c
Zuid-Afrika wil
troepenscheiding
„Van vakantie weten we meer,
van lagere prijzen alles.
Oppositie: Marcos
dagen zijn geteld
"Gruwelijk" verslag
over Russisch kamp
Laatste RAF-proces begonnen
REISBURO ép N ECKERM AN N
Plan voor regeling rond Namibië
Kiessling eervol weg,
Wörner mag aanblijven
WOENSDAG 1 FEBRUARI 1984
Buitenland
KAAPSTAD (Reuter/UPI) - Premier Pieter Botha van Zuid-Afrika is bereid tot een
troepenscheiding op Angolees grondgebied. Deze troepenscheiding is bedoeld als eer
ste stap tot een staakt-het-vuren met de guerrillastrijders van de Swapo die strijdt voor
de onafhankelijkheid van Namibië.
Zuid-Afrika is al 17 jaar verwik
keld in strijd met de Swapo en
ook met Angolese regeringstroe
pen. Het houdt al ruim twee jaar
een strook in het zuiden van An
gola bezet. Het is niet duidelijk
of Botha met die troepenschei
ding een terugtrekking uit Ango
la bedoelt.
In het Zuidafrikaanse parlement
zei Botha gisteren dat het besluit
tot troepenscheiding is genomen
op basis van garanties die de
Amerikaanse regering verleden
week heeft gegeven tijdens twee
daags overleg in Kaapstad. Daar
werden besprekingen gevoerd
met een Amerikaanse afvaardi
ging onder leiding van Chester
Crocker, onderminister voor
Afrikaanse zaken. Die bespre
kingen volgden op overleg tus
sen Amerikaanse en Angolese
functionarissen over de situatie
in Namibië.
Het succes van de troepenschei-
DEN HAAG - De dagen van presi
dent Marcós zijn geteld. Dat zei
Roy Laurel, leider van de Filip
pijnse verenigde oppositie Uni-
do, gistermiddag in een telefo
nisch interview met een van onze
verslaggevers. Unido, waarin 12
Filippijnse oppositiepartijen sa
menwerken, organiseerde giste
ren een massale demonstratie ter
nagedachtenis aan de oppositie
leider Benigno Acquino, die vo
rig jaar augustus werd doodge
schoten by zyn aankomst op het
vliegveld van Manilla.
door
Rob Mantiri
De moord op Acquino werd her
dacht met een mars van rond 30
jongelui van Tarlac, de geboorte
provincie van de vermoorde op
positieleider, naar het vliegveld
van Manilla, waar de aanslag
werd gepleegd. Volgens Laurel
waren zeker een miljoen mensen
op de been om de door een broer
van de vermoorde senator gelei
de groep demonstranten toe te
juichen.
Over het onderzoek naar de ware
toedracht van de moord op Ac
quino zegt Laurel: „Er zijn dui
delijke aanwijzingen dat kringen
dicht bij de president de aanslag
op Benigno Acquino hebben ge
pleegd. Vast staat dat Acquino
niet is doodgeschoten door Ro-
landa Galman, die op het vlieg
veld door militairen werd geëh-
mineerd. Acquino is vermoord
door een van de militairen die
hém uit het vliegtuig hadden ge
haald. Bovendien heeft me
vrouw Imelda Marcos mij al te
voren gezegd dat als Acquino
naar de Filippijnen zou terugke
ren, hij uit de weg zou worden
geruimd".
De Unido-leider zegt dat de laatste
maanden de druk op president
Marcos om af te treden „onge
looflijk is toegenomen". „Er wor
den dagelijks demonstraties te
gen Marcos gehouden. Ook de
zakenwereld kant zich meer en
meer tegen Marcos. Het volk
heeft zich duidelijk tegen hem
gekeerd. Dat blijkt wel uit de het
feit dat duizenden, honderddui
zenden mensen de straat op gaan
om van hun onvrede blijk te ge
ven. Het is voor president Mar
cos nog slechts een kwestie van
aftellen", aldus Roy Laurel.
Senator José Diokno, een ver
klaard tegenstander van het Mar
cos-regime en voorzitter van de
mensenrechtenorganisatie op de
Filippijnen, verklaarde, even
eens in een telefonisch inter
view, dat Marcos nog één kans
heeft om op een fatsoenlijke ma
nier terug te treden. „Die gele
genheid", aldus Diokno, „komt
voor hem wanneer in mei de ver
kiezingen worden gehouden;
Marcos kan dan bewijzen dat hij
het goed voor heeft met het volk
door de kiezers de gelegenheid te
geven in alle vrijheid hun stem
uit te brengen. Gëen intimidaties
van hèt kiezersvolk, geen mani
pulaties van de uitslag, zoals bij
de vorige verkiezingen. Als dat
niet gebeurt, dan rest ons nog al
leen de weg van het geweld", al
dus senator Diokno.
Hij geeft mevrouw Imelda Marcos,
de invloedrijke echtgenote van
de president, geen schijn van
kans om haar man op te volgen.
Natuurlijk heeft zij de ambitie
om president te worden. Maar of
het haar ooit zal lukken dit hoog
ste ambt te bemachtigen, is een
grote vraag. Als Marcos valt, dan
valt zijn hele familie", aldus José
Diokno.
BONN - De Westduitse minister
van defensie, Manfred Wörner
(CDU), wordt door bondskanse
lier Helmut Kohl niet ontslagen.
Ondanks het feit dat de rege
ringsleider van de Bondsrepu
bliek Duitsland erkent dat er
grote fouten zijn gemaakt in de
zaak rondom de ontslagen vier-
sterren-generaal Gunter Kiess-
door
Hans Amesz
ling, wil hij zijn minister behou
den. Zoals het er nu naar uitziet
wordt generaal Kiessling gereha
biliteerd, compleet met een af
scheid dat de hoogste Westduitse
generaal bij de NAVO waardig
is: de zogenaamde „Grosser Zap-
fenstreich".
Kohl is van mening dat de zaak-
Kiessling, die de afgelopen drie
weken de binnenlandse politieke
discussie van de Bondsrepubliek
heeft beheerst en gepaard ging
met allerlei onfrisse details over
de zogenaamde homoseksuali
teit van de generaal, binnenkort
zal afzakken naar de 20ste plaats
in de belangstelling van de bur
gers. „En daar hoort zij ook
thuis", aldus de Bondskanselier.
Nog maar enkele dagen geleden
waren vrijwel alle politieke waar
nemers in Bonn het erover eens
dat minister Wörner niet te hand
haven was. Vooral het feit dat hij
hoogstpersoonlijk een dubieuze
homofiele bestseller-schrijver uit
Zwitserland, Alexander Ziegler,
in zijn ministerie had ontvangen
om 'bewijzen' te leveren voor het
feit dat Kiessling wel degelijk
homoseksueel is en dus terecht
ontslagen is, heeft kwaad bloed
gezet. Niet alleen bij de opposi
tie, maar ook bij Wörners partij
vrienden van de CDU. Verder is
inmiddels duidelijk geworden
dat de gegevens van de militaire
inlichtingendienst, waarop mi
nister Wörner zijn beslissing om
generaal Kiessling te ontslaan
had gebaseerd, waarschijnlijk el
ke grond van waarheid missen.
De affaire-Kiessling heeft niet al
leen in de Bondsrepubliek Duits
land, maar juist ook in het bui
tenland, het prestige van de
Bondsregering een fikse deuk
bezorgd. Kanselier Kohl lijkt
daar niet erg van onder de in
druk. Volgens hem maakt elke
regering fouten. Uit Den Haag
kan hij zo vier of vijf gevallen op
noemen. Parijs heeft zijn „snuf-
felvliegtuigen". Groot-Brittannië
gaat ook niet vrijuit. Iedereen
moet volgens de kanselier maar
zijn eigen vuil storten voor de
deur van Tom Tom. Dat is de ho-
mobar in Keulen, waar generaal
Kiessling veelvuldig gesigna
leerd zou zijn. Wat blijft, is dat de
Westduitse minister van defensie
niet in staat bleek een personele
kwestie adequaat op te lossen.
„Dat kan hij al niet, God beware
ons ervoor dat de opperbevel
hebber in vredestijd van de
Westduitse süijdkrachten ^echt
in een crisissituatie moet optre
den", zeggen zelfs politici, die
het altijd goed met minister Wör
ner meenden.
Ook Bondskanselier Kohl heeft
een tik gekregen. Hij heeft im
mers nooit echt ingegrepen, iets
wat - daarover zijn vriend en vij
and het eens - zyn voorganger,
Helmut Schmidt, nooit zou zijn
overkomen.
In het Londense vakblad voor de
fensiespecialisten Jane's Defen
ce Weekly zegt de Britse gene
raal Sir John Hackett dat de af
faire-Kiessling een geslaagde
campagne is van de Russische
geheime dienst KGB.
ding en uiteindelijk het bestand
hangt van alle betrokken partij
en af, aldus de Zuidafrikaanse
premier. Er moeten en zullen
stappen worden genomen om te
verzekeren dat ons besluit niet
ten koste gaat van de veiligheid
van de inwoners van Zuidwest-
Afrika (Namibië), aldus Botha.
Zuid-Afrika heeft naar schatting
50.000 manschappen in Namibië,
dat het in weerwil van resoluties
van de Verenigde Naties nog
steeds bestuurt. Daarvan zijn er
12.000 gestationeerd aan de
grens tussen Angola en Namibië.
De Verenigde Staten hebben po
sitief gereageerd op het besluit
tot troepenscheiding. "Het is een
positief en belangrijk besluit dat
een steun in de rug betekent
voor alle partijen bij het zoeken
naar een duurzame wapenstil
stand", aldus woordvoerder Alan
Romberg van het ministerie van
buitenlandse zaken.
Romberg voegde eraan toe dat de
VS hopen dat het besluit de in
spanningen ten behoeve van een
vreedzame oplossing van de
kwestie-Namibië nieuw leven zal
inblazen. Hij weigerde evenwel
iets te zeggen over de garanties'
die volgens de Zuidafrikaanse
premier, P. Botha, vorige week
door de VS aan Zuid-Afrika zijn
gegeven.
VN-secretaris-generaal Javier Pe
rez de Cuellar zei dat het voorstel
"enig belang" heeft voor de on
derhandelingen inzake Namibië.
Maar hij betwijfeld of Angola alle
voorwaarden van de regering-
Botha zal aanvaarden. Angola
heeft nog niet gereageerd. De lei
der van de Namibische bevrij
dingsbeweging Swapo, San Nu-
joma, verwierp het besluit als
een "diplomatieke zet om het
Namibische en Afrikaanse volk
te misleiden"
MANAGUA - Op verschillende plaatsen in Nicaragua zijn burgers bezig met de aanleg x
dorpen en huizen ter beveiliging tegen aanvallen van buitenaf.
Andropov belooft
steun aan Unesco
MOSKOU (UPI/Rtr/AP) - Sowjet-
leider Joeri Andropov heeft in
een brief krachtige steun beloofd
aan de Unesco, de organisatie
voor onderwijs, wetenschap en
cultuur van de Verenigde Naties,
waaruit de Verenigde Staten zich
aan het eind van dit jaar willen
terugtrekken. In het schrijven
aan directeur-generaal Amadou
Mahtar M'Bow dat door het offi
ciële Sowjet-persbureau Tass is
gepubliceerd, zei Andropov dat
Moskou de activiteit van de orga
nisatie steunt. Vooral haar pogin
gen tot herstructurering van de
media in de wereld. De nieuwe
informatie-orde van de Unesco
zou ertoe bijdragen imperialisme
op het gebied van de informatie
en de overheersing van westelij
ke monopolies weg te nemen.
Zinspelend op het vorige maand
bekendgemaakte Amerikaanse
besluit om de organisatie te ver
laten, zei Andropov: degenen die
proberen zich te keren tegen sta
ten die met succes tot wederzijds
voordeel in de Unesco samen
werken zich ervan bewust moe
ten zijn dat zij daarvoor de volle
dige verantwoordelijkheid dra
gen.
Iran bepleit in
Libanon meer
zelfmoordacties
TEHERAN (Rtr) - De voorzit
ter van het Iraanse parlement
heeft er bij een Libanese sji'i-
tische moslim op aangedron
gen meer "opofferingsgezin
de jongeren" aan te trekken
om zelfmoordacties uit te
voeren tegen buitenlandse
troepen in Libanon.
De krant Islamitische Repu
bliek meldde gisteren dat
voorzitter Rafsanjani maan
dag deze oproep had gedaan
tijdens een ontmoeting met
Hodjatoleslam Sayed Mo
hammed Faziollah, een sji'iti-
sche leider uit Libanon.
"U möet ernaar streven meer
opofferingsgezinde jongeren
te krijgen om de vijand sla
gen toe te brengen" zo zou hij
hebben gezegd. Zijn gast liet
Rafsanjani weten: "Ons doel
is de agressieve strijdkrach
ten van de Verenigde Staten
en de andere zogenaamde
multinationale machten met
inbegrip van zionisten uit Li
banon te verdrijven"
De Iraanse leider Khomeini
voorspelde de Verenigde Sta
ten gisteren meer vernede
ring door toedoen van zijn
land.
LONDEN (DPA) - De in Londen gevestigde internationale organisatie
voor mensenrechten "Amnesty International" heeft voor het eerst een
authentieke beschrijving van de leefomstandigheden in een Sowjet-
arbeidskamp ontvangen dat voor politieke gevangenen is "gerese-
veerd". Het kamp is door de overheid bedoeld als zeer zware strafmaat
regel. De beschrijving is afkomstig van een niet met name genoemde
politieke gevangene.
In het kamp, dat ongeveer 1200 kilometer ten oosten van Moskou ligt,
worden ruim 30 gevangenen vastgehouden die wegens "agitatie en pro
paganda tegen de Sowjet-Unie" tot ten minste 10 jaar gevangenisstraf
werden veroordeeld.
Volgens de beschrijving, die via "onofficiële kanalen' Amnesty bereikte,
bestaan de gebouwen van het kamp uit heel kleine cellen, maximaal
vijf gevangenen leven in een "wooncel" en werken in betonnen cellen
die dag en nacht worden verlicht.
Zogenoemde "oefencellen" voor lichamelijke "tuchtiging" zijn door prik
keldraad van de overige gebouwen gescheiden. Deze cellen zijn tussen
de vier en 15 vierkante meter groot, zonlicht kan er niet binnendringen.
De kleine oefencellen zijn bestemd voor gevangenen met eenzame op
sluiting die slechts half zoveel "vrije tijd" krijgen als de overige gevan
genen. Het eten is volgens de gevangenen uiterst slecht Men kreeg
dikwijls bedorven vlees en smerig water, aldus het verslag.
De gevangenen mogen hun gedachten weliswaar neerschrijven maar mo
gen niet houden wat ze hebben opgeschreven. "Ze nemen het af. Ze
zeggen: jullie hebben weliswaar het recht om te schrijven, maar niet het
recht om het geschrevene te houden. Zodra je een zin hebt neerge
schreven, heeft de bewaker het recht het geschrevene af te pakken",
aldus de anonieme gevangene.
Tot de gevangenen die in het speciale kamp worden vastgehouden, be
hoort de Russische schrijver Leonid Borodin (45). Deze werd in 1983
gevangen gezet nadat hij de in ballingschap levende collega Alexander
Solzjenitzyn een gelukwenstele'gram voor zijn 60ste veijaardag had ge
zonden en zonder toestemming een boek in het buitenland had gepu
bliceerd.
Dood door mijn
LONDEN (GPD) - Twee Noordier-
se politiemensen zijn gisteren
om het leven gekomen als gevolg
van een grote landmijn die ont
plofte op het moment dat hun
auto langskwam. Het verboden
Ierse Republikeinse Leger (IRA)
heeft de verantwoordelijkheid
voor de aanslag opgeëist.
De twee politiemensen deden pa-
trouilledienst op een weg tussen
de dorpjes Meigh en Drumintee,
in het zuiden van Noord-Ierland.
In die weg was de 500 kilo zware
bom verborgen, die door middel
van een lange draad tot ontplof
fing werd gebracht.
De kracht van de explosie was zó
groot, dat de auto waarin de twee
politiemensen zaten, volkomen
vernield werd, en dat een forse
krater in de weg geslagen werd.
Volgens een verklaring van de
IRA bewijst de aanslag „het ge
mak waarmee we in de grens
streek in de bevrijdingsoorlog
kunnen toeslaan".
Vergoeding voor
foto-schandaal
PARIJS (AFP) - De president van
de rechtbank in Parijs heeft de
uitgeverij "Union des editions
modemes", die het maandblad
Photo uitgeeft, ertoe veroordeeld
480.000 francs (bijna 200.000 gul
den) uit te keren aan de familie
van de Nederlandse studente Re-
nee Hartevelt. Zij was in juni
1981 gedood, in stukken gesne
den en gedeeltelijk opgegeten
door een Japanse studiegenoot.
In november vorig jaar moest de
uitgeverij de 243.000 exemplaren
van Photo uit de verkoop halen
omdat het blad foto's bevatte die
bij de politie waren gestolen en
die delen toonden van de stoffe
lijke resten van het slachtoffer.
Klarsfeld in
Chili opgepakt
SANTIAGO (AFPAJPI) - Me
vrouw Beate Klarsfeld, die in
Chili de uitwijzing tracht te be
werkstelligen van de Nazi-oor
logsmisdadiger Rauff, is gisteren
in Santiago gearresteerd maar na
een uur weer vrijgelaten. Zij leid
de op dat moment een betoging
voor het presidentiële paleis om
haar eisen kracht bij te zetten.
Nog zes andere personen zijn door
de politie opgepakt wegens ver
storing van de openbare orde. De
manifestatie speelde zich af on
der de ramen van het kantoor
van president Pinochet in het
Moneda paleis.
BONN - Vandaag is in Stuttgart-
Stammheim het proces begon
nen tegen de vermoedelijke ter
roristen Christian Klar (31) en
Brigitte Mohnhaupt (34). Vol
gens de aanklacht behoorden
ADVERTENTIE
Waar u ook heen wilt met vakantie, hoeveel u
ook wilt besteden, Reisburo Neckermann geeft u een
vollediger beeld. Omdat we naast Neckermann-reizen
ook de vlieg-, bus-, trein- en autovakanties van vele
grote Nederlandse touroperators, o.a. Holland Inter
national, Arke en Hotelplan aanbieden.
Reisburo Neckermann kijkt en adviseert u over
de beste en aantrekkelijkste mogelijkheden.
De meeste vakanties worden goedkoper dan vorig jaar,
Neckermann-reizen zelfs tot 20%. Zo wordt een bezoek
aan één van onze buro's meteen een "ontdekkingsreis!'
HET BESTE ADVIES VOOR
EEN GESLAAGDE VAKANTIE.
Haarlemmerstraat 57, Leiden, 071-13 45 92.
beiden tot de top van de terroris
tische organisatie „Rote Armee
Fraktion" (RAF) en zijn ze ver
antwoordelijk voor het bloed
spoor dat de RAF vanaf 1977
door de Bondsrepubliek Duits
land trók.
De hoogste aanklager van West-
Duitsland, procureur-generaal
Siegfried Buback, werd op de
donderdag voor Pasen 1977 ver
moord. Niet veel later werd de
door
Hans Amesz
president-directeur van de
Dresdner-Bank, Jurgen Ponto,
in zijn huis neergeschoten. En in
de herfst van dat jaar ontvoerde
een commandq van de RAF
werkgeversvoorzitter Hanss-
Martin Schleyer om hem enkele
weken later, nadat de Bondsre
gering niet op de eisen van de
terroristen was ingegaan, even
eens te vermoorden. Zijn lijk
werd in de kofferbak van een au
to gevonden.
Bij deze moordaanslagen kwamen
zes bewakers om het leven. Het
openbaar ministerie beschuldigt
Klar en Mohnhaupt van gemeen
schappelijk uitgevoerde negen
voudige moord. In hoeverre de
verdachten onmiddellijk bij de
moorden betrokken waren, staat
niet in de aanklacht.
Verder zou Christian Klar gepoogd
hebben twee mensen te ver
moorden toen hij zich in januari
1977 aan de Zwitserse grens „vrij
schoot". Beide verdachten zijn
volgens de justitie ook direct be
trokken geweest bij de poging
om de Amerikaanse generaal
Kroesen in september 1981 met
een raket om te brengen. En ten
slotte zouden ze ook verantwoor
delijk zijn voor de mislukte aan
slag op het federale openbare mi
nisterie in Karlsruhe.
Het proces tegen Brigitte Mohn
haupt en Christian Klar, die kort
na elkaar in de herfst van 1982
werden gearresteerd toen zij
RAF-depots met talloze wapens
en papieren in de bossen by
Frankfurt en Hamburg opzoch
ten, is het waarschijnlijk laatste
grote proces tegen leden van de
Rote Armee Fraktion. Er zijn
meer dan 400 getuigen gedag
vaard. Hoe lang het proces zal
duren, is niet te overzien, maar
zeker enkele jaren.
Van Klar en Mohnhaupt wordt
door de autoriteiten beweerd dat
zij tot het kader van de zoge
naamde tweede generatie van de
RAF behoorden, die tussen 1976
en 1982 de binnenlandse politie
ke situatie van de Bondsrepu
bliek Duitsland wezenlijk mee
vorm gaf. SPD-fractieleider Her-
bert Wehner destyds: „De stem
ming in onze republiek is door
pijn, woede en ontzetting geken
merkt".
Conservatieve politici begonnen
hardop over de doodstraf na te
denken. Er werd geroepen om
hardere wetten en, net als in het
verleden, werd daar gehoor aan
gegeven. Er kwamen gelegen-
heidswetten, die in sneltrein
vaart door de parlementaire in
stanties waren gejaagd. Vooral in
het buitenland werd veelvuldig
aan het liberalisme van het door
de sociaal-liberale coalitie onder
Helmut Schmidt geregeerde
West-Duitsland getwijfeld.
Klar en Mohnhaupt zitten intussen
eenzaam in de cellen van de be
ruchte zevende verdieping van
de gevangenisbunker in Stutt-
gart-Stammheim waarin eens
hun voorbeelden Ulrike Mein-
hof, Andreas Baader, Gudrun
Ensslin, Jan-Carl Raspe de dood
vonden door zelfmoord. Hoewel
dat nooit helemaal voor de volle
honderd procent bewezen is.
Brigitte Mohnhaupt heeft eerder
gevangen gezeten wegens steun
aan de Baader-Meinhofgroep,
maar nadat de vroegere studente
uit Munchen was vrijgelaten,
dook ze onmiddellijk weer on
der. Veel opwinding ontstond in
1978 toen zij samen met Rolf-Cle-
mens Wagner, Sieglinde Hof-
mann en Peter-Jurgen Boock in
Joegoslavië werd gearresteerd.
Maar omdat Bonn weigert de
acht vermoedelijke rechts-extre-
mistische Kroaten aan Joegosla
vië uit te leveren, liet Belgrado
de vier vry. Hun spoor leidde
naar het Midden-Oosten, waar ze
door de PLÓ zouden zijn ge
traind.
Christian Klar was student in Hei
delberg voordat hij doordrong
tot de RAF. Na een serie aansla
gen in 1977 deed hij veelvuldig
van zich spreken en zijn naam en
foto stonden overal op lijsten en
affiches van de meest gezochte
terroristen. Klar is minstens
twee keer aan de recherche ont
snapt, wat een heftige politieke
strijd deed ontbranden. In 1978
maakte hy met geestverwanten
zeker vier vluchten in een heli
kopter, kennelijk om een nieuwe
actie voor te bereiden. Na de
vierde vlucht weten zij op een
simpele manier aan hun achter
volgers van de federale recher
che te ontkomen. Tweq jaar later
werd bekend dat Klar en Adel-
heid Schulz zeker veertien dagen
waren geobserveerd zonder dat
de recherche ingreep.
