DBraks: optimisme
lagrarische export
Wilton Fijenoord en
Damen mogelijk samen
Kok wil met werkgevers om tafel
voor afspraken over technologie
'Kwaliteit produkt bewallen'
1311111
Toekomst Times in gevaar
Nieuwe supersterke
kunstvezel van DSM
Invoer van
champagne
stijgt fors
FNV dreigt
Rotterdam met
kort geding
'Closed shop' afgewezen
)EN HAAG (ANP) - Minister Braks (landbouw en visserij) ziet dit jaar de agrarische
export met vertrouwen tegemoet. Voorwaarde is wel dat ons land geen belemmeringen
in de weg worden gelegd.
)e laatste tijd dreigden dergelijke belemmeringen, zoals het sluiten van de Franse en
Italiaanse grens voor Nederlands vlees en de Engelse voor chrysanten, een structureel
karakter te krijgen, hetgeen verstrekkende gevolgen voor ons land zou hebben gehad.
I
/an de andere kant moet Neder-
land produkten maken - en blij
ven maken - die elders worden
gevraagd. Bovendien zullen in
tijden van toenemend protectio-
nisme die produkten van onbe
sproken kwaliteit moeten blij
ven. Braks, die dit gisteren heeft
verklaard tijdens de presentatie
van het exportbevorderingspro
gramma van zijn departement,
heeft daar nog wel eens zorg
over. Hij wilde niet spreken over
een structuele kwaliteitsvermin
dering, maar sommige produ
centen lijken het met de kwali
teit wat minder nauw te nemen.
Hij waarschuwde dat de over
heid streng op de kwaliteit zal
blijven toezien,
pe Europese gemeenschap, met
name de Bondsrepubliek, de
Verenigde Staten, Japan, de Sov
jet-Unie, een aantal landen in het
Midden-Oosten en de Volksrepu-
DE
Douwe Egberts heeft in de eerste
helft van het per 31 december
1983 afgesloten boekjaar een
winst behaald van 44,5 miljoen
gulden, tegen 60,2 miljoen gul
den in dezelfde periode in het vo
rige boekjaar, een daling van 25
procent.
De omzet nam toe van 1450 miljoen"
tot 1830 miljoen gulden. Dat was
te danken aan hogere verkoop
prijzen en gestegen verkopen
van alle produkten, met uitzon
dering van oploskoffie. De mar
ges bleven in de meeste landen
waar DE werkt onder druk staan
door de scherpe prijsconcurren
tie. Aan de andere kant begint
DE ook de resultaten te merken
van het programma van kosten
beheersing en efficiency-verho-
ging. De verwachting is dat dat
in de tweede helft van het boek
jaar verder tegenwicht zal bieden
tegen de aanhoudende druk op
de marges.
VS/Japan
De Verenigde Staten en Japan
hebben gisteren in Washington
een driejarige overeenkomst ge
tekend die moet leiden tot een
vergroting van de Amerikaanse
export van telecommunicatie-
apparatuur naar Japan. Het ak
koord komt in de plaats van een
eind vorig jaar afgelopen ak
koord.
Krachtens de oude, eveneens drie
jarige overeenkomst hadden
Amerikaanse ondernemingen al
het recht op dezelfde voorwaar
den als Japanse bedrijven te din
gen naar orders van het staats
monopolie Nippon Telegraph
and Telephone Corporation
(NTT). Deze' onderneming
plaatst jaarlijks orders voor on
geveer drie miljard dollar, maar
de Amerikanen wisten daarvan
tot nu toe slechts een klein deel
binnen te halen.In 1981 leverden
zij NTT apparatuur voor twaalf
miljoen dollar, in 1982 voor veer
tig miljoen dollar en in het afge
lopen jaar voor 140 miljoen dol
lar.
Daisy Systems
Daisy Systems Holland (produktie
van printers voor tekstverwer
kingssystemen) heeft voor de pe
riode 13 februari tot en met 23
maart 50 proeent werktijdver
korting aangevraagd voor 60 van
de 110 medewerkers. Het bedrijf
heeft dat maandag meegedeeld.
Volgens directeur J. Cornelisse
zijn door een aantal tegenslagen
vorig jaar de voorraden grond
stoffen teveel opgelopen. Pas als
die zijn verminderd wil het Cana
dese moederbedrijf AES Data
Inc. weer investeren in het aan
leggen van nieuwe voorraden.
Om dat te bereiken moet er enige
tijd minder worden geprodu
ceerd. Het lukt financieel heel
moeilijk om die periode zonder
werktijdverkorting door te ko
men, aldus Cornelisse.
bliek China zijn de belangrijkste
landen waarop de exportbevor
deringsactiviteiten van het mi
nisterie van landbouw en visserij
dit jaar zijn gericht.
De eerste aandacht, aldus Braks, is
gericht op behoud van onze posi
tie in de EG. Groeimogelijkhe
den zijn er onder andere nog in
de Verenigde Staten. In sommi
ge andere landen ligt dit moeilij
ker. Zij willen onze produkten
wel, maar kunnen die niet ko
pen, omdat zij er geen geld voor
hebben. Dat geldt ook voor som
mige olielanden.
Volgens Braks is de EG weliswaar
een redelijke stabiele koop
krachtige markt, maar zijn er be
dreigingen. Er is sprake van een
teruglopende koopkracht en een
toenemende concurrentie. On
der andere van West-Duitsland,
ons belangrijkste agrarisch ex
portland, en het Verenigd Ko
ninkrijk. Bij de oosterburen lig
gen nog mogelijkheden in het
zuiden en in bepaalde sectoren
(restaurants en hotels en institu
ten, zoals bedrijfskantines en zie
kenhuizen).
China, zo deelde Braks mee, zendt
voortdurend signalen dat zij de
situatie van voor 1980 wil oppak
ken. In dat jaar verkilden als ge
volg van de duikbootorder van
Taiwan in ons land de verhou
dingen tussen ons land en China.
Die verhoudingen waren juist
verbeterd en alles wees er op dat
China belangrijke zaken met ons
land wilde doen. Zeker is thans
dat in mei in Nederland de land-
bouwwerkgroep Nederland-Chi-
na op hoog ambtelijk niveau bij
een komt.
China heeft al voorgesteld in het
najaar een tentoonstelling te
houden op het gebied van pluim
vee-, varkens en melkveehoude
rij en de aanverwante industrie.
Volgens Braks moet China voor
al op de langere termijn worden
bekeken. Op de kortere termijn
is Taiwan een veel lucratievere
markt, aldus de bewindsman.
Braks heeft gisteren een - hier en
daar nog voorlopig - overzicht
gegeven van de agrarische in- en
uitvoer van ons land. De invoer
had een waarde van 26,3 miljard
gulden (2,8 procent meer dan in
1982). De uitvoer steeg 2,5 pro
cent en bedroeg-41,2 miljard gul
den. Op onze nationale betalings
balans zorgde de agrarische sec
tor dus voor een overschot van
14,6 miljard gulden (plus twee
procent). Bijna driekwart van de
uitvoer ging naar EG-landen.
Met ruim eenderde daarvan blijft
West-Duitsland het belangrijkste
land. Ruim negen procent van de
uitvoer gaat naar de overige wes
terse geïndustrialiseerde landen.
Het Midden-Oosten was goed
voor bijna zes procent en oost-
Europa voor 2,7 procent.
Minister Braks landbouwpresenteerde gisteren het programma voor de exportbevordering 1984. Op de foto
v.l.n.r.: voorlichter van het ministerie, Kwaak, minister Braks en ir. Pape, hoofd, exportbevordering (foto anp».
LONDEN (GPD) - De toekomst van de kranten The Times en The Sun
day Times loopt gevaar, als niet snel een oplossing wordt gevonden
voor het arbeidsgeschil dat publicatie van de kranten sinds vrijdag
heeft verhinderd. Dat heeft de directie van de kranten verklaard.
Times Newspapers, de werkmaatschappij waaronder de kranten ressor
teren, heeft tot dusver 7 miljoen gulden verloren door het conflict, dat
begon toen een werknemer werd benoemd bij het gemeenschappelijke
foto-archief van de kranten, zonder dat de vakbond daarin gekend was.
De desbetreffende vakbond, Sogat '82, begon op 9 januari acties die ertoe
leidden dat tal van advertenties en service-rubrieken in de kranten niet
konden worden geplaatst. Het conflict escaleerde vorige week donder
dag toen het administratieve personeel en een deel van de zetters het
werk neerlegden.
De directie van The Times ontsloeg daarop vrijdag de 750 bij die actie
betrokken werknemers. Dat betekende dat The Times op vrijdag en
zaterdag niet uitkwam, en dat er gisteren ook The Sunday Times niet
kon worden gemaakt. De actie komt net op een moment dat de kranten
samen, na jaren verlies te hebben geleden, bijna weer quitte draaien.
ROTTERDAM (ANP) - De
scheepswerf Wilton Fijenoord in
Schiedam (2200 werknemers) en
Damen in Gorinchem (600 werk
nemers) zijn besprekingen be
gonnen over een mogelijke sa
menwerking. Directeur B. Sluis
van Wilton gaat er voorlopig van
uit dat beide werven niet fuseren
maar een "joint venture" aan
gaan.
Bij het samenwerkingsverband zal
worden gemikt op de bouw van
middelgrote schepen. Damen is
gespecialiseerd in kleine sche
pen. Wilton in grote.
Bij Wilton Fijenoord bestaat vooral
belangstelling voor het "voor
treffelijke" marketing en acqui
sitie-apparaat waarover Damen
beschikt. Damen zou op zijn
beurt als het grotere schepen wil
bouwen, gebruik kunnen maken
van de werfcapaciteit in Schie
dam.
Wilton Fijenoord verkeert nog
steeds in uitstel van betaling en
heeft onvoldoende werk. Als Wil
ton en Damen samenwerken is
volgens Sluis de kans groter dat
het kabinet positief beslist over
een steunverlening aan de Schie-
damse werf.
Langman
De behoefte aan fianciële midde
len van buitenaf blijft bij Wilton
Fijenoord op ruim 60 miljoen
gulden liggen. 20 miljoen hier
van kan door banken worden ge
financierd als de overheid de res
terende 40 miljoen gulden voor
haar rekening neemt. Mr. H.
Langman zegt dat o.m. in zijn na
dere advies aan minister Van
Aardenne (economische zaken)
over de scheepsreparatiesector
in het Rotterdamse havengebied.
Verolme Botlek hoeft voor 1984
geen beroep te doen op over
heidsgelden. Boele heeft voor dit
jaar 30 miljoen gulden nodig, dat
echter maar ten dele van de over
heid hoeft te komen.
Ten aanzien van Wilton Fijenoord
benadrukt Langman nog eens
het strategische belang voor de
Rotterdamse haven. Volgens
hem moet echter worden verme
den dat de reparatie- en de
nieuwbouwtak van het bedrijf
worden gesplitst. Mr. Langman
vindt het redelijk als de minister
aan het gevea van geld aan de
werf de voorwaarde verbindt dat
het bedrijf verder afslankt. Hij
noemt in dit verband geen cij
fers.
De totale liquiditeitsbehoefte van
Boele is voor 1984 ongeveer 30
miljoen gulden, aldus Langman.
Daar kan 4 miljoen gulden van af
als het zogenaamde poolsysteem
snel kan worden ingevoerd. In
zo'n pool zouden door inkrim
ping en sanering beschikbaar ko
mende vaklieden zitten die dan
indien nodig weer op een werf
ingezet kunnen worden. De li
quiditeitsbehoefte zou verder
omlaag kunnen als de lokale
overheid bereid is ongeveer 3
miljoen gulden by te dragen aan
de kosten van baggeren, waar
mee in de behoefte is rekening
gehouden. Mr. Langman noemt
het verder denkbaar dat particu
liere banken 9 miljoen gulden als
werkkapitaal verschaffen. Dan
blijft voor vermogensversterking
een bedrag van 13 miljoen gul
den over, waarvoor een beroep
op de overheid zou worden ge
daan.
Boele heeft zijn bedrijfsplan voor
dit jaar verder aangepast. Het
voorziet onder meer in een ver
mindering van het aantal werk
nemers van duizend naar zo'n
650. Het plan lijkt mr. Langman
bedrijfseconomisch redelijk ver
antwoord. Wel moet voorkomen
worden dat steun aan de werf tot
concurrentievervalsing leidt.
Langman heeft wat dit laatste
betreft nog geen definitieve op
lossing voor ogen. Hij denkt aan
een opzet waarbij het geld via
een stichting loopt met een onaf
hankelijke voorzitter en met ver
tegenwoordigers van de werven
in het bestuur.
In zijn algemeenheid vindt Lang
man dat minister Van Aardenne
zijn medewerking afhankelijk
moet stellen van de bereidheid
bij de werven tot een construc
tieve aanpak van gemeenschap
pelijke belangen. De bedrijven
moeten hierbij wei hun indivi
duele commerciële verantwoor
delijkheid behouden.
HEERLEN (GPD) - Scheepstrossen, aandrijfriemen, kogelvrije
vesten, versterkingsmateriaal voor de auto- en vliegtuigindus
trie en veiligheidshelmen, het zijn allemaal toepassingsmoge
lijkheden voor de supersterke polyetheenvezel, die thans in de
laboratoria van staatschemiebedrijf DSM in Geleen wordt ont
wikkeld.
DEN HAAG (GPD) - De import
van champagne in ons land is vo
rig jaar explosief gegroeid. Over
het hele jaar steeg de invoer met
bijna 60 procent tot totaal
1.202.381 flessen champagne. In
1982 werden nog 752.155 flessen
champagne naar ons land uitge
voerd. Nederland staat nu op de
zevende plaats van champagne-
importerende landen.
Deze cijfers zyn afkomstig van het
Comité Interprofessionnel du
vin de Champagne in Epernay
(het centrum van de Champag
ne-streek). De stijging van de
omzet in champagne heeft zich
zowel op de Franse binnenland
se markt als op de buitenlandse
markten afgetekend. Nergens
werd echter zo'n grote groei ge
boekt als in Nederland. De
Champagne-streek kende in 1982
en '83 overvloedige oogsten (na
bijzonder kleine oogsten in de
drie daaraan voorafgaande ja
ren).
Koploper onder de champagne-im
porterende landen is Engeland
met vorig jaar een invoer van
10.021.164 flessen; 28,9 procent
hoger dan in 1982. De export van
champagne naar West-Duitsland
steeg met 45,8 procent tot
5.335.460 flessen. België impor
teerde 11,7 procent meer cham
pagne. De totale champagne-om
zet vorig jaar beliep 159.487.663
flessen (8,84 pet meer dan in '82).
In Frankrijk zelf steeg de cham
pagne-omzet met 7,04 procent.
WARSCHAU - Gisteren werden de voedselprijzen in Polen gemiddeld met 10 procent verhoogd. Deze bejaarde
vrouw dubt voor een vitrine over de aanschaf van etenswaren. (Foto anp»
Volgens een woordvoerder van
DSM wordt in de komende twee
jaar bestudeerd of de produktie
van een dergelijke vezel lonend
zal zijn, welke toepassingsmoge
lijkheden betaan en welke afzet
markten. Pas daarna wordt het
besluit genomen de supervezël
ook te gaan produceren. Het zal
dus op z'n minst nog vier jaar du
ren voordat DSM met die sterke
polyetheenvezel op de markt kan
komen.
DSM zegt nu al voor de ontwikke
ling van die vezel een sterke oc
trooipositie te hebben. De eerste
octrooien van DSM voor deze ve
zel dateren al van tien jaar gele
den. Dat typeert de lange weg, in
dit geval zeker vijftien jaar, die
tussen een eerse idee en com
merciële produktie van nieuwe
kunststoffen ligt.
Boeing
DSM zegt er nu al zeker van te zijn.
dat de nieuwe polyetheenvezel
sterker zal zijn dan de bestaande
polyamide-vezels, die onder de
namen Aranka (van AKZO) en
Kevlar (van Dupont) in de han
del zijn. Voordeel ten opzichte
van die kunststofvezels zal ech
ter de kostprys worden, die voor
het DSM-produkt aanmerkelijk
later zal uitvallen.
Vandaar dat DSM voor de nieuwe
supersterke vezel een flinke af
zetmarkt verwacht te vinden, al
denkt men niet aan tienduizen
den tonnen, maar eerder aan dui
zenden tonnen per jaar. „Het is
geen bulkprodukt en zal geen
oplossing bieden aan de overpro-
duktie van polyetheen in Euro
pa", aldus aan woordvoerder van
DSM.
Polyetheen is een heel gewone
kunststof, die al vele tientallen
jaren toepassingen vindt. Het bij
zondere van de door DSM ont
wikkelde vezel is dat de mole
cuulketens niet als verwarde
'spaghettidraden' door elkaar lig
gen, maar netjes geordend in de
lengerichting naast elkaar ko
men te liggen. Dat levert een zeer
sterke vezel op met interessante
toepassingsmogelijkheden, al
dus DSM.
Hypotheekrente
WUH verlaagd
AMSTERDAM (ANP) - De
Westland Utrecht Hypo
theekbank (WUH) heeft met
ingang van 27 januari de hy
potheekrente met 0,3 procent
verlaagd. De bank heeft dat
gisteren meegedeeld. De ba
sisrente varieert nu afhanke
lijk van de looptijd van 8,4 tot
9.4 procent. Voor tophypo-
theken gelden rentetarieven
van 8.7 tot 9,7 procent en voor
hypotheken met gemeente
garantie vraagt de bank 8,2
tot 9,2 procent.
Hypotheek voor
premie A-woning
AMSTERDAM (ANP) - De Amro-
bank heeft een nieuwe hypo-
theekvorm geintroduceerd die
speciaal bedoeld is voor kopers
van premie A-woningen. De pre
mie A-regeling is met ingang van
1984 ingrijpend gewijzigd. Ko
pers ontvangen voortaan f 5500
per jaar van het rijk voor betaling
van een „afgezonderd schuld-
deel", dat bij een belastbaar in
komen van minder dan f 32.500
maximaal f48.000 bedraagt.
Bij de premie-A woninghypotheek
die de Amro nu op de markt
heeft gebracht wordt een lening
verstrekt met gemeentegarantie
die op het moment dat de wo
ning wordt betrokken wordt ge
splitst in twee delen. Het ene
deel is een normale hypotheek
met aflossingsvorm naar keuze.
Het andere deel betreft het „afge
zonderde schulddeel". Daarbij
wordt de rijksbijdrage via een
jaarannuiteit gebruikt voor beta
ling van rente en aflossing.
Voordeel voor de klanten is vol
gens de Amrobank dat deze niet
langer de voorfinanciering be
hoeven te verzorgen en alleen te
maken hebben met de normale
hypotheek.
ROTTERDAM (GPD) - De Ver-
voersbond FNV zal naar de rech
ter stappen als de gemeenteraad
van Rotterdam toch besluit het
stukgoedbedrijf Transstorage
een krediet van ruim 8 miljoen
gulden te verlenen. Het bedrijf
wil in totaal 17 miljoen investe
ren in de uitbreiding van het ter
rein en de aanschaf van een aan
tal zogenaamde multi purpose
kranen, waardoor Transstorage
kleine containerschepen kan be
handelen. De gemeente Rotter
dam vindt dat daarmee het ge
brek aan kleine containerterm i-
nals in de Maasstad wordt opge
heven; de FNV verwijt Rotter
dam echter onbehoorlijk be
stuur.
Als Rotterdam het plan steunt,
wordt volkomen in strijd gehan
deld met het Nehem-rapport
waarin een herverdeling van
stukgoedactiviteiten is vervat en
dat de komst van nieuwe bedrij
ven uitsluit, zo meent de FNV.
HNSDAG 31 JANUARI 19B4ECOnOmie
De Amerikaanse vliegtuigfabri
kant Boeing heeft het afgelopen
jaar een winst behaald van 355
miljoen dollar tegen 292 miljoen
dollar in 1982, zo is maandag be
kendgemaakt. De omzet bedroeg
11,13 miljard dollar, twee miljard
dollar meer.
Boeing verwacht dat de omzet dit
jaar zal verminderen tot negen
tien miljard dollar als gevolg van
de concurrentie tussen de lucht
vaartmaatschappijen. Er is een
periode van gestage groei in de
luchtvaart nodig wil er sprake
zijn van een aanzienlijke toene
ming van de omzet. Veel lucht
vaartmaatschappijen kampen
met grote schulden, lage vyinsten
en een te grote capaciteit, aldus
Boeing.
DEN HAAG (ANP) - FNV-voorzit-
ter Kok vindt de tijd rijp om met
de werkgevers afspraken te ma
ken over hoe, waar en in welk
tempo nieuwe technologieën
moeten worden ingevoerd. Hij
vindt het een goede zaak als
werkgevers en werknemers
daarover binnenkort in de Stich
ting van de Arbeid praten, zegt
Kok in een vraaggesprek met het
blad voor ondernemingsraden
OR-Informatie.
"We zouden in de Stichting van de
Arbeid de contouren kunnen
vaststellen die we dan per be
drijfstak laten invullen en per be
drijf verder uitwerken. In de be
drijven is de ondernemingsraad
het orgaan bij uitstek dat de in
voering vorm geeft en bege
leidt", aldus Kok. Hij wijst erop
dat in België al zo'n akkoord
over de bedrijfstakken heen tot
stand is gekomen.
Een stichtingsakkoord over tech
nologie moet niet te gedetail
leerd zijn. Het onderhandelen
wil de FNV-voorzitter overlaten
aan de vakbonden, die de onaf
hankelijke contractpartners zijn.
Zij kunnen ook gemakkelijker
actie voeren dan de onderne
mingsraad. Ondernemingsraads
leden zijn in dienst van het be
drijf.
"Zo is het bij de arbeidstijdverkor
ting ook gegaan. De onderne
mers verplichten zich de or de
nodige informatie te geven zodat
die beinvloedingsmogelijkheden
heeft en het effect van de ar
beidstijdverkorting op het be
houd of verbetering van de werk
gelegenheid kan nagaan".
We moeten de effecten van de
nieuwe ontwikkelingen goed in
kaart krijgen en erover onder
handelen, aldus de FNV-voorzit
ter. "Vier op de tien vakbondsle
den zullen zeggen: wat haalt hij
nou in zijn hoofd, hij heeft mak
kelijk praten. Maar het voortbe
staan van de werkgelegenheid
kan ook in gevaar komen als je
niet tijdig moderniseert. Moder
nisering kan leiden tot verster
king van de economie op een an
dere plek. Je moet blijven probe
ren de zaak in een wijder per
spectief te zien".
Volgens Kok moet Nederland in
ternationaal zijn rol spelen al
hoeven we niet achter elke tech
nologische vernieuwing te staan.
Wel moeten we proberen onze
achterstanden goed te maken, al
dus de FNV-voorzitter.
Hij zegt verder dat als het met de
arbeidstijdverkorting broddel
werk blijft, er voor 1985-1986 on
getwijfeld het oude alternatief,
looneisen, op tafel komt. "Er zijn
nog teveel ondernemers die ar
beidstijdverkorting te lastig vin
den of er wat aan willen verdie
nen. Als het zo doorgaat dan
wordt het een pan. Ze zouden
een stapje harder moeten lopen
om zichtbaar te maken wat ver
korting van de arbeidstijd bete
kent voor de werkgelegenheid".
STRAATSBURG (ANP) - De raadgevende vergadering van de Raad van
Europa, een samenwerkingsverband van 21 democratische Westeuro-
pese landen, heefl gisteren het begrip „closed shop", een verplicht lid
maatschap van een vakvereniging als voorwaarde voor het krijgen van
een baan, afgewezen. Onder protest van Britse socialistische leden van
de vergadering namen de leden een voorstel aan van het Nederlandse
Tweede Kamerlid Joop Worell (PvdA), waarin wordt gezegd dat in een
pluralistische democratie, naast alle rechten voor vakbeweging, werk
nemers de vrijheid moeten hebben tot de individuele keus, zonder eni
ge vorm van discriminatie, of zij lid willen worden van een vakbond
In het Verenigd Koninkrijk, en in sommige andere lidstaten, bestaat het
„closed shop"-systeem. De Nederlandse socialist probeerde met zijn
rapport het gat te vullen dat bestaat tussen de nationale wetgeving in
sommige lidstaten van de raad, en de internationale jurisprudentie over
de vraag of vrijheid van vereniging kan bestaan naast het belang van
lidmaatschap van een vakbond.
