'Gebeurt er niets,
dan moet de zaak
over vijf jaar plat'
Verkrachter gepakt
na mislukte poging
Nieuwe actie vrouwen
tegen seksueel geweld
Herbestrating Vlinders
Bewoners Lage Morsweg e.o. wachten met spanning op beslissing over renovatie
LEIDEN - Renovatie betekent volgens het woordenboek 'de dikke' Van Dale het ver
nieuwen, herstellen of verbeteren van woningen. Renovatie betekent volgens veel Lei-
denaren een hoop ellende. Veroorzaakt door een chronisch gebrek aan medezeggen
schap van de bewoners en onduidelijkheid over de gevolgen voor de huur. Steeds vaker
zijn geluiden te beluisteren, dat de weerstand tegen renovatie bij bewoners toeneemt.
De fouten uit het verleden en - heel recent - bij de flats aan de Willem de Zwijgerlaan
zullen daar zeker toe hebben bijgedragen.
Een heel ander verhaal vertelt de
bewonerscommissie Lage Mors
weg. De leden van de commissie
zijn juist goed te spreken over de
voorbereiding van de renovatie
van hun huizen. Het gaat om
ruim honderd woningen aan de
Lage Morsweg, Morslaan en
Damlaan. Het zijn boven- en be
nedenhuizen (zogeheten duplex-
woningen) die enkele jaren na de
oorlog, in 1951, werden ge
bouwd.
Aanvankelijk, in 1981, hadden ook
zij het gevoel dat hun een kant en
klaar plan door de architect en
woningbouwvereniging De
Tuinstadwijk werd opgedron
gen. Een duur plan, dat van de
bewoners, een enkeling uitge
zonderd, niet werd gewenst. Bij
gebrek aan instemming door de
bewoners ging het plan de prul
lenbak in. De bewonerscommis
sie besloot in juni vorig jaar een
enquête te houden. Uit die en
quête moest blijken wat de wen
sen waren die er bij de mensen
zelf leefden.
Het beeld dat uit die enquête naar
voren kwam, was nogal geva
rieerd. Een aantal bewoners wil
de per sé verhuizen. Vijftien an
deren wilden dat de boven- en
benedenwoning werden samen
gevoegd tot één eensgezinswo
ning, verheeld zoals dat heet. Bij
door
Leo Maat
de overigen liepen de wensen
uiteen van een volledige renova
tie, een beperkte renovatie of al
leen het verhelpen van achter
stallig onderhoud. De bewoners
commissie schakelde hierbij
stadsvernieuwingsconsulent
Kees Walle van de Stichting Wel
zijn en technisch adviseur Leo
ter Haar in.
Gevarieerd
Uit de enquête werd geconclu
deerd dat een volledige renovatie
van alle woningen uitgesloten
was. Een plan dat alles over één
kam zou scheren was onuitvoer
baar, gezien de uiteenlopende
wensen. Er moest dus een geva
rieerd plan ontwikkeld worden,
zodat aan de wensen tegemoet
gekomen kon worden. Voorzitter
Herman Metselaar van de bewo
nerscommissie bracht dit op 14
september 1983 in een gesprek
met het bestuur van de woning
bouwvereniging naar voren. Ie
dereen was enthousiast. Archi
tect Westgeest van het Wasse-
naarse architectenbureau NBR
zei verheugd te zijn dat er weer
wat schot in de zaak kwam. Ge
meente-ambtenaar Van Leeu
wen van de afdeling volkshuis
vesting zei positief te staan te
genover een plan met varianten
en bestuurslid Van Ginkel van
Tuinstadwijk sloot zich daarbij
aan. Hij hoopte dat het plan snel
van de grond zou komen.
Twee maanden later kwam het ge
zelschap weer in vergadering bij
een. Inmiddels had technisch be
wonersadviseur Ter Haar in een
drachtige samenwerking met de
architect en de gemeente plan
nen ontwikkeld. Op maat gesne
den plannen, die voor de bewo
ners een soort keuzepakket bie
den. Wel of geen centrale verwar
ming. Wel of geen nieuwe zolder
Maar voordat de keuze door de
bewoners daadwerkelijk ge
maakt kon worden, rees een pro
bleem: de gemiddelde kosten
van de renovatie zouden onge
veer 41.000 gulden per woning
bedragen. Het ministerie van
volkshuisvesting heeft Leiden
echter opgedragen om gemid
deld niet meer dan 30.000 gulden
per woning uit te geven. Maar er
was nog een tweede probleem:
de gemeenteraad staat over het
algemeen afwijzend tegenover
het verhelen van woningen. De
behoefte aan kleine woningen
zou in Leiden te groot zijn. De
Mogen boven- en benedenwoningen aan de Morslaan, Lage Morsweg en de Damlaan eventueel worden samen
gevoegd? Dat is een van de vraagpunten bij dit renovatieproject. Op de foto: de hoek van de Morslaan en de
Lage Morsweg. (foto Holvaso
vergadering besloot deze proble-
men voor te leggen aan wethou
der Tesselaar van volkshuisves
ting. Gemeente-ambtenaar Ade-
ma, die in de plaats was geko
men van Van Leeuwen, zegde
toe om zeer snel een gesprek met
de wethouder te arrangeren. In
een brief van 28 november
schreef de bewonerscommissie:
"Graag zouden wij zo snel moge
lijk het thans ontwikkelde plan
aan de bewoners van het com
plex voorleggen. Dit heeft echter
geen zin zolang er geen enkele
garantie is dat - voor wat betreft
de financiële aspecten - het plan
haalbaar is. Om die reden willen
wij graag met u van gedachten
wisselen".
Onzekerheid
Een uitnodiging voor een gesprek
liet lang op zich wachten. Met als
gevolg dat de onzekerheid en on
rust onder de veelal bejaarde be
woners toenam. Op dinsdag 14
februari is het echter zover. De
bewonerscommissie wacht met
spanning de beslissing van de
wethouder af. Zelf ziet zij wel
mogelijkheden om de financiële
problemen te overkomen. De
woningbouwvereniging be
schikt immers over een flink
fonds, de zogenaamde 'verheel-
pot', waaraan de bewoners jaren
lang hebben betaald. Als een
deel van de renovatie hieruit be
taald mag worden, dan lijkt niets
de renovatie meer in de weg te
staan. Het project staat al op het
gemeentelijk renovatie-program
ma voor 1984.
Het liefst ziet de bewonerscommis
sie dat er een proefwoning komt,
zodat de bewoners met eigen
ogen kunnen bekijken wat de
voorgestelde verbeteringen in
houden. Dat is duidelijker dan
het aflezen van een plattegrond.
Een "zware wens" van de com
missie is ook, dat er renovatie-
contracten worden opgesteld.
Onenigheid over de hoogte van
de huur, zoals in de Willem de
Zwijgerlaan-affaire het geval is,
zou daarmee worden vermeden.
Ook zouden de uit te voeren
werkzaamheden duidelijk in dat
contract moeten zijn omschre-
Uniek
Morslaan-bewoner Erades, waar
nemend secretaris van de com
missie, is doordrongen van de
noodzaak van de renovatie. "Als
er niets gebeurt, dan kan over
vijf jaar de bulldozer komen,
want dan moet de hele zaak
plat". De bewoners zullen, als
het gesprek op de veertiende
naar wens verloopt, binnenkort
hun keuze kunnen maken. Wel
zijnswerker Walle noemt dit re
novatie-project een voor Leiden
uniek gebeuren op het gebied
van de inspraak: "Dat de bewo
ners zelf in samenwerking met
de technisch bewonersadviseur
plannen hebben ontwikkeld en
met toestemming van de ge
meente en de woningbouwver
eniging een gevarieerde keuze
mogelijkheid hebben geschapen,
dat is in Leiden nooit eerder ver
toond".
Verdachten
van overval
pompbediende
aangehouden
LEIDEN - De politie heeft drie Lei-
denaren opgepakt die er van
worden verdacht donderdag
avond een overval te hebben ge
pleegd op een benzinestation aan
de Hoge Rijndijk in Leiden.
Bij de overval werd de 33-jarige
pompbediende onder bedreiging
van een mes gedwongen enkele
honderden guldens uit de kassa
te halen. Ook namen de twee
overvallers nog een hoeveelheid
shag mee. Daarna gingen zij er in
gereedstaande personenauto
vandoor.
Naar aanleiding van gegevens over
de personnenauto en het signale
ment dat de pomppediende van
de overvallers had kunnen geven
heeft de politie een 23-jarige, een
32-jarige en een 34-jarige Leide-
naar aangehouden die er van
worden verdacht de overval te
hebben gepleegd. Het is niet de
eerste keer dat het drietal met de
politie in aanraking komt.
Scholen houden
onderwij smarkt
LEIDEN - De kleuterschool Prin
ses Juliana en de lagere school
Prinses Irene houden woensdag
een grote onderwijsmarkt aan de
Stadhouderslaan 1B. Op de in
formatiemarkt kunnen ouders
en hun kinderen bijvoorbeeld
een tentoonstelling van onder
wijsmiddelen en materialen be
zichtigen. Ook is er een fotore
portage van het dagelijks leven
op school, een diavoorstelling
'Kinderen aan 't werk', een ten
toonstelling van werkstukken
van kinderen en een doorlopen
de filmvoorstelling, Alle veertien
leerkrachten van de kleuter
school en lagere school zijn aan
wezig om verdere informatie te
geven.
De onderwijsmarkt wordt woens
dag om vier uur geopend en
duurt tot acht uur 's avonds.
Publiek kijkt
ogen uit in
gerestaureerd
9Gulden Vlies
LEIDEN - Veel belangstelling,
vooral van oudere Leidenaars,
voor de 'open dag' in het geres
taureerde 'Gulden Vlies' aan de
Breestraat. Afgelopen vrijdag
werd het gebouw met de lange
geschiedenis geopend en een
dag later konden geïnteresseer
den kennisnemen van het ge
meentelijk vergadercentrum dat
tevens onderdak biedt aan de ge
meentelijke accountantsdienst.
Verantwoordelijk architect voor de
restauratie, Bob C. van Beek was
zaterdag aanwezig om in het kort
iets te vertellen over de geschie
denis van het monumentale
pand en het opknappen ervan.
Het Gulden Vlies dateert nog
van voor het beleg. Cornelis
Speelman werd in de achttiende
eeuw eigenaar en voegde de twee
oorspronkelijk afzonderlijke
panden samen. Tot het begin van
de twintgste eeuw heeft het pand
als woonhuis dienst gedaan. Van
Beek wist niet wie de laatste be
woners waren geweest, maar zijn
voornamelijk bejaarde gehoor
maakte hem snel wijzer: de fami
lie Driessen die in de textiel had
gezeten.
Na de stadhuisbrand zat gemeente
werken tijdelijk in het Gulden
Vlies, vervolgens werd het een
Architect Van Beek geeft in Het Gulden Vlies uitleg aan de overwegend oudere belangstellenden.
restaurant (daar dankt het zijn
naam aan) en ook jongerenver
eniging Augustinus (toen nog al
leen voor studenten) was er een
tijdje in gehuisvest. Na een pe
riode van leegstand werd het ge
kraakt, waarop de gemeente be
sloot tot de huidige bestemming.
"Kosten noch moeite zijn ge
spaard", karakteriseerde Van
Beek de restauratie. Meer dan
twee miljoen om precies te zijn.
Voormalige leden van Augusti
nus keken zaterdag dan ook hun
ogen uit. Zij kenden het Gulden
Vlies als een donker en nogal
vervuild hol. Alleen de houten
borden met namenlijsten langs
de trap herinneren nog uit die
tijd. Verder is het pand omge
toverd in een licht en eigentijds
onderkomen. Pronkstukken zijn
de oudste kelder en de twee ver
gaderzalen en de WD-fractieka-
mer op de begane grond.
Invaliden
Namens de invaliden wilde Voor
schotenaar Kuyt weten in hoe
verre bij de restauratie met hun
handicap rekening was gehou
den. De werkgroepen van slecht
zienden en hardhorenden zullen
in de toekomst ook gebruik ma
ken van de vergaderruimte aan
de Breestraat. Van Beek kon
hem slechts gedeeltelijk tege
moet komen. Wel was de straat
voor de ingang opgehoogd, wa
ren er een lift en invalidetoilet
aangebracht, maar ontbrak een
ringleiding voor slechthorenden.
Dat stelde Kuyt zeer teleur. "Niet
alleen voor die vergaderingen
van onze werkgroepen, maar ook
bij hoorzittingen. Veel van wat
gezegd wordt, ontgaat die men
sen zonder zo'n leiding. De archi
tect zegt nu dat-ie er niets van
weet, maar we hebben het toch
wel degelijk als wens ingebracht.
Ik moet er wel gelijk bij zeggen
dat we voor de rest heel tevreden
zijn over de samenwerking met
de gemeente".
Voeding
In De Helianth, Herenstraat 5c,
houdt Sjoukje Rijpstra dins
dagavond een lezing over voe
ding. Zij trekt een vergelijking
tussen een gevarieerde granen-
rijke voeding en een aardap-
pelrijke voeding. Aanvang
kwart over acht. Ook is er deze
avond gelegenheid tot inschrij
ving voor de kook- en voedings
cursus, die vijf avonden omvat
en 14 februari begint. Inlich
tingen hierovertel. 141513.
EHBO
De begincursus EHBO van de af
deling Leiden van de Kath.
Nat. Bond voor EHBO, 'Peerke
Donders', die dinsdag zou be
ginnen, is verplaatst naar aan
staande donderdag.
Tekencursus
In buurthuis Groenoord, Pas-
teurstraat 23, begint woeiis-
dagochtend een tekencursus,
van half tien tot half twaalf.
LEIDEN - De Leidse politie heeft
een 18-jarige jongeman opgepakt
die bekend heeft in de nacht van
donderdag op vrijdag een 18-ja-
rig meisje uit Leiden in een pqr-
tiek aan de Nieuwe Rijn te heb
ben verkracht.
De jongeman kon worden opge
spoord nadat hij zondagochtend
omstreeks half zes een 30-jarige
Leidse vrouw op de Hogewoerd
bedreigde en haar dwong in de
richting van de Garenmarkt te
lopen. De vrouw zag op een gege
ven moment kans om weg te ko
men en is naar het politiebureau
aan de Zonneveldstraat gerend.
Twee gewaarschuwde agenten
konden de jongeman even later
aanhouden op de Hooigracht.
De Leidse jongen heeft inmiddels
bekend, vorige week, het 18-jari-
ge meisje op de Nieuwe Rijn te
hebben verkracht en even tevo
ren ook nog een poging tot ver
krachting van een 20-jarige
vrouw te hebben ondernomen.
De jongeman heeft verder be
kend in december een jonge
vrouw onder bedreiging van een
mes te hebben verkracht op haar
kamer in het Pelikaanhof. Moge
lijk heeft de Leidenaar meer ver
krachtingen of pogingen daartoe
op zijn geweten. Het onderzoek
daar naar duurt nog voort. De
Leidse politie verzoekt vrouwen
die zijn lastig gevallen en daar
van geen aangifte hebben ge
daan dit alsnog te doen. De jon
geman is in verzekerde bewaring
gesteld.
ADVERTENTIE
Vinsdog 7.n Mxnsdag 6/2
GESNEDEN QO
KOOL s&s? sao* c?y
Siflvmw 259
4sCuks c/«
\JOU€ HQ
YOGHURT I.™
Bij dit openbaar toilet gaven de actievoerende i
gemoedstoestand.
LEIDEN - De Digros-parkeerga-
rage aan de Langegracht nadert
haar voltooiing. De gewenste vijf
verdiepingen zijn inmiddels be
reikt. Eind februari, begin maart
zal deze eerste parkeergarage
van Leiden worden geopend en
dan plaats bieden aan ruim drie
honderd auto's.
Met de bouw van de garage is mei
vorig jaar begonnen. J. van den
Broek, directeur van de super-
Parkeergarage
is bijna klaar
marktketen, verwachtte toen
nog dat voor het eind van '83 de
eerste auto de garage in zou kun
nen. Dat is dus iets later gewor
den. Digros draagt zelf zorg voor
de exploitatie van de parkeerga
rage.
De parkeergarage zal dag en nacht
open zijn. Omwonenden kunnen
er dus ook gebruik van maken,
alleen dienen zij dan wel weer 's
morgens plaats te maken. Behal
ve klanten van de Digros mogen
ook andere automobilisten ge
bruik maken van deze parkeer
gelegenheid. De eerste tijd is het
parkeren gratis. (foto Holvast)
LEIDEN - De 'Vlinders', een aantal straten in de Merenwijk, worden
herbestraat. De gemeente is vandaag met dit karwei begonnen. Het
wegdek verkeert in slechte staat; het is in de afgelopen acht jaar op vele
plaatsen verzakt, soms wel twintig centimeter. Daarom worden de stra
ten eerst opgehoogd.
Alls eerste is de Hermelijnvlinder aan de beurt; vervolgens de Argusvlin
der, Heidevlinder, Lepentakvlinder, Distelvlinder enz. Per straat duren
de werkzaamheden ongeveer twee weken, zo verwacht de gemeente.
LEIDEN - Anonieme
hebben vannacht opnieuw acties
uitgevoerd in het gebied tussen
station en Vondellaan. Zij eisen
van politie en gemeente dat
maatregelen worden genomen
die seksueel geweld m dit gebied
tegengaan. Anderhalf jaar gele
den hebben zij daar via een actie
al eens op gewezen.
De groep vrouwen verlangt onder
meer dat politie er regelmatig
post (niet in auto's), dat het uri
noir wordt verwijderd, dat het
donkere paadje verdwijnt en dat
bij de tunnel in de richting van
de Menkenhal een nieuw fiets
pad langs de rijweg wordt aange
legd.
Om hun eisen ten aanzien van het
urinoir kracht bij te zetten heb
ben zij het met ontlasting volge
stort. "De vrouwen zijn dit
strontzat en laten dit letterlijk
blijken", aldus een schrijven van
de vrouwen. Bovendien zijn de
struiken voor het donkere paadje
gesnoeid en zijn er affiches opge
hangen. De vrouwen hopen dat
de gemeente door deze actie
"daadwerkelijk iets gaat doen
aan het probleem dat vrouwen
niet veilig over straat kunnen lo
pen zonder te worden lastig ge
vallen door r
Leidenaar
verongelukt
DONGERADEEL/LEIDEN (ANP)
- De 49-jarige H.L. Koet uit Lei
den is zaterdagmiddag in Donge-
radeel bij een verkeersongeluk
om het leven gekomen. Volgens
de politie verleende het slachtof
fer op de kruising met de provin-
cialeweg geen voorrang aan de
bestuurder van een personenau
to. Het slachtoffer overleed later
in het ziekenhuis aan zijn ver
wondingen.
