Niet-Nederlanders
krijgen stemrecht
c
CDA in raketten-doolhof
Hoekzema voorstander van
variabele duur diensttijd
Burengerucht vormt
onderschat probleem
Ambtenaren Bonaire
krijgen half salaris
Werkgroep vreest einde
behandeling-Bastiaans
Boerenprotest tegen
verkoop domeingrond
ZATERDAG 28 JANUARI 1984
Rietkerk dient wetsontwerp in
DEN HAAG (GPD) - Het kabinet gaat in beginsel akkoord met het verlenen van stem
recht bij gemeenteraadsverkiezingen aan buitenlanders. Minister Rietkerk (binnen
landse zaken) zal binnenkort bij de ministerraad een wetsontwerp indienen. Premier
Lubbers zei dit gisteren na afloop van de ministerraad.
Bijeenkomst:
Centrumpartij
moet verboden
Binnenland
AMSTERDAM (ANP) - Het ge
meentebestuur van Amsterdam
moet met regering en parlement
de mogelijkheden bespreken om
de Centrumpartij en gelijksoorti
ge organisaties, waaronder ook
buitenlandse zoals Grijze Wol
ven en Amicales, te verbieden en
te ontbinden.
Dit is een van de aanbevelingen
van de Prinsenhofconferentie te
gen discriminatie en racisme aan
het gemeentebestuur van de
hoofdstad.
Democratische rechten dienen te
worden onthouden aan partijen
en groeperingen die tot doel heb
ben de democratie te vernieti
gen. Racistische en fascistische
stromingen zoals de Centrum
partij moet de toegang tot de me
dia, in het bijzonder radio en tv,
worden ontzegd.
De vrijheid van meningsuiting kan
niet gelden voor partijen die deze
zelfde vrijheden bedreigen, me
nen de deelnemers.
Gemiddelde
gedetineerde
is 'kansarm'
DEN HAAG (GPD) - Over het ge
heel genomen komen mensen,
die door de rechter tot een cel
straf zijn veroordeeld, uit een uit
zichtloze situatie: geen werk,
nauwelijks een opleiding, gere
duceerd tot een restgroep in de
samenleving. Dit concludeert de
algemene reclasseringsvereni-
ging na een onderzoek naar de
achtergronden van haar cliènten.
De reclasseringsinstellingen be
pleiten daarom het volledig ach
terwege laten van korte vrij
heidsstraffen, tenzij er echt geen
andere mogelijkheid is. De voor
keur moet uitgaan naar alterna
tieven, zoals schikkingen en
maatschappelijke dienstverle
ning, aldus de instellingen.
Uit de cijfers van het cliëntenbe
stand van de reclassering blijkt
dat het opleidingsniveau van de
gestraften zelden boven de mavo
uitkomt: 28,8 procent heeft al
leen lagere school, 42 procent
heeft lbo of mavo.
Minister Rietkerk
Het gaat om het actieve (het stem
men) en passieve (zich verkies
baar stellen) kiesrecht. Het stem
recht voor niet-Nederlanders is
mogelijk geworden door de
grondwetswijziging van 1982.
Maar voor de uitvoering van de
bepaling is een wet nodig.
Het belangrijkste probleem is de
vraag hoe lang buitenlanders in
Nederland moeten hebben ge
woond voordat zij mogen stem
men. In de discussies over het
grondwetsartikel kwamen voor
al de termijnen van drie of vijf
jaar naar voren. Verder is nog de
vraag of in Nederland werkzame
medewerkers van internationale
organisaties moeten worden uit
gesloten van de nieuwe wet, al
dus Lubbers.
DEN HAAG (GPD) - De Ne
derlandse Stichting Geluid
hinder (NSG) is geschrokken
van het leed dat burenge
rucht veroorzaakt. De stich
ting had uit de ontvangen,
vaak indringende brieven al
de indruk dat het om een aan
zienlijk probleem gaat. Pas
uit een recent onderzoek
kreeg de NSG een goed in
zicht in de ware omvang.
„Het probleem is gigantischer
dan je zou vermoeden", zegt
woordvoerder J. Kramer van
de NSG. „Om een idee te ge
ven: in veertig procent van de
problemen waar wijkagenten
mee te maken krijgen, speelt
geluidhinder een bepaalde
rol".
Uit het onderzoek bleek ook
dat de meeste mensen niet
met hun buren over de ge
luidsproblemen durven te
praten. Er is angst om voor
zeurpiet te worden versleten,
angst voor verslechtering van
de verhoudingen en angst
voor represailles.
Kramer: „Ze zeggen: liever een
avond herrie dan een jaar ru
zie. Maar als een avondjes
een paar avonden of vele
avonden per jaar worden, is'
het toch tijd om eens te pra
ten. We willen de mensen nu
een duwtje in de rug geven
om niet af te wachten, maar
het probleem in de overleg-
sfeer op te lossen".
De NSG begint in februari een
campagne onder het motto
'Lawaai is geen leven'. Deze
campagne zal directer en
concreter zijn dan de tot nu
toe gevoerde actie 'Laten we
zacht zijn voor elkaar'. De'
NSG vindt dat het diploma
tiek benaderen van de pro
blemen te weinig vrucht
heeft afgeworpen, zeker nu
vrijwel iedereen weet wat ge
luidhinder is.
De campagne richt zich zowel
tot de veroorzaker van de
hinder als de gehinderde.
Met name via de gespeciali
seerde tijdschriften worden
niet alleen eigenaars van ge
luidsinstallaties, honden en
auto- en motoreigenaars ge-,
vraagd rekening te houden
met hun omgeving, maar ook
vrachtwagenchauffeurs krij
gen het verzoek.
Kramer: „Vrachtwagenchauf
feurs, die hun auto in de
woonwijk parkeren, vertrek
ken vaak VToeg in de ochtend
en laten dan eerst de motor
lang warmdraaien. Ze zou
den hun wagen ook buiten de
wijk kunnen zetten. Dat geeft
veel minder overlast".
Met advertenties in de publiek
sbladen wil de NSG mensen
die last van geluidshinder on
dervinden, stimuleren om
met de buren te gaan praten.
„We zeggen duidelijk dat ze
niet moeten klagen. Overleg
is beter. We proberen ze daar
voor handvatten te geven.
Men zou de buren bijvoor
beeld kunnen uitnodigen
voor een luisterproef, zodat
men kan horen hoe bijvoor
beeld de muziek doorklinkt".
Kramer onderstreept dat niet te
lang moet worden gewacht
met het overleg.
WILLEMSTAD (ANP) - Bonaire
kan deze maand de salarissen
van de ambtenaren niet betalen,
indien er niet snel financiële
hulp komt van de centrale over
heid in Willemstad op Caragao.
De ambtenaren op het eiland heb
ben deze week in een brief van
het eilandbestuur te horen ge
kregen, dat zij slechts de helft
van hun salaris zullen ontvan
gen. De rest zou later worden uit
betaald. Volgens het eilandbe
stuur van Bonaire heeft het ei
land het afgelopen jaar 3 miljoen
Antilliaanse gulden uitgegeven,
die eigenlijk voor rekening had
den moeten komen van de cen
trale overheid in Willemstad.
Deze stelt zich echter op het stand
punt dat Bonaire te kwistig met
geld omgaat en afspraken niet
nakomt. Bonaire zou nog deze
- week met Willemstad overleg
PIERRE MYIN De toneelspeler
Pierre My in is gisteren in zijn
woonplaats Amsterdam op 91-ja-
rige leeftijd overleden. Myin
heeft vanaf 1912 tot 1973 vrijwel
onafgebroken op de Nederland
se planken gestaan.
Myin genoot vooral bekendheid als
blijspel-acteur. Hij was onder
meer praktisch vanaf het begin
tot de opheffing verbonden aan
de Nederlandse Komedie (van
1950 tot 1971).
plegen om tot een oplossing te
komen.
Overigens hebben economische en
financiële problemen de Antil
liaanse overheid er toe gebrcht
flink te bezuingien op de ambte
narensalarissen. Vorige week
voerden ambtenaren op Curasao
actie tegen de overheidsmaatre
gelen, die onder meer neerko
men op inhouding van vakantie
geld en prijscompensatie.
Journalisten
achter cao
UTRECHT (ANP) De sectie dag
bladjournalisten van de Neder
landse Vereniging van Journalis
ten (NVJ) is gisteren alsnog ak
koord gegaan met het principe-
akkoord over de cao voor 1983 en
1984.
Hoofdpunt in de dagbladen-cao is
de indiensttreding van 75 jonge
journalisten bij voorkeur afge
studeerden van een journalisten
opleiding - op basis van een tij
delijke arbeidsovereenkomst
(kennismakingscontract) van
een jaar. Daarvoor leveren de
journalsiten de helft van de prijs
compensatie van 1983 en de ge
hele prijscompensatie van dit
jaar in.
De dagblad-cao voorziet ook in een
toeneming van het aantal stage
plaatsen bij kranten voor leerlin
gen van de scholen voor journa
listiek met ruim honderd per
jaar.
DRONTEN (ANP) Honderden boeren in de Noordoostpolder hebben
gisteren gedemonstreerd tegen de op handen zijnde openbare veiling
van een landbouwbedrijf te Espel in de Noordoostpolder, dat deel uit
maakt van de domeingronden. Met ruim 100 trekkers vormden zij een
kilometerslange file tussen Espel en Emmeloord, waar een petitie werd
overhandigd aan het rentambt der domeinen.
Het bedrijf is één van de terreinen die door de overheid worden verkocht
om geld in het laatje te brengen voor de aankoop van natuurgebieden.
Volgende week vrijdag begint de open inschrijving voor het terrein.
Op zichzelf zijn de boeren niet tegen aankoop van natuurterreinen, maai
de manier waarop een en ander nu wordt gefinancierd gaat ten koste
van kleine boeren, vinden zij. Zij willen dat de overheid de landerijen
niet in hun geheel van de hand doet, maar kleine boeren in de omge
ving de gelegenheid geeft gedeelten daarvan aan te kopen, om zo hun
bedrijf uit te breiden.
De Noordoostpolder telt ongeveer 350 kleine boerenbedrijven van 18 hec
tare of minder, die dreigen op de lange duur door grotere boeren of
institutionele beleggers te worden verdreven, als de vrije verkoop van
de domeingronden doorgaat, aldus de actievoerders.
'Bezuinig door
klasvergroting'
AMSTERDAM (GPD) - In één
klap zouden schoolklassen
aanmerkelijk groter gemaakt
moeten worden. De leer
krachten die hierdoor ontslag
krijgen, zouden voor een deel
weer in particuliere dienst
van de school kunnen komen
zodat de ouders het salaris
van de 'eigen' leerkracht
moeten betalen.
Dat schrijft dr. P. H. M. van
Dijk in het boek 'Onderwijs
beleid in Nederland' dat gis
teren in de Brakke Grond in
Amsterdam werd gepresen
teerd. Van Dijk is hoofd van
de afdeling financieel econo
mische zaken van het minis
terie van sociale zaken. Hij is
een van de vele auteurs van
het boek.
De forse vergroting van de
klassen zal volgens Van Dijk
niet voor alle scholen mogen
gelden. Voor gewone scholen
denkt Van Dijk aan tien pro
cent meer leerlingen per klas.
Maar scholen met veel kinde
ren in achterstandssituaties
zouden enigszins moeten
worden gespaard.
Doel van deze operatie is vol
gens Van Dijk het verlichten
van de financiële problemen
bij het ministerie van onder-
wijs.
DEN HAAG (GPD) - Staatssecre
taris Hoekzema (defensie) heeft
zich gisteren in principe uitge
sproken voor een variabele duur
van de militaire dienstplicht.
Dienstplichtige militairen zullen
al naar gelang de functie die zij
gaan vervullen, langer of korter
moeten gaan dienen.
Op het symposium 'Variabele
Dienstplicht', georganiseerd
door de Algemene Vereniging
Nederlande Militairen (AVNM),
wees Hoekzema erop dat de laat
ste jaren steeds meer technolo
gisch geavanceerd materieel
wordt ingevoerd. Een gevolg
daarvan is dat de opleiding te
kort is om de dienstplichtige mi
litairen goed te laten functione
ren, aldus de bewindsman. Mili
tairen in eenvoudiger functies
zouden daarentegen kunnen vol
staan met een kortere dienstpe-
riode.
De staatssecretaris hoopt eind dit
jaar een rapport, opgesteld door
de 'Projectgroep aanpassing
diensttijden', te presenteren over
i de variabele
diensttijd. Hij waarschuwde ech
ter bij voorbaat, geen te „hoogge
spannen verwachtingen" te
koesteren. Een aantal eerdere
onderzoeken heeft tot nu toe niet
tot resultaten geleid.
Enkele officieren zetten vraagte
kens bij de eventuele invoering
van variabele diensttijd. Ze be
nadrukten de organisatorische
en technische problematiek rond
deze nieuwe herindeling van de
krijgsmacht. De socioloog luite
nant-kolonel Turpijn voorziet
een chaos bij de invoering van
variabele diensttijden. Volgens
hem zal by een eenheid waar
manschappen met verschillende
diensttijden aanwezig zijn, ieder
een „voortdurend bezig zijn met
het kennismaken met elkaar".
ADVERTENTIE
Houdt monden fris en mensen monter.
LEIDEN (ANP) De werkgroep
die ijvert voor voortzetting van
de behandeling van oorlogs
slachtoffers volgens de methode
van prof. dr. J. Bastiaans vreest,
dat behandeling volgens de me
thode van de Leidse hoogleraar
binnenkort niet meer mogelijk
is. Ze zal zich tot staatssecretaris
Van der Reijden (volksgezond
heid) wenden om dit te voorko
men.
De werkgroep heeft dit gisteren
meegedeeld. Zij streeft naar er
kenning van de psychische trau
matologie als sub-specialisme,
als onderdeel van de algemene
psychiatrie. Daardoor zal het mo
gelijk zijn aan de rijksuniversi
teit in Leiden een leerstoel te be
houden. Dan kan ook de behan
deling waarmee Bastiaans inter
nationale erkenning en succes
heeft gekregen verder worden
toegepast, aldus mevrouw Bek-
ker uit Utrecht namens de werk
groep.
Zij is maatschappelijk werker bij
de stichting 40-45 in Oegstgeest.
Aanleiding om naar de staatssecre
taris te stappen, is de recente uit
spraak van het ambtenarenge
recht in Den Haag. Dit wees een
klacht van prof. Bastiaans tegen
beknotting van zijn functioneren
op formele gronden af, aldus me
vrouw Bekker. De werkgroep
verwacht ook geen gunstige
wending als de rijksunviersiteit
in Leiden zich moet buigen over
eventueel fucntioneel leeftijd
sontslag voor prof. Bastiaans,
omdat hij 65 jaar is geweest.
Bastiaans is nog wel verantwoor
delijk voor het beheer van de de
pendance in de Jelgersmakli-
niek, en voor de behandeling van
de twaalf tot dertien patiënten
die er doorgaans verblijven, op
het ogenblik behalve Nederlan
ders ook oorlogsgetroffenen uit
Israël, Amerika, Duitsland, Bel
gië en Engeland, aldus de werk
groep.
Harry Vermeegen en Henk Spaan met instalment) blijven op zoek r
de Gewone Man. Hun wekenlange speurtocht naar de Gewone Man in het
VARA-programma Pisa heeft geleid tot een tentoonstelling over dit feno
meen in de VARA-studio. Men kan hier tot 9 feburuari terecht. Op de foto
de beide Pisa-presentatoren tijdens de opening van hun tentoonstelling
gisteren. (foto anp>
DEN HAAG - CDA-fractieleider
Bert de Vries heeft zijn fractie
genoten er deze week in zijn
„nieuwjaarstoespraak" voor
gewaarschuwd dat de CDA-
WD-coalitie „een zeer gevaar
lijk half jaar" tegemoet gaat
„dat bepalend kan zijn voor
het lot van het kabinet"
Als om zijn gelijk te bewijzen
zijn CDA en WD elkaar ver
volgens op diverse terreinen
stevig in de haren gevlogen.
Over de positie van de zwaar-
gehandicapten in de sociale
werkplaatsen, de toekomst van
de middenschool en het me
diabeleid werd al meteen een
stevige robber uitgevochten.
De irritaties liepen zelfs zo hoog
op dat premier Lubbers er aan
te pas moest komen om in een
door
Hans de Bruijn
spoedberaad met De Vries en
zijn WD-collega Nijpels een
uitslaande media-brand tussen
CDA en WD te blussen. In het
komende vooijaar moet ook
worden beslist over de ook in
het CDA omstreden herziening
van het sociale-zekerheidsstel-
sel.
Maar de belangrijkste springstof
blijft natuurlijk de kruisraket
tenkwestie, waarover het kabi
net in juni wil beslissen. In die
discussie hangt veel, zo niet al
les af van het CDA. En ook op
dat punt lieten enkele CDA'ers
de afgelopen dagen niet na
controversiële standpunten in
te nemen.
Een aantal van hen zal met te
leurstelling de uitspraak van
de Raad van State gelezen heb
ben dat plaatsing van kruisra
ketten in ons land onder Ame
rikaanse controle niet strijdig
is met de Grondwet. Zij hoop
ten natuurlijk dat de Raad zou
stellen dat voor plaatsing een
twee-derde-meerderheid in het
parlement nodig zou zijn.
In dat geval zou plaatsing op
voorhand al uitgesloten zijn
geweest, omdat in de Tweede
Kamer zo'n meerderheid niet
te vinden is. Het zou de hele
kruisrakettendiscussie vanaf
nu interessant, maar overbodig
hebben gemaakt.
Nu dat is uitgebleven gaat het
weer uitsluitend om de inhou
delijke argumenten tegen de
plaatsing. Welnu, aan ideeën
op dat punt in het CDA geen
gebrek. De laatste weken heb
ben diverse CDA'ers zich op
dat punt zodanig geroerd, dat
CDA-fractieleider De Vries af
gelopen week zijn fractiegeno
ten moest manen tot terughou
dendheid in de contacten met
de media. Vijf CDA'ers hebben
inmiddels al publiekelijk ge
pleit voor uitstel van de plaat
singsbeslissing.
De aanstichter daarvan was eer
ste defensiewoordvoerder De
Boer, die al gauw werd ge
volgd door zijn nummer twee
Frinking, tot nog toe toch niet
de koplopers van de groep van
nucleair bezwaarde CDA'ers.
Zij werden al snel gevolgd
door de fractiegenoten Buike-
ma, Couprie en Faber, maar er
zijn zeker nog eens vijf
CDA'ers (Evenhuis-van Essen,
Borgman, Beinema, Laning,
De Kwaadsteniet - de derde
woordvoerder in de kruisra-
kettenzaak) die dezelfde opvat
tingen huldigen. Bovendien
zijn er nóg wat stille twijfe
laars.
Sinds het vertrek van Scholten
en Dijkman uit het CDA telt de
coalitie nog slechts 79 zetels in
de Kamer. Klein rechts (7 ze
tels) meegeteld mogen straks
in juni slechts tien CDA'ers uit
de boot vallen, wil het kabinet
de kruisrakettenkwestie over
leven.
Dat betekent uiteraard dat - on
danks de bezweringsformules
van De Vries - alles wat die
groep van tien naar voren
brengt met meer dan gemid
delde belangstelling wordt ge
volgd. Dat juist De Boer daar
bij het voortouw heeft geno
men heeft de CDA-top onaan
genaam verrast. Verrassend
waren zijn opvattingen echter
minder.
Eerder al had De Boer erop ge
wezen dat een nieuwe situatie
zou kunnen ontstaan naarmate
de plaatsingsbeslissing dichter
CDA'er Joep de Boer
zou komen te liggen bij de pre
sidentsverkiezingen in Ameri
ka in november, die van grote
invloed op de Oost-Westver
houdingen zouden kunnen
zijn. Nog pas in november zin
speelde De Vries zelf op uitstel
van de plaatsingsbeslissing,
mits daar van de Russen wat
tegenover zou staan.
Toen waren de onderhandelin
gen in Genève echter nog niet
afgebroken. Na het echec van
Genève loopt De Vries echter
weer keurig in de phs met pre
mier Lubbers, die per sé in juni
wil beslissen. De Vries liet ove
rigens in het midden dat die
beslissing ook een beslissing
tot uitstel kan zijn.
Die datum is niet zomaar tot
stand gekomen. Dit jaar moet
met de bouwactiviteiten op
Woensdrecht begonnen wor
den, wil volgens NAVO-sche-
ma in 1986 geplaatst kunnen
worden. Juist op dringend ver
zoek van het CDA is afgespro
ken niet te gaan bouwen alvo
rens de principe-beslissing
over plaatsing is gevallen.
Uitstel van de beslissing kan
daarom slechts twee gevolgen
hebben: of er wordt geplaatst
na 1986, en in dat niet waar
schijnlijke geval zou Neder
land het hele NAVO-schema in
de war gooien; of er wordt toch
alvast begonnen met bouwen
terwijl er geen plaatsingsbe-
sluit is, met als risico dat het
straks allemaal weggegooid
(overigens goeddeels NAVO-
)geld is.
Het is nog onduidelijk waar De
Boer, die nu ineens (tegen wil
en dank?) de leider van het an-
ti-kruisrakettenfront in het
CDA lijkt te zijn, en de zijnen
precies naar toe willen. De
Boer heeft zich onlangs laten
ontvallen dat hij onder de hui
dige omstandigheden de plaat
sing helemaal niet meer zo ziet.
Een plaatsingbeslissing deze zo
mer zou tot een kabinetscrisis
kunnen leiden en in het minste
geval toch zeker tot een crisis
in het CDA, dat het in de opi
niepeilingen toch al zo slecht
doet. De Boer en Frinking
waarschuwden er een jaar ge
leden in een geheime notitie al
voor dat niet-plaatsen wel eens
beter zou kunnen zijn, tenein
de grote schade voor het CDA
te voorkomen.
Aan de andere kant zou uitstel
het CDA ook kunnen opbre
ken. De plaatsingsbeslissing
komt dan immers wel heel
dicht te liggen tegen de datum
van de volgende verkiezingen,
waardoor zij zelfs weer een on
derwerp in de verkiezingscam
pagne zou kunnen worden.
Een crisis in het CDA van 1984
zou daarentegen tegen die tijd
wel weer uitgeziekt kunnen
zijn.
Zeker zo belangrijk lijkt dat De
Boer kennelijk nog steeds ge
looft in hervatting van het
overleg tussen Russen en
Amerikanen. Overleg dat uit
eindelijk tot minder kernwa
pens in Europa moet leiden.
Geven we Genève op, dan is
niets minder dan een volle
nieuwe bewapeningsronde het
gevolg en daar schiet niemand
wat mee op.
Eerder al deed De Boer de sug
gestie om na plaatsing van een
beperkt aantal (bijvoorbeeld
40) raketten in Engeland, West-
Duitsland en Italië, de dan ont
stane situatie te bevriezen, om
een opening te bieden voor
hervatting van het overleg. De
ze week nog bleek uit opmer
kingen van de Russische leider
Andropov dat de deur nog niet
helemaal dicht is.
De Boer is bereid om uiteindelijk
een klein aantal kruisraketten
in ons land te aanvaarden, als
het totale aantal raketten in
Europa beduidend minder
wordt dan de afgesproken 572.
Nederland mag dan niet ach
terbleven. Zijn uitstel-ma
noeuvre is vooral bedoeld om
ruimte voor die mogelijkheid
te scheppen.
Maar de NAVO lijkt niet van
plan om het plaatsingstempo
te wijzigen of aan de Neder
landse verlangens tegemoet te
komen. Als daarin op korte ter
mijn geen verandering komt,
en dat ziet er niet naar uit,
wordt Nederland (of beter het
CDA) weer helemaal op zich
zelf teruggeworpen.
De Nederlandse kruisraketten-
discussie is daarmee meer dan
ooit een binnenlands-politieke
aangelegenheid. De stroom
van ideeën vanuit het CDA - in
clusief Lubbers' weer van stal
gehaalde voorstel om voorlo
pig slechts 16 kruisraketten te
plaatsen - lijkt vooralsnog
meer bedoeld om de twijfe
laars in het CDA over de streep
te trekken, dan dat zij een we
zenlijk bijdrage kunnen leve
ren aan een verandering van de
toestand in de wereld.
