Demonstratie in
Van Gogli-museimi
De film is precies, zoals
de toeschouwer hem maakt
Exposities
Willem
van Oranje
'Leids
Theater'
nog niet
overtuigend
Grootste schilders van de eeuw
Europees jeugdorkest
op tournee door China
Lokale tv voor minderheden
Bowie verdringt Diana
pi
IE-
ONDERDAG 2 FEBRUARI 1984
Kunstenaars vinden BKR-maatregelen chaotisch
- AMSTERDAM (GPD/ANP) -
Ruim tweehonderd beelden-
1 de kunstenaars, leden van de
BBK-vakbond, zijn sinds gis
termiddag in één van de vleu
gels van het Amsterdamse
Van Gogh-museum in „de
monstratieve vergadering"
bijeen. Na ruim één maand
praktijk met de sterk gewij
zigde Beeldende Kunste
naars Regeling (BKR) blijkt
er volgens de bond sprake te
zijn van grote chaos en ver
warring bij uitvoering van de
nieuwe maatregelen.
Vandaag heeft de Tweede Kamer
overleg over het beeldende
kunst-beleid niet de beide ver
antwoordelijke bewindslieden,
minister Brinkman (WVC) en
staatssecretaris De Graaf (sociale
zaken).
De onduidelijkheid in de formule
ring van de nieuwe maatregelen
heeft - nog afgezien van de more
le onaanvaardbaarheid ervan -
gezorgd voor een geweldige cha
os bii de gemeenteliike sociale
diensten. De kunstenaars zijn
daar de dupe van, aldus de vak
bond.
In verschillende gemeenten zijn
problemen ontstaan over de ma
nier waarop de kunstenaars ne
veninkomsten uit artistieke ar
beid mogen verwerven om de
drempel van 3000 gulden aan ei
gen inkomsten te halen. Alleen
dan mag, zoals bekend, een be
roep op de BKR worden gedaan.
Het blijkt dat De Graaf zijn rijks
consulenten daarover zeer strik
te richtlijnen te hebben meege
geven, die erop neerkomen dat
er geen sprake is van verruiming
van deze maatregel.
Daar was wél om gevraagd in een
door de Kamer aanvaarde motie
van de PvdA'er Niessen, die in
houdt dat bijvoorbeeld ook in
komsten uit docentschappen
van kunstenaars - onder meer bij
de creativiteitsinstellingen van
de VCO (Vereniging ter Bevorde
ring van Creatieve Ontwikke
ling) - meetellen als zijnde ver
diensten uit artistieke arbeid.
Deze inkomsten worden nu in
sommige gevallen toch niet geac
cepteerd bij de beoordeling van
de vraag of het bedrag van 3000
gulden is gehaald.
De BBK heeft de Kamer gevraagd
deze ontwikkeling tegen te gaan
en eist dat er passende stappen
worden ondernomen om deze
„halfslachtige manier
werken" teniet wordt gedaan.
Voorts is volgens de BBK geble
ken dat bij kunstenaarsechtpa
ren de man en de vrouw, die af
wisselend gebruik maken van de
BKR, beiden de 3000 gulden-
drempel moeten halen. Dat is in
de meeste gevallen een onmoge
lijke opgave. Ook op andere ge
bieden draagt de vakbond voor
beelden aan van een falend be
leid ten aanzien van de BKR-
nieuwe-stijl: tussentijdse contro
le van de boekhouding van kun
stenaars en het beoordelen door
commissies of aangeboden
kunstwerken wel geschikt zijn
voor de vrije markt.
De BBK meent verder dat er nog
steeds grote onduidelijkheid is
over de invulling van de twintig
miljoen gulden die van het BKR-
budget is overgeheveld naar de
WVC-begroting met bestemming
PAGINA 25
i Ruim tweehonderd kunstenaars hielden in het Van Goghmuseum gisteren
„beeldende kunst". Een belang
rijk deel van dit bedrag behoort
volgens de BBK ten goede te ko
men aan kunstenaars die uit de
BKR dreigen te vallen, maar
daar is nog niets van te merken.
In dit verband wijst de bond nog
eens op zijn voorstel beroepsma
tig functionerende kunstenaars
een individuele subsidie („kijk
geld") te verschaffen. Het geld
moet in ieder geval niet verdeeld
worden over bestaande en nieu
we instituten van WVC.
Bovendien vindt de bond dat de
plannen van minister Brinkman
gefinancierd moeten worden uit
directe WVC-middelen en niei
met gelden die eerst van de beel
dende kunstenaars en hun BKR
zijn afgenomen. De Tweede Ka
mer wordt met klem gevraagd
oog te hebben voor de rechtspo
sitie van de kusnstenaars.
De BBK vindt het van gebrek aan
goede smaak getuigen dat dit ka
binet, terwijl het zo schaamte
loos op kunst en cultuur bezui
nigt, president Mitterrand van
Frankrijk juist ontvangt in
kunstbolwerken als het Vincent
van Gogh-museum en het Rijks
museum te Amsterdam. De rege
ring houdt maandagmiddag een
receptie voor Mitterrand in het
Van Goghmuseum.
APELDOORN (ANP) - Prinses
Margriet heeft op paleis Het Loo
in Apeldoorn aan drie hoofdrol
spelers uit de tv-serie Willem van
Oranje opdracht gegeven tot het
tegelijkertijd openen van een
drietal tentoonstellingen, 'De tv-
serie geëxposeerd'.
Willem Nijholt, Jeroen Krabbé en
Linda van Dijck zullen vandaag
om half vijf in respectievelijk het
Prinsenhof in Delft, Slot Zeist in
Zeist en Kasteel Fraeylemaborg
in Slochteren in aanwezigheid
van onder meer de commissaris
sen der koningin in de betreffen
de provincies deze opdracht uit
voeren. De exposities omvatten
onder meer de uitbeelding van
aantal scènes uit de tv-pro-
duktie.
Een van de vier scènes in het Prin
senhof toont de. moord op Wil
lem van Oranje, vierhonderd jaar
geleden gepleegd in hetzelfde
Prinsenhof. Tevens worden de
cors, kostuums en requisieten
tentoongesteld en wordt er uitleg
gegeven over de kap-, grime-,
kostuum- en decorontwerpen.
Via een tv-scherm zijn scènes uit
de serie te zien. Met behulp van
maquettes, foto's en tekstpane
len krijgt men een indruk van
hetgeen er allemaal bij de pro-
duktie van een dergelijke tv-se
rie komt kijken. De exposities
zijn te bezichtigen van 3 februari
tot 4 september.
het LAK.
Met twee eenakters heeft zich
gisteravond een nieuwe toneel
groep gepresenteerd: Het
Leidse Theater. Na bij de Lei-
derdorpse toneelvereniging
Toverlei opgestapt te zijn, heb
ben vier spelers: Els Wenink,
Sheila Lever, Et Meijvogel en
Ron Derogee, deze nieuwe
groep gevormd. Vooralsnog
geven de beide eerste produk-
ties van dit gezelschap een niet
oninteressante aanzet te zien.
Dat klinkt nog niet bepaald
overtuigd, wat ook eenvoudig
niet kan, omdat je op grond
van dez beide produkties op
het gezelschap als zodanig nog
weinig vat kunt krijgen. In de
eerste (nauwelijks dertig minu
ten durende) eenakter spelen
namelijk de drie leden met een
gastspeler. Et Meijvogel speelt
ook in de tweede eenakter, de
andere rol wordt wederom
door een gastspeler gespeeld.
Als gezelschap komt het Leids
Theater dus helaas in deze re
pertoirekeuze nog niet zo uit
de verf. De doorzichtige
machtsstructuren van kinder
spelletjes en de symbolisch be
doelde implicaties daarvan
vormen het spelkader van 'De
vingers van de macht' van
Kees Holierhoek. Voor het ac
teren biedt het stuk een aardi
ge krachtproef: de acteurs
beelden kinderen uit en moe
ten daarbij 'kinderachtig', dat
wil zeggen als kinderen reage
ren, zonder al te snel (de eenak
ter is tenslotte voor'volwasse
nen bedoeld) 'kinderachtig' in
de zin van flauw en onnozel te
worden.
Gelukkig lukt dat beslist, het
geen op zich al een prestatie
genoemd mag worden. Deze
eenakter was al gauw afgelo
pen en had misschien beter na
de pauze geprogrammeerd
kunnen zijn. Dat zou ten op
zichte van Edward Albee's
'Het verhaal van de dierentuin'
waarschijnlijk een betere inde
ling hebben gegeven. Gastspe
ler Bas Pleit en Et Meijvogel
spelen in dit eerste stuk van
Albee de doorsneeburger Pe
ter en de vereenzaamde maat
schappelijke randfiguur Jerry.
Beide ontmoeten elkaar in een
park, waar zich een voorname
lijk eenzijdig gesprek ontwik
kelt, dat een tragische afloop
krijgt. Jerry brengt met zijn
verhalen (o.a. over zijn con
frontatie met de hond van zijn
hospita) het geordende leven
tje van Peter in verwarring en
betrekt hem tot slot bij zijn
zelfmoord.
Het is verbaal theater bij uitstek -
de rolvastheid van beide spe
lers (waarmee veel staat of valt)
verdient in de eerste plaats een
compliment. Maar dat dit zulk
verbaal theater is, valt in de
versie van het Leids Theater
nog eens extra op en dat is te
vens onvermijdelijk het zwak
ke punt. Het blijft te zeer to
neel om te lezen en niet om ge
speeld en gezien te worden.
In de steeds minder alledaags
wordende gesprekssituatie we
ten beide spelers niet goed
raad met hun houding en met
name met hun handen: op de
toenemende spanning reage
ren zij met een zekere houte
righeid en vinden daarvoor
niet een overtuigende vorm.
Om dit soort theater werkelijk
'speelbaar' te maken, is natuur
lijk razend moeilijk. Beide spe
lers doen verwoede pogingen,
maar gezien de moeilijkheids
graad kan het niet echt lukken.
WIJNAND ZEILSTRA
*De
Amerikaanse
regisseur
Joseph
Mankiewicz
kreeg
gistermiddag
in Rotterdam
het
'Erasmusbeeldj e'
als blijk van
waardering
voor zijn gehele
werk, zo'n
zeventig
speelfilms
waaronder
'Cleopatra' en
'all about Eve'.
Op de foto de
regisseur met
zijn vrouw
Rosemary.
(foto ANP)
Expositie in Stedelijk Museum, Amsterdam
AMSTERDAM (ANP) - De groot
ste kunstschilders van deze
eeuw zullen met hun werk verte
genwoordigd zijn op de tentoon
stelling van schilderkunst van na
1940, van 15 december dit jaar tot
half april 1985 in ruim dertig za
len van het Stedelijk Museum in
Amsterdam. Wat de inhoud van
de tentoonstelling betreft is de
zaak na anderhalf tot twee jaar
van voorbereidingen vrijwel
rond. Dit vertelt museumvoor-
lichter Hendrik Driessen, die het
resultaat 'zeer indrukwekkend
noemt'. Van Picasso zullen onge
veer vijfentwintig schilderijen
uit zijn latere werk te zien zijn,
van Fernand Legér zo'n twintig
schilderijen, waaronder het be
kende grote doek (2x3 meter) 'La
Grande Parade' en van Henri
Matisse eenzelfde aantal.
Verder zal er werk hangen van on
der meer Piet Mondriaan, Miro,
Max Beckmann, George Braque,
Jean Dubuffet, Pierre Bonnard,
Francis Bacon, De Stael, Yves
Klein, Karei Appel, Constant,
Asger Jorn, Willem de Kooning,
Jackson Pollock en Ellsworth
Kelly.
"De tentoonstelling biedt de unie
ke mogelijkheid kennis te ma
ken met het werk van de grote
kunstenaars van deze eeuw, dat
velen slechts van reprodukties
kennen. Het zal bovendien de
eerste keer zijn dat in een derge
lijke expositie werk van kunste
naars van verschillende genera
ties samen wordt gebracht", al
dus Driessen.
Het is niet de bedoeling dat de ten
toonstelling van zo'n 250 schilde
rijen een kunst-historisch over
zicht geeft. Het wordt volgens
Driessen een kijktentoonstelling
die men in betrekkelijk korte tijd
kan doorwandelen.
Dat zal ook de opzet van de catalo
gus van deze tentoonstelling zijn.
Er komt weinig tekst in. Wel
worden alle werken op de ten
toonstelling er in afgebeeld,
waarvan vele pagina groot.
Ook zullen in dit boekwerk van on
geveer 300 pagina's inleidingen
staan van directeur Edy de WUde
van het Stedelijk en van direc
teur Tom Messer van het Gug-
genheimmuseum in New York,
waar de tentoonstelling in de zo
mer van 1985 te bezichtigen zal
zijn.
De titel van tentoonstelling en ca
talogus is nog niet bekend. Maar
men denkt er aan de naam van
Legérs schilderij "La Grande Pa
rade" ook aan de expositie te ge
ven.
De grote tentoonstelling wordt de
laatste en daarbij het afscheid
van De Wilde, die per 1 januari
19Ó5 met pensioen gaat en ver
volgens de leiding zal nemen van
de voorbereiding van de grote
tentoonstelling documenta 8, in
1987 in het Westduitse Kassei.
De tentoonstelling is naar de me
ning van Driessen voor Amster
dam van grote betekenis. Niet in
de laatste plaats door de grote
toeloop die ook vanuit het bui
tenland wordt verwacht, en dat
in het laagseizoen. Het Stedelijk
rekent op een kwart miljoen be
zoekers uit binnen- en buiten
land.
DEN HAAG/BRUSSEL (ANP) Een orkest van 115 jonge Europese
musici maakt van 12 tot 28 april een tournee door de volksrepubliek
China, met aansluitend twee concerten in de Britse kroonkolonie Hong
Kong. Onder leiding van muzikaal directeur James Judd wordt opge
treden met solistische medewerking van de Roemeense pianist Radu
Lupu. Het orkest wordt gesteund door de Europese gemeenschap, het
Europees parlement, de regeringen van de tien lidstaten en een multi
national.
Gaston Thorn, voorzitter van de Europese commissie, heeft dit gisteren
in Brussel bekendgemaakt. Hij was gastheer op een receptie in de ge
bouw van de Europese commissie ter gelegenheid van het Chinese
nieuwjaar, het jaar van de rat. Het orkest gaf er een voorproefje van wat
het in China zal spelen.
De voorzitter van het Europees parlement Piet Dankert, kondigde aan
het orkest te vergezellen in Shanghai en Peking. Het biedt volgens hem
een extra gelegenheid het Europees ideaal en de kracht van de culture
le relaties tussen volken uit te dragen.
Het orkest speelt in China voor zalen die plaats bieden aan meer dan 4500
personen. Twee concerten worden gegeven in Canton, drie in Shanghai
en drie in Beijing (Peking). Op het programma staan vooral werken van
Europese klassieke componisten waaronder Brahms, Beethoven en
Mahler. De orkestleden zullen ook Chinese conservatoria bezoeken.
Andrej Tarkovski, meest gevierde gast Filmfestival
ROTTERDAM (GPD) - De Russi
sche regisseur Andrej Tarkovski
is als filmer deze keer waar
schijnlijk de meest gevierde gast
van het Filmfestival in Rotter
dam. De grote zaal van Luxor,
met 900 zitplaatsen, was begin
deze week overvol bij de premiè
re van zijn nieuwe speelfilm
'Nostalgia'.
De mensen zaten zelfs op de treden
van de gangpaden. Maar tijdens
de al even massale ontmoeting
met het festivalpubliek, in het
Hiltonhotel, bleek dat deze Rus
zich niet zo gemakkelijk laat in
pakken door het enthousiasme
van zijn bewonderaars. Ietwat
nukkig reageerde hy aanvanke
lijk op al te gedetailleerde vra
gen.
Tarkovski vertelde dat hij naar Ita
lië was gereisd (hij woont er nu
twee jaar) juist om de nostalgie,
de heimwee naar het vaderland,
daar op de proef te stellen en er
een film over te kunnen maken.
In de Russische literatuur is
nostalgie een bekend thema en
zelf ervoer de cineast haar tij
dens het maken van zijn film als
een dodelijke ziekte.
door
Paul Bollen
Enigszins geïrriteerd reageerde
Tarkovski, toen iemand het
woord 'verboden' liet vallen:
„Zodra men over de Sowjet-Unie
praat begint men over verboden
te praten". Hij ontkende dat er in
Rusland boeken van zijn vader,
die een schrijver is, verboden
zouden zijn.
Op de zijns inziens te gedetailleer
de vragen reageerde de cineast:
„Mfin antwoorden zouden jullie
toch niet helpen de film te begrij
pen. Als jullie een eigen mening
over de film hebben heeft het
voor my geen zin te proberen die
te veranderen. Het gaat my juist
om die eigen mening en de film
is precies zoals de toeschouwer
hem zelf maakt".
Catastrofaal
Volgens Tarkovski bevindt het me
dium film voor de commerciële
producenten zich in een catastro
fale fase. En dat komt volgens
hem vooral doordat de mensen
minder op amusement uit zijn.
De mensen beginnen te begrij
pen dat zy vernederd worden
wanneer zij zien hoe producen
ten het verlangen van de kijkers
opvatten. Tarkovski vroeg de
mensen tenslotte op net zo'n ma
nier naar .films te kijken als zij
literatuur lezen.
'Nostalgia' is één van de zes films
uit de Sowjet-Unie die op het fes
tival van Rotterdam worden ver
toond. Ze zijn alle aangekocht
voor vertoning in Nederland,
vier zyn afkomstig van filmers
uit de zuidelijke Sowjet-staat
Georgië en twee komen uit Est
land. De meer bij het Middel
landse Zeegebied horende aard
van de Georgiërs hebben we hier
nog nooit zo uitbundig gezien als
in 'Het stadje Anara' van Irakli
Kvirikasdze. Het is een boertige
film over de traditievaste wijn
bouwers. Het centrale ritueel
speelt zich af rond een reusachti
ge wynhoorn.
Alle volumineuze kampioendrin
kers uit de omgeving proberen
tevergeefs de begeerde wissel
trofee in de wacht te slepen door
de 6 liter inhoud achter elkaar
leeg te drinken. Dat levert veel
dolkomische scènes op. Wilde ta
ferelen soms van bijna dijenklet-
serige humor. Toch is deze bur
leske tegelijk een heel boeiend
fresco van de Georgiërs, waarin
hun gastvrijheid, amicale om
gang en bravour tot vrolyk ma
kende proporties worden uitver
groot.
Sober
Een hele sobere maar gave Georgi
sche film is 'De weg naar huis'
van Alexander Kechwissjwili.
Het is een allegorisch verhaal
rond de filosoof-humanist Anti-
moz Iwaryeli, die in de 17e eeuw
in deze streek leefde. De sfeer
bepalende kracht van zwart-wit
is volledig uitgebuit om een idee
te geven van het rondzwervende
arme volk, opgejaagd en sterk
verwilderd.
Van de twee Estlandse films van
Olaf Neuland verdient vooral
'Corrida' de aandacht. Het is een
psychologisch heel precies uitge
werkt proces in een driehoeks
verhouding op een verlaten ei
land. De film is misschien top
zwaar van symboliek, maar de
vertelling zelf lijdt daar niet on
der, je blijft haar ademloos vol
gen. En wat die symboliek be
treft: voor veel filmers uit het
Oostblok zijn symbolen, allego
rieën en metaforen nu eenmaal
nodig om kritisch te kunnen
werken zonder dat ze meteen op
de vingers worden getikt.
Eerste uitzending vandaag in Amsterdam
AMSTERDAM (GPD) - Onder de
voorlopige noemer 'Migranten-
tv' is vanmiddag om vier uur in
Amsterdam een eerste van een
reeks maandelijkse program
ma's uitgezonden, die zich via
het plaatselijke kabelnet richten
tot de in de stad aanwezige etni
sche minderheden. Daarmee
komt, na een soortgelijke uitzen
ding afgelopen zondag in Gouda,
het tweede van een vijftal door
het ministerie van WVC gefinan
cierde lokale televisieprojecten
voor minderheden op gang.
Zowel in de Medianota als in de
Minderhedennota werd aange
kondigd, dat er de komende drie
jaar, te beginnen met dit jaar,
jaarlijks een miljoen gulden be
schikbaar zal zijn voor experi
menten met lokale televisie voor
minderheden. Inmiddels zijn
daarvoor volgens een aantal cri
teria vijf plaatsen uitgezocht:
Rotterdam, Amsterdam, Gouda,
Deventer en Zaltbommel. De cri
teria waren: aanwezigheid van
een hoge concentratie etnische
minderheden, aanwezigheid van
een kabelnet, hoge aansluitdicht-
heid van de minderheden op die
kabel, aanwezigheid van een re
presentatieve organisatie die
over een zendmachtiging be
schikt en aantoonbare belang
stelling van minderheden voor
liet experiment.
Hoewel Amsterdam aan die crite
ria ruimschoots voldoet, was het
de voorzitter van STAD-Radio
Amsterdam, de regionale om
roep voor Amsterdam en omstre
ken, die wethouder Wolffensper-
ger op de subsidiemogelykheid
moest wijzen. Op het laatste mo
ment kon Amsterdam toen in de
plaats van het afgevallen Utrecht
voor een jaarlijkse subsidie van
275.000 gulden in aanmerking
komen.
In eerste instantie wordt gemikt op
de grootste etnische groep in
Amsterdam: Surinamers en An-
tillianen, voor wie een Neder
landstalig programma wordt ge
maakt, Marokkanen en Turken,
die in hun eigen taal worden aan
gesproken.
Het algemene gedeelte zal steeds
dezelfde onderwerpen behande
len voor de drie groepen; in de
eerste programma's een reporta
ge over een instituut dat be
roepsopleidingen verzorgt, een
verslag van de Princenhof-confe-
rentie over racisme, die vorige
week in Amsterdam werd gehou
den en een reportage over de
theaterproduktie The King
dom'. Daarbij worden de accen
ten echter steeds anders gelegd:
in het ene programma wordt ge
sproken met Surinaamse leerlin
gen van het instituut; in het an
dere met Marokkaanse.
Het tweede deel van het program
ma bestaat steeds uit een spe
ciaal voor de aangesproken
groep gemaakt produkt, dat voor
rekening van de deel-redactie
komt. Alle programma's zyn zo
ondertiteld dat zij voor iedereen
te volgen zijn. Doelstellingen van
de uitzendingen is namelijk het
bevorderen van wederzijds res
pect en begrip en het zodoende
tegengaan van racisme en fascis-
LONDEN (Reuter) Prinses Diana van Wales, wier evenbeeld in was in
het museum van Madame Tussaud in Londen vorig jaar het populairste
was bij de bezoekers, heeft het moeten afleggen tegen popster David
Bowie.
Bowie, die in het oranje is uitgevoerd en met speciaal effect wordt be
licht, is dit jaar gekozen tot populairste pop in was. Diana is niet alleen
van de eerste plaats verdreven, maar ok van de tweede, waar Mahatma
Gandhi is gekomen.
In de categorie van meest gehate en meest gevreesde pop, is premier
Margaret Thatcher van de tweede plaats gezakt naar de vierde. Presi
dent Reagan is op de tweede plaats gekozen, waar hij staat tussen Adolf
Hitler op 1 en kolonel Gaddafi van Libië op 3.
