Steeds
Waterschap: polderlasten alsnog innen
Bij antropologie steeds meer
onderzoek naar eigen cultuur
Restauratie
van wand
tapijten en
standbeelden
Hoogleraar: nieuwe dimensie voor het vak
Sen met tcelonib bfachbee/d
WOENSDAG 8 FEBRUARI 1984
LEIDEN Merenwijkse huizenbe
zitters die in de jaren voor 1 ja
nuari '83 hun polderlasten niet
hebben betaald kunnen in de ko
mende tijd nog aanslagen ver
wachten, zo laat de secretaris van
het waterschap De Oude Veenen
weten. Teruggave van polderlas
ten - een bedrag van negen ton -
kunnen de Merenwijkers vol
gens hem wel uit hun hoofd zet
ten. De zaak is wat hem betreft
afgehandeld.
Na veel vergaderingen, acties, ge
praat en gediscussieer kregen de
Merenwijkse actievoerders het
een tijd geleden dan toch voor el
kaar: de Merenwijk zou ontpol-
derd worden. Zoals in deze krant
al vaak is geschreven betrof het
een louter administratieve han
deling: de Merenwijkers betaal
den polderlasten terwijl de Me
renwijk eigenlijk geen polder -
meer - is en het waterschap De
Oude Veenen niets, van belang
heeft uitgevoerd in deze stads
wijk.
Provinciale Staten beslisten dat de
Merenwijk per 1 januari '83 offi
cieel zou worden ontpolderd. Te
gelijkertijd werd besloten dat er
een commissie zou komen die
zou bekijken of de Merenwijkse
huizenbezitters de polderlasten
die ze vanaf '79 hadden betaald
Leiden
Merenwijkers krijgen geld niet terug, maar moeten nog betalen
terug zouden krijgen. En zo ja:
hoeveel geld?
In die commissie zouden vertegen
woordigers van alle partijen zit
ting hebben: de gemeente, het
waterschap De Oude Veenen en
het Merenwijkse actiecomité. In
middels heeft de gemeente laten
weten gereserveerd te staan te
genover een dergelijke commis
sie en het waterschap stelde zich
nog resoluter op: wij nemen geen
zitting in zo'n commissie.
Voormalige Merenwijkse activis
ten weten nu eigenlijk niet goed
wat ze moeten doen. In wezen is
de buit binnen: de Merenwijk is
ontpolderd. Moeten ze zich nu
ook nog sterk maken voor terug
gave?
Aanslagen
ten. Want wie wordt de dupe?
Wij, de betalers. Het zou me hele
maal niet verbazen als blijkt dat
de gemeente en het waterschap
het op een akkoordje hebben ge
gooid".
Merenwijk Altink: "Een merk
waardige patstelling is er ont
staan. Provinciale Staten zegt: er
moet een commissie komen die
gaat bekijken of dat geld terug
gegeven moet worden en het ant
woord van gemeente en water
schap is: zo'n commissie hoeft
niet aan het werk. Ik weet niet
precies wat we moeten doen.
Provinciale Staten benaderen
lijkt me feitelijk het beste. In die
motie stond tenslotte dat er een
commissie moest worden opge
richt".
Voorzichtigheid is evenwel gebo
den, zo menen de leden van het
actiecomité, want voor je het
weet maak je slapende honden
wakker. Anders gezegd: krijgen
de Merenwijkers hun geld niet
terug, dan kan het waterschap
wel eens op het idee komen om
de mensen die in '79, '80, '81 en
'82 uit verzet niet hebben betaald
alsnog te benaderen. Via een
deurwaarder. Onnodige voor
zichtigheid, het waterschap heeft
al een tactiek uitgestippeld.
"Ha", zegt de secretaris van het wa-
WD-raadslid Bakker vraagt om opheldering
Actievoerder Valk: "Ik vind het
een merkwaardige zaak dat de
gemeente en De Oude Veenen
niet in die commissie willen zit-
LEIDEN - Het WD-raadslid Bakker vraagt zich at
waarom het gemeentebestuur gereserveerd staat te
genover het oprichten van een commissie die zou
moeten bekijken of de Merenwijkse huizenbezitters
hun polderlasten terug moeten krijgen. De WD-er
heeft hierover vragen gesteld.
Hy schrijft verder: "Betekent zulks dat het college
zich kan verenigen met het besluit van de provincie
om de bedoelde commissie niet in te stellen?" En hij
wil ook weten of er nog overleg heeft plaatsgevon
den tussen de gemeente, het waterschap De Oude
Veenen, de provincie en de Merenwijkers nadat be
kend werd dat de Merenwijk werd ontpolderd.
Bakker vraagt zich ten slotte af of de gemeente nu
geen stappen meer zal ondernemen om te bevorde
ren dat de teveel betaalde polderlasten worden te
ruggegeven.
terschap, De Blaey, "zo makke
lijk zijn die niet-betalers niet van
ons af. Het waterschap is ontpol
derd verklaard met ingang van 1
januari '83. Daaruit volgt dat de
Merenwijkers in de voorafgaan
de jaren gewoon moesten beta
len. Wie in die tijd niet betaald
heeft, krijgt gewoon een aanslag.
Alsnog. Punt uit".
Niks punt uit, er zou een commis
sie komen die zou onderzoeken
of er geld moet worden terugbe
taald door het waterschap. En nu
wil De Oude Veenen niet in een
dergelijke commissie zitting ne
men. Obstructie lijkt ons. De
Blaey vindt van niet. Zijn com
mentaar, desgevraagd: "Onzin".
Veel woorden lijkt de secretaris
toch al niet vuil te willen maken
aan deze kwestie die de duur
heeft van een slepende ziekte.
Hij laat weten nog steeds een ka
ter te hebben van "al dit gedoe".
Niet dat hij het woord Merenwijk
niet meer kan horen, zo erg is het
ook weer niet, nee, de secretaris
heeft een kater omdat de beslis
sing om te ontpolderen een zui
ver politieke is geweest. Volgens
hem.
Niet de Merenwijkers, maar het
waterschap is in de tang geno
men, meent de secretaris. De
Blaey: "Ga maar na. Veel staten
leden hebben gestemd voor ont
polderen, omdat de discussie
zich vlak voor de verkiezingen
afspeelde. Sommige statenleden
die voor hebben gestemd zeggen
nu: ontpolderen is eigenlijk een
slechte zaak".
Maar wat schiet De Blaey op met
die wetenschap? Vanuit zijn
standpunt geredeneerd is het
kwaad toch als geschied?
"Helemaal niets schiet ik op met
die wetenschap, inderdaad. Het
bewijst alleen dat ik gelijk heb
gehad, de hele tijd. Ik heb name
lijk steeds gezegd: er zijn geen
gegronde redenen om te ontpol
deren, wel politieke. Het gevolg
van deze ontpoldering is natuur
lijk wel dat we onze lasten zullen
moeten verhogen. Zo'n twintig
gulden per hectare. Niet leuk
voor de mensen die onder ons
waterschap vallen".
En die mensen kunnen hem nu
ook wel schieten, wellicht?
Het beeld van burgemeester Van der Werf zal voor een tijd worden
weggehaald uit het park dat zijn naam draagt. Op de foto: een 3-oktober-
viering.
Bromfietser laat passagier na
slip gewond op straat achter
LEIDEN - Een dertienjarig meisje uit Oegstgeest is gistermiddag licht
gewond op straat achtergelaten door de bestuurder van een bromfiets
waarmee het meisje even tevoren ten val was gekomen. Op de Mariën-
poelstraat was de brommer, waar het meisje achterop zat, in een slip
geraakt. Zowel de bestuurder als zijn passagiere kwam ten val. Merk
waardig genoeg stapte de bestuurder na de valpartij echter weer op de
brommer en reed weg. Het meisje, dat van de bestuurder alleen de
voornaam kende, moest ter plekke behandeld worden aan een aantal
schaafwonden.
LEIDEN - De wandtapijten in de
zogeheten Blauwe Kamer van
kasteel Endegeest verkeren in
zeer slechte staat en zijn drin
gend aan herstel toe. Burgemees
ter en wethouder van Leiden
hebben de gemeenteraad voor
gesteld om hiervoor 60.000 gul
den beschikbaar te stellen. De
rond het jaar 1700 geweven
wandtapijten zijn volgens de ge
meente belangrijke cultuur-his
torische werken.
In het kasteel zijn directie en admi
nistratie van het gelijknamige
psychiatrisch ziekenhuis geves
tigd. Het kasteel is al sinds 1895
eigendom van de gemeente. In
de Blauwe Kamer hangen de op
de wand gespannen tapijten. De
schilderingen stellen onder meer
boslandschappen met spelende
kinderen voor (zie foto).
Behalve de wandtapijten in kasteel
Endegeest hebben B en W ook
andere voorstellen gedaan op het
gebied van cultuur-historische
werkzaamheden. De standbeel
den van de medicus Boerhaave
en burgemeester Van der Werf
zijn eveneens dringend aan res
tauratie toe. De in brons gegoten
standbeelden zijn gemaakt in
1872 (Boerhaave) door kunste
naar Johan Stracké, respectieve
lijk in 1884 (Van der Werf) door
Johan Philip Koelman. Als ge
volg van het weer en de veront
reiniging van lucht en water is in
de loop der jaren het metaal aan
getast en is sterke roestvorming
opgetreden. In de beelden zijn
scheuren en gaten ontstaan. De
sokkels en hardstenen stoepen
verkeren eveneens in slechte
staat. Het herstel van de beelden
met sokkels en stoepen zal enige
maanden vergen. De beelden
zullen daarvoor tijdelijk van hun
plaats verdwijnen. De kosten
worden geraamd op 195.000 gul
den.
LEIDEN - Er is een opvallend ver
schil tussen Westerse en niet-
Westerse antropologen. De an
tropologen uit het Westen bestu
deren zelden hun eigen samenle
ving, terwijl dit bij hun vakgeno
ten uit de Aziatische landen een
boeiend onderwerp voor de we
tenschap is.
Over de gevolgen hiervan sprak dr.
P.E. de Josselin de Jong, hoogle
raar in de culturele antroplogie
op de 409-de dies natalis (stich
tingsdag, wordt elk jaar gevierd)
van de Leidse universiteit; een
bijeenkomst die vanmiddag
werd gehouden in de Pieters
kerk.
Hoewel er geen enkele principiële
reden is, waarom een Westerse
antropoloog zich op vreemde
culturen zou concentreren, be
hoort dit in verreweg de meeste
gevallen tot de praktijk. Volgens
De Josselin is dit historisch ver
klaarbaar. Culturele antropolo
gie, een van oorsprong Westerse
wetenschap, dankt haar ontstaan
aan de koloniën, dominions en
overzeese gebiedsdelen. De Wes
terse vakbroeders gingen daar
graag een kijkje nemen.
Waarschijnlijk zijn de cultureel an
tropologen uit landen als India,
Japan, Maleisië en Indonesië
zich op een andere manier zeer
bewust van de sociologische en
culturele problemen binnen de
eigen landsgrenzen. Zij menen
dat hun kennis zich in de eerste
plaats daarop moet richten; stu
die van vreemde culturen zou
een luxe zijn.
De Westerse antropologische we
tenschappers handelen -anders.
De Josselin: "De toepassing van
antropologische inzichten op de
eigen samenleving loopt langs
een omweg: door ons te verdie
pen in vreemde culturen gaan
wij het eigene zien met nieuwe
ogen". Of zoals Claude Lévi-
Strauss het ooit heeft uitgedrukt.
'De antropologie bevindt zich in
een situatie die vergelijkbaar is
met die van de astronomie. De ei
genschappen (van de samenle
ving die zy bestudeert) zoudeir
minder duidelijk waarneembaar
zijn, als we hen van dichterbij
zouden bezien".
De vraag die de Leidse professor
opwierp was hoe nu een onder
zoek van een niet-Westerse an
tropoloog naar zijn eigen cultuur
moet worden gezien. De titel van
zijn lezing 'Waarnemer en Waar-
genomene: Wie is Wie?' had daar
ook alles mee te maken. Het is
immers niet meer zo, dat de on
derzoeker afkomstig is uit een
Westerse en de onderzochte, of
waargenomene, uit een niet-Wes
terse samenleving.
"Een interessante zaak voor de
Leidse universiteit", stelde De
Josselin. In het kader van het In-
donesisch-Nederlands cultureel
akkoord komen jaarlijks enige
afgestudeerde Indonesische his
torici en antropologen naar Ne
derland. De antropologen zijn
voor die twee jaar meestal werk
zaam in Leiden. Zij werken o.a.
aan een grote scriptie die soms
de basis zal zijn van het proef
schrift waarop zij, teruggekeerd
naar hun eigen universiteit in In
donesië, hopen te promoveren.
Eerst trachtte de hoogleraar aan de
hand van een aantal onderzoe
kingen uit het verleden uit te leg
gen dat de culturele achtergrond
van de onderzoeker bij de antro
pologie een grote rol speelt. "De
antropologie staat hierin natuur
lijk niet alleen, in de kunst en in
de letterkunde doen zich verge
lijkbare omstandigheden voor".
Daarna kwam De Josselin met een
recent voorbeeld. "Een werkstuk
van een jonge Indonesiër (voor
twee jaar Leids student), drs.
P.M. Laksono, handelt over de
sociale structuur van Bagelèn,
een gebied in midden Java waar
de auteur zelf vandaan komt. Bij
de bespreking van dit uitsteken
de werkstuk stelde ik de vraag
met welk recht de schrijver ver
schillende voorstellingen kon
toeschrijven aan de Javanen: na
mens wie spreekt hij hier? Zijn
antwoord: 'Ik kan met stellig
heid zeggen dat de geciteerde
Nederlandse bronnen op de aan
gegeven punten niet juist kun
nen zijn: zo kan er door Javanen
niet zijn gereageerd. Hoe dan
wél, kan ik op dit ogenblik nog
niet zeggen. Ten tweede: kan ik
als individu spreken over de Ja
vaanse voorstelling? Tot op zeke
re hoogte wel: ik ben Javaan, ik
denk zo, en onder de mensen die
ik ken denkt men zo. Dus wordt
er op Java zo gedacht. In hoe rui
me kring er zo gedacht wordt, is
een onderwerp voor een apart
onderzoek, later uit te voeren".
Dimensie
Deze uitspraak onthutste De Jos
selin niet. Integendeel. De hoog
leraar sprak met waardering over
de scherpte waarmee deze jonge
onderzoeker zijn dubbelrol be-
seft. De Josselin is ervan over
tuigd dat door het toenemend
aantal niet-Westerse antropolo
gen dat bezig is de optiek van
binnen uit en buiten af met el
kaar te combineren, een dimen
sie aan het vak wordt toege
voegd. "Een van de doeleinden
van elk antropologisch onder
zoek is, een bijdrage te leveren
tot intercultureel begrip", aldus
De Josselin.
i kasteel Endegeest, die dringend
Molen De Valk
Verder stellen B en W voor om
70.000 gulden beschikbaar te
stellen voor molen De Valk. Dit
geld is nodig om verzakkingen
van de aanbouw van de molen te
voorkomen, voor de verbetering
van de trappen en de inrichting
van de eerste verdieping. Hier
komen audio-visuele middelen
en een leeshoek.
Voor de voorbereiding van de res
tauratie van museum De Laken
hal is volgens het college een ex
tra bedrag van 75.000 gulden no
dig. In totaal komen de voorstel
len van B en W daarmee neer op
een uitgave van vier ton. Het ge
meentelijk fonds voor boven-
wijkse voorzieningen biedt ruim
te voor deze uitgaven.
Schrijver van
omstreden
gedicht
verweert zich
LEIDEN - Tegen de schry ver van
het als racistisch bestempelde
gedicht in de almanak van het
studentencorps Minerva is ver
volging ingesteld. Deze week
moest de auteur voorkomen,
maar omdat hij een bezwaar
schrift heeft ingediend is de zaak
voorlopig uitgesteld door de
rechtbank.
In dat bezwaarschrift staat dat het
gedicht niet racistisch is be
doeld. Integendeel: volgens de
schrijver wordt er eerder iets aan
de kaak gesteld, namelijk be
paalde tendensen in de samenle
ving.
De rechtbank die de schrijver van
het vers al had gedagvaard zal dit
bezwaarschrift nu bestuderen en
vervolgens besluiten of hij in de
komende tijd alsnog ten tweede
male moet worden gedagvaard.
LEIDEN - Honderd bespeelde vi
deo-cassettes, met een waarde
van ruim negenduizend gulden,
zijn gistermiddag gestolen uit de
kofferbak van een inwoner van
Alphen. De Alphenaar weet niet
zeker of de banden in Den Haag
of Leiden zyn gestolen. Vond de
diefstal echter in Leiden plaats,
dan moet dat vrijwel zeker aan
het Ir. Driessenplein zijn ge
beurd.
Redactie: Bart Jungmam Jaap Visser
Zonneklaar (1)
Met sprankelende verhalen kom
je er niet, je moet het kunnen
bewijzen. Uitgaande van die fi
losofie kwam Tim Renzen van
de Leidse stichting Milieuwo
ningen tot het ontwerp van een
zonnetafel. Vanuit het stich
tingskantoor aan de Meren
wijkse Mussenplaats reist hij
nu met de demontabele tafel
stad en land af om bestuurders
en bewoners van gemeenten te
overtuigen van het gebruik
van zonne-energie.
Renzen wil de zonnetafel wel
even demonstreren. Hij sluit
het gordijn, schroeft een ma
quette vast op de zonnetafel en
zet die in een willekeurige
hoek. Een sterke halogeen
lamp mag als zon fungeren en
werpt lange schaduwen achter
de miniatuurhuisjes op de ma
quette. Via een drie-assig stel
sel kan de zonnetafel nu wor
den afgesteld op de drie facto
ren waar het om gaat: de
breedtegraad, een bepaalde
week in het jaar en een bepaald
uur van de dag.
In één oogopslag is nu te zien
waar de zon (de halogeenlamp)
kan komen en waar de schadu
wen vallen. Zodoende kan dus
het optimale zonlicht worden
verzameld. Renzen ruimt de
boel weer op en zegt: "Zo'n
zonnetafel is natuurlijk heel
goed voor leken. Die kun je zo
een hoop moeilijke berekenin
gen besparen die dan later
meestal toch niet blijken te
kloppen".
Maar ook bij geschoolde ambte
naren in Rotterdam bewees
haar zonnetafel zijn diensten.
Renzen schuift wat met de
huisjes op de maquette en
wijst aan hoe hij wist te ontko
men aan de schaduwen die ze
in Rotterdam over het hoofd
hadden gezien.
Een wonderapparaat? Nee, ont
kent Renzen direct. "Bij elke
TH kennen ze zo'n zonnetafel.
Iedereen heeft er ook wel eens
van gehoord, maar ze worden
nog nergens gebruikt. Dat is
het rare".
Zonneklaar (2)
De stichting Milieuwoningen
werd in 1974 opgericht. Be
staat dus nu tien jaar, merken
wij schrander op. Renzen rea
geert een bee(je verstrooid.
"Ja, inderdaad. Ach, je bent zo
Tim Renzen
poseert bij de
zonnetafel. "Zo'n
apparaat is
natuurlijk heel
handig voor
leken", (foto Holvast)
druk bezig. Je staat er eigenlijk
niet bij stil".
"Een enthousiast begin vlak na
de energiecrisis", formuleert
Renzen de start van de stich
ting Milieuwoningen. Uit de
doelstellingen: het bevorderen
van het bouwen van energiebe
sparende woningen, het verbe
teren van hert woonmilieu en
indirect het milieu zelf en het
bevorderen van het eigen wo-
ningbezit door relatief goedko
pe, maar 'leefbare' woningen te
bouwen. Met dat in het achter
hoofd ontwikkelt de stichting
energiebesparende en milieu
vriendelijke eengezinswonin
gen in de premiekoopsector.
"We werken dus vooral voor
mensen met meestal beschei
den portemonnees", legt Ren
zen uit. "Dat betekent dat je
heel pragmatisch en efficiënt
moet zijn. Het is ook logich dat
de besparingen alleen de groep
interesseert die het niet zo erg
breed heeft. Je kunt tot een
energiebesparing komen van
zo'n tachtig gulden in de
maand. Voor rijke mensen ma
ken die tachtig gulden natuur
lijk niet zoveel uit".
Als Tim Renzen de eerste tien
jaar stichting Milieuwoningen
moet karakteriseren, zegt hij:
"We weten nu hoe het niet
moet". Hy wijst op het kostba
re project in de Merenwijk met
grote zonnecollectoren, waar
van de 'terugverdientijd' veel
te lang was. Via eenvoudiger
projecten in onder meer
Stompwijk is de stichting nu
met de bouw van ruim tachtig
premiekoopwoningen in Alk
maar al veel slimmer uit.
Wat de stichting tevens in het
eerste decennium leerde, en
waar Renzen veel belang aan
hecht, is de contacten met de
bewoners zelf. "Als het infor
matieproces goed is, is het pro-
dukt ook goed". Niet alleen bij
de bouw van de woningen,
maar ook de uiteindelijke re
sultaten van de besparingen
worden in uitgebreide staten
bijgehouden. "Het is echt een
leersysteem. Bij een grotere'
betrokkenheid krijg je het
meeste rendement", aldus
Renzen.
Het gaat kortom goed met de
stichting Milieuwoningen.
Renzen: "Ja. we hebben het
deze eerste jaren geprobeerd
op kleine schaal. Dat blijkt te
kloppen. Nu kunnen we dus
op grotere schaal aan de slag".
Aan de zonnetafel de eer voor
taan de weg te bepalen.
Gulden gedrag
Gemeentelijk voorlichter Leo
Meijer drukte afgelopen zater
dag in het Gulden Vlies ieder
een die dat maar wilde een
plattegrondje in handen. Zo
konden alle geïnteresseerden
voor de 'open dag' zich een
weg banen door het opgeknap
te monumentale pand aan de
Breestraat. Voorheen woon
huis, restaurant, 'Augustinus-
honk' en kraakpand. Nu ge
meentelijk vergadercentrum,
zoals het sjiek heet.
Raadscommissies komen er
voortaan tezamen en ook de
politieke partijen kunnen zich
in het Gulden Vlies over de
strategie buigen. De VVD kan
dat doen in één van de mooiste
kamers. De liberalen zullen
zich er Thorbecke wanen. Met
Meijers plattegrondje in de
hand komt het CDA in de kel
ders terecht. Dat heb je er van
als je in de oppositie zit. Toch
hebben de christen-democra
ten geen klagen. Een mooi rui
me, fris ogende kamer en -
nog belangrijker - vlakbij de
keuken.
Nee, de enige die echt te kort
wordt gedaan, lykj de PvdA.
De grootste partij 'van Leiden
en dan een klein kamertje
achterin. Zelfs de meest verle
gen student zou er geen genoe
gen mee nemen. "Ja, maar we
zijn een bescheiden party",
lacht fractievoorzitter Marietje
van der Molen. Daar horen we
van op.
Nu valt het ook wel mee met de
socialistische ellende, corri
geert Van der Molen het beeld.
Voor de vergaderingen kan
worden uitgeweken naar de
grote vergaderruimte van de
commissie. "Dat moet ook wel,
want vaak nodigen we anderen
uit voor onze bijeenkomsten.
Dan hebben we dus wel een
flinke ruimte nodig". Een rege
ling naar ieders tevredenheid,
sust Van der Molen. "Geen
conflict over geweest".
Misschien is het kamertje ook
wel een sombere investering
voor de toekomst. Voor als het
slechter gaat met de Leidse
PvdA. Kunnen alle genodig
den ook nog in eigen ruimte
worden ontvangen.
BJ.
