Gemayel kondigt vredesplan aan Surinaams kabinet: rookgordijn of nieuwe lente? Libanese regering afgetreden Thatcher pleit voor 'Genève' Opnieuw tegenslag voor ruimteveer Verldezingsproces in Nicaragua opgeschort Complot in Ethiopië verijdeld Nieuwe geruchtenstroom rond gezondheid Andropov MAANDAG 6 FEBRUARI 1984 BEIROET (AFP/Rtr) De Libanese president, Amin Gemayel, heeft gisteravond een vredesplan van acht punten aangekondigd, waaronder een hervatting van de conferen tie voor nationale verzoening door alle partijen op maandag 27 februari. Maar Gemayel, die voor de natio nale radio en televisie sprak, kwam niet tegemoet aan de eis van de door Syrië gesteunde op positie om het Libanees-Israëli- sche akkoord van 17 mei vorig jaar over de terugtrekking van Israëlische troepen uit Libanon ongedaan te maken. De Libanese president zei "er geen moment aan te twijfelen dat al len unaniem, onmiddellijk en zonder voorwaarden vooraf, aan deze uitnodiging gehoor zullen geven". De eerste conferentie voor nationa le verzoening kwam van 31 okto ber tot 4 november vorig jaar in Genève bijeen. Gemayels oproep tot hervatting van de conferentie van nationale verzoening in een toespraak van 30 minuten volgt op het aftreden van het kabinet-Wazzan en op een groeiende druk van de pro- Syrische oppositie op de presi dent om af te treden. President Gemayel zei dat hij zou werken aan betere relaties met Syrië. "Alles staat open voor discussie met de oppositie", aldus Ge mayel. Hij wees de eis van Druzen- en sji'i- tische leiders om af te treden van de hand. "Mijn plechtige belofte blijft van kracht. Ik zal niet te rugkomen op mijn belofte het land te bevrijden en de natie te redden". Het acht-punten programma dat Gemayel presenteerde zag er als volgt uit: een politiek hervormingsplan, hervatting van de conferentie van nationale verzoening in Ge nève, het accepteren van het ontslag van de huidige regering, de formatie van een regering 'Illegale steun VS aan defensie in Honduras' TEGUCIGALPA (Reuter) - Ame rikaanse gelden zijn gebruikt voor de bouw van permanente militaire faciliteiten in Honduras zonder toestemming van het congres. Dat hebben assistenten van de Amerikaanse senator Sas- ser gisteren verklaard in de Hon- durese hoofdstad Tegucigalpa. Sasser, die tot de Democratische partij behoort kwam vrijdag in Honduras aan om rapporten van zijn assistenten over de beste ding van gelden te onderzoeken. "Het lijkt erop dat militaire com mandanten in Honduras op aan zienlijke schaal bezig zijn militai re faciliteiten te bouwen, in som mige gevallen zonder goedkeu ring van het Congres", aldus Sas ser in een verklaring. Volgens Sasser, die lid is van een sub commissie van de Senaat terza ke, kan zijn onderzoek verhinde ren dat fondsen worden ver strekt voor de volgende Hondu- rees-Arnerikaanse militaire oefe ningen deze zomer. Functionarissen van het Pentagon hebben gezegd dat er geen plan nen bestaan voor de bouw van permanente faciliteiten in Hon duras. Installaties die zijn ge bouwd waren volgens hen be stemd voor de gezamenlijke oe feningen onder de naam Big Pi ne. Assistenten van Sasser ver klaarden dat de senator alle in stallaties zal bezoeken die tijdens de oefeningen zijn gebouwd om vast te stellen of zij zijn gebruikt voor andere doeleinden, zoals voor steun aan door de VS gefi nancierde rechtse guerrillastrij ders tegen het regime in Nicara gua. De Hondurese regering wenst voortzetting of zelfs vergroting van de Amerikaanse militaire aanwezigheid in het gebied van Puerto Castilla, aan de Atlanti sche kust. Dat heeft de president van Honduras, Roberto Suazo, gisteren verklaard. Het Hondurese staatshoofd kon digde aan dat zijn regering met hulp van de VS een marinebasis wil bouwen in Puerto Castilla, waar Amerikaanse militairen sinds een jaar de leiding hebben over een regionaal militair oplei dingscentrum. De Hondurese president voegde er overigens aan toe dat geen concrete onder handelingen met Washington zijn begonnen over de perma nente vestiging van een Ameri kaanse basis in Honduras. van nationale eenheid, bereid heid om het Libanese leger in te zetten in nieuwe gebieden in Zuid- en Noord-Libanon, on middellijk besprekingen over een compleet staakt-het-vuren, besprekingen met Syrië over toekomstige betrekkingen, en besprekingen over de terugtrek king van Syrische en Israëlische troepen. Over het Libanees-Israëlische ak koord van 17 mei 1983 was hij vaag. Het wordt door de opposi tie beschouwd als een concessie aan Israël omdat het de joodse staat een rol toekent in Zuid-Li- banon. "Dit akkoord was nooit een doel in zich zelf. De bedoe ling was dat het een middel zou zijn tot terugtrekking van troe pen. Maar deze terugtrekkingen - Israëlische en Syrische - wer den niet uitgevoerd, waardoor wij in een dilemma terecht kwa men. Daarom heb ik het niet ge tekend", aldus Gemayel. Hij voegde eraan toe dat "wij se rieus en intensief moeten blijven proberen een formule te vinden waardoor de volledige terugtrek king van het hele Libanese grondgebied wordt gegaran deerd om de soevereiniteit en in tegriteit van Libanon te bewa- JERUZALEM - Duizenden demonstreerden het afgelopen weekeinde tegen de oorlog in Libanon. Ook herdach ten zij het feit dat een jaar geleden een van hun aanhangers bij een granaataanslag werd gedood (foto apk De Britse premier Thatcher deed, tijdens haar bezoek aan Hongarije, boodschappen op de markt. Zij bestelde pepers, paprika's en voor haar man Dennis een pot honing (foto AP). BOEDAPEST (DPA/UPI) - De premier van Engeland, Margaret Thatcher, heeft zich zaterdag bij het slot van haar bezoek van drie dagen aan Hongarije opnieuw uitgesproken voor hervatting van de onderhandelingen tussen de supermogendheden in Genè ve. Op een persconferentie in Boeda pest zei de premier tevens dat het proces van wederzijdse toe nadering noodgedwongen slechts langzaam vordert. Zij CAPE CANAVERAL (AFP) - Een nieuw incident heeft zich giste ren voorgedaan tijdens de vlucht van het Amerikaanse ruimte veer Challenger. Een ballon die door de astronauten werd opge laten, klapte, waardoor de bemanning een belangrijke oefening in de ruimte moest afgelasten. "Het ziet ernaar uit dat de ballon is ontploft", aldus de missiespe cialist McCandless in het controlecentrum. Eenmaal losgelaten had de ballon opgeblazen moeten worden door middel van een gaspatroon. Hierdoor zou het ruimteveer in staat zijn gesteld oefeningen uit te voeren in de ruimte met de "ruimtebrom mers". De Indonesische regering heeft inmiddels toestemming gegeven voor de lancering van de kunstmaan "Palapa-B-2" aan boord van de Challenger. Dat zou vandaag gebeuren, twee dagen later dan de bedoeling was. De lancering van de Palapa-B-2 werd uitgesteld na het "kwijtra ken" van een eerste kunstmaan, de Westar-6, die vrijdag vanuit de Challenger in een baan om de aarde werd gebracht. Dertien kinderen omgekomen bij 2 branden in de VS NEW YORK (DPA) - Bij twee branden zijn zaterdag in de Ver enigde Staten in totaal 13 kinde ren om het leven gekomen. Ne gen kinderen, in de leeftijd van 14 maanden tot tien jaar, stikten in de dikke rook nadat in een wo ning in Tacomba, in de staat Washington, brand was uitgebro ken. Zeven kinderen konden zich in veiligheid brengen. In Albany, Georgia, kwamen vier kinderen om bij een brand die hun woning in as legde. Ook hier de kinderen alleen thuis. Veel doden door geweld in Peru LIMA (UPI) - Door het gewapen de geweld in Peru zijn in ruim drie jaar tijd 2585 mensen ge dood en is voor ongeveer 70 mil joen dollar schade aangericht. Volgens de resultaten van een on derzoek, dat zaterdag werd gepu bliceerd in plaatselijke kranten heeft de extreemlinkse guerrilla- groepering Sendero Luminoso (Lichtend Pad) 855 regerings functionarissen, politie-agenten soldaten en indiaanse boeren ge dood. In dezelfde periode wer den 1730 vermeende guerrilla strijders gedood, aldus het rap port. achtte het moment nog niet ge komen voor een topontmoeting tussen de leiders van de Verenig de Staten en de Sowjet-Unie. Haar besprekingen gedurende haar eerste bezoek aan een com munistisch land beschreef That cher als "open, constructief en waardevol". Zij zei dat bij de contacten beide partijen zich hadden uitgesproken ten gunste van hervatting van het wapenbe- heersingsoverleg. MEXICO - De verkiezingen die in 1985 in Nicaragua moeten wor den gehouden, worden mogelijk uitgesteld vanwege militaire aan vallen vanuit Honduras. Hoewel junta-leider Daniel Ortega zater dag verklaarde dat ondanks de jongste militaire incidenten - twee luchtbombardementen eind vorig week - de democrati- door Rob Sprenkels sering voorlopig nog zijn gewone gang zou gaan, is er binnen de als geimproviseerd parlement func tionerende staatsraad besloten de verkiezingskalender op te schorten „totdat de agressies van de Verenigde Staten tegen Nica- raguaans grondgebied worden gestaakt". Morgen had de staatsraad het door het Sandinistische front voorge stelde verkiezingsproject moe ten gaan bespreken. De verkie zingscommissie, die de bespre kingen had moeten coördineren, heeft nu echter besloten de dis cussies uit te stellen omdat het verkiezingsproces in Nicaragua niet gescheiden kan worden ge zien van „de gebeurtenissen in de Middenamerikaanse regio en de militaire agressies tegen Nica ragua die door de Verenigde Sta ten worden geleid en vanuit Honduras worden uitgevoerd" aldus het communiqué van de Volgens het verkie zingsproject van het Sandinisti sche bevrijdingsfront moeten er in februari 1985 verkiezingen worden gehouden voor een pre sident, een vice-president en een parlement met 90 vertegenwoor digers. Eind vorige week pleegden zes vanuit Honduras afkomstige vliegtuigen twee luchtbombar dementen tegen posities van het sandinistische leger. Bij die aan vallen kwamen drie Nicara guaanse soldaten en één sandi nistische militieman om het le ven. Managua riep onmiddellijk de Veiligheidsraad van de Ver enigde Naties bijeen en stelde daar Washington en Honduras verantwoordelijk voor de bom bardementen. In de Hondurese hoofdstad Tegu cigalpa werd ondertussen de ver antwoordelijkheid voor de acties genomen door de vanuit Hondu ras opererende FDN, een door de Amerikaanse CIA gesteunde or ganisatie van volgelingen van wijlen dictator Somoza. De san dinistische leider Daniel Ortega beweerde dat de bombardemen ten waren bedoeld om een oorlog tussen Nicaragua en Honduras te provoceren. ADDIS ABEBA (Reuter/UPI) - De Ethiopische autoriteiten heb ben 17 leden van een tegen de re gering gerichte groep gearres teerd onder wie drie kolonels en een majoor. In een regeringsverklaring staat dat het ging om samenzweerders en 'feodale restanten' van de zo geheten Ethiopische Volks-de- mocratische Alliantie die tot doel had de Marxistische revolutie te smoren en landsgeheimen in handen te spelen van imperialis tische agenten. Naar verluidt is de Ethiopische re gering in januari een grote opera tie begonnen waarbij tientallen mensen zijn aangehouden, voor het merendeel mensen die in de provincie Tigre geboren zijn. De ze provincie is een haard van ge wapend verzet tegen de linkse militairen die wijlen Haile Selas sie in 1974 van zijn keizerlijke troon stootten. Volgens Somalië heeft de Ethiopi sche luchtmacht zaterdag op nieuw doelen in Somalisch grensgebied gebombardeerd. De aanval op twee dorpen bij de plaats Boroma kostte twee men sen het leven en er vielen zes ge wonden. Er werden verder ruim 20 gebouwen vernietigd, aldus een in Kenia opgevangen uitzen ding van de Somalische radio. Ethiopische vliegtuigen bestook ten vorige week maandag al doe len in hetzelfde gebied waarbij 65 mensen omkwamen en ruim 100 werden gewond. Volgens Westerse diplomaten die in Bo roma, dat op acht km van de grens met Ethiopië ligt, waren geweest is de plaats vrijwel met de grond gelijkgemaakt. MOSKOU (Rtr/AFP) - De gezond heidstoestand van Sowjet-leider Joeri Andropov staat in Westerse kringen in Moskou opnieuw cen traal nadat zaterdag op het laat ste moment de reis van minister van defensie maarschalk Oesti- nov naar India werd afgezegd. Gespeculeerd wordt dat onvoor ziene binnenlandse ontwikkelin gen de reis onmogelijk hebben gemaakt. Slechts 48 uur voor zijn voorgeno men vertrek naar New Delhi van daag werd het bezoek van Oesti- nov afgezegd. Het officiële Sow- jet-persbureau Tass beperkte zich tot de mededeling dat het bezoek "met wederzijds goed vinden voor enige tijd" is uitge steld. Volgens het Indiase minis terie van defensie is het gebeurd op verzoek van Oestinov zelf en een hoge functionaris in New Delhi zei dat Moskou Oestinovs interne beslommeringen had aangevoerd als reden voor het uitstel. De 75-jarige Oestinov is één van de vooraanstaandste leden van het politburo en veel belangrijke Westerse waarnemers geloven dat hij het afgelopen half jaar be last is met de dagelijkse leiding sinds de ziekte van Andropov Officieel is niet veel bekend over de gezondheidstoestand van de Sowjet-leider. Algemeen wordt aangenomen dat hij problemen met de nieren heeft hetgeen twee weken gele den werd bevestigd door de hoofdredacteur van de Prawda die echter niet in bijzonderheden trad. In Moskou waren geen tekenen die wezen op ongewone ontwikke lingen. "Maar wanneer er al zo lang niets wordt gezegd over de toestand van de leider hebben de mensen de neiging bij het minste geringste zenuwachtig te wor den", aldus een Westerse diplo maat. Niet helemaal uitgesloten wordt dat Oestinov zelf ziek is geworden en daarom de reis moest worden uitgesteld. De mi nister is in het verleden al ver schillende keren afwezig ge weest door ziekte. De afgelasting van het bezoek is volgens de waarnemers in elk ge val niet veroorzaakt door politie ke redenen. De Sowjet-pers laat zich altijd zeer lovend uit over India en Moskou hechtte groot belang aan Oestinovs reis, die tot doel had de banden met New Delhi aan te halen, met name op militair terrein. Deze feiten op zich maken het uitstel van de reis des te opmerkelijker en blijken voer voor speculaties. KAPING - Een Braziliaans ver keersvliegtuig dat op een bin nenlandse vlucht werd gekaapt, is zatermiddag na een tussenlan ding in Paramaribo geland op Cuba. Alle inzittenden en be manningsleden zijn ongedeerd gebleven. Het vliegtuig werd zaterdagoch tend op een binnenlandse vlucht gekaapt. De val van het militaire regime van Desi Bouterse leek nog geen drie weken geleden nabij. Stakende arbeiders in de voor de Surinaamse economie zo vi tale bauxietindustrie, met hen sympathiserende werknemers in het bank- en verzekerings wezen plus actievoerende stu denten en scholieren leken Bouterse slechts de keus te la ten om óf naar de kazerne te rug te keren óf met geweld een confrontatie aan te gaan, ten einde zijn machtspositie te handhaven. Het ziet er even wel naar uit dat de ondoor grondelijke Surinaamse mach thebber erin geslaagd is op- door Ruud de Wit nieuw een uitweg te vinden voor een dreigend schaakmat. Niet in het minst door het gebrek aan organisatie en het binnen lands verzet wist hij de reeds vijf weken stakende bauxietar- beiders terug naar de bedrij ven te krijgen nadat hij al eer der de voor de meeste Surina- mers onaanvaardbare rege- ring-Alibux naar huis had ge stuurd, omdat deze, zoals Bou terse zei, onvergeeflijke fouten zou hebben gemaakt. En met de capitulatie van de bauxiet- arbeiders verdween ook de an gel uit de overige verzetsacties. Vrijdagmiddag is dan in Parama ribo een interim-regering geïn stalleerd. De militaire leiding is akkoord gegaan met de voor waarden die door de vier vak centrales, te weten de Moeder- bond, C'47, PWO en CLO, evenals de twee werkgeversor ganisaties de ASFA en de SVB zijn gesteld voor medewerking aan dit crisiskabinet. Onder leiding van de leraar pedagogie en Engels Wim Udenhout (39), krijgt het interim-kabinet ge durende vier tot zes maanden de tijd „duurzame democrati sche structuren tot stand te brengen in gemeen overleg met het militair gezag, de vak beweging en het bedrijfsle ven". Ook moet dit kabinet „de voorwaarden vaststellen en adequate mogelijkheden scheppen om de sociale, eco nomische en financiële proble men van Suriname binnen een redelijke termijn op te lossen-" Concrete eisen die zowel door de vakbeweging als de werkge vers de afgelopen weken zijn gesteld en die voortborduren op de eisen van de 'wilde' sta kers in de bauxietsector, zoals een nieuwe grondwet, ophef fing van de noodtoestand, op heffing van de perscensuur en herstel van de relatie met Ne derland zijn als zodanig niet opgenomen in het decreet dat de basis moet vormen van dit interim-kabinet. Maar aange nomen mag worden dat ze wel degelijk een rol kunnen gaan spelen in het beleid van Uden hout en zijn uitgedunde re- geerploeg. Er zijn nu al mensen te vinden die de vorming van dit kabinet net begin van een Surinaamse lente zien. Udenhout zeifis een tamelijk onbesproken figuur in de Surinaamse politiek. Ook al was hij reeds adviseur van onderwijsminister Venetiaan in het laatste kabinet-Arron. Hoewel hij het afgelopen jaar een van de nauwste adviseurs van Bouterse was en deze ook vergezelde op zijn reizen naar Nieuw Delhi en Amerika, blijkt hij voor de vakbeweging en het bedrijfsleven aanvaard baarder te zijn dan andere eventuele kandidaten voor het minister-presidentschap, na melijk de ex-ministers Naaren dorp en Tjon Kie Sim. Feit is dat Udenhouts kabinet over een bredere basis be schikt dan de laatste twee rege ringen die op gezag van Bou terse waren geinstalleerd. De uitgesproken steun van de vakbeweging en het bedrijfsle ven biedt immers meer per spectief dan de opportunisti sche regeerploeg van ex-minis- ter-president Neijhorst en de aan de kleine linkse partijen de PALU en SVB vastgeklonken ex-regering-Alibux. Deze bre de steun heeft de discussie over de hervatting van de Ne derlandse ontwikkelingsgel den opnieuw doen ontbran den. Maar voorlopig lijkt er voor de Nederlandse politiek weinig redenen te zijn om de opschorting van de Nederland se ontwikkelingsgelden in te trekken. De argwaan van de Nederlandse politici ten opzichte van deze nieuwe zet van Bouterse is be grijpelijk. Wie de onduidelijke en opportunistische zigzag- koers van de Surinaamse le gerleider in de nu bijna vier jaar durende zogenaamde Su rinaamse revolutie overziet, moet toch minstens ernstige twijfel hebben over de stabili teit van de nieuwe regering. Het kan met worden ontkend dat de afgelopen weken meer dan in het laatste jaar mogelijk wat andersluidende en ook kri tische geluiden in Suriname verwoord konden worden. Ook de voorzichtige wijze waarop Bouterse is opgetreden tegen de bauxietstakers wijst in de richting van een meer realistische kijk van zijn kant op de feitelijke situatie in Suri- Het lijkt tot Bouterse te zijn doorgedrongen dat zijn revolu tie op weinig steun van de be volking hoeft te rekenen en dat hij niet meer kan volstaan met de weinig onderbouwde frase dat het leger het draagvlak vormt van wat het Surinaamse volk feitelijk wil. Toch is er nog altijd veel meer reden aan te nemen dat Bouterse deze met gematigd aangeduide re- geerploeg-Udenhout slechts heeft geaccepteerd omdat hij geen enkele kant meer opkan. De via Nederland bekend ge worden eisen van de werkge versorganisaties en de vakbon den konden slechts worden ge ventileerd omdat Suriname economisch, sociaal en finan cieel op een dieptepunt is ge raakt. Het is het bekende liedje van el ke militaire dictatuur die er eerst een puinhoop van maakt om vervolgens te trachten toch nog het gezicht te redden. Ar gentinië en Peru zijn daar uit nemende voorbeelden van. Daar komt nog bij dat uit de samenstelling van de nieuwe regering niet echt blijkt dat de militaire leiding zijn greep op het regeringsbeleid heeft ver slapt. Van de negen ministers in het kabinet-Udenhout zijn er immers vijf kandidaten van het leger. Men kan zich afvragen, waarom de vakbeweging en het be drijfsleven in Suriname nu zijn ingesprongen om met Bouter se samen de terugkeer naar een eventuele democratie aan te vangen en het land te redden van een bankroet. Het begrij- pelijkst is de reden van het be drijfsleven. Gedurende de hele Surinaamse revolutie en voor al na het verdwijnen van Henk Chin A Sen uit het politieke machtsveld heeft het zich bui ten de discussies en dus ook buiten de verantwoordelijkhe den gehouden. Maar ook het bedrijfsleven heeft de gevolgen van het stopzetten van de Nederlandse ontwikke lingshulp en de ineenstorting van de Surinaamse economie aan den lijve ondervonden. Dat het niet gebruik probeert te maken van de klem, waarin Bouterse zich heeft gemanoeu vreerd, is zeker niet verbazing wekkend, te meer omdat het ook in het bedrijfsleven ge wenste vertrek van Bouterse in de praktijk moeilijker te reali seren is dan in het verleden wel werd gedacht. Bij de bereidheid van de vakbe weging om in de regenng- Udenhout zitting te nemen, kunnen grote vraagtekens worden gezet. De vijf weken durende stakingen van de bau- xietarbeiders, die juist vak bondsleider Fred Derby weg hoonden als vazal van Bouter se, hebben aangegeven hoe zeer het vertrouwen van de ar beiders in de georganiseerde vakbeweging heeft geleden. Dat geldt, hoewel in veel min dere mate, ook voor de andere grote vakbond, de Moeder- bond, waarvan de top óf ver moord is, óf weggevlucht in de dagen van 8 december 1982. Het is niet moeilijk te vermoe den, dat juist het gebrek aan vertrouwen van de Surinaam se arbeider in zijn vakbewe ging nu wat meer basis moet krijgen. Vooral Derby heeft zich de afgelopen weken sterk gemaakt om het vertrouwen van deze arbeiders terug te winnen door publiekelijk de militairen het hoofd te bieden met eisen als terugkeer naar de democratie en het herstel van de relatie met Nederland. Feitelijk is er met de installatie van de regering-Udenhout niet zoveel veranderd. Ook de vori ge kabinetten hebben in hun regeringsverklaring een toe zegging gedaan over nieuwe democratische structuren en het herstel van mensenrech ten. Maar districtsraden, volks comités, het Revolutionair Front en de Stanvaste Bewe ging bleken steeds doodgebo ren kindjes. Surinamers hier en daar geloven het allemaal wel en willen eerst concrete daden zien. Het is dus alleszins verstandig van de Nederlandse politiek voorlopig af te wach ten, of de nieuwe regering niet een rookgordijn is dat slechts tot doel heeft met behulp van de Nederlandse ontwikke lingsgelden het land te redden van een sociaal en economisch bankroet.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1984 | | pagina 7