Akkoord mogelijk
chemische wapens
KIJK
Griekse radio en tv
worden democratisch
jSowjet-Unie versoepelt standpunt
Aftocht Amerikaanse
troepen uit Beiroet
Intimidatie Israël in Z.-Libanon
Warschaupact gaat oefenen
«0
WOENSDAG 22 FEBRUARI 1984
Buitenland
GENÈVE (DPA/UPI/RTR) De Sowjet-Unie is in beginsel bereid permanent toezicht ter
plekke door een internationale commissie toe te staan op de vernietiging van chemi
sche wapens. Dit is gisteren op de ontwapeningsconferentie in Genève bekendgemaakt
door de Sowjetonderhandelaar, Viktor Issraeljan. Aan de conferentie nemen 40 landen
deel.
DEN HAAG (ANP) - In de men-
senrechtencommissie van de
Verenigde Naties die in Genève
vergadert heeft de Nederlandse
afgevaardigde waardering uitge
sproken voor het optreden van
de Argentijnse president Alfon-
sin in de kwestie van de duizen
den mensen die tijdens het mili
taire bewind zijn verdwenen.
Mr. J.F. Boddens Hosang, die het
woord voerde bij de behandeling
van het agendapunt verdwijnin
gen, prees het optreden van de
nieuwe regering, "in woord en
daad zo duidelijk verschillend
met dat van de vorige".
De bereidheid van de nieuwe rege
ring om nauw samen te werken
met de speciale werkgroep van
de VN-commissie die zich met
verdwijningen bezighoudt, en de
vorming van een nationale (Ar
gentijnse) commissie die de ver
dwijningen onderzoekt, "geven
veel mensen en organisaties van
familieleden in en buiten Argen
tinië, wier niet-aflatende pogin-
Nederlandse lof
voor Argentijnse
leider Alfonsin
gen om klaarheid te brengen
over het lot van hun geliefden
wij allen kennen, nieuwe hoop",
aldus Boddens Hosang. Hij doel
de hierbij kennelijk op de "dwa
ze moeders" van het Plaza de
Mayo en hun sympathisanten el
ders.
Juist het optreden van de nieuwe
regering in Buenos Aires zou de
VN-commissie nog voorzichtiger
moeten maken wanneer zij ken
nis neemt van verklaringen van
in het algemeen regeringsverte
genwoordigers over beschuldi
gingen van verdwijningen. "De
feiten zoals zij door talrijke rege
ringsvertegenwoordigers wor
den uiteengezet stemmen niet
noodzakelijkerwijs overeen met
die zoals wij ze kennen uit ande
re bronnen zoals VN-documen-
ten en -rapporten, familieleden
en nabestaanden van verdwenen
personen en niet-gouvernemen-
tale organisaties".
De Nederlandse afgevaardigde, die
in verband met de verdwijnin
gen slechts Argentinië met name
noemde, bepleitte tevens een
meer actieve benadering van dit
probleem.
"Nederland is het volledig eens
met de conclusie van de werk
groep dat nu het tijdstip is aange
broken dat de mensenrechten
commissie een actievere rol gaat
spelen dan tot nu toe. Een krach
tiger beroep van de commissie
op de betrokken regeringen is
gewenst om hun medewerking
met de groep te vergroten. Wan
neer de werkgroep bezoeken ter
plaatse noodzakelijk acht zou
den de betrokken regeringen die
moeten toestaan".
Galtieri gepakt
BUENOS AIRES (Rtr/AFP) - De
voormalig president van Argen
tinië, Leopoldo Galtieri, is gis
teravond op bevel van het Ar
gentijnse militaire opperge-
rechtshof in voorlopige hechte
nis genomen. Dit heeft een
woordvoerder van het hof mee
gedeeld.
Galtieri, die hoofd was van de mi
litaire junta en opdracht gaf tot
de invasie van de Falkland-ei-
landen, werd na een rechtelijk
verhoor van acht uur meegeno
men naar de belangrijkste le
gerbasis Campo de Mayo, in een
buitenwijk van Bueanos Aires,
aldus de woordvoerder. Deze zei
dat Galtieri in arrest zal blijven
tot de opperste raad van het le
ger een beslissing neemt over
zijn rechtspositie. Het is
de eerste arrestatie van een lid
van de militaire junta die toen
aan de macht was.
De netelige kwestie van controle
op naleving van akkoorden tot
vermindering van deze wapens
is sinds 1978 het voornaamste
struikelblok geweest voor een
akkoord over een verbod op het
maken en voorradig hebben van
chemische wapens.
Tot dusverre had de Sowjet-Unie
voorstellen van de VS en andere
landen afgewezen voor perma
nent toezicht door inspecteurs
ter plekke op de vernietiging van
voorraden chemische wapens.
De Sowjet-Unie wilde inspectie bjj
vernietiging van chemische wa
pens slechts van geval tot geval
toestaan en de noodzaak daartoe
kunnen beoordelen volgens be
paalde criteria. Issraeljan zei gis
teren, dat de Sowjet-Unie nu ook
instemt met het beginsel van
"blikseminspectie", maar dat
ook deze controle niet wachter-
dicht te maken is en dat een staat
om redenen van nationale veilig
heid het recht zou moeten hou
den internationale inspectie van
die aard te kunnen weigeren.
Een Brits voorstel voor verplich
te blikseminspectie, dat vorige
week was ingediend, had Issrael
jan eerder onrealistisch ge
noemd. Zo'n inspectie zou op ba
sis van vrijwilligheid moeten ge-
Nieuw Russisch
ruimteschip
MOSKOU (AFP) - In de Sowjet-
Unie is gisteren een automatisch
ruimtetransportschip gelan
ceerd. Het .heeft geen mensen
aan boord. De "Progress-19" gaat
materiaal en proviand brengen
naar de drie kosmonauten die
sinds 19 februari in het ruimte
station Sojoez zitten.
schieden met dien verstande, dat
landen op grond van hun natio
nale veiligheid zouden kunnen
weigeren inspecteurs toe te la
ten, aldus Issraeljan.
De leider van de Amerikaanse de
legatie naar de ontwapenings
conferentie, Louis Fields, zei de
sowjetverklaring toe te juichen.
"Dit schijnt een doorbraak te zyn
op een punt van de onderhande
lingen over een verbod op che
mische wapens', zo zei hfj.
Er moeten evenwel nog tal van
even moeilijke problemen wor
den opgelost om tot een goed
werkende en doeltreffend te con
troleren conventie te kunnen ko
men, aldus Fields.
In de meeste westelijke delegaties
in Genève schreef men de ver
soepeling in het Sowjet-stand-
punt ten aanzien van chemische
wapens ten eerste toe aan het
feit, dat het Kremlin door het
aantreden van de nieuwe top
man, Tsjernenko, de mogelijk
heid kreeg om te laten zien, dat
een andere aanpak mogelijk is.
In de tweede plaats zou de ver
soepeling het pacifistische beeld
van de Sowjet-Unie tegenover
Europa en de ongebonden lan
den moeten versterken, omdat
deze zich steeds grotere zorgen
maken over de mogelijkheid van
het gebruik van chemische wa
pens in beperkte conflicten.
Tenslotte zou de Sowjet-Unie vre
zen, dat zij door zich al te hard-
-nekkig op te stellen de Amerika
nen ertoe zou kunnen brengen
de zogenaamde binaire granaten
te gaan maken, die hun een ver
pletterend overwicht op dit ge
bied zouden geven. Binaire gra
naten bevatten twee kamers,
waaruit zich bij de ontploffing
van de granaat verschillende
chemische stoffen vermengen
om samen een giftig strijdgas
"zoals zenuwgas, te vormen.
Amerikaanse mariniers laden materieel ir
multinationale vredesmacht in Libanon zijn n
een landingsvaartuig bij Green Beach. Alle militairen van de
i bezig druk met de aftocht, bij de kust van Beiroet. (foto upi>
JERUZALEM - Israëlische tanks
en pantserwagens voeren gere
geld grootscheepse patrouilles
uit in Zuid-Libanon ten noorden
van de Awali-rivier. De patrouil
les zijn bedoeld om zowel de Pa-
MOSKOU (UPI) - Volgende
maand houdt het Warschaupact
stafoefeningen van leger en ma
rine in Roemenië, Bulgarije,
Hongarije en de Sowjet-Unie. De
oefening krijgt de codenaam
"Sojoez-84", zo meldde het Rus
sische persbureau Tass.
Het is voor het eerst sinds 1975 dat
het Warschaupact in Roemenië
oefent. Volledige legeroefenin-
gen zijn er voor het laatst in 1962
gehouden.
Nicaragua: op
4 november
verkiezingen
CANBERRA (RTR) - De verkie
zingen in Nicaragua zullen op de
eerste zondag in november van
dit jaar worden gehouden en
niet, zoals eerder was meege
deeld, in 1985, aldus de Nicara
guaanse minister van buiten
landse handel Martinez Cuenca.
De Nicaraguanen gaan naar de
stembus om een president, een
vice-president en een grondwet
gevende vergadering te kiezen.
Martinez Cuenca verklaarde dat
interantionale waarnemers in
staat zullen worden gesteld de
verkiezingen in Nicaragua te vol
gen. Volgens de minister zijn de
vervroegde verkiezingen een te
ken dat de Sandinistische rege
ring zich heeft verplicht een plu
ralistische samenleving tot ont
wikkeling te brengen.
Iedere Nicaraguaan van 16 jaar en
ouder heeft stemrecht, aldus
Martinez Cuenca. Hij deed een
beroep op de Verenigde Staten
om mee te werken aan een nor
maal en vreedzaam verloop van
de verkiezingen.
'Mensenrechten
slechter dan
bij Somoza'
GENÈVE (DPA) - De situatie van
de mensenrechten in Nicaragua
onder de Sandinisten is slechter
dan tydens de dictatuur van So
moza. Dat heeft de Amerikaanse
onderminister voor buitenlandse
zaken, belast met mensenrech
ten, Elliot Abrams, gisteren ver
klaard in Genève. "Een jaar gele
den had ik dit nog niet gezegd,
maar nu zou ik het wel zeggen",
aldus Abrams tegenover journa
listen. Tot de benadeelden van
het Sandinistische regime be
hoort volgens de Amerikaanse
functionaris de kerk.
Roemenië stuurt wel regelmatig
stafleden en officieren naar oefe
ningen in andere landen van het
Warschaupact, maar sinds 1969
hebben geen grote Roemeense
eenheden meer aan oefeningen
elders deelgenomen.
De aankondiging van de oefening
in maart kwam drie weken na
het bezoek van de Russische mi
nister van buitenlandse zaken
Gromyko, aan Boekarest.
Het gaat om een gebied dat het Is
raëlische leger een halfjaar gele
den heeft ontruimd, en dat bij de
laatste ronde van gevechten door
de Druzen is veroverd. Vooral de
strategisch belangrijke kustweg
van Beiroet naar het Zuiden is
een route waarlangs de Israëli's
Palestijnse infiltraties vrezen.
Minister van defensie Arens verze
kerde dinsdag dat het niet Israëls
bedoeling is het gebied, dat een
halfjaar geleden ontruimd is, op
nieuw te bezetten. Ook is het niet
Israëls bedoeling president Ge-
mayels regime te helpen: het
gaat uitsluitend en alleen om de
Palestijnen. Met hetzelfde doel
bombardeerden Israëlische
vliegtuigen eerder op de dag po
sities van de Palestijnen langs de
weg Beiroet-Damascus.
door
Jaap van Wesel
lestijnen als de Druzen te intimi
deren. Volgens de Israëlische mi
nister van defensie Arens waren
de patrouilles, waarbij grote Is
raëlische vlaggen gevoerd wor
den, gisteren uitgebreider dan
gewoonlijk het geval is.
Israël heeft een toezegging van de
Druzen dat zij de Palestijnen die
in hun gelederen meevechten
niet in staat zullen stellen de
Awali-rivier te naderen. Volgens BU de afspraken die Israel met de
Israël ontkent verder de berichten
uit Beiroet - veelal van de
christelijke radiostations - dat de
Israëlische troepen een aanval
zouden hebben gedaan op Pale
stijnen in West-Beiroet. Ook is er
volgens de Israëli's geen sprake
van aanvallende helikopters en
beschietingen uit zee die de Is
raëlische patrouilles zouden on
dersteunen.
BEIROET UPI/Rtr/AFP/ANP) -
De mariniers van het Ameri
kaanse contingent van de multi
nationale troepenmacht in Bei
roet zijn begonnen met de terug
trekking op schepen van de zes
de vloot die voor de Libanese
kust kruisen. De contingenten
van de vier troepenleverende
landen kwamen 17 maanden ge
leden in Beiroet aan land om de
orde en rust te handhaven na de
massamoord in Palestijnse kam
pen en de inname van West-Bei
roet door het geregelde leger.
Amerikaanse mariniers zeiden dat
toen ze de uiteindelijke bevelen
kregen de aftocht te blazen, de
meeste manschappen en het ma
terieel al waren vertrokken. Met
helikopters en landingsvaartui
gen werden troepen en materieel
vervoerd naar de Amerikaanse
oorlogsschepen.
De terugtrekking van ongeveer
fr.300 mariniers zal naar verwach
ting eind van deze maand, dus
over 8 dagen, zijn voltooid. Dit
hebben leden van het Ameri
kaanse congres verklaard na een
ontmoeting met president Rea
gan. De genoemde tijdspanne is
veel korter dan eerdere meldin
gen dat de aftocht wel vier maan
den zou kunnen duren.
De republikeinse senator Howard
Baker verklaarde na de ontmoe
ting met Reagan, dat de ook aan
wezige minister van defensie,
militaire zegslieden houden de
Druzen zich aan die afspraak,
maar helemaal gerust zijn de Is
raëli's daar niet op. Vandaar de
patrouilles met veel machtsver
toon, waarbij ook de plaatselijke
bevolking op het hart gedrukt
wordt niet met de Palestijnen sa
men te werken.
Druzen heeft gemaakt, hebben
de Israëli's eraan toegevoegd de
Palestijnen die in de rijen van de
Druzen meevechten niet te zul
len ontzien. „Slaap niet met ze in
één bed, want dan zullen ook jul
lie het loodje leggen", zo formu
leerde een Israëlische zegsman
de waarschuwing aan de Druzen.
Shamir wil VN-vredesmacht
BRUSSEL (GPD) - De Israëlische premier Shamir zal de Nederlandse
regering vandaag bij zijn bezoek aan Den Haag polsen over een moge
lijke verplaatsing van de vredesmacht van de Verenigde Naties vanuit
Zuid-Libanon naar Beiroet. Shamir heeft dit idee ook naar voren ge
bracht in zijn gesprekken met de Europese ministers van buitenlandse
zaken de afgelopen dagen in Brussel.
Volgens Shamir zou een VN-vredesmacht in Beiroet als buffer moeten
fungeren tussen de strijdende partijen en tussen de Israëlische en Syri
sche troepen ten oosten van de stad.
Volgens Nederlandse bron in Brussel is de kans echter klein dat Neder
land bereid zou zijn het Nederlandse VN-detachement in Zuid-Libanon
weer op volledige sterkte te brengen en naar Beiroet te zenden. Den
Haag stelt in ieder geval twee harde voorwaarden: alle partijen in Liba
non moeten het eens zijn met de stationering van de VN-soldaten in
Beiroet, zodat deze niet als schietschijf gaan functioneren, en de onkos
ten moeten goed worden geregeld.
Radio en televisie zijn in Grie
kenland sinds tientallen jaren
een strikt monopolie voor elke
zittende regering, en alleen
grote optimisten geloven dat
daar deze eeuw nog verande
ring in zal komen. Deze dagen
was de kwestie weer in het
nieuws. Niet alleen door het
optreden van enkele interes
sante piratenstations, die naar
door
Frans van Hasselt
Frans voorbeeld politieke ge
luiden lieten horen die op de
officiële radio ondenkbaar zijn,
maar ook doordat de directeur
van het eerste televisienet,
George Romaios, ontslag
moest nemen onder druk van
de man die enkele weken gele
den door premier Andreas Pa-
pandreou werd benoemd tot
minister voor radio- en televi
sie-aangelegenheden: Sakis
Peponis. Deze pretendeert
„democratische pluriformi
teit" op de staatsmedia te gaan
invoeren.
Al na de val van de kolonelsdic
tatuur in 1974 verwachtten ve
len van de rechtse regering-Ka-
ramanlis dat zij in dit opzicht
haar democratische reputatie
waar zou maken, vooral toen
zij de voormalige BBC-direc-
teur Sir Hugh Greene als advi
seur inschakelde voor het her
vormen van de ERT, de Griek
se radio en televisie. De advie
zen kwamen er, maar ze wer
den niet opgevolgd. Radio en
televisie bleven spreektrompet
van de regeringsautoriteiten,
die behoefte hadden aan een
tegenwicht tegen de wel zo
goed als volledig vrije en over
wegend oppositionele dag
bladpers.
Onder Karamanlis en zijn opvol
ger Rallis deed men net of er
geen oppositie bestond. Alleen
in verkiezingsperioden kwam
deze aan bod, maar daarbuiten
werd van boodschappen of
mededelingen van oppositie
leider Andreas Papandreou
geen woord uitgezonden, en
ook aan andere gebeurtenissen
die de regering niet bevielen,
zoals stakingen of protestde
monstraties werd eenvoudig
voorbijgegaan.
Papandreou beloofde een demo
cratisering. Artikel 14 van de
grondwet van 1975 stelt welis
waar dat radio en televisie on
der controle staan van de rege
ring, maar niet dat ze door deze
moeten worden bestierd, en er
staat ook bij dat alle stromin
gen erop aan het woord moe
ten komen.
Inderdaad kon men na de socia
listische verkiezingsoverwin
ning van 1981 een zekere ver
andering bespeuren. De
nieuwsuitzendingen bleven
weliswaar stierlijk vervelend
door de eindeloze berichten
die de diverse ministers te mel
den hadden, en die niet zelden
het eerste half uur van de uit
zending vulden, maar bood
schappen van de nieuwe, nu
rechtse oppositieleider Averof
werden wel voorgelezen. Dat
gebeurde wel op zeer onder
koelde toon en steevast ge
volgd door een moordend
commentaar van de regerings
woordvoerder: „De heer Aver
of is wel de laatste die het recht
heeft etc. Bovendien werd
de weergave steeds meer ver
kort, totdat er ten slotte zowat
niets anders overbleef dan het
moordende commentaar. Het
bleef ook zo, dat vele andere
binnenlandse maar ook bui
tenlandse gebeurtenissen een
voudig werden verzwegen.
visie natuurlijk enorm vèel in
te halen, en er kwamen goede
en uiterst interessante pro
gramma's over onderwerpen
die al die tijd taboe waren ge
weest, vooral uit bezetting en
burgeroorlog. Helaas bleek
echter al gauw een element
van indoctrinatie vele uitzen
dingen binnen te sluipen,
waarvan men zich kon afvra
gen of het niet nog gevaarlijker
was dan de verzwijging waar
aan de rechtse media zich tien
tallen jaren hadden schuldig
gemaakt. Zelfs kinderpro
gramma's kwamen in het te
ken te staan van boze, vetgege-
ten kapitalisten, die het aller
slechtste met de hele wereld
voor hadden. Interviewers stel
den vragen als: „bent u rechts
of democratisch?" En als dis
cussieprogramma - op zichzelf
een welkome aanwinst - waren
marxisten zowat altijd in de
meerderheid, meestal tegen
een opponent.
De meeste aanstoot verwekte
echter de wekelijkse uitzen
ding 'De ERT in het parle
ment'. Ook hier weer hetzelfde
fenomeen: onder rechts be
stuur hadden radio en televisie
gedaan of er geen parlement
bestond (zeven jaren bestond
dat trouwens ook niet), maar
nu werden we geconfronteerd
met enkele inleidende af
gevaardigden van de rechtse
en linkse (communistische)
oppositie met wie vervolgens,
soms wel een half uur lang, de
vloer werd aangeveegd door
een minister die het laatste
woord (vele laatste woorden)
had.
Met de benoeming door premier
Papandreou van de veteraan
Peponis, in het kader van een
regeringswijziging die ook ver
der als een zekere „verrecht-
sing" kon worden geïnterpre
teerd, tot minister voor radio
en televisie, werd dat rayon
onttrokken aan de zeer machti
ge Koutsoyorgas, die in het ka
binet zakte van de tweede naar
de vijfde plaats. Al gauw gons
den de kranten van geruchten
over een felle machtsstrijd tus
sen Peponis en de directeur
van het eerste programma, Ro
maios, die inderdaad deze
week is afgetreden met in zijn
kielzog een aantal trouwe me
dewerkers.
Pikant is dat Griekenlands mo
menteel grootste dagblad, de
regeringsgezinde maar vaak
ook pro-communistische Eth-
nos (Natie) zich zeer kwaad
maakt over de ontwikkeling en
suggereert dat de Amerikaanse
echtgenote van de premier,
Margaret, een vinger in deze
pap heeft gehad. „Allen die nu
hun ontslag hebben genomen,
zijn pioniers van de filosofie
van ERT 1, die zich voortdu
rend verbeterde", schrijft het
blad, „het programma bestond
uit historische en onthullende
documentaires die de vooruit
gang van de wereld toonden..."
Andere kranten nemen een wel
willender houding aan en spre
ken de verwachting uit dat de
ERT onder deze minister ein
delijk democratisch zal wor
den. Sceptisch zijn vooralsnog
degenen die zich herinneren
dat al eens eerder de heer Pe
ponis de Griekse radio (teleyi-
sie was er toen nog niet) onder
zijn bevoegdheid had gekre
gen. Dat was in 1964, na de ne
derlaag van de toenmalige
rechtse regering-Karamanlis
en onder de centrum-premier
George Papandreou, vader van
de huidige Andreas. Binnen
enkele maanden was er toen
meer Papandreou-propaganda
dan er ooit Karamanlis-propa-
ganda was geweest.
Nooit zal ik die avond vergeten
waarop de toespraak van de
„oude", zoals hij werd ge
noemd, op beide radiozenders
tegelijk werd uitgezonden, op
de ene van een band, dus met
toejuichingen, op de andere
door een omroeper voorgele
zen, zodat de spreker op een
gegeven moment zichzelf in
haalde.
Caspar Weinberger, aangaf dat
"de terugtrekking het eind van
deze maand zal zijn voltooid". De
Amerikaanse regering is van
plan ongeveer 500 man troepen
in Beiroet te houden. Daarvan
beschermen 200 man de ambas
sade en de rest zet de opleiding
van het Libanese leger voort om
te pogen de regering-Gemayel te
redden van opdringende Islami
tische milities.
Op 8 februari was al een groep van
250 mariniers teruggekeerd naar
de Amerikaanse schepen. De te
rugtrekking volgt op de aftocht
van ongeveer 1.400 man Italiaan
se troepen. Het Britse contingent
verliet twee weken geleden de
Libanese hoofdstad.
De Amerikanen verloren 264 man
schappen in Libanon. De meeste
van de soldaten vertrokken met
een ontevreden gevoel. "We vin
den het niet prettig te vertrekken
en te weten dat we niet hebben
bereikt waarvoor we kwamen",
verwoordde één van hen de ge
voelens over de hernieuwde
strijd tussen de Libanese fracties
en de benarde situatie van het
bewind van president Gemayel.
De Amerikanen wisten niet wie
hun stellingen, voornamelijk by
het internationale vliegveld, zal
overnemen. "Het (geregelde) le
ger is welkom", zei een officier.
Maar Nabih-berri, de leider van
de shi'itische politiek-militaire
"AmaT'-beweging verklaarde dat
de zesde brigade van het leger
morgen de bewaking van het
vliegveld en de weg erheen zal
overnemen. Het grootste deel
van de voornamelijk uit Shi'iten
bestaande brigade weigerde
twee weken geleden in de strijd
om West-Beiroet te vechten te
gen geloofsgenoten.
Tijdens de aftocht van de Amerika
nen werden bij de "groene lijn"
tussen Oost- en West-Beiroet on
ophoudelijk zware artilleriege
vechten geleverd tussen het ge
regelde leger en shi'itische mili
ties. Volgens radioberichten
kwamen dinsdag in Beiroet ze
ker 11 mensen om het leven en
werden talloze personen ge
wond.
ADVERTENTIE
VANAVOND 20.28 U
NAAR S0CUTERA
OP NED. I
VOOR INFORMATIE
OVER DE NATIONALE
COLLECTE
VAN HET LEGER
DES HEILS
U kunt ons geestelijk en
maatschappelijk werk steunen
door een bijdrage op
girorek. 37071 ot
bankrek.70.70.70.171
WIE OM MENSEN GEEFT.
GEEFT AAN HET LEGER.
Leger des Heils Damstraat 15
1012 JL Amsterdam
Telefoon 020-241703
Atd Voorlichting Toestel 213/215
