Geen hervatting steun voor nieuw Surinaams kabinet Bestand Beiroet tot driemaal toe geschonden Ook Suriname en Indonesië op mensenrechten getoetst Reagan vraagt fiat voor verdubbeling steun M.-Amerika 'The Day After' in Japan: in schaduw van Hiroshima Nog geen kandidaten Eenmalige uitkering voor zelfstandigen... ECIZ '82 ZATERDAG 4 FEBRUARI 1984 DEN HAAG/PARAMARIBO (ANP) - De beëdiging van het nieuwe interim-kabinet in Suriname zal vooralsnog niet bijdragen aan de hervatting van de ontwikkelingssamen werking met dat land. Minister Schoo van ontwikkelingssamenwerking liet eerder deze week al weten dat eerst de democratie en de rechtsorde in Suriname hersteld moeten worden. Zij bevestigde gisteren haar eerde re uitspraak dat het haar uiterst - onwaarschijnlijk lijkt dat dit kan gebeuren zolang Bouterse aan de macht is. Ook premier Lubbers zei gisteravond voor de NOS-ra- dio dat er op dit moment nog geen sprake kan zijn van hervat ting van Nederlandse hulp aan Suriname. Wel noemde hij de beëdiging van de nieuwe Suri naamse regering "een ontwikke ling ten goede". Woordvoerders van de grote partij en zien eveneens geen aanleiding tot hervatting van de Nederland se steun aan Suriname. Het interim-kabinet staat onder lei ding van drs. Wim Udenhout. Hij is naast premier ook minister van buitenlandse zaken. Er wer den gisteren overigens maar ze ven van de negen ministers beë digd. Naar is vernomen heeft het .bedrijfsleven nog geen definitie ve kandidaten kunnen aanwij- Verdeelsleutel Op justitie en binnenlandse zaken keert mr. F. Leeflang terug. E. Tjon Kie Sim wordt weer minis ter van natuurlijke hulpbronnen en energie. De politie-inspecteur Meynard keert terug op leger en politie. I. Fong Loen wordt mi nister van handel, transport, in dustrie en tevens landbouw en visserij en veeteelt Javanen dakloos na moessonregen JAKARTA (Reuter) - Zware over stromingen hebben Centraal-Ja- va getroffen, waardoor meer dan 10.000 mensen dakloos zijn ge raakt. Dit heeft het Indonesische persbureau Antara vrijdag ge meld. Volgens persberichten zijn twee mensen omgekomen. Nadat de moessonregens maandag waren begonnen, traden woens dag verscheidene rivieren buiten hun oevers. In ettelijke dorpen zaten donderdag nog mensen op de daken van huizen op redding te wachten. Duizenden hectaren bouwland staan onder water en honderden dieren zijn verdron ken. Verder werden de twee vakbonds kandidaten geïnstalleerd. Op on- denvijs, cultuur en volksmobili satie komt de onderwfisambte- naar drs. Li Fo Choe. Hij geniet de steun van de ambtenarencen- trale CLO. Een bestuurder van de vakcentrale C 47, Gils, wordt minister van arbeid, sociale za ken en volkshuisvesting. Het aantal ministeries is door sa menvoegingen teruggebracht van dertien tot negen. De posten worden volgens goed ingelichte kringen verdeeld volgens een verdeelsleutel van 5-2-2. Het mi litair gezag kon vijf kandidaten stellen en vakbeweging en be drijfsleven elk twee. In het interim-kabinet Udenhout is de partij van de afgetreden pre mier Alibux, PALU (Progressie ve Arbeiders- en Landbouwersu nie), in het geheel niet meer ver tegenwoordigd. Hiermee wordt volgens waarnemers onder streept dat deze partij uit het po litieke machtscentrum is ver dwenen. In het vorige kabinet bezette de PALU verreweg de meeste zétels. Referendum Volgens goedingelichte kringen is in het decreet dat de wettelijke basis vormt van de interim-rege- ring, opgenomen dat een con cept-grondwet moet worden op gesteld die in een referendum aan het volk ter goedkeuring moet worden voorgelegd. Voorts is aan het decreet toegevoegd dat op korte termijn grondrechten zoals vrijheid van meningsuiting en persvrijheid moeten worden vastgelegd. Verder is er aan toe gevoegd dat de Rekenkamer weer moet gaan functioneren en de staatshuishouding moet gaan controleren. In het decreet is, al dus goed ingelichte kringen, hu ook de zittingsperiode van het interim-kabinet vastgelegd. Deze loopt over bijna elf maanden af op 31 december van dit jaar. In het decreet was al vastgelegd dat de interim-regering "duurza me democratische structuren" tot stand moet brengen in over leg met het militair gezag, be drijfsleven en vakbeweging. Ook moet de interim-regering moge lijkheden scheppen de sociaal- economische en financiële pro blemen van Suriname binnen re delijke termijn op te lossen. Er wordt in Paramaribo van uitge gaan, dat de interim-regering krachtige pogingen zal doen Ne derland ertoe te bewegen de ont wikkelingshulp weer op gang te brengen. Bescheiden De benoeming van drs. Wim Uden hout tot premier komt enigszins als een verrassing. De 39-jarige doctorandus in de Engelse taal en letterkunde, die ook pedago giek studeerde, heeft zich tot dusver alleen achter de scher men van de politiek bewogen. Hij was geruime tijd leraar aan het instituut voor de opleiding van leraren in Paramaribo. Men sen die hem daar hebben meege maakt kenschetsen hem als het prototype van een goede leraar en als bescheiden. Udenhout geldt als gematigd en is zeker geen revolutionaire fanati cus, zo wordt in Parmaribo ge zegd. Hij was in de jaren zeventig actief in de NPS van ex-premier Arron, maar bleef in die partij op de achtergrond. De nieuwe pre mier wordt nu als politiek onge bonden beschouwd. Hij was ruim anderhalfjaar lang lid van het zogenoemde adviescolle ge dat het inmiddels opgeheven beleidscentrum en de regering bijstond. Udenhout werd een van de adviseurs van legerleider Bouterse, die onder meer ge bruik maakte van Udenhouts grote kennis van de Engelse taal. Hij reisde met de legerleider mee naar de conferentie van onge bonden landen in New Delhi en de algemene vergadering van de VN in New York. Drie sjiietische vrouwen trekken, gewapend met geweren, door de stra ten van zuidelijk Beiroet. Op de achtergrond een beeld van de verwoestin gen van afgelopen donderdag (foto AP). BEIROET - In de Libanese hoofd stad Beiroet werd vrijdag tot drie keer toe een bestand afgekon digd. Even zovele keren hebben de pogingen de gevechten tussen het Libanese leger en de sjiieti sche militie Amal te beëindigen, gefaald. Ondanks het feit dat de artillerie, raketten, mortierbeschietingen door Aernout van Lynden die donderdagnacht door heel Beiroet hadden weergalmd vrij dag aan kracht afnamen, duur den de gevechten voort. De straatgevechten tussen het leger en de sjiieten concentreren zich rond de zuidelijke buitenwijken van Beiroet, die in handen zijn van Amal. De strijd was vooral hevig rond de zogenaamde Galerie Semaan, waar de sjiieten donderdagmid dag drie legerposities hadden be stormd en veroverd. De Galerie VN-commissie begint maandag aan jaarlijkse zitting GENEVE - Mensenrechtenschen dingen in Suriname en Indone sië (uitroeiing van criminelen) fi gureren ook op de agenda voor de VN-mensenrechtencommis- sie, die maandag aan zijn jaarlijk se zitting van zes weken begint. In de 43 leden tellende commissie - met als voorzitter prof. Kooij- mans - komen allereerst rappor ten ter sprake over Zuid-Afrika, Israël en Chili. Afghanistan, El Salvador, Guatemala, Iran, Cam- Thatcher: nieuwe fase is ingegaan BOEDAPEST (AP) - De Britse premier Margaret Thatcher heeft vrijdag verklaard te hopen dat haar huidige officiële bezoek aan een natie van het Sowjet-blok de "eerste stap zal zijn van een heel Reikhalzend lange reis" in de betrekkingen tussen oost en west. Thatcher gaf dit commentaar alvorens onder handelingen te beginnen met de Hongaarse premier Lazar en de leider van de communistische partij, Janos Kadar, in het parle mentsgebouw in Boedapest. Zij zei in een interview met de BBC dat haar reis naar Oost-Eu ropa een "nieuwe fase" zou inlui den. door Willem Offenberg bodja, Namibië, Polen en de Westelijke Sahara hebben even eens voorrang. Suriname en In donesië komen pas later ter spra- de betrokken re geringen uit naar het rapport van de Keniase jurist Amos Wako, over standrechtelijke executies. Vorig jaar constateerde hij dat 35 landen zich aan deze praktijk hadden schuldig gemaakt. Een diplomatieke rel ontstond, om dat Wako man en paard noemde. Verlenging van zijn termijn - spe ciale rapporteurs worden steeds voor één jaar benoemd - liep toen gevaar. Op het nippertje haalden de Noordse landen samen met Nederland de in het nauw gedre ven Wako over de streep. Bronnen binnen het Mensenrech- tencentrum, dat jaarlijks 40.000 klachten verwerkt, beweren dat Wako dit jaar zfin rapport een thematische aanpak geeft. Dat wil zeggen: niet langer behandelt hij standrechtelijke executies land voor land, maar hij verge lijkt soorten executies met el kaar en trekt parallellen. Bijvoorbeeld: behalve de handha ving van de doodstraf in vele lan den constateert Wako dat „het stelen van garnalen" in een aan tal niet met name genoemde lan den met de dood is bestraft. Ge woonlijk als sociale misdadigers beschouwde onverlaten moeten in China hun wandaden met de doodstraf bekopen. Over het al gemeen constateert Wako, nog steeds volgens ingewijden, dat de drempel in vele landen om de doodstraf toe te passen eerder verlaagd is dan verhoogd. Cynisch verwijst hij naar „myste rieuze moorden", de term waar mee de Indonesische regering de uitroeiing eufemistisch om schrijft. De VN-rapporteur toont zich echter tevreden over de ken tering in Indonesië, waar hoge ADVERTENTIE Indien u in 1982 zelfstandig een beroep of bedrijf uitoefende en uw inkomen bedroeg c dat jaar niet meer dan het r r het jaar 1982 in aanmerking WASHINGTON (Reuter/t)PA/ AFP) - President Ronald Rea gan heeft vrijdag het Amerikaan- pende jaar 1,5 miljard dollar (waarvan 659 miljoen al is goed gekeurd) en 1,98 miljard in 1985. congres gevraagd akkoord te Voor El Salvador is 674 miljoen dollar voor economische hulp en 376 mifioen voor militaire hulp uitgetrokken. Het Witte Huis zal het congres raadplegen over de vraag welke andere landen in aanmerking komen voor het hulpprogram. gaan met de aanbevelingen de commissie-Kissinger voor Midden-Amerika. Volgens dat voorstel zouden de Verenigde Staten de komende vijf jaar voor ruim zes miljard dollar aan mili taire en economische hulp ver schaffen en garant staat voor nog eens twee miljard aan leningen. Alleen ten opzichte van de koppe ling tussen hulp en mensenrech ten, die de commissie-Kissinger had voorgesteld, stelde Reagan zich terughoudender op. Hij wil geen automatische koppeling tussen voortzetting van de hulp en vooruitgang op het vlak van de mensenrechten, maar stelt voor dat de president elk half jaar aan het congres een rapport hierover zal uitbrengen. Maar de president zelf behoudt zich dan het recht voor te beslissen over voortzetting, vermindering of stopzetting van de hulp. Voor een gehoor van congresleden en diplomaten zette Reagan uit een dat deze combinatie van ont- wikkelings-, politieke, diploma tieke en veiligheidsinitiatieven de juiste benadering van het pro bleem is. Het pakket moet wel als geheel worden uitgevoerd, anders worden de kansen op vooruitgang in gevaar gebracht. "Zowel om strategische als om morele redenen" moet dit plan worden uitgevoerd, zo meende de president. Volgens een bekendmaking van het Witte Huis zal Reagan het congres vragen om 1,13 miljard dollar aan economische hulp voor Midden-Amerika in het lo pende begrotingsjaar. De reeds gevoteerde 400 miljoen zfin daar bij inbegrepen. Voor 1985 zou 1,72 miljard uitgetrokken moe ten worden. Aan militaire hulp verlangt de regering voor het lo- Voor nadere inlichtingen en voor een aanvraag formulier kunt u zich schriftelijk of telefonisch wenden tot: De Stichting Coördinatie Dienstverleningscentra Kleinbedrijf (SCDK) Antwoordnummer 17440 1000 SN Amsterdam (020-997595) Voor de agrarische sector en de visserij: Stichting tot Uitvoering van Landbouwmaatregelen (STULM) Antwoordnummer 10560 2500 WB 's-Gravenhage of de districtsbureauhouders. autoriteiten niet langer openlijk opgeven over de heilzame uit werking van de moordpraktij ken. Deze houding is ook tijdens het recente bezoek van minister Van den Broek van buitenlandse zaken al duidelijk geworden. Ook Suriname, dat tot dusver het onderzoek ter plekke door Wako naar de dood van 15 prominente Surinamers in december 1982 steeds heeft uitgesteld, ont springt de dans niet. Wako is van plan de volledige corresponden tie vrij te geven tussen het VN- Mensenrechtencentrum in Genè- ve en de VN-vertegenwoordiging van Suriname in New York. Hieruit zou blijken hoe Surina me de VN aan het lfintje houdt. Officiële redenen voor uitstel zijn nooit gegeven, maar Genève vermoedt dat, na rapporten van de Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS), de Internationale Arbeids Organisatie (ILO) en de Internationale Commissie van Juristen (ICJ), Paramaribo een zoveelste internationale veroor deling tegen elke prijs wil ontlo pen. Nederland zal proberen een zetel te veroveren in de Werkgroep Ver dwijningen, die nu voor het eerst de volledige medewerking krijgt van Buenos Aires. De Argentijn se minister van buitenlandse za ken zal volgende week persoon lijk het nieuwe beleid uiteenzet ten. De Latijnsamerikaanse lan den proberen zelfs het vice-voor- zitterschap van de vergadering voor Argentinië in de wacht te slepen. Hoezeer deze landen boodschap hebben aan de open bare behandeling van klachten tegen hun regimes, blijkt uit de verwoede en vaak gedegen ver dedigingen. Ten slotte wordt verwacht dat een nog geheim rapport over de ver volging van gewetensbezwaarde dienstplichtigen, onder andere in Nederland, veel stof zal doen opwaaien. TOKIO (GPD) - Een lange rij be zoekers heeft zich opgesteld voor de kassa van de Shiifiuku Keio- bioscoop, waar de film The Day After' speelt. By nader inzien trotseren de wachtenden de och- tendkoude om een kaartje te be machtigen voor een concurre rend produkt uit Hollywood, de musical 'Flashdance'. The Day After is twee weken na de pre mière in Tokyo verhuisd naar de kleine benedenzaal. Het zaaltje door Ruud Kreutzer scheikundeles en hij herinnért zich nog heel precies dat de le raar de formule voor TNT op het bord heeft geschreven. Een felle lijk verbrand, met losse vellen Yamada heeft nu zelf twee doch- die als lappen aan hun armen hingen. In de film hebben zelfs schone kleren". lichtflits, die de scholier doet Eén verschil met de werkelijkheid kan 250 mensen aan, maar bij het begin van de film blijven nog en kele stoelen onbezet. Het is niet het soort publiek dat je bij een dergelijke film zou ver wachten. De meeste bezoekers zijn jong, tot zeer jong: scholie ren van negen, tien jaar, met gro te zakken popcorn, zijn rijkelijk vertegenwoordigd; een veelvoud van de generatie die de oorlog nog heeft meegemaakt. Mijn buurman Yutaka Nagahara is wèl van die leeftijd. Hij is Hiba- kusha, ofte wel erkend Hiroshi- ma-slachtoffer, en hij heeft er mee ingestemd de film samen te gaan bekijken. Op 6 augustus 1945 („De dag dat ik de bom ontmoette") is Nagahara 16 jaar oud. Hij heeft die dag net denken aan een berg magnesium die in één keer wordt verbrand. Enkele momenten later wordt het houten schoolgebouw onder uit gehaald door een windvlaag. Hij blijft wonderwel ongedeerd, net als de meeste klasgenoten, omdat de dakconstructie in zijn geheel naar beneden stort. De school is slechts 1200 meter van het explosiecentrum verwijderd. Nagahara en andere Hibakusha met wie ik over de film praat, vinden dat de realiteit vele malen erger was dan de film laat zien. The Day After was „peanuts", zegt een van hen, een zinsnede uit de film herhalend die dat zelf de van Hiroshima zegt. „Veel te mooi", „onwaarschijnlijk kalm" en daarom „totaal niet overtui gend", teken ik achtereenvol gens op. „Veel mensen liepen in Hiroshima naakt rond, gedeelte kan de regisseur niet worden aangewreven: het ontbreken van geur. Voor Nagahara is dat de meest indringende herinnering. „Ik kan mij die geur nog zó voor de geest halen. De geur van ver brande lichamen, die dag in dag uit over de stad hing. Ik zal die stank nooit vergeten". Iedere overlevende heeft zo zijn c ters, maar ze zijn niet zo geïnte resseerd in de tragedie van Hi roshima. Hetzelfde lot ondergaat Nagahara, en zij vormen eerder regel dan uitzondering. Hibakus ha worden tot op de dag van van daag gediscrimineerd. Om toch een kans te hebben op een baan, of om te kunnen trouwen, ver zwijgen velen hun ervaring to taal, zelfs tegenover hun eigen gezin. Een van de mensen met wie ik praat, noemt zijn eigen zus als voorbeeld. gen ^ezelverhaal te vertellen- Day Afw duurt nog altijd Yamada Keiko, m 1954 een Voort voor de 350.000 officieel ge- schoolmeisje van negen, herin nert zich een voorval bij de bu- „Ze hadden daar vijf kinde ren, maar moeder hadden ze nog niet gevonden, 's Avonds hoor den ze rumoer bij de achterdeur en komt er een zwartgeblakerd beest naar binnen kruipen. lede ren denkt dat het de hond is die naar binnen strompelt en voor hun ogen dood omvalt. Het is moeder! Ineens herkennen ze hun moeder. Het doet me nog steeds pfin als ik eraan denk". registreerde slachtoffers roshima en Nagasaki, en de naamlozen die hun lot verzwij gen. Als 28-jarige dokter maakte Shuntaro Hida de atoomaanval op Hiroshima mee. Nu nog be handelt hij vele Hibakusha voor de gevolgen van straling. „Deze mensen leven in voortdurende angst dat zjj plotseling ongenees lijke ziekten blijken te hebben. En dat is geen ongegronde angst". Yutaka Nagahara is lange tijd bang geweest voor het lot van zijn ei gen kinderen. Zouden zij norma le kinderen kunnen krijgen? In middels is hij grootvader gewor den en gelukkig zijn er geen pro blemen. Maar toch blijft hij een beetje bezorgd of zijn kleinkin deren wel normale kinderen zul len hebben. De bom kwam als een complete verrassing voor Nagahara en de andere inwoners van Hiroshima. Vóór de Bom was er slechts een handvol verloren granaten ont ploft en verder was de stad in het uiterste zuiden van Japan een vreedzaam geheel. De stemming onder de bevolking was verre van defaitistisch. „De mensen dachten niet dat het einde van de oorlog nabfi was, en al helemaal niet dat Japan zou verliezen. De mensen waren vol vechtlust om de oorlog te Nagahara is het er daarom mee eens dat de bom op Hiroshima de oorlog heeft bekort en zo, on danks dat er 119.000 mensen om het leven kwamen, toch vele mensenlevens heeft gespaard. Maar, zo zegt hij beslist, „de bom op Nagasaki was niet nodig. Hi roshima was genoeg, genoeg om de oorlog te beëindigen". Ook genoeg om het gevaar van kern wapens voorgoed duidelijk te maken? „De laatste tijd weet ik dat niet zo goed meer". Semaan vormt het begin van de hoofdweg tussen Beiroet en Da mascus en was tijdens de burger oorlog in Libanon, acht jaar gele den, een van de meest omstreden grenspunten tussen moslim- West- en christen-Oost-Beiroet. Gisteravond was nog niet duidelijk of het leger succes had gehad bij de verscheidene pogingen om de drie verloren posities te herove ren. Amal ontkende eerdere be richten dat zfi de posities bij een tegenoffensief van het leger had- den verloren. Dertig doden Door de voortdurende straatge vechten is het nog steeds niet mogelijk geweest voor de autori teiten om precies uit te vinden hoeveel slachtoffers er geduren de de afgelopen twee dagen zijn gevallen. Zeker dertig mensen zijn gedood en ruim honderd raakten gewond, maar tijdens een bezoek aan de zuidelijke bui tenwijken gistermiddag, werd al snel duidelijk met welke proble men reddingswerkers en ambu lances te kampen hebben. Het is in sommige districten in de buurt van de Galerie Semaan on mogelijk om de huizen te bena deren die door de hevige be schietingen van het leger don derdagnacht geheel of gedeelte lijk zijn ingestort. Militieleden, buurtbewoners en familieleden werden teruggedreven door nieuwe beschietingen en het leek alsof van alle kanten het ge bied onder machinegeweervuur werd genomen. Op het bureau van Nabih Berri, de leider van Amal, was de sfeer grimmig. Amal beschuldigde het leger ervan de gevechten veroor zaakt te hebben door op donder dagochtend sluipschutters in te zetten langs de Galerie Semaan. Daarbij zou één militielid ge dood zijn en zouden twee kinde ren zfin gewond. Berri zelf zei bereid te zfin een be stand direct te aanvaarden, maar dat het leger tot nu toe niet de beschietingen van de sjiietische woonwijken hajJ» gestaakt Al hoewel hfi het niet openlijk wil de toegeven, was het duidelijk dat Amal op het punt staat de moslims binnen het Libanese le ger op te roepen te deserteren. In 1975 is het leger precies op deze wijze, langs religieuze lijnen, uit eengevallen, hetgeen toen het begin van de burgeroorlog in luidde. De gevechten in en rondom Bei roet - er werd gisteren ook in de bergen ten oosten van de hoofd stad gevochten - lijken het ge volg te zfin van het feit dat de on derhandelingen over een vreed zame regeling van het conflict in Libanon tussen de regering en de oppositie al twee weken lang afgebroken zfin en dat de Ver enigde Staten noch Saoedi-Ara- bië deze patstelling heeft kunnen doorbreken. Nicaragua wil spoedzitting V eiligheidsraad CARACAS (AFP/Reuter) Nicara gua zal om een spoedzitting van de Veiligheidsraad van de Ver enigde Naties vragen in verband met een vanuit Honduras uitge voerde luchtaanval op Nicara- guaans grondgebied afgelopen donderdag. Dit heeft de leider van de Nicaraguaanse junta, Da niel Ortega, vrijdag in de Venezo laanse hoofdstad Caracas be kendgemaakt. Ortega woonde daar de inauguratie van de nieu we Venezolaanse president, Jai me Lusinchi, bij. Het bombardement werd volgens Nicaragua donderdag uitgevoerd op een verbindingscentrum 120 kilometer ten noorden van de hoofdstad Managua. Bij de lucht aanval kwamen naar zijn zeggen drie militairen om het leven en raakten drie personen gewond. De aanval werd uitgevoerd door .zes vliegtuigen die afkomstig wa ren uit Honduras, aldus Ortega. Ortega beschuldigde de Verenigde Staten ervan bfi de aanval be trokken te zfin geweest, omdat "het Hondurese leger nooit zon der toestemming van de Ver enigde Staten zo'n stap zou dur ven nemen". Hfi voegde er aan toe dat de vliegtuigen waren op gestegen in een gebied waar le gereenheden van Honduras en de Verenigde Staten gezamenlij ke oefeningen houden. MEXICO (AFP) - In Ciudad Jua rez, een Mexicaanse stad dicht bij de grens met de Verenigde Staten, zijn 150 mensen in het ziekenhuis opgenomen nadat ze besmet waren met radioactief af val in de vorm van kobalt-60 dat niet ver van htm woningen was opgeslagen. De straling was af komstig van een metaalafval hoop.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1984 | | pagina 7