Bachmeier-fibns overtuigen niet
'Lekker spelen en niet teveel rompslomp'
Makers geven geen verklaring voor motief van moord in rechtszaal
PODIUMBUK
DINSDAG 31 JANUARI 1984
Radio - tv - kunst
im
d BONN (GPD) Marianne Bach-
meier, de Westduitse die wegens
dJ het neerschieten in de rechtszaal
I van de vermoedelijke moordenaar
ust van haar zevenjarig dochtertje, een
vid gevangenisstraf van zes jaar heeft
iffe gekregen, bevindt zich al ruim twee
weken in psychiatrische behande-
;chl ling. Het ministerie van justitie van
e v de deelstaat Nedersaksen heeft dat
ie 1 bevestigd. De 33-jarige Marianne
□p Bachmeier zou sterk depressief
Kar zijn. Gevaar voor zelfmoord is aan-
wezig. Daarom ligt zij nu in de ge-
üe- sloten afdeling van het ziekenhuis
in Hildesheim. Marianne Bach-
ei^ meier moest eind oktober van het
3TÏ vorig jaar de gevangenis in, nadat
zij eerder vrij kon rondlopen en
voordien haar proces een media-ge-
deo beurtenis van de eerste orde was
ge< geweest,
ïrk
£*Iet is niet bekend gemaakt waardoor de
depressies van Marianne Bachmeier
.U1j! veroorzaakt zijn, maar het is niet uitge-
j 1 sloten dat er een samenhang bestaat
'<?lg met het feit dat onlangs twee films over
U haar in de Duitse bioscopen zijn geko
men: ,De zaak-Bachmeier - geen tijd
voor tranen' van Hark Bohm en .Anna's
ïkei Moeder' van Burkhard Driest. Naar aan-
.j leiding van die films is er opnieuw een
gigantische en vaak onfrisse publiciteit
rondom de vroegere cafébezitster uit
Lubeck ontstaan.
Weekbladen als der Spiegel en Stem wijd
den coverstory's aan de beide films en
gingen diep in op de strijd die tussen
beide regisseurs zou zijn losgebrand om
toch in elk geval als eerste in de bio
scoop te komen. De boulevardpers trok
wederom alle registers open en schreef
over Marianne in de gevangenis en haar
verhoudingen met de vader van het ver
moorde dochtertje en de nieuwe vriend.
door Hans Amesz
Bachmeier, dat betekent een hogere opla
ge! Bachmeier, voor elk wat wils. Voor
diegenen die van mening zijn dat kin
dermoordenaars, en vooral als daarbij
seksualiteit in het geding is, zonder
vorm van proces meteen aan de hoogste
boom moeten worden opgehangen.
Maar ook voor hen die vinden dat dat
een verschrikkelijke gedachte is, want
die zijn door de veroordeling van Ma
rianne Bachmeier niet geschokt in hun
geloof aan de rechtsstaat.
Het was als een film en nu is het een film.
Op 6 maart 1981 schoot Marianne Bach
meier, een mooie jonge vrouw, de ver
moedelijke moordenaar van haar doch
tertje, Arina, in de rechtszaal in Lubeck
neer. Volgens de aanklacht had de man,
de werkloze slager Klaus Grabowski,
het meisje misbruikt en gewurgd. Gra
bowski had al eerder blijk gegeven van
seksueel ziekelijk en afwijkend gedrag.
Daarvoor werd hij ook behandeld: ca
stratie. Het ging min of meer goed met
hem en toen besloot een arts Grabows
ki, met toestemming van de rechter,
hormonen te geven. Niet lang daarna
doodde hij de kleine Anna Bachmeier.
Nadat Marianne Bachmeier zes schoten
had gericht op de rug van Grabowski
werd zij van het ene moment op het an
dere een beroemdheid in de Bondsrepu
bliek Duitsland. Zo bezien is het geen
wonder dat er nu maar liefst twee films
tegelijk over haar in de bioscopen draai
en.
Toen Marianne Bachmeier op 24 oktober
van het vorig jaar naar de gevangenis
ging - weggebracht door haar vriend -
om de resterende straf van twee jaar uit
te zitten, was er wederom of nog altijd
een camera bij. Met toestemming van
Mariane Bachmeier draaiden Stefan
Aust en Lucas Maria Bohmer een televi
siefilm, waarin de media-affaire Bach
meier geprotocolleerd en kritisch door
gelicht zou worden. Dat is redelijk ge
lukt. De film over de films toont geen
heldin Bachmeier, maar veel meer een
slachtoffer. Mariane Bachmeier komt in
de tv-documentaire uitgebreid aan het
woord: een vrouw die een cliché van
zichzelf is geworden. Maar iemand die
toch geloofwaardig maakt dat zij tegen
standster van .zelfjustitie' is en dat het
recht niet in eigen hand mag worden ge
nomen. Een vrouw die het naar eigen
zeggen moeilijk heeft met alle publici
teit rondom haar persoon.
Dat Marianne Bachmeier een attractieve
vrouw is, heeft de pers steeds belicht.
Zo lang, zo uitvoerig en ook met zulke
aanduidingen dat uit de .moeder van de
wraak' een soort Femme Fatale is ge
worden. De aanvankelijk bijna overal
geldende gevoelens van sympathie voor
Marianne Bachmeier verdwenen meer
en meer, toen bekend werd dat zij een
leven had geleid dat op zijn minst nogal
fors afwijkt van de spreekwoordelijke
.normale, Duitse, grondige, nette le
venswijze'.
De beide Bachmeierfilms, die tot nu toe
geen commerciële uitschieters zijn ge
worden en dat dus wel niet meer zullen
bereiken, zijn er niet in geslaagd de toe
schouwer indringend en overtuigend te
laten zien waarom bepaalde omstandig
heden ertoe kunnen leiden dat het ene
slachtoffer (Marianne Bachmeier) het
andere slachtoffer (Klaus Grabowski)
vermoordt. Een gegeven dat al door
Fritz Lang is uitgewerkt.
Tevoren is zeer veel over de films gepubli
ceerd zonder dat de schrijvers van die
stukken ze gezien hadden. In de publie
ke opinie is daarom een beeld ontstaan
van twee totaal verschillende produk-
ten: Bohms film ,De zaak-Bachmeier':
een gevoelige, psychologische schilde
ring; .Anna's Moeder', van Driest, een
keiharde, commerciële film waarin de
regisseur pornografische elementen
niet zou schuwen.
Dat is kletskoek. Weliswaar heeft Driest,
die in de Bondsrepubliek Duitsland
toch al moet leven met het etiket van de
'macho' bij uitstek, Gudrun Landgrebe,
van ,Die Flambierte Frau', uitgezocht
voor de hoofdrol en laat hij nogal veel
vuldig en niet ter zake doende de bor
sten en tepels van haar zien, zijn film
heeft niets met pornografie te maken.
Net zo min als de film van Bohm met we
tenschap te maken heeft. Zijn poging
om de daad van Marianne Bachmeier, in
de film Marie genoemd en gespeeld
door het jonge talent Marie Colbin, voor
te stellen als een soort noodzakelijk ge
volg van haar levensloop en vooral daar
van dat de moordenaar Grabowski haar
dochtertje (en daardoor haarzelf) als
verleidster en afperster heeft afgeschil
derd, is niet goed gelukt.
Maar dat neemt niet weg dat beide films
best het aanzien waard zijn. De Duitse
filmpers oordeelt verschillend, maar
met uitzondering van Die Zeit wordt in
het algemeen de voorkeur gegeven aan
de film van Hark Bohm boven die van
Burkhard Driest. Het is interessant om
het oordeel van mensen te horen die de
echte zaak-Bachmeier niet hebben mee
gemaakt of, nog beter, daar nooit van
hebben gehoord. Dat wordt echter zoe
ken, want de affaire-Bachmeier was ook
in het buitenland een grote media-ge
beurtenis. Vandaar dit verhaal.
[dus
LEIDEN - Toneel en dans, een
musical en een komisch duo.
Dat is de keus die theaterlief
hebbers deze week in Leiden
kunnen maken.
neDe musical betreft 'De zoon von
Louis Davids' van Gerben Hel-
linga en Jacques Klöters met
Jenny Arean, Lex Goudsmit,
Gerrie van der Klei, Johan
ICC Ooms, Joost Prinsen en vele an
deren. Dit gezelschap komt er
van vanavond en morgenavond
mee naar de Leidse Schouw-
oDffl burg. Over deze musical, die
jPj>] enkele maanden geleden in
première is gegaan, is in deze
1 kolommen vrij lovend geschre-
stai ven' T is *n elk ^et;a^ sVTake
1 van een levendig eri kleurrijk
spektakel. Johan Ooms geeft
zo'n perfecte reincamatie van
de ruim honderd jaar geleden
geboren Louis Davids, dat het
volgens de recensent soms eng
en ontroerend tegelijk is. Hel-
e linga en Klöters, die hun musi-
cal presenteren als een terug-
Jr blik van 'de zoon' van de legen-
l*en darische cabaretier, houden
ia te mef £auids bezig op het
^n..° hoogtepunt van zijn carrière,
dus in de jaren dertig, toen cri
sis en werkloosheid hand in
i hand gingen met het opkomend
fascisme en racisme. Men kan
uwsi negatief interpreteren en
slee) bun verwijten dat zij op deze
manier trachten munt te slaan
ne uit de huidige economische toe-
stand, maar er is volgens de in
deze krant verschenen recensie
1642 00'c een an<^ere interpretatie
enk; mogelijk. De teksten van Louis
Kath Davids blijken namelijk bij
'one na^eT Inzien heel wat minder
q'( tijdgebonden dan dikwijls
s^er werd aangenomen en wie zijn
nicl "edjes waardeert, hoeft dat be-
i een n*e* a^en °P nostalgische
t me< Qr°nden te doen. Voor sommi
gen is het wel even wennen dat
Martin van Dijk en Hans Ver-
rseric meulen de bekende melodieën
van.weleer in een modern jasje
hebben gestoken, wat bijvoor-
,r^e beeld kan leiden tot een swin
gende 6/8-maat die lijkt te
wringen met de tekst. Dergelijk
momenten zijn echter schaars,
dus er is geen reden tot paniek.
Met Lex Goudsmit als zingende
toneelknecht kan er nauwelijks
iets misgaan en hetzelfde geldt
||l voor Jenny Arean, die als Mol-
r. LEIDEN - 'Het Leids Theater' is
de naam van een nieuw Leids
amateurgezelschap. Het klinkt
wat weids en pretentieus, maar
de oprichters haasten zich om
te verklaren dat dat absoluut
niet de bedoeling is. "Nooit
aan gedacht dat mensen daar
over zouden kunnen vallen",
zeggen ze. "We zochten ge
woon een naam, een echte
mi'i'iiiiiiii Leidse naam die nog niet eer
der is gebruikt. Toen lag dit
uur nogal voor de hand. We weten
jedra heus wel dat we niet de enige
er hei Leidse toneelgroep zijn".
ert *Met gezelschap is ontstaan als ge-
mes fi volg van interne moeilijkhe-
<f< den bij de grote Leiderdorpse
toneelvereniging Toverlei.
Over de aard van die strubbe
lingen willen de leden van het
Leids Theater verder niets in
met de krant hebben om niet op-
n sle< nieuw zout in de wonden te
strooien. In de zomer van het
aniro Yorig ïaar stapten ongeveer
e aj tien mensen op bij Toverlei.
Vier van hen: Sheila Lever, Els
Wenink, Ed Meyvogel en Ro-
inders nald Derogee, besloten samen
een nieuwe groep te beginnen,
visie We wilden met een klein groep
je toneel gaan spelen", vertel-
mes, I *en Sheila en Els, die bij Tover-
Met lei vaak *n hoofdrollen te vin-
liel ei den waren. "We dachten er alle
vier hetzelfde over: lekker spe-
ir han len met niet teveel rompslomp
Hall er omheen".
>e groep begon met lege han-
laliteit den- De verworvenheden van
Toverlei: decorstukken, kos
tuums, een oefenruimte en een
geldelijke basisj stonden niet
meer tot hun beschikking. In
Redactie Pieter C. Rosier
ly zingt, speelt en danst dat de
stukken er af vliegen. Lof is er
ook voor Gerrie van der Klei
als een ex-diva, die met haar
man (Joost Prinsen) in een
vooroorlogse STER-reclame is
terechtgekomen. Dan is er nog
de debutante Karin Bloemen,
die een ontdekking wordt ge
noemd.
Aanzienlijk minder gunstig is
vorige week de voorstelling
van 'De moeder van David S.'
door het Mechels Miniatuur
Teater beoordeeld. Deze voor
stelling is zaterdagavond te
zien in de Leidse Schouwburg.
Vanuit de media, die veel aan
dacht aan het werk van Yvon
ne Keuls hebben besteed, is be
kend, dat zij uit persoonlijke
betrokkenheid deze problemen
heeft beschreven. Op basis van
haar boek, tot stand gekomen
na tal van gesprekken met ge
zinnen met een verslaafd kind,
is daarna de toneelversie ont
staan, die nu door het Vlaamse
gezelschap op het repertoire is
genomen. Dat de voorstelling
niet geslaagd is, zou voorname
lijk aan het stuk zelf liggen.
Het stuk wil het. publiek 'con
fronteren met de angst, de on
macht, de woede, het medelij
den en de paniek, die het gezin
S. te verwerken krijgt alvorens
het moment van loslaten berikt
kan worden'. De opbouw van
dit stuk laat deze langzame op
bouw echter op geen enkele wij
ze zien, zo staat in de recensie
te lezen. De verschillende perso
nages zijn daartoe veel te sta
tisch uitgewerkt. De vele korte
scènes zouden monotoon van
opzet zijn en de zoon, om wie
het in dit stuk gaat, is geen
ogenblik sympathiek, zodat
iets van medelijden, iets van
begrip voor zijn situatie onmo
gelijk wordt gemaakt. Deze
'Moeder van David S.' tendeert
naar een smartlap, aldus het
wéinig vleiende oordeel van de
recensent.
'Sprakeloos' is de titel van het
nieuwe programma van het
duo Mini en Maxi dat maan
dagavond in het theater aan de
Oude Vest in première gaat. In
deze theatershow van de muzi
kale clowns Karei de Rooy en
Peter de Jong wordt zoals de ti
tel al aangeeft geen woord ge
sproken. Mini en Maxi bespe
len tal van instrumenten,
waarmee allerlei fratsen wor
den uitgehaald. Bovendien
brengen ze in hun show ook en
kele goochelnummers. Bij Peter
de Jong (Maxi) en Karei de
Rooy (Mini) is er geen rolverde
ling; er is zelfs geen tekst. Er
zijn twee mannen, met hun spe
cifieke postuur en daaruit
voortkomende uitstraling en
daar doen ze het mee. Het pro
gramma omvat twee delen. Het
begin en het einde van elk van
deze delen geeft volgens de pro
grammatoelichting de artistie
ke relatie weer, die Mini en Ma
xi met elkaar hebben. In 'Lumi
neus', de strijd om een plaats in
het licht, die beslecht wordt,
wanneer er, als bij toeval, een
samenklank ontstaat. En in
'Een voorspellende droom' en.
Mini en Maxi in 'Sprakeloos'.
na de pauze, in 'Marionet' en
'Twee clowns' vindt men dezelf
de elementen terug. Vermel
ding verdient nog de medewer
king van de danseres Ans Bos-
velt als verbindende schakel.
Het LAK biedt morgenavond on
derdak aan alweer een nieuwe
amateurjgroep. Het gaat om
het Leids Theater, dat een een-
acter van Kees Holierhoek(Vin-
gers aan de macht) en een een-
acter van Edward Albee(Het
verhaal van de dierentuin) op
zal voeren. Elders op deze pagi
na meer hierover.
En dan eindelijk op donderdag
avond in het LAK-theater de al
vele malen uitgestelde solo
voorstelling Jim van der V/ou
de: 'Kopzeer aan die Waanzee'.
Een theaterprogramma, dat
een logisch gevolg moet zijn
van zijn activiteiten binnen
Hauser Orkater en De Horde.
Vanaf de oprichting van het
gezelschap maakt Jim van der
Woude deel uit van Hauser Or
kater, nu opgesplitst in ver
schillende groepen die binnen
de Stichting Orkater zelfstan
dig werken. Ook Jim van der
Woudes soloprogramma wordt
door Orkater uitgebracht.
Eerste produktie van het Leids Theater in het LAK
de zomermaanden werd gere
geld in de tuin gerepeteerd.
Sinds kort hebben ze een oe
fenruimte boven sociëteit de
Boemerang in Katwijk.
"Als je behalve jezelf nog iets an
ders nodig hebt, kost het geld.
En dat is er niet", stellen Sheila
en Els bondig. De keuze van de
twee eenakters, die samen het
eerste programma van de
groep vormen, is mede door
die omstandigheid bepaald.
Zowel 'Vingers van de macht'
van de Leiderdorper Kees Ho-
lierhoek als 'Het verhaal van
de dierentuin' van Edward Al-
bee kunnen met een kleine rol
bezetting en zonder noemens
waardige decorstukken wor
den gespeeld. "We willen er so
wieso naar streven hulpmidde
len waar mogelijk achterwege
te laten. De mensen moeten ge
boeid raken door het spel, niet
door het decor", zeggen Sheila
en Els.
Giller
Al geven ze toe, dat ze uit een
noodgedwongen klein aanbod
hebben moeten kiezen, toch
zeggen ze volledig achter de
keuze van beide eenakters te
staan. 'Onze voorkeur gaat uit
naar het moderne-, maar niet
kinderen wordt op een subtiele
manier het wisselen van de
macht uitgebeeld. De acteurs
moeten in dit stuk kinderen
uitbeelden.
"Voor ons is het een uitdaging
om te voelen zoals een kind
voelt. Het is heel gemakkelijk
om er een giller van te maken,
door idiote stemmetjes op te
zetten. Van kinderen kun je zo
veel leren op het gebied van
spontaniteit, ook als het gaat
om machtsverhoudingen. Ze
verzoenen zich eerder, zijn èen
paar minuten na een
woedeaanval al weer bereid
om samen te spelen".
Na een generale repetitie met
hun eigen kinderen als publiek
ontstond het idee om 'Vingers
van de macht' ook op scholen
te gaan spelen. De eerste op
voering op school de Noorder-
wiek werd een succes. "In deze
tijd van bezuinigingen wordt
bij scholen juist in het drama
geschrapt. Vanwege het thema
macht leent dit stuk zich juist
zo goed om bij lessen maat
schappijleer te gebruiken"
Overigens is het Leids Theater
niet voornemens zich vooral
op optredens bij scholen toe te
leggen en zeker niet op vor-
Els Wenink (links) en Sheila Lever van het Leids Theater "Als je behalve jezelf nog iets anders nodig
hebt, kost het geld. En dat is er niet" (foto Holvast»
ultra-moderne repertoire; Pin
ter, Albee, Sartre, Dürrenmatt.
Licht bizarre stukken met veel
gevoel erin. Je moet er ook als
speler iets aan kunnen bele
ven. We zijn gek op dialoog en
komen wat dat betreft in beide
eenakters uitgebreid aan onze
trekken".
'Vingers van de macht' is een al
vaak gespeelde eenakter van
Holierhoek. Toneelgroep Cen
trum heeft het stuk ooit op het
repertoire gehad. Het verhaal
is geschreven voor volwasse
nen, maar heeft de kinderwe
reld als voorbeeld. Aan de
hand van verhoudingen tussen
PAGINA 17
Vitesse uiteen
ARNHEM (GPD) - De Neder
landse popgroep Vitesse is uit
een. Spanningen tussen de
bandleden onderling hebben
het afgelopen weekeinde tot
een definitieve breuk geleid
tussen Herman van Boeyen
enerzijds en Rudi Engelbert,
Otto Kooymans en gitarist Carl
Carlton anderzijds. De in Am-
hem woonachtige Carl Carlton
heeft laten weten met bassist
Rudi Engelbert en toetsenist
Otto Kooymans een nieuwe
band te beginnen. Het drietal
zal daarin worden bijgestaan
door zanger Anton Verhagen
en drummer Bertram Engel.
De drie Vitesse-muzikanten heb
ben de breuk al geruime tijd
geleden zien aankomen. Om
dat het de groep echter inder
tijd behoorlijk voor de wind
ging, zijn de vier nog bij elkaar
gebleven. In het afgelopen
weekeinde is de knoop uitein
delijk doorgehakt. Drie geflop
te singles en onderlinge me
ningsverschillen maakten een
verdere samenwerking niet erg
zinvol.
Terwijl Vitesse her en der in den
lande optrad, was de nieuwe
band die „The Raiders of the
last Corvette" (kortweg The
Raiders) gaat heten, al in op
richting. De groep heeft zelfs al
een korte tournee door Duits
land gemaakt.
Volgens Carl Carlton zal in
maart-april de eerste plaart van
The Raiders verschijnen. Wat
Herman van Boeyen gaat doen
is nog onbekend. Hij zou ex-
Herman Brood-gitarist Danny
Lademacher inmiddels heb
ben benaderd.
Jim van der Woude, die zich zelf
liever speler dan acteur noemt
omdat hij geen rollen wil leren
maar zich in zichzelf wil ver
diepen en in situaties die daar
mee te maken hebben, over de
voorstelling: 'Er wordt vooral
beeldtaal in gesproken. Het
heeft te maken met strips. Ik
ben een groot bewonderaar
van Kamagurka, die taal staat
me ook aan. Ik houd van een
heel directe herkenbaarheid op
en zo'n moment wil ik er dan
een heel andere, totaal onver
wachte draai aan geven. Ik
denk dat het mij om de combi
natie van spel en emoties te
doen is. Ik probeer voortdu
rend mezelf opnieuw te verba
zen en daarmee de mensen die
naar me komen kijken. Je hebt
mensen die uren kunnen vertel
len over bijvoorbeeld een sim
pel schoentje. Nou, ik ben ie
mand die dan gewoon alleen
maar uren met zo'n schoentje
bezig wil zijn op het toneel, zon
der daarbij een woord te hoe
ven zeggen'.
De voorstelling van Jim van der
Woude in het LAK is overigens
al uitverkocht.
In hetzelfde LAK-theater ver
schijnt op vrijdag—en zater
dagavond 'De Omweg' met 'Do
dendans', geschreven door
Strindberg, bewerkt door Dür
renmatt en vertaald door Her
man Koch. Marlies Heuer en
Die van Duin waren eerder in
het LAK met de voorstelling
'De Omweg'. Naar deze voor
stelling noemt zich nu de groep,
die behalve uit deze twee ac
teurs ook nog uit Dennis Mal-
herbe bestaat. DE regie is van
Wanda Reisel.
De kindervoorstelling op zondag
middag in het LAK wordt ver
zorgd door de theatergroep
'Stekelbees' met 'Moeder, er zit
een vriend in m'n soep'. 'Stekel
bees' noemt zich een groep, die
zich bezig houdt met vormend
en experimenteel theater. In
'Moeder, er zit een vriend in
m'n soep' worden rond de the
ma's vriendschap en afgunst,
haat en liefde, solidariteit en
eenzaamheid de dingen bij de
naam genoemd, zo meldt het
persbericht. Voor kinderen van
zes tot twaalf jaar.
mingstoneel. "We richten ons
op theaters en willen ook mee
doen aan het Landjuweel (een
landelijke wedstrijd voor ama
teurtoneel, red.)
Strohalm
Aan beide eenakters wordt mee
gewerkt door een gastspeler:
respectievelijk Martha van den
Akker en Bas Pleit, beiden uit
Katwijk. Het Leids Theater is
van plan ook in de toekomst
met gastacteurs te werken.
"We vinden de contacten met
andere gezelschappen leuk.
Het lijkt ons prettig als er wat
meer onderlinge uitwisseling
komt".
Tot slot nog iets over 'Het ver
haal van de dierentuin', de
tweede eenakter, die door de
speelduur van één uur de
hoofdmoot van het program
ma vormt. De behoefte aan, en
onvermogen tot menselijk con
tact vormt het thema van deze
eenakter van Albee. Een man,
ten einde raad, knoopt in een
park in New York als laatste
strohalm een gesprek aan met
een ander. Dat blijkt een rus
tig, evenwichtig persoon, dage
lijks op hetzelfde bankje in het
park te vinden. De stroeve dia
loog tussen beide personen be
slaat zowat het hele stuk. De
dramatische afloop is eigenlijk
al bij het begin te voorspellen.
Voor een volgende produktie
hoopt het Leids Theater ge
bruik te kunnen maken van
een gastregisseur van de aca
demie voor Woord en Gebaar
in Utrecht.
ARIEJAN KORTEWEG
ie
