'Debuut was als een sprookje'
®®®®©®©CLXZ)
-c
Van Dis: op voet van gelijkheid
TV-rubriek
3 Musical-ontdekking Karin Bloemen:
Consumentenbond maakt tv-spotjes voor TROS
.ZATERDAG 18 FEBRUARI 1984
Radio - tv kunst
Peter de Jong, de Maxi van het duo met Mini, is een
veelzijdig man. Hij speelt piano, ukelele, mond
harmonica, sousafoon, concertina, klokkenspel en
nog wat minder gangbare instrumenten. Hij
danst, speelt mime en hangt de clown uit. Met
zoveel pijlen op je boog blijft er weinig tijd over
om televisie te kijken. Zeker niet nu met 'Sprake
loos', het nieuwste programma van Mini en Maxi,
jarenlang zwoegen beloond lijkt te gaan worden.
Jubelende stukken overal en internationaal suc
ces kan elk moment aan zijn voordeur in Oegst-
geest kloppen.
Ergens tussen repetities en besprekingen in Duits
land vond hij tijd om op ons verzoek het televisie
aanbod op zich te laten inwerken. Peter de Jong
noemt zich selectief kijker, maar dan wel met de
selectiviteit van een omnivoor. Amusement heeft
zijn, niet alleen beroepsmatige, belangstelling.
Zijn voorliefdes lopen uiteen van Benny Hill tot
Freek de Jonge. Duits amusement is in zijn ogen
te vlak. Daarnaast kijkt hij graag naar praat
programma's, documentaires en actualiteitenru
brieken.
Zelf kent hij de televisie niet alleen van buiten,
maar ook van binnen. Het duo Mini en Maxi
werkte een seizoen mee aan de Ted-show, waar zij
voor elke uitzending een oorspronkelijk muziek
instrument ontwierpen.
Televisiekijken is voor een ar
tiest die avond aan avond in de
schouwburg staat een ontspan
nende luxe. Als ik een tv-
avond zou mogen samenstel
len zou ik beginnen met een
kinderprogramma, voor mij
beginnen de dagen immers
vaak zonder dat ik de kans
krijg een krant in te zien. Daar
na een (kort) luchtig program
ma la Benny Hill, iets dat on
ze Zuiderburen op dit moment
uitzenden. En dan een smake
lijke speelfilm, bijvoorbeeld
MASH, óók BRT. Als afsluiter-
tje een praatprogramma, bij
voorbeeld 'Sonja', een pro
gramma waarin nog eens iets
gebeurt. Adriaan van Dis zou
ik ook niet versmaden even
min als de show van Jan Len-
ferink.
Maar als ik in mijn schaarse vrije
tijd tv-programma's uitzoek
zijn dat programma's waarbij
je lekker onderuit kunt zakken
óf programma's die op de een
of andere manier uitdagen.
Een van die 'uitdagende' pro
gramma's is voor mij 'Willem
van Oranje'. Een volwassen
dramatische serie die zeker
wat aankleding betreft met
kop en schouders uitsteekt bo
ven andere series. Alleen de
tekst; de wisseling tussen 'an
tiek' en hedendaags Neder
lands is soms onverteerbaar.
Naar mijn gevoel hinken de
tekstschrijvers ook een beetje
op twee gedachten en kunnen
ze niet kiezen tussen twee 'taai
stijlen'. Maar wat dit soort se
ries betreft staat Nederland na
tuurlijk nog in de kinderschoe
nen; met iets meer ervaring zal
ook Nederland uitstekende
dramatische series kunnen
maken. Willem Nijholt was
voor mij in deze serie een ont
dekking, een topacteur.
Ook een verademing voor mij
was 'Wallstreet crash', uitge
zonden op 9 februari. Deze pro-
duktie onder regie van Bob
Rooyens toonde een groep
mensen die niet alleen live
kunnen zingen maar ook kun
nen dansen. Met groot vak
manschap en een zuiver gevoel
voor perfectie zetten deze men
sen een geweldige show neer.
Allen dertigers, leeftijdgeno
ten dus, hebben deze vier he
ren en drie dames (allen uit de
wereld van de Engelse music
hall) een nieuwe, verfrissende
vorm van amusement gevon
den. Een verademing als je ze
vergelijkt met het pop geweld
dat bijvoorbeeld via Top Pop
tot ons komt. De meest veelzij
dige artiesten die ik in tijden
op het scherm heb gezien.
Als vader van nog kleine kinde
ren ontkom je niet aan kinder
programma's. Sesamstraat
blijft natuurlijk een goede
klassieker, maar de familie
Knots is iets waar ik met be
wondering naar zit te kijken.
Geen glad quiz-programma,
niet gekocht, geen schreeuwe
rige tekenfilm maar een crea
tief, vrolijk kinderprogramma.
Gemaakt èn gespeeld door ras
artiesten.
Sportprogramma's zie ik niet,
ach een goede voetbalwed
strijd wil ik wel naar kijken.
Het Olympisch gebeuren is
aan mij niet besteed. Zeg 'ns
AAA daarentegen wel, simpel
PETER DE JONG (MAXI)
Wat is televisie toch mooi en
hartveroverend, - ik word niet
moe daar de aandacht op te
vestigen. Je gaat in een makke
lijke stoel zitten (je hoeft er je
huis niet eens voor uit), je
drukt een knop in, en een Felli-
ni-achtige wereld van bonte,
interessante figuren stapt bij je
binnen, zonder dat je na hun
vertrek hun rondslingerende
sokken hoeft op te ruimen. Is
dat niet wonderbaar? Neem nu
bijvoorbeeld 'Hier is...Adriaan
van Dis' van de VPRO. Eerst
een gesprekje met de etser
Frans Lodewijk Pannekoek,
die nu in Portugal woont maar
ooit in het Friese Pingjum
woonde (waar ik ook een tijd
lang een tweede huis heb ge
had), waar hij op het postkan
toortje op de pof postzegels
kocht, op de pof de tank van
zijn auto bij de benzinepomp
liet volgooien, en op de pof
hout 'kocht' bij de houthande
laar. Toen hij een keer op
nieuw hout kwam halen voor
dat hij het vorige hout betaald
had, en de verkoper wat terug
houdend reageerde (niemand
stoot graag een echte kunste
naar voor het toch al zo zwaar
met kunst beladen hoofd, niet
waar?), zei Frans Lodewijk
Pannekoek, half verbaasd half
verwijtend: „Maar je hèbt toch
hout!"
Alsof je iemand voor de zoveel
ste keer een sigaret afbedelt,
en als deze niet meteen toehapt
je met het verwijt kunt komen:
„Je hebt toch nog een half pak
je vol!" Die uitdrukking:
„Maar je hèbt toch hout!"
maakt nu al jarenlang deel uit-
van onze gezinstaai.
Daarna had Adriaan van Dis een
gesprek met Daniël van der
Velde, een 12-jarige jongen die
in het gemeentehuis van Maas
sluis een tentoonstelling heeft
door
m Nico Scheepmaker
van zijn tekeningen, maar die
eigenlijk schrijver wil worden.
Het knappe van Adriaan van
Dis is, dat hij in staat is op voet
van gelijkheid een gesprek met
zo'n jongen te voeren. Aan de
andere kant was het ook het
knappe van Daniël van der
Velde dat hij in staat was op
voet van gelijkheid een ge
sprek met Adriaan van Dis te
voeren, want ze spraken niet
over school, tekenen, friet,
voetbal en meisjes (tenzij even
terloops), maar over oorlogvoe
ren, strategie, de toestand in
het Midden-Oosten, en Danièls
spel met zelfverzonnen landen
die elkaar beoorlogen.
Het publiek in de IJsbreker werd
door dit gesprek wat op het
verkeerde been gezet, want er
werd af en toe op de verkeerde
momenten gelachen, alsof ze
een aapje een kunstje zagen
doen dat gemeenlijk alleen aan
mensen is voorbehouden, ter
wijl bleek dat Daniël niet al
leen goed kon denken maar
ook uitstekend formuleren.
Vind je dat er een aparte knap-
pe-koppenklas zou moeten ko
men voor kinderen als jij,
vroeg Adriaan van Dis? Nee,
zei Daniël, want die kinderen
zouden dan een soort Junkers
worden. Noem mij een jon
getje van twaalf dat spontaan
zo'n begrip als Junkers tot zijn
beschikking heeft! Hoe oud
voel je je eigenlijk, vroeg
Adriaan. In sommige situaties
vijf als ik teken, maar als ik
strateeg ben voel ik me twin
tig, was het antwoord. Ik denk
wel dat Daniël schrijver wordt.
De volgende patiënt was prof.
drs. Ed Berg, die zich via de
vereniging Pandora inzet voor
ex-psychiatrische patiënten,
waar hij er zelf een van is. Ge
nezen, dat wel. En zo te zien en
te horen een modelboerderij
van normaal gedrag, al was het
maar omdat hij, na al zijn hele
Werdegang verteld te hebben
(stress, hallucinaties, opname
in psychiatrische inrichting,
reacties collega's in Eerste Ka
mer, genezing, beroepen waar
voor hij zichzelf vanwege de
stress ongeschikt acht zoals
wijkagent in de binnenstad
van Amsterdam) weigerde te
zeggen voor welk soort func
ties hij wel gevraagd was, maar
hij uit eigen beweging van had
afgezien. „Ik vind dat ik al zat
vertel", zei Ed Berg onder ap
plaus.
Het laatste gesprek was met de
Engelse feministische maar ei
genzinnige schrijfster Fay Wel
don, wier boeken niet door de
mannen worden gelezen, maar
wel door de mannen aan hun
vrouw cadeau worden gedaan,
zoals Adriaan van Dis zei. Bij
ons thuis is de volgende stap al
gezet: ik heb haar nooit gele
zen, dat klopt, maar mijn
vrouw koopt Fay Weldons boe
ken zelf! Het was niet alleen
een heel belangwekkend, maar
ook een amusant gesprek,
waarin Fay Weldon vertelde
dat ze zonder frustraties in
staat was de rondslingerende
sokken van haar man en drie
thuiswonende zoons op te ra
pen en in de wasmachine te
stoppen, omdat ze wist dat als
zij het niet deed, haar man er
ook heel goed toe in staat zou
zijn. Het grootste probleem
vond ze nog de bijpassende
sok bij de rondslingerende te
vinden. Maar dit was maar een
klein, triviaal onderdeel van
het gesprek. Wat ik in Adriaan
van Dis vooral bewonderde
was, dat hü in het Engels, in
een taal die zijn moedertaal
niet is, op voet van volkomen
gelijkheid met haar kon dis
cussiëren. Tenslotte ging het
niet over haar vakantieplan
nen, maar over de relatie man
vrouw, over onderwerpen
waar je met de gebruikelijke
basiskennis van 750 Engelse
woorden niet ver mee komt!
,De zoon van Louis Davids" is een soort jaren '30-revue
met veel dans, korte toneelfragmenten met puntige
dialogen en het soort verwikkelingen uit veel Ameri
kaanse showfilms van die tijd: een volksmeisje dat het
tot ster brengt, romances achter de toneelschermen, ie
mand die ten onrechte van diefstal wordt beschuldigd
en natuurlijk ook de box-office, de meter van het thea
terbedrijf.
Een goed inzicht in de karakterstrucuur en het leven van
Louis Davids geeft deze uiterst professioneel gebrachte
musical niet, maar als vehikel voor het reportoire van
Louis Davids voldoet de produktie uitstekend.
Vele Nederlandse artiesten verlenen hun medewerking:
Jenny Arean, Lex Goudsmit, Gerrie van der Klei, Johan
Ooms en Joost Prinsen.
De musical, die in Leiden al te zien is geweest, gaat in de
periode van 11 t/m 20 mei in het Scheveningse Circus
theater.
AMSTERDAM (GPD) - Op de pre
mière van „De zoon van Louis
Davids" veroorzaakte Karin
Bloemen een paar maanden gele
den een aangename sensatie: een
volkomen onbekend 'gezicht'
kwam op het podium, gaf eerst
met een natuurlijk elan een fraai
staaltje van acteren als vlotte
Amsterdamse volksmeid weg,
om daarna definitief te overwin
nen met een verpletterende uit
voering van „De kat zat op het
dak". Een explosie van zang en
dans die je als een veer uit je
stoel deed schieten. Zou je een
kat zijn dan had je het wel gewe
ten - een sprong van het dak
richting de armen van Karin
Bloemen is tenslotte gauw ge
maakt.
Karin Bloemen nu: „Zo'n première
vergeet je je hele leven niet meer.
Er kwam iets over me waardoor
ik er werkelijk alles uithaalde
wat er in zit. Gerrie (van der Klei)
zei na afloop met een beetje ver
lekkerde ondertoon tegen mij:
ohhh... jij bent een premièredier
hè. Ik ging inderdaad helemaal
te gek, had nooit gedacht dat ik
zo'n première zo lekker zou vin
den. Dagen daarna droeg ik een
gevoel bij me van: het kan niet
meer stuk! Vergelijkbaar mis
schien met wanneer je netje ein
dexamen of je rijbewijs hebt ge
haald. Dan kun je het ook wel
uitschreeuwen: Ik heb het!".
De Karin Bloemen van het toneel
en de Karin Bloemen in haar tij
delijke woning in een Amster
damse volksbuurt doen sterk
aan elkaar denken: de spontani
teit, de levenslust die ze uit
straalt werkt wederom ontwape
nend. Wanneer ze onder luid ge
zang in de keuken de koffie op
schenkt vraag je je onwillekeurig
af hoe ze over twintig jaar ver
slaggevers te woord zal staan.
Hoe is het dan met haar bijna
grenzeloze optimisme gesteld?
Praat ze dan nog steeds met een
vrijwel niet te stuiten enthou
siasme over het vak, haar ambi
ties en haar verrichtingen? Als ze
weer binnenkomt siert een grote
schaal met koekjes het dienblad
op.
„Als je mij een jaar geleden gezegd
zou hebben: je komt op televisie,
je staat in Carré, je gaat werken
met mensen als Jenny Arean,
Gerrie van der Klei en Lex
Goudsmit, dan had ik geant
woord: je bent gek, ik mag allang
blij zijn als ik werk heb. En nu
door
Eric v.d. Velden
blijken al die bekende namen
ook gewone mensen te zijn die
ook in huizen wonen en ook ge
woon een vak hebben geleerd".
„Tijdens de reptitieperiode voelde
ik niet zoveel verschil met erva
ren collega's. Je hebt allemaal
dezelfde problemen. Hoe erva
ren je ook bent, je moet toch
weer die rol onder de knie krij
gen. Zij zijn alleen ai in hun kun
nen bevestigd. Jij moet je als be
ginner nog manifesteren. Ik heb
echt twee maanden voor die rol
moeten knokken. Zeker voor die
solo, want technisch gezien ver
richt ik daar een behoorlijk
hoogstandje. Op de Kleinkunst
academie is het me nooit gelukt
om te zingen en dansen als nu".
Karin Bloemens opmerkelijke de
buut verliep als in de Ameri
kaanse tv-serie Fame: producent
bezoekt Kleinkunstacademie,
raakt onder de indruk van de
prestaties van een leerling en be
sluit 'vervolgens om speciaal
voor haar een rol in een op stapel
staande musical in te lassen.
Open bak
Ze vertelt: „Vorig jaar december
benaderde producent Bart de
Groot de Kleinkunstacademie
met het verzoek om een soort
'open bak' te houden. De op
dracht was om iets vernieu-
wends te doen met de teksten of
liedjes uit het repertoire van
Louis Davids. Er werd nadruk
kelijk gesteld dat het niet om een
auditie ging, de 'open bak' zou al
leen dienen als mogelijke inspi
ratiebron voor de schrijvers. Ik
doste me uit als Amsterdamse
punker, heb eerst het nummer
'Kat op het dak' gezongen en ben
toen gaan improviseren op 'Trui
gaat filmen', een tekst over een
meisje dat een auditie doet. Ze
ker een kwartier heb ik tegen die
mensen aangeluld. Ze dachten
zoiets van: wat krijgen we nou?
En toen van: dit vind ik leuk!
Daarna zong ik Naturtranen van
Nina Hagen, een nummer dat 2
tot 3 octaven hoog gaat, met een
hoge D erin, dus ik dacht: dit
moet helemaal overtuigen en dat
deed het dus ook, want twee we
ken later kreeg de directeur van
de Kleinkunstacademie een
Karin Bloemen: 'Ik neig naar een dramatische sopraan.
brief: 'Hoewel de 'open bak' niet
bedoeld was een auditie, waren
we zeer onder de indruk van Ka
rin Bloemen. We willen haar een
contract aanbieden".
„Dat is toch het prototype van een
sprookje! Dus ik had het niet
meer. Je denkt dan nog dat je
een brief mag opbrengen of zo.
Maar dat blijkt dan ook nog een
eigen solo met eigen scènes te
zijn...".
Haar rol in 'De zoon van Louis Da
vids' geldt als een stage. Afgestu
deerd aan de Kleinkunstacade
mie is ze nog niet. De stage dient
als allerlaatste studie-activiteit.
Ze zegt dat ze veel aan deze op
leiding heeft gehadHoe ging
dat vroeger? Je hebt lef, je kan
wat, dus: maskertje op, masker
tje af. Watje deed, in het school-
cabaret van de middelbare
school bijvoorbeeld, was dus een
beetje nep. Op de academie leer
de ik dat het zo niet werkt, zodra
je jezelf iets oplegt wat niet van
binnenuit komt, krijg je het Sil
via Kristel-effect, iets heel on
echts. Ik wil dat niet. Toen Jan
Lenfering me een paar maanden
geleden voor RUR uitnodigde,
dacht ik: Karin Bloemen, je bent
gewoon uit de klei getrokken, je
hebt een mooie stem, je bent in je
vak... vraag maar! Omdat je jezelf
hebt leren kennen en accepteren
krijg je een zekere naturel. Maar
daar gaat een periode van grote
onzekerheid aan vooraf. Voor
een deel word je op de Klein
kunstacademie ook onzeker ge
maakt. De leraren dwingen je
min of meer om op zoek te gaan
naar een nieuwe basis, een nieu
we ondergrond. Heb je die een
maal, dan kun je het verder in dit
vak zonder maskers stellen".
„Die hele toestand rond Fame
heeft een golf van aanmeldingen
voor de Kleinkunstacademie los
gemaakt. Het woord zegt het ei
genlijk al: beroemd. Die mensen
willen naar zo'n school om be
roemd te worden, zonder dat ze
eigenlijk enig benul van zichzelf
en van hun kwaliteiten hebben.
Met zo'n drijfveer kom je er niet.
Ik heb nooit nagedacht over hoe
het zou zijn om beroemd te zijn.
Natuurlijk ik had wel fantasieën.
„Dat hoort ook zo, die helpen je
door je puberteit heen. Toen ik
vier was, wilde ik prinses wor
den. En op mijn achtste dacht ik:
ik trouw met Heintje. Absoluut,
ik was helemaal verliefd op dat«
jochie. Hij zong zo prachtig 'Ma
ma' en 'Een duif en die num
mers kon ik ook zingen, dus dat
was geregeld. Daarna werd het
Donny Osmond, vervolgens
moest het David Cassidy wor
den, en nu denk je: nou maar
even niet, wil je gewoon niet
meer trouwen".
Opera
„Op latere leeftijd was ik helemaal
gek op Jasperina de Jong. Ik
kende al haar liedjes, en toen ik
dus na de middelbare school
moest beslissen welke kant ik op
wilde, was het eerste wat in me
opkwam: liedjes zingen a la Jas
perina de Jong. Heel naief eigen
lijk, maar ja dan ben je 18. Je
bent jong en je wilt wat, dat was
zeker op mij van toepassing. Nu
ben ik ook gek op opera. Zo'n
Maria Callas, wat een gevoel die
vrouw in haar rol legt... Een Lady
Macbeth zingt ze niet mooi, maar
rauw, waardoor je denkt: wat een
rot wijf, en dat is dan exact de
interpretatie die past bij die rol.
Callas wist diepte in haar rollen
te leggen. En dat mis ik eigenlijk
bij de hedendaagse operazan
gers. Ze zingen zo glad".
„Ik sluit helemaal niet uit dat ik in
de toekomst opera ga zingen. Nu
heb ik nog een jonge stem, ik ben
23, maar ik neig naar een drama
tische sopraan. Nu lukt het me
nog om elk coloratuurtje goed te
zingen. Maar opera boeit me ont
zettend. Echt acteren zou ik trou
wens ook wel willen. Ik heb on
langs auditie gedaan voor 'Jan
rap en zijn maat' van Yvonne
Keuls, een prachtig stuk dat vol
gend seizoen weer wordt ge
speeld. Ik hoop er het beste van".
Nadat er even een stilte is gevallen
zegt ze: „Ik ben echt een opti
mist. Soms voel ik dat wel eens
als een verwijt. Sommige men
sen irriteert de 'look at the bright
side of life'-instelling. Maar wat
moet ik dan? Moet ik mezelf dan
ook de grond in gaan lullen?
Van: het heeft allemaal toch geen
zin, en er is toch geen werk... Dat
punk-denken, daar schiet je toch
niets mee op. Ik ben ook doods
bang dat ik in de toekomst op het
arbeidsbureau ben aangewezen,
maar dat is natuurlijk geen ex
cuus om meteen maar niks te
doen. Als je op een opleiding als
de Kleinkunstacademie zit, een
school waar je een vak kunt le
ren, dan vind ik datje die tijd ten
volle moet benutten. Eerst absor
beren. daarna zie ie wel weer".
HILVERSUM (GPD) - De Consumenten
bond gaat, in overleg met de redactie
van de tv-rubriek 'Kieskeurig', spotjes
maken voor uitzending vanaf eind
maart op de TROS-televisie.
De Consumentenbond in Den Haag heeft
van het ministerie van economische za
ken een experimentele subsidie van
ruim 2 ton gekregen, waarvoor tv-
spotjes zullen worden gemaakt, verge
lijkbaar met die van de Stichting Kon-
sumenten Kontakt op de VARA-tv,
maar ook langere blokjes consumenten
informatie en voorlichting op Teletekst
pagina's.
Hoewel bij de TROS nog verbaasd gerea
geerd wordt op de mededelingen van de
Consumentenbond-directie hierover,
wordt bij deze laatste organisatie met
grote stelligheid bevestigd dat van de
contacten met de TROS gebruik zal
worden gemaakt om 'educatieve consu
mentenvoorlichting' op tv te gaan ver
zorgen.
Volgens directeur Van Westendorp zullen
de tv-rubriekjes geen produktinforma-
tie geven, zoals dat met de spotjes van
VARA-Konsumenten Kontakt het geval
is. De spotjes van TROS-Consumenten-
bond zullen tips bevatten voor consu
mentengedrag, bijvoorbeeld bij 'inge
wikkelde' verzekeringskwesties en bij
het uiten van klachten door het publiek.
De vorm waarin dat gaat gebeuren is nog
niet bekend, omdat de Consumenten
bond op zeer korte termijn tot het ver
zorgen van deze tv-voorlichting heeft
moeten beslissen. Om diezelfde reden is
gebruik gemaakt van de meest voor de
hand liggende relatie: de TROS, die net
als de VARA, al een consumentenpro
gramma verzorgt. De VARA viel af om
dat deze omroep samenwerkt met Kon-
sumenten Kontakt, een organisatie
waarbij VARA-vertegenwoordigers in
het stichtingsbestuur zitting hebben.
Directeur Westendorp van de Consumen
tenbond: „Deze beslissing hebben we
snel moeten nemen, maar is niet van
structurele aard. Als we ermee door
kunnen gaan, zullen we met iedereen
overleggen - ook met de VARA. Alle
omroepen ziin ons even lief'.
Overigens hoopt Westendorp dat op korte
termijn ook NOS-zendtijd voor de con
sumentenorganisaties vrijkomt; daar
over heeft de Raad van Beheer zich af
gelopen zomer al welwillend uitgespro
ken, maar de NOS vreest zendtijdverlies
en volgens een NOS-woord voerder is er
'niets concreets' bekend over het reali
seren van consumentenzendtqd, ook
niet over de termijn waarop.
Zowel de NOS als de Consumentenbond
hebben al blijk gegeven van een voor
keur voor de formule zoals die gehan
teerd wordt bij het NOS-radioprogram-
ma 'Ombudsman', gevuld met tips en
informatie die de consument wegwijs
moeten maken in ingewikkelde, on
doorzichtige situaties.
