via de
bandrecorder overgebrachte stem van de schrijver die uitlegde
hoe zijn novelle „De ortolaan" tot Boekenweekgeschenk-1984
is getransformeerd.
stius een gelukkige periode in
zijn leven. Hij haalde aan hoe op
dergelijke evenementen in vroe
ger jaren wel eens schrijvers aan
de koningin (toen nog Juliana)
werden voorgesteld.
De autoriteiten van de stichting
voor de collectieve propaganda
van het Nederlandse boek
(CPNB) lieten zich echter niet uit
het veld slaan en verstrekten de
broodnodige informatie over de
49ste Boekenweek die van 21 tot
en met 31 maart 1984 wordt ge
houden. „De ortolaan" is dus het
Boekenweekgeschenk dat in een
oplage van 382.000 exemplaren
gratis zijn weg moet vinden naar
consumenten die in die week
I voor 19,50 gulden aan boeken
I aankopen.
I Al in 1981 was Maarten 't Hart met
de novelle begonnen. De jaren
daarop werkte hij er verder aan.
Het boek, dat het verhaal vertelt
over de vergeefse liefde van een
jonge bioloog voor een vrouwe
lijke collega (die liefde loopt stuk
op de verlegenheid van de hoofd
persoon, net zoals de ortolaan
stukvliegt tegen de ruiten van
een flatgebouw), stond op het
punt eind 1983 bij De Arbeider
spers te verschijnen, toen de pro
pagandisten van de CPNB aan
de deur klopten. AP-directeur
Sontrop meende dat „De orto
laan" uitstekend kon dienen als
Boekenweekgeschenk en zo ge
schiedde.
Maarten 't Hart noemde het via de
bandrecorder een merkwaardige
coincidence dat het boekje ver
schijnt in een jaar dat nu door
milieugroepen blijkt te zijn uit
geroepen tot het Jaar van de Or
tolaan. „Een hoogst zonderlinge
gebeurtenis", .voorspeld door
een vermaarde hoogleraar in de
metabletica, die het volgens
Maarten 't Hart dan ook verdient
het Boekenweekgeschenk voor
1985 te schrijven.
Maar daar stak publicist Hugo
Brandt Corstius (Piet Grijs) een
stokje voor. Aan het eind van zijn
toespraak over het wel en wee
van het Boekenbal onthulde hij
dat niet de hoogleraar maar hij
zelf het geschenk voor volgend
jaar zal produceren. Na het suc
ces van vorig jaar komt zo'n lite
rair bal, nog iets groter opgezet,
er op 20 maart a.s. wéér en wel in
het Amsterdamse theater Carré.
Talrijke bekende schrijvers zullen
daar optreden in een programma
dat onder leiding zal staan van
Adriaan van Dis. Een dag later
(21 maart) geeft de VPRO-televi-
sie er een 70 minuten durende sa
menvatting van. Brandt Corstius
zei het teleurstellend te vinden
dat het Boekenbal weer is inge
voerd. Een tijd lang heeft de
CPNB geen boekenbals gehou
den en dat was voor Brand Cor-
In zo'n situatie heeft de dichter
Bert Schierbeek eens - geheel te
gen de etiquette in - van de gele
genheid gebruik gemaakt om de
vorstin er uitvoerig over in te
lichten hoe schandalig laag de
bedragen zijn die in Nederland
aan literaire prijzen zijn verbon
den. Koningin Juliana moet daar
verwonderd van hebben opgeke
ken en vervolgens het gesprek
hebben beëindigd met het opge
wekte zinnetje: ga zo door, en gij
zult spinazie eten. „Maar ik hou
helemaal niet van spinazie", was
nog het enige dat Schierbeek uit
kon brengen. Het is de vraag of
Beatrix even gevat zal zijn, als zij
acte de présence geeft op het ko
mende Boekenbal, aldus Brandt
Corstius.
Het thema van de Boekenweek is
„Wie boeken leest, beleeft meer".
Een thema dat voor zichzelf
spreekt: verhalen, gedichten, ro
mans, buitenlandse boeken en
historische romans kunnen ie
ders belevingswereld verruimen.
In alle delen van het land worden
tijdens de Boekenweek weer op
het boek en de boekhandel ge
richte activiteiten gehouden. Er
zal verder opnieuw een gratis Li
teraire Boekengids met een over
zicht van 300 titels van literair
werk verschijnen en er komt een
vouwfolder uit met een overzicht
van meer algemene boeken.
Ter gelegenheid van een door de
CPNB uitgeschreven wedstrijd
voor jongeren tussen 14 en 20
jaar die een verhaal konden in
sturen, gaan 3 door een jury uit
gekozen finalisten op 10 maart in
het Amsterdamse café De Balie
hun bekroonde verhaal voorle
zen. De respons op de wedstrijd
was enorm: er kwamen 300 in
zendingen binnen. Na vorig jaar
geeft de CPNB opnieuw in het
najaar een bundel voor jongeren
(„Nooitgedacht") uit, waarin het
winnende verhaal zal worden op
genomen.
Tenslotte blijkt de boekhandel de
komende Boekenweek met opti
misme tegemoet te gaan. Sinds
1981 is het belang van de boek
handel als aankoopplaats voor
algemene boeken toegenomen.
Zowel in aantallen als in geld
steeg het marktaandeel van 52
procent in 1981 naar 55 procent
in 1983. En dit ging vooral ten
DEN BOSCH (ANP) - Het Bra
bantse Orkest in Den Bosch
is van plan volgend jaar bij de
vertoning van de film 'Pant
serkruiser Potemkin' van Ei-
senstein de originele filmmu
ziek van Edmund Meisel te
spelen. De partituur, com
pleet met alle orkestpartijen,
is onlangs teruggevonden in
Moskou. Jarenlang is aange
nomen dat de partituur verlo
ren was gegaan. Dat heeft het
Brabants Orkest gisteren be
kendgemaakt.
De film 'Pantserkruiser Potem
kin' ging in 1926 in Berlijn in
première. De film en de mu
ziek leidden daar tot verhitte
politieke discussies. De film
mocht alleen in gecensureer
de versie vertoond worden en
Meisels muziek werd in
Württemberg als staatsge
vaarlijk bestempeld en der
halve verboden. De partituur
zou te opruiend zijn.
De film is in combinatie met de
originele muziek al meer dan
vijftig jaar niet vertoond. De
film werd ofwel 'stom' ver
toond ofwel voorzien van een
nieuw gemaakte geluidsband
met daarop muziek van de
componist Kroekov. In de
Verenigde Staten is gepro
beerd aan de hand van enkele
bekende orkestpartijen en
muziek te reconstrueren. Dat
lukte slechts ten dele. De be
langrijke trompetpartij ont
brak bijvoorbeeld geheel.
Op verzoek van het Brabants
Orkest is de Russiche filmre
gisseur Leonid Trauberg (83)
in Moskou op zoek gegaan
naar de partituur van Meisel.
Trauberg wist van het be
staan van die partituur, om
dat hij persoonlijk bevriend
is geweest met Eisenstein. In
diens nalatenschap in Mos
kou is de muziek uiteindelijk
teruggevonden. Dat is aldus
het Brabants Orkest opmer
kelijk omdat Eisensteins as
sistent en biograaf Lay Leyda
al eerder de nalatenschap
doorzocht en daarbij slechts
enkele orkestpartijen vond.
Edmund Meisel (1847-1930)
was een veelgevraagd com
ponist van toneelmuziek. Hij
schreef voor het Berlijnse
Piscatortheater en compo
neerde voor verschillende
Russische zwijgende films.
Op verzoek van Eisenstein
schreef hij ook de muziek
voor 'Pantserkruiser Potem
kin'.
De cineast dicteerde daarbij
persoonlijk tal van effecten.
Het Brabants Orkest heeft
voor de reconstructie vol
gend jaar een aantal deskun
digen benaderd om advies.
Daaronder bevinden zich en
kele medewerkers van Eisen
stein.
Het Nationale Ballet met première
van 'Rodin' (Leonid Jakobson'
Claude Debussy, Alban Berg).
Voorts reprises van 'Grosse Fuge'
(Hans van Manen/ Ludwig van
Beethoven) en 'De Groene Tafel'
(Kurt Jooss/F.A. Cohen). Gezien op
28 februari in de Stadsschouw
burg van Amsterdam. Aldaar ook
op 4 en 18 t/m 22 maart en op 9
april In het Circustheater, Scheve-
ningen.
De in 1975 overleden Russische
choreograaf Leonid Jakobson
gold in eigen land als een con
troversieel kunstenaar. Hij
week in zijn balletten zo nu en
dan af van de streng klassieke
Sowjetrussische opvattingen.
Men was ook bang dat de in
zijn werk aanwezige erotiek
het publiek op verkeerde ge
dachten zou kunnen brengen.
Zijn weduwe Irina Jakobson stu
deerde het ballet 'Rodin' in bij
het Nationale Ballet. Het is
voor het eerst dat dit werk bui
ten de Sowjet-Unie wordt op
gevoerd. Een primeur dus voor
het Nationale Ballet, maar niet
direct een die naar meer
smaakt.
De choreografie is geïnspireerd
op de beeldhouwwerken van
Auguste Rodin. In de ope
ningsscène staan vijf danspa
ren verstild als plastieken op
het toneel. Ze zijn gekleed in
nauwsluitende pakken, die
met uitzondering van één paar
een witmarmeren kleur heb
ben. Die plastieken worden in
opeenvolgende pas de deux tot
leven gebracht.
'Eeuwige liefde' is de titel van
het eerste deel. Twee jonge
dansers (Reinbert Martijn en
Belle Bonarius) beelden een
naief jong paar uit, een dartele
kalverliefde in het gras. Hij wil
meer dan enkel dartelen, zij
kiest voor haar onschuld. Be
wegingen vertragen telkens
om te bevriezen in een pose.
De dans is puur romantisch, en
zo zoet als ze hier maar zelden
meer wordt gemaakt.
De andere delen bevestigen die
indruk. Het tweede en derde
koppel is wat minder kinder
lijk onschuldig en paart teder-
Alexandra Radius en Lindsay Fischer in 'Rodin'(foto Jorfe Fatauros)
heid aan ervaring. Maar de op
pervlakkigheid blijft. Jakob
son gaf de benaming 'choreo
grafische miniaturen' aan zijn
werk mee. Helaas leidt die
fragmentarische aanpak er toe,
dat de figuren geen enkel an
der reliëf dan het sculpturale
krijgen.
Die eerste drie delen stammen
uit 1958. Deel vier en vijf ont
stonden later, in 1971. De toon
van deze delen is anders; de te
derheid is vervangen door
strijd. De bewegingstaal is wat
abstracter, neemt meer afstand
van het alledaagse. Een echte
verbetering brengt dat niet.
Het conflict wordt vooral uit
gedrukt door de man veelvul
dig de vrouw te laten rond
zwaaien en krijgt zo al snel ka
rikaturale trekjes.
Als curiositeit en uit danshisto-
risch oogpunt is de uitvoering
van 'Rodin' interessant De ar
tistieke en morele opschud
ding, die Jakobson in Rusland
teweeg bracht, is na het zien er
van echter moeilijk voor te
stellen.
Na vijf jaar afwezigheid is ook
'De groene Tafel' (1932) van
Kurt Jooss terug op het reper
toire van het Nationale Ballet.
Ook Jooss werd in zijn vader
land, het Duitsland van de ja
ren dertig, niet gewaardeerd.
In 1933 vluchtte hij. 'De Groe
ne Tafel' is een aanklacht tegen
de absurditeit van het oorlog
voeren, van grijze heren die
jonge mannen en vrouwen de
dood injagen. Vanuit de onbe
kommerdheid van de Weimar-
republiek profeteerde Jooss
met dit ballet de oorlog, die
acht jaar later zou uitbreken.
Zijn krachtige dans heeft ruim
schoots de tand des tijds door
staan en zal voorlopig nog wel
actueel blijven.
ARIEJAN KORTEWEG
