'Ik stippel geen carrière uit
Hollywoodvertegenwoordigd
op Rotterdams Filmfestival
Haalt Boudewijn de Groot de vijftig?
Ned. Operastichting
dreigt niet meer in
Den Haag op te treden
Rembrandt
gestolen
MAANDAG 6 FEBRUARI 1984
Radio - tv - kunst
„Op een gegeven moment kreeg ik - denkend aan hoe lang ik nog te leven zou hebben -
het onweerstaanbare gevoel dat ik de vijftig niet zou halen. Dat mijn deadline de vijftig
zou zijn. Het is niet zo dat ik me dat aantrek of er nerveus van word. Ik leef überhaupt
niet met toekomst in mijn hoofd. Ik plan nooit, zeker niet op langere termijn. Ik stippel
geen carrière uit. Ik beloof mezelf niks. Ik weet ook totaal niet wat ik wil. Ik heb geen
ambities naar de toekomst toe. Ik leef nu, in de actuele situatie; hoe tijdelijk die ook is.
Dat maakt me op zich niets uit".
De rust in de boerderij van Tineke
Vos doet denken aan de visites
die vroeger op zondagmiddag
werden gebracht aan oudooms
en -tantes. Zodra je daar aan de
thee zat, leek de tijd stil te staan.
Hing het stof roerloos in het
scherpe licht van de namiddag
zon. Even eerder heeft Tineke
een aanval van huisvrouwen
plicht gehad. Met stofdoek liep
ze drukdoenerig door de oude
deel die als huiskamer dient.
Maar nu is de stilte weergekeerd,
slechts onderbroken door de so
nore, zachte stem van Bo, zoals
Boudewijn de Groot tegenwoor
dig heet. Vanuit de verte dringt
slechts nu en dan Tinekes schal
lende lach door terwijl ze aan de
telefoon haar volgende talkshow
voor Veronica's maandagmiddag
voorbereidt.
„Met het verleden houd ik me ook
niet bezig, althans niet in nostal
gische zin. Dat heb ik jaren wèl
gedaan, tot het bijna tot een ma
niakale situatie uitgroeide. Din
gen die een paar maanden eerder
gebeurd waren, groeiden al uit
hun proporties. Daar zat ik al
met heimwee aan te denken. Het
werd echt een soort obsessie. Op
een bepaald moment kon ik er
niet meer tegen. Heb ik ermee
gekapt. Uitgerekend op dat mo
ment stak toen die nostalgierage
van de jaren vijftig de kop op.
Generatiegenoten van mij, van
ons misschien, die daar steeds
last van hebben, voortdurend
blijven zeiken over hun jongens
tijd. Alsmaar zitten te denken
aan die jaren vijftig. Eén comple
te nostalgia-fobie. Ik heb me af
gezet tegen die rage. Ben er voor
mezelf als een bezetene tegenin
gegaan. Niets was me te mal om
daarmee te breken".
Z.O., het reportageprogramma van
de VARA op zaterdagmorgen,
was ook besmet met de bacil van
de nostalgie. „Ze waren van plan
een programma te maken over
Rob de Nijs, omdat die zoveel
jaar bestond. Mensen die op een
of andere manier van belang ge
weest waren voor zijn carrière
werden bijeengeroepen in Artis.
Tja, waarom in Artis, maar goed.
Het was allemaal reuze gezellig.
De bedoeling was om te laten ho
ren wat zich allemaal tijdens
Robs carrière had afgespeeld.
Onherroepelijk leidde dat tot ge
zeur over vroeger".
Chansonnier
Pierre Dudan
overleden
LAUSANNE (AFP/DPA) - De
vooral in Frankrijk bekende
Zwitserse chansonnier en com
ponist Pierre Dudan is zaterdag
in Epalinges bij Lausanne
overleden. Hij was 68 jaar.
Dudan schreef enkele chansons
die over de hele wereld populair
werden, zoals 'Clopin-Clopant'
en 'Le cafe au lait au lit'. Zijn eer
ste internationale sqcces was
'Parti ans laisser d'adresse', dat,
gezongen door Lucienne Boyer,
beroemd werd. Andere liedjes
waren onder meer 'Le ciel de Pa
ris', 'Monsieur qui parle tout
seul', 'Mon bebe' en 'Mon Le-
Dudan maakte meer dan 1500
chansons en melodieën. Hij
speelde voorts in een aantal films
('Manouche', 'l'homme qui
mourra demain') en schreef ook
verscheidene boeken.
„Toen ik de uitnodiging kreeg,
dacht ik dat het over de muziek
van toen en nu in 't algemeen, en
die van Rob in het bijzonder zou
gaan. Daar wilde ik best wat over
zeggen. Mijn komst had een ze
kere functie, want ik was zijn
producer geweest. Maar het
kwam neer op een onophoude
lijk gezanik over de jaren vijftig
en zestig. Naar wat voor muziek
we toen luisterden? Hoe we er
toen uitzagen? We, we, we. Ik
werd daar doodnerveus van. Ik
had het net allemaal van me af
kunnen zetten".
door
John Oomkes
„Ik ben opgestaan en heb gezegd:
ik kan niet meer en ik wil niet
meer. Je zag iedereen geschokt
rondkijken, huh. Sorry, zei ik,
maar het lijkt me het beste dat ik
wegga. Ik wil duidelijk niet meer
daarmee geconfronteerd wor
den. Ik ben daar mijn hele leven
ontzettend door geobsedeerd ge
weest, om de een of andere re
den. Ik heb tot een zekere leeftijd
in het verleden geleefd. Ik had
ook nauwelijks toekomstidealen.
Wat vage jongensdromen, ja: een
beroemde filmster worden of zo -
dat soort onhaalbare idealen"
Bo wil het verleden loslaten, maar
heeft het hem niet in een ijzeren
greep? Hoe zit het met de liedjes
die hij avond aan avond als hij
op tournee is, moet zingen?
„Dat heeft niet zozeer met het
verleden te maken voor mij. Ze
komen wel uit het verleden,
maar daar heb ik op zich geen he
kel aan. Ik zou ze nu niet schrij
ven. Als iemand mij nu zo'n tekst
zou geven, zou ik zeggen: dat is
me te ouderwets, daar kan ik
geen muziek bij maken. Maar het
is een deel van mijn repertoire,
een heel oud deel van mijn reper
toire. Ik zal ze ook niet zomaar in
mijn kamertje uit volle borst
gaan zitten zingen of zo. Maar ze
vormen een deel van het reper
toire dat ik als zanger heb opge
bouwd. Ik heb ze niet meer in
mijn vaste programma zitten,
maar nog wel bij de toegiften.
Nummers als Testament, Ver
dronken Vlinder..."
„Ik wijs het verleden niet af, ik re
fereer er nog dagelijks aan. Het
helpt me ook met het innemen
van standpunten nu en het ac
cepteren van de situatie nu. Je
kunt leren van het verleden.
Maar met de nostalgia, met het
syndroom, heb ik zeer grote
moeite. Lennaert heeft er ook
zo'n last van. Daar word ik hele
maal nerveus van - hoe die alleen
maar over het verleden praat.
Dat doet denken aan sigaren en
rode port! Eh, ik wil alleen maar
zeggen dat ik op 't moment leef
en niks uitstippel. Nergens emo
tionele banden mee heb".
De onthechting, het uit de weg
gaan van verantwoordelijkhe
den en verplichtingen, de angst
voor het settelen; die gevoelens
kennen de mensen die de jaren
zestig hebben meegemaakt maar
al te goed. De nostalgie mag dan
uit den boze zijn, die jaren heb
ben je toch gevormd.
Boudewijn: „Ik heb geen banden
met mensen die verplichtingen
scheppen. Ik kan een heel sterke
band met iemand hebben en dan
kan het toch voorkomen dat ik
hem of haar jarenlang niet zie.
Als het weerzien dan daar is, dan
kan ik de draad weer gewoon op-
de relatie voortzetten.
Dan is er wel een aantal jaren
overheen gegaan, maar toch...
Dat is heel moeilijk te accepteren
door de meeste mensen. De
meesten denken datje niet meer
in hen geinteresseerd bent als je
een tijd niets van je laat horen".
„Ik hecht me ook nooit zo aan een
ander, zelfs niet aan degene met
wie ik samenwoon. Hoewel ik
daar ontzettend veel van houd.
Ik kan me makkelijk van iemand
losmaken, weggaan en weer te
rugkomen. Als ik dan niet met
mijn vriendin bijvoorbeeld sa
men ben, dan draag ik haar nog
wel in mijn hoofd, in mijn wezen
bij me. Dat zelfde geldt voor an
deren op wie ik gesteld ben. De
meesten hebben voortdurend
contact nodig. Even een brief,
even bellen. Onthechting, ik
weet niet of dat het juiste woord
is, maar ik ga geen fysieke hech
ting aan".
Toch is Boudewijn veelal afhanke
lijk van zijn omgeving; al was
het maar om zich comfortabel te
voelen. Zo werkt hij al jaren met
dezelfde musici. Sessiemensen
van professie die het klappeni
van de zweep kennen. Musici als
Hans Hollestelle, Hans Jansen,
Jan Rietman, Louis Debij en Jan
Vermeulen.
„Ze zijn gedegen. Niet zozeer ver
nieuwend als wel betrouwbaar
Het is ontzettend moeilijk voor
me om te werken met mensen
die ik niet ken. Daar word ik on
zeker van. Het duurt lang voor
dat ik me comfortabel voel. Als
het een sociaal gebeuren betreft
dan gaat het nog wel, maar bij
een werksituatie... Ik vind het
fantastisch om vernieuwende
mensen om mc heen te hebben.
Maar ik merk dat ik het niet kan.
Als ik dat moet afwegen, dan ver
schuift het zwaartepunt telkens
weer zo dat ik kies voor mensen
die ik ken en van wie ik weet dat
ze betrouwbaar zijn".
„Misschien ben ik wel heel conser
vatief. In ieder geval is het tradi
tioneel. Dat heb ik ook als ik in
een hotel de nacht moet door
brengen, of uit eten ga in een res
taurant. Zo progressief of avon
tuurlijk ben ik niet. Ik stort me
alleen in het onzekere als het om
mij alleen gaat. Niet als derden
erbij betrokken zijn, zoals wan
neer ik werk. Als ik werk publi
ceer heeft dat altijd met derden
te maken. Ga ik in een hotel sla
pen dan is er meestal ook wel ie
mand bij. Als ik alleen ben
maakt het me niets uit. Ach, het
zal wel met onzekerheid te ma
ken hebben".
Zo heel vaak hebben we Bo niet in
beeld gehad de laatste jaren. Hoe
sterk is de eenzame fietser, Wie ik
ben en waar ik woon, Van een af
stand; het waren elpees met tel
kens een flinke tussenpoos. Vindt
Boudewijn die artistieke ontwik
keling bevredigend?
Bo: „Ontwikkeling?... Het is iets
heel icidenteels geweest. Er is
geen sprake van ontwikkeling.
Het is meer een hink-stap-
sprong-achtig geheel. Als je het
zou comprimeren tot een eh... fa
miliealbum, ja... dan zie je een ze
kere ontwikkeling, maar het ziet
er zeker niet fanatiek uit. Ik ben
niet als een bezetene met mijn
carrière bezig. In eerste instantie
lééf ik. Eens per levensfase, of
-periode neem ik de pen ter hand
en zet de zaak op een rijtje op een
elpee".
De nieuwe plaat gaat Maalstroom
Boudewijn de Groot 'Met het verledeia houd ik me ook niet bezig'.
heten en bevat geen teksten van
Lennaert Nijgh, door de jaren
heen Bo's trouwe dichter van ge
voelens. Maalstroom geeft een
overzicht van driejaren van gro
te onzekerheid. Gevoelens van
angst, twijfel, breken mèt.
Hij vertelt hoe de tekst van het ti
telnummer loopt. Een man valt
van de 88e verdieping naar bene
den, recht op een chaotische stad
af. „Het is geen prettige tijd ge
weest. Ik heb heel wat depressie
ve momenten gekend. Ik heb
nooit aan zelfmoord gedacht, dat
niet, maar het was wel af en toe
heel somber. Ik dacht wel: het
zal wel weer goed komen. En, als
dat niet gebeurt, dan had ik ten
minste de wetenschap dat ik lééf.
In het ergste geval kan ik dan
overal een streep onder zetten.
Mijn leven een totaal andere
richting geven, eieren voor mijn
geld kiezen, het hazepad nemen,
hoe je het ook noemt. Zodat je
met de hele handel niets meer te
maken hebt. Het was geen totale
levensonzekerheid"
,Het had natuurlijk te maken met
jezelf af te vragen: ben ik nu
goed bezig? Is het interessant?
Moet ik niet iets tota.al anders
doen? Eieren kiezen voor je geld
is een makkelijke oplossing.
Eh... oplossing, eh, nee. Je lost de
onzekerheid niet op. Je flikkert
alleen het verleden weg. Maar el
ke keer dat de hoofdpijn op
kwam, loste die zich ook weer
op."
DEN HAAG (ANP) - De Neder
landse Operastichting wil niet
meer in Den Haag optreden als
de gemeente Den Haag niet te
rugkomt op haar besluit om de
subsidie aan het gezelschap
met ingang van 1985 te beëin
digen. Uit cultureel oogpunt is
dit hoogst ongewenst.
Dit schrijft de stichting in een of
ficieel bezwaarschrift tegen de
gemeentelijke beslissing, die
vorig jaar al werd genomen.
Dit jaar krijgt de opera nog
ruim zes ton van Den Haag.
Volgens de Operastichting is
door het wegvallen van de
Haagse subsidie de kans erg
groot geworden, dat het rijk
een nog veel groter bedrag aan
subsidie intrekt.
De subsidiëringen van centrale
en lagere overheden zijn name
lijk al jaren aan elkaar gekop
peld. De eenzijdige beslissing
van de gemeente zou tot on
overkomelijke financiële pro
blemen leiden, aldus de stich
ting.
De operastichting zegt geen kans
meer te zien andere gemeenten
te benaderen voor voorstellin
gen en subsidie in 1985. Voorts
zijn de meeste contracten met
kunstenaars en orkesten voor
1985 al rond.
Het gereedkomen van de Stope
ra in Amsterdam (en daarmee
het vertrek van de Operastich
ting uit het Circustheater in
Scheveningen) kan volgens
het operagezelschap niet als ar
gument dienen, omdat dit ge
bouw in feite in de plaats ko
men van de gebrekkig uitge
ruste Stadsschouwburg in Am
sterdam. Bovendien is de
Stopera pas in 1986 klaar.
BRUSSEL (DPA) - Onbekende
hebben in twee plaatsen ten
noorden van Brussel dertig schil
derijen gestolen, waaronder ver
moedelijk een Rembrandt uit de
zeventiende eeuw. De 'Vaandel
drager' van de Nederlandse
meester heeft een geschatte
waarde van 50 miljoen Belgische
franken (2,5 miljoen gulden).
Naar zaterdag bekend is geworden
heeft de recherche in een huis in
Machelen-Diegem, waar negen
tien doeken verdwenen zijn,
geen sporen van inbraak gevon
den. Ook was tot nu toe geen be
vestiging te krijgen voor de stel
ling dat er echt een Rembrandt
in het spel is.
Opclracht aan
schrijvers
en vertalers
AMSTERDAM (ANP) - Het Fonds
voor de Letteren heeft aan negen
schrijvers en vertalers opdrach
ten verstrekt.
Ernst van Altena heeft opdracht
gekregen zes ballades van de
Franse middeleeuwse dichter
Villon en een dertigtal verzen
van tijdgenoten van Villon te
vertalen. Jaap Goedegebuure zal
een reeks samenhangende op
stellen over de ontwikkeling van
de Nederlandse literatuur tussen
1960 en 1980 schrijven. Wim Ha-
zeu is opgedragen tot het schrij
ven van een biografische schets
over A. Maija en een biografie
van Gerrit Achterberg.
Huug Kaleis is opgedragen een
bundel essays gewijd aan W.F.
Hermans, diens leven, al diens
werk en alle thema's te schrijven.
Cyrille Offermans heeft de op
dracht in het kader van een strikt
experimentele benadering een
onderzoek te verrichten naar het
werk van de Duitse schilder Paul
Klee.
De opdracht tot het schrijven van
een essay over de status van de
kinder- en jeugdliteratuur bin
nen het geheel van de Neder
landse letterkunde is verstrekt
aan H.Th. Tromp.
Kristien Warmenhoven heeft de
opdracht gekregen tot het verta
len van het episch dichtwerk
'Gedicht van het einde' van de
Russische dichferes Marina
Tsvetajeva en Marja Wiebes en
Yolanda Bloemen zullen een
bundel essays getiteld 'Nekropo-
hs' van de Russische dichter Vla
dislav Chodasevitsj vertalen.
Met deze opdrachten is een bedrag
van 116.850 gulden gemoeid.
ANTIEKBEURS - In de Grote
Kerk in Den Haag wordt tot 13
februari een kunst- en antiek
beurs gehouden. De beurs is vol
gens de beproefde formule opge
zet: meubels, tapijten, sieraden,
juwelen, zilver, glas en kristal,
tin, porcelijn, aardewerk, beel
den, versieringen, klokken, mu
ziekinstrumenten e.d. Er zal een
aparte afdeling kunst zijn, waar
voornamelijk schilderijen wor
den aangeboden. Er worden ook
pauze-pianoconcerten gegeven.
Veel belangstelling voor documentaire over Robert Bresson
SAN REMO - De 31-jarige zangeres Romina Power, dochter van de reeds vele jaren geleden overleden Ameri
kaanse filmacteur Tyrone Power, heeft alle reden om te lachen. Samen met haar 40-jarige Italiaanse echtge
noot Albano won ze zaterdagavond het songfestival van San Remo. (foto pr>
ROTTERDAM (GPD) - Een van de
charmes van het Rotterdamse
Filmfestival is dat Hollywood in
het programma meestal ook een
plaatsje krijgt. Het gaat natuur
lijk om de beste kanten van het
Hollywoodse filmen te laten
zien. Een paar jaar geleden werd
bijvoorbeeld een retrospectief
vertoond van Nicholas Ray
(„Johnny Guitar"). Dit jaar is er
speciale aandacht voor het werk
door
Paul Bollen
van Joseph L. Mankiewicz, van
wie al geruime tijd met veel suc
ces All About Eve uit 1950 langs
de Nederlandse filmhuizen cir
culeert (dondedag tot en met
zondag in het Leidse Kijkhuis.
Op het festival draaien nu The
Moneypot (1966) en People Will
Talk (1951).
De laatste is heel lang geleden ver
toond en slechts door weinigen
gezien. Waarom mag Joost we
ten. Want People Will Talk is een
perfect gemaakte comedie over
een zonderlinge docent medicij
nen, dokter Praetorius, die de
medische wetenschap dichter bij
de werkelijke noden van de pa
tiënten wil brengen. De invulling
van de rollen is volgens de beste
tradities van Hollywood ge
schied, met Cary Grant in de
hoofdrol. Hij is eigenlijk nooit
zo'n groot mimisch talent ge
weest, maar goede regisseurs als
Mankiewicz weten precies hoe ze
iemands fysieke aantrekkings
kracht op het publiek moeten
uitbuiten.
Cary Grant blijkt geknipt voor de
figuur van dokter Praetorius.
J\\M
FESTIVAL
ROTTERDAM
ook omdat hij de juiste toon weet
te vinden voor de gevatte en
hoogst boeiende dialoog uit het
toneelstuk van Curt Goetz, waar
op de film gebaseerd is.
Het is overigens frappant te zien
hoe in 1951 al een typisch man
nelijke held, met zwaar aange
dikt overwicht op vrouwen, een
buitengewoon vreemde vriend
schap met een man onderhoudt,
die in die .dagen op zijn minst
argwaan moest wekken. Joseph
Mankiewicz (74), zelf aanwezig
op het festival, vertelt dat hij bij
de produktie over die nevenrela
tie van de held wel werd aange
sproken maar geen krimp had
gegeven.
Waarom hij sinds Sleuth (1972)
geen films meer gemaakt had?
Omdat zijn manier van films ma
ken (die hij natuurlijk de enige
juiste vindt) te duur is geworden.
Hij schrijft altijd zelf de scena
rio's, maar ook de dialogen. Om
die zaken door twee verschillen
de personen te laten schrijven
vindt hij onzinnig. Het grondig
repeteren erkent hij ook tot de
ontontbeerlijke voorbereidin
gen. Dat alles kost veel tijd en
dus veel geld.
Een tegenvaller is Eureka, de nieu
we film van Nicholas Roeg, die
zoveel succes heeft gehad met
zijn Don't Look Now Zijn nieu
we film over de tragische levens
gang van een schatrijk geworden
goudzoeker (Gene Hackman) is
lang niet zo'n gave vertelling ge
worden als de vorige, waarin alle
gebeurtenissen rond de persona
ges doortrokken lijken van het
bovennatuurlijke.
Eureka is veel meer een aaneen
schakeling van meestal natura
listisch gefilmd geweld, waar de
surrealistische beelden (heel fan
tastisch, dat wel) als het ware bo
venop gelegd zijn. Rutger Hauer,
in de rol van de schoonzoon van
de machtige rijkaard, blijkt niet
zo'n gelukkige greep te zijn.
De zwarte Amerikaanse film Bro
ther's Wedding van Charles Bur
nett werd gelukkig aangekocht
voor vertoning in Nederland.
Want het is een heel goed ge
maakt, bij tijd en wijle ontroe
rend portret van het leven in een
negerwijk in Los Angeles. Om de
werking van sociale welstands-
verschillen te laten zien koos de
regisseur het verhaal van een
jongen die knel komt te zitten
tussen de middenklasse en de
minst bedeelden, waar de mis
daad gemakkelijk vat op krijgt.
Door de licht-parodische toon
zetting, met name in de dialogen,
ontstaat een betrouwbaar, ge
nuanceerd beeld van het dage
lijks leven in een zwarte gemeen
schap.
Bresson
Veel belangstelling is er op het fes
tival voor de Nederlandse docu
mentaire over de Franse meester
Robert Bresson. Doordat hij als
de grote kunstenaar van het weg
laten gezien wordt, geldt hij als
een moeilijke filmer, hoewel de
basisverhalen meestal niets uit
zonderlijks hebben Bij de pre
mière gisteravond van zijn
nieuwste film, „l'Argent", in het
Luxortheater, waren ruim 700
van de 900 zitplaatsen bezet en er
liep haast niemand weg. Zo kan
dus ook de belangstelling voor
„De Weg naar Bresson" ver
klaard worden.
Jurrien Rood en Leo de Boer noe
men hun documentaire „een ont
dekkingsreis door een ascetische
filmstijl", waarbij ze de bejaarde
meester, die zich niet gemakke
lijk laat benaderen, ook nog aan
het woord hebben gekregen
Bresson ontkende daarbij dat er
een pessimistische moraal in zijn
films zou zitten. „Ik heb alleen
nooit onderwerpen die losstaan
van deze tijd. En als men dan
schoonheid wil scheppen, is het
maar beter deze tijd vooral hel
der onder ogen te zien".
Enkele uitspraken uit de film die
anderen over Bresson gedaan
hebben: Louis Malle: „Voor hem
is alleen zijn manier van filmen
goed. De anderen bestaan ge
woon niet. Zij maken gefotogra
feerd theater" Paul Schrader:
„Hij filmt de gewone dingen van
alle dag. Hij doet dat met voort
durende herhalingen. Toch voel
je dat er iets staat te gebeuren.
Dan, op een kritisch moment, ex
plodeert er iets".
Hoever het werk van Bresson af
staat van de gewone cinema - zelf
noemt hij zijn films cinematogra
fie (het schrijven met bewegende
beelden) - hebben de makers van
de documentaire treffend aange
geven door hun film te doorsnij
den met allerlei beelden van het
mondaine gedoe op het festival
in Cannes De prijsuitreiking m
1983 door Orson Welles aan ui
twee verlegen grootmeesters
Bresson en Tarkovsky li een
haast pijnlijke illustratie van die
kloof
