KITS
Bolle Joop, Teun en Harvey
zijn hun 'sloopkick' kwijt
Politie wil het
jeugdvandalisme
anders aanpakken
Maker van Herrie
wil wat vertellen
Agressie zit 'm in
de drank en niet
in de popmuziek
WOENSDAG 8 FEBRUARI 1984
Varia
PAGINA 15
Ik zie me nog staan. Op de hoek van
de Jan Luykenstraat en de Hont-
horststraat in Amsterdam. Zonder
erg kwam ik er aan lopen, want ik
woonde op die hoek, zij het aan de
overkant, tien meter verderop. Er
stond een 'haag' mensen van één rij
dik langs de rand van het trottoir.
Ik bleef nieuwsgierig staan, en
hoorde toen dat de koning van
Zweden elk ogenblik voorbij kon
komen. Het kan ook de koning van
Noorwegen zijn geweest, daar wil
ik af zijn. En jawel, even later
kwam de stoet voorbij, de koning
(welke dan ook) zat,naast koningin
Juliana in een open auto, de men
sen langs de kant riepen zo'n beetje
hoera, en toen de koningin mijn
kant op keek (ze passeerde me ten
slotte rakelings), voelde ik mij wel
gedrongen, of laat ik liever zeggen
genoopt, om ook even mijn hand
groetend omhoog te brengen.
Begrijp me goed: ik heb niets tegen
het koninklijk huis, ik denk altijd
maar dat het wel geen toeval zal
zijn dat de leefbaarste landen in de
wereld koninkrijken zijn, en ik heb
ook niets tegen Juliana, en al hele
maal niets tegen Beatrix, maar zo
kan ik nog wel een paar miljoen
mensen opnoemen tegen wie ik
niets heb, zonder dat ik op straat de
aandrang voel om naar ze te gaan
zwaaien. U zult mij dat hoop ik
niet euvel willen duiden. Waarom
hief ik op dat moment van passeren
dan toch een aarzelende hand om
hoog, bij wijze van zwaaigroet? In
de eerste plaats, denk ik, om niet
uit de toon te vallen. Ik had dat al
eens eerder meegemaakt, als jon
getje, op het Chasséplein in Amster
dam voor de rooms-katholieke kerk
aldaar. Er stonden honderden
mensen voor de kerk te wachten op
de aankomst van een hoge r.k.
geestelijke, wie weet wel een aarts
bisschop, hij arriveerde per auto
mobiel, stapte uit en schreed langs
de gelovigen naar de ingang van
de kerk. Naarmate hij voort
schreed, leken de mensen volgens de
dominotheorie omvergemaaid te
worden, zij knielden zodra hij hen
passeerde, en ik zag het moment
dat de mensen om mij heen zouden
gaan knielen steeds nader bij ko
men terwijl ik mij voornam NIET,
onder geen voorwaarde, voor geen
goud, te knielen omdat ik immers
noch rooms-katholiek noch gelovig
was, maar toen de bisschop, aarts
of niet aarts, vlakbij was gekomen
en iedereen om mij heen neerzeeg,
voelde ik mij opeens zo eenzaam
maar niet alleen, dat ik ook maar
snel knielde. Alles liever dan daar
als enige te blijven staan en daar
door de verbaasde, wie weet wel
verstoorde aandacht van de bis
schop op mij te vestigen!
Iets dergelijks moet het ook geweest
zijn toen de Noorse (of de Zweedse)
koning met Juliana passeerde, hoe
wel ik toen al hoog en breed volwas
sen was. De gêne, om daar als enige
temidden van vrolijk zwaaiende
mensen de nurks uit te hangen,
moet mij genoopt hebben toch maar
even de hand op te heffen. Mis
schien wilde ik ook het verwach
tingspatroon van Hare Majesteit
niet verstoren, want dat moet ze
toch als een klap in haar gezicht er
varen als opeens iemand zo duide
lijk uit de toon valt door haar
zwaaihandje niet te beantwoorden
met een lach en een groet. In een
menigte valt dat niet op, maar in
een één rij dikke haag van belang
stellenden moet die ene man die
haar op twee meter afstand negeert
een bloedstollende ervaring zijn.
„Wat lig je nou toch te woelen
vraagt Bernhard om half drie 's
nachts. „Ik raak dat beeld maar
niet kwijt van die ene jongeman
met bril die als enige langs de hele
route niet zwaaide!", verzuchte
Juliana.
Maandagmiddag om 1 uur moest
ik in de P.C. Hooftstraat in Amster
dam zijn. Toen ik mijn auto wilde
parkeren bleek mij, dat het eerste
deel van de Jan Luykenstraat, tot
de Honthorststraat, geheel op au
to's was leeggehengeld door de poli
tie. De toegang tot de Paulus Pot
terstraat was afgezet, en op alle
hoeken van de straten stonden
plukjes politieagenten. Mitter
rand!, begreep ik, en ik besloot om
even te blijven wachten tot hij voor
bijkwam, zodat ik een mooie paral
lel zou kunnen trekken met het
voorbijkomen van die Noorse (of
Zweedse) koning, op bijna dezelfde
plek, zij het een jaar of twintig eer
der. Ik vroeg aan twee agenten hoe
laat Mitterrand voorbij zou komen.
Om vijf uur, zeiden ze. Dus pas
over vier uur! En nu al alles afge
zet! Dat duurde me te lang. Ik ging
naar mijn afspraak en hoorde dat
alle omliggende straten al vanaf 7
uur die ochtend autovrij en bloem-
bakvrij en prullenbakvrij moesten
zijn. Hoe ver moet je gaan in de
idiotie bij zo'n staatsbezoek? Maar
we hebben het er de laatste decen
nia natuurlijk ook wel naar ge
maakt, met al onze aanslagenZul
len mijn kinderen mij nog geloven
als ik ze vertel dat ik er gewoon
aan kwam lopen, en dat de Neder
landse en de Noorse vörst en ik toen
op twee meter afstand naar elkaar
gezwaaid hebben? Toch alleen als
ik het zweer op de oogjes van onze
poes, vrees ik.
Syl en Adje uit Herrie.
In mijn klas van de middelbare
school zaten altijd een heleboel
mensen die gek waren van
Toppop en Countdown. Dat
kwam omdat op de televisie
weinig programma's met mu
ziek waren te zien. Toch kan je
moeilijk elke week naar die
muziekprogramma's kijken.
Op het laatst heb je je buik vol
van steeds diezelfde filmpjes
en diezelfde populaire deun
tjes.
De IKON (dat betekent: Inter
Kerkelijke Omroep Neder
land) heeft daar wat op gevon
den. Ze lieten programmama
ker Hans Melissen, uit Amster
dam, een heel nieuw soort mu
ziekprogramma maken. Deze
Hans maakte een serie die zich
in een discotheek afspeelt,
naar het voorbeeld van een En
gelse serie. Met veel muziek en
herrie. En de discotheek heet
ook 'Herrie'.
In deze discotheek komen de
jongeren uit de serie bijna al
tijd. Als ze thuis zijn is bijna
alles zwart-wit, met maar een
paar gekleurde dingen. Alleen
in de discotheek is alles hele
maal in kleur. Daar vinden de
jongeren ook dat ze echt een
leuk leven hebben, niet thuis.
Ondanks dat ze in 'Herrie' heel
vaak niks zinnigs tegen elkaar
hebben te zeggen.
In de discotheek gebeuren ook
vaak de dingen die Hans Melis
sen aan de kijkers wil over
brengen. Zoals vorige week,
toen er een reggaebandje
speelde en alleen Surinamers
en Antillianen werden toegela
ten. De blanke Nederlanders
vonden dat niet leuk. Zij hiel
den niet van die muziek die het
bandje speelde. En ze begon
nen ruzie te maken met de
kleurlingen.
Dan kan je je voorstellen dat
kleurlingen het niet leuk vin
den als zij niet in de Neder
landse discotheken mogen ko
men. Als jij kleurling was zou
je misschien ook wel ruzie ma
ken. Dat wil Hans Melissen
naar de jongeren overbrengen.
Afwisseling
In de muziek die in 'Herrie' is te
horen zit gelukkig ook wat
meer afwisseling dan in Top
pop. Twee weken geleden
speelde er een bandje in de dis
cotheek waarvan de leden als
Astenx en Obelix waren ver
kleed. Dat bandje heette 'The
Oxx' en speelde ruige har
drock.
Adje, die samen met Syl belang
rijk is in de serie, zat met een
ruig probleem: hij was werk
loos. Als Adje nu maar niet
zo'n kreng van een moeder had
was dat niet erg geweest. Maar
zijn moeder is een type dat
vindt dat een werkloze zoon
het huishouden moet doen om
dat hij toch te lui is om te
werken. Terwijl Adje wel dege
lijk allerlei vieze baantjes pro
beert. Zoals grote, glibberige
schollen opensnijden.
Gelukkig kan Adje zich in de dis
cotheek uitleven. Al wordt dat
moeilijk omdat hij weinig geld
heeft, want hij verdient niks.
Werkloos ?ijn is helemaal niet
leuk en lang niet altijd je eigen
schuld. Mensen kijken veel te
vaak op werklozen neer, wil
Hans Melissen daarmee duide
lijk maken. Gelijk heeft hij
toch?
Kruising
'Herrie' is eigenlijk een kruising
tussen een bijzonder muziek
programma en een bijzondere
jeugdverhaal. De muziek is
niet alleen om naar te luisteren
maar speelt ook een rol. Het
verhaal is ook bijzonder omdat
er steeds een verteller - dat is
Hans Melissen zelf - hele grap
pige opmerkingen maakt over
wat er gebeurt. Dat is heel wat
anders dan bij 'The A-team'.
Eigenlijk zet die verteller de vol
wassenen die in 'Herrie' spelen
telkens een beetje in hun
hemd. Hij kiest partij voor de
jongeren. En als hij zijn com
mentaar geeft dan ziet hij er
soms heel vrolijk en kleurig
uit. 'Om de scènes een beetje
luchtig te maken', zegt Hans
Melissen er zelf wat van.
(Zie ook pag. 21).
RAYMOND PEIL
Wachthokjes bij bushaltes, ruiten in leegstaande gebouwtjes, tele
fooncellen, lantaarnpalen. Ze zijn niet langer veilig voor verniel
zucht. Evemin als bomen, planten en struiken hebben ze te lei
den van toenemend vandalisme. Pure vernielzucht.
Voor vele honderdduizenden guldens wordt er jaarlijks in Leiden
en de omliggende plaatsen vernield. De schuldigen zijn - hoe
wel ze lang niet altijd worden gepakt - snel aangewezen: jonge
ren. En dan vooral jongeren tussen de tien en de twintig jaar
oud.
Volgens de politie is vandalisme het meest voorkomende 'agres
sieve* misdrijf. Uit cijfers van de rijkspolitie in Leiderdorp blijkt
dat in de streek rond Leiden het aantal vernielingen aanzienlijk
hoger is dan het landelijk gemiddelde, ongeveer vijf procent om
precies te zijn. Vooral de laatste drie jaar is het vandalisme
enorm toegenomen. Steeds meer gevallen van vernielingen wor
den aan de politie gemeld.
Binnenkort begint de rijkspolitie een actie tegen het toenemend
vandalisme in de streek. Ook de gemeentepolitie in Katwijk en
Noordwijk heeft plannen in die richting. Het is de bedoeling dat
de bevolking meer wordt betrokken bij de bestrijding van ver
nielend geweld. De politie is bovendien van plan tijdens de sur
veillance beter te letten op vernielingen.
Project
Verder is het de bedoeling dat er een betere voorlichting wordt
gegeven aan de burgers, met name aan scholieren. De gemeente
politie in Noordwijk is van plan samen met de gemeentelijke
afdeling onderwijs een speciaal project tegen het vandalisme op
poten te zetten. De politie in Katwijk wil nog dit voorjaar leerlin
gen van lagere en middelbarescholen in het zeedorp voorlichten
over wat nu precies vandalisme is. Een dergelijk project is al
eerder gehouden en wierp toen al snel vruchten af: het aantal
vernielingen liep snel terug.
De plaatsvervangend korpschef van de Noordwijkse politie, in
specteur Wegman, zegt dat de politie de jongeren 'positief wil
benaderen. "Jongeren weten vaak beter waarom precies vernie
lingen worden aangericht dan een politieman", zegt hij. Volgens
Wegman moet de politieman door de bril van een jongere leren
kijken, zodat hij beter in staat zal zijn vernielingen te voorko
men.
Redactie:- Anneloes Tinunerije.
Bijdragen en vragen: Postbus 54, 2300 AB Leiden.
Telefoonnummer: 071-144941, toestel 245.
KITS bekijkt de komende weken wat de tv te bieden heeft
aan jongerenprogramma's. We onderzoeken de kwaliteit
van de min of meer traditionele muziekprogramma's,
maar - zoals vandaag - ook van een serie als 'Herrie', van
de IKON.
We geven onze mening graag voor een betere. Vind je dat er
te weinig echte jongerenprogramma's op de beeldbuis te
zien zijn, of heb je zo maar wat op je lever, bel dan, of
schrijf het op en stuur het aan de redactie van KITS, post
bus 54, 2300 AB Leiden.
Bolle Joop, Teun en Harvey
hebben hun leven gebeterd.
Zeggen ze. In hun 'glorietijd'
als vandaal, hoorden ze nog
bij de beruchtste en meest
vernielzuchtige bende van
Katwijk.
"Het ging gewoon om de sloop
kick. Prachtig was dat om er
met z'n allen tegenaan te
gaan", zegt Teun. Gedrièen
zitten ze rond de tafel en ver
tellen honderduit op voor
waarde dat hun namen wor
den veranderd en dat de loca
tie in Katwijk onduidelijk zal
blijven.
"Toen ik een jaar of vijftien was",
lijkt de uit de kluiten gewassen
Harvey te bekennen,"ging ik
met een groepje vrienden veel
naar dicoavonden in Tripodia
in Katwijk. Je dronk een pilsje
of tien en dan wilde je je wel
uitleven. Dan kreeg je het te
pakken hè. Op een gegeven
moment was het elke week
raak. De weg terug naar huis
was wel het meest lachen...
Dan nam je een telefooncel on
der handen of je gooide
paar glazen in. Geen gew.
ruiten, maar juist die met
alarmbeveiliging. Het was
waanzinnige sensatie om er
een steen doorheen te kinkelen
en dan hard weg te rennen."
Pikken
Diefstal heeft het trio eveneens
op hun kerfstok. "Dat was toen
gewoon in", zegt Harvey. "Je
deed het niet altijd voor het
geld om je zakgeld aan te vul
len, maar het was ook voor de
spanning. Wanneer we de gele
genheid kregen, pikten we al
leen om te pikken."
De stoere boys zijn nu een stuk
ouder, rond de twintig en daar
om een stuk rustiger. Ze leven
van een uitkering en worden
naar eigen zeggen tegenwoor
dig goed opgevangen. Ieder
heeft in zijn leven al voor vele
tonnen schade aangericht, on
der meer met 'interieur-ver
bouwing'. Daarvan is slechts
een fractie ("Een duizendje of
vijf') terugbetaald. Voor de
meeste feiten moeten ze echter
nog voorkomen bij de rechter.
Joop: "Het werd op een gegeven
moment ook wel een beetje te
dol. Om de week zaten we op
het politiebureau. Niet voor
lang, maar toch... Je ouders
durfden er niet veel van te zeg
gen. Ze vonden het allemaal
niet zo leuk." Teun valt hem in
de rede: "Het is toch wel de
moeite waard geweest
vraagt hij aan Joop. "We heb
ben onwijs gelachen die tijd.
Pure gein was het als je niet
werd gepakt. En nog steeds
voelt het heerlijk aan om iets te
vernielen. Nu gaat dat wel be
wuster dan vroeger. Toen rot
zooide je maar wat aan", ver
telt Teun trots met een grijns
op zijn gezicht.
Stuk in je kraag
Alcohol speelt een belangrijke
rol bij het vernielzuchtig trio.
"Als je nuchter bent, doe je
niet zo makkelijk iets rottigs.
Een flink stuk in je kraag is wel
handig", zegt Harvey. "En je
moet natuurlijk met een groep
je van ongeveer tien man zijn.
Er is altijd wel iemand die be
gint en dan doet de rest vanzelf
mee."
Blijkbaar vermaakt het drietal
zich het beste met de politie.
'Agentje pesten' is een van hun
meest geliefde hobby's. "Ook
al hadden we helemaal niets
gedaan. Dan was het nog dikke
pret om in de struiken de dui
ken of hard weg te rennen
wanneer de politie voorbij
reed", aldus Teun, die er bo
vendien aan toevoegt dat hij de
Katwijkse politie "kinderach
tig" vindt doen.
Sinds het ontstaan van de bende
met Joop, Teun en Harvey, zijn
er in Katwijk meer groepjes
van vernielzuchtige jongens
gekomen. Harvey zegt daar
over: "Dat zit 'em in de leeftijd.
Als ze onder de twintig zyn,
willen ze zich bewijzen. Na een
paar jaar zullen ze net als wij
gaan nadenken en dan draaien
ze wel bij."
Of ik een stukje wilde schrijven
over agressie en popmuziek. Ik
had 'ja' gezegd voor ik er erg in
had. Maar eenmaal achter het
beeldscherm (moderne type
machine met een soort televi
sieschermpje) gezeten, moest
ik toch eerst eens heel diep na
denken. Want bestaat er eigen
lijk wel agressie in de popmu
ziek? Wekt popmuziek agres
sie op? En bestaat er agressie
ve popmuziek?
Eerst maar even de 'dikke Van
Dale' geraadpleegd. "Agressie
is aantasting met geweld" staat
er. En agressief wordt als "aan
vallend" en "aantastend" om
schreven.
Is popmuziek een aantasting met
geweld? Als ik 's avonds laat
een plaat van pakweg Iron
Maiden opzet en ik draai de vo
lumeknop wijd open dan wor
den niet alleen mijn speaker
boxen met geweld aangetast,
datzelfde geldt voor mijn trom
melvliezen om maar te zwijgen
van de gewijde stilte waarin
mijn buren, die ongetwijfeld
dol zijn op James Last en Mie-
ke Telkamp, meestal de avond
doorbrengen.
Maar daar gaat het natuurlijk
niet om, zoals jullie ongetwij
feld begrijpen. De vraag is of
popmuziek jongeren opzweept
tot agressief gedrag.
Ik betwijfel het. Ik denk niet dat
bepaalde popmuziek alleen,
hoe ruig ook, iemand kan aan
zetten tot bijvoorbeeld het in
gooien van winkelruiten of het
in elkaar slaan van voorbijgan
gers. Wel ben ik er van over
tuigd dat keiharde, opzwepen
de popmuziek in combinatie
met vooral alcoholgebruik
mensen buiten zinnen kan
brengen.
Dat heb ik zelf meerdere keren
aan den lijve ondervonden, zo
als dat deftig heet.
Zo bezocht ik een paar jaar gele
den voor de krant een optre
den van de Engelse groep Sta
tus Quo in de Groenoordhal-
len. De vier immer in versleten
spijkergoed gehulde kabaai
makers trokken zo'n vijfdui
zend fans, van wie vele honder
den, zoals we dat tegenwoor
dig noemen, dwars door het
lint gingen.
Zij lieten zich door de gierende,
jankende, ééntonige en vooral
keiharde muziek (nou ja) volle
dig uit balans brengen. Behal
ve ongecontroleerd hun hoofd
heen en weer laten slingeren
(headbangen), lieten zy zich
vollopen met bier. En omdat
fanatieke 'headbangers' door
overdadig zweten nogal wat
vochtverlies lijden, kunnen zij
natuurlijk flink wat biertjes
verwerken. Het gevolg: ze ra
ken in een onverschillige stem
ming, wat zich bij sommigen
uit in agressief gedrag.
Elkaar omver duwen en trekken
en bier over elkaar heen gooi
en, zijn dan nog onschuldige
spelletjes. Er zijn er ook die ru
zie gaan zoeken met iedereen
die geen versleten spijkerjac-
kie aanheeft waarop met een
dikke zwarte viltstift STATUS
QUO is gekalkt.
Bij het concert (belachelijk
woord natuurlijk in dit ver
band) van Status Quo in de
Groenoordhallen maakten on
geveer tien strontvervelende,
agressieve headbangers mij en
de fotograaf op zeker moment
het werken onmogelijk. Dat ze
bier over ons heen gooiden,
was nog tot daar aan toe, maar
toen enkele Quo-fans ons
daadwerkelijk gingen bedrei
gen, besloten de fotograaf, die
werd uitgescholden om zijn
donkere huiskleur, en ik de
'concertstal' te verlaten.
Echt uit de hand liep het bijna
anderhalf jaar geleden toen in
de herfstvakantie de 'beton-
groep' Mötorhead in de Stads
gehoorzaal optrad.
Uren vóór het pptreden veroor
zaakten tientallen beschonken
fans van deze Engelse groep
een grote chaos in de binnen
stad. Op de Breestraat werden
passerende bussen, auto's en
fietsers met bierflesjes beko
geld. De politie moest een paar
keer keihard ingrijpen en er
werden zelfs een paar arresta
ties verricht Maar 's avonds,
tijdens het optreden, gebeurde
er nagenoeg niets schokkends.
Een bewijs dacht ik, dat het
agressieve gedrag van de fans
niet zozeer wordt veroorzaakt
door de muziek, die alleen
maar kei- en keihard is, maar
vooral door het zogenaamde
'groepsgedrag' en overmatig
drankgebruik.
In agressie opweKKende muziek
geloof ik dus niet erg. Het is ei
genlijk net als met het voetbal
vandalisme. Niet het soms har
de en gemene spel op het veld
is de oorzaak van de rellen op
de tribunes, maar de drank
misbruik en de drang van jon
geren die vaak een uitzichtloos
bestaan lijden om zich te be
wijzen tegenover de leden van
groep waarmee zij optrekken.
