Wegwijs in computer-jungle
HOBBY
Kijkdoos maken leuk werkje
Zelf glas-beschilderen:
iedereen kan het leren
Spelen met video
Kapot gereedschap
niet weggooien
&VR£EbTIID
ree begrijpelijk geschreven boeken
Varia
Computers en video's zijn het speelgoed van deze tijd. Op
deze pagina wat achtergrond-informatie voor mensen die
overwegen videospelletjes of een huiscomputer aan te
schaffen.
De opmars waarmee de video
recorder in ons land op het
ogenblik onstuitbaar bezig is,
heeft in zijn spoor een aantal
nieuwe vormen van vrijetijds
besteding geintroduceerd. De
meest passieve is die van de
huur van films op videoband.
Voor een luttel bedrag ben je
lid van een videoclub en is het
mogelijk de ene speelfilm na
de ander in de besloten sfeer
van de huiskamer te bekijken.
Tot groot verdriet van de bio
scoopexploitanten.
Vooral omdat naast de bonafide
videotheek ook de verhuur van
door piraten gekopieerde ban
den als kool is gegroeid. Voor
de legale verhuurder was dat
zelfs aanleiding een Stichting
Video Veilig op te richten die
de komende twee maanden
overal in ons land in totaal 160
korte gedingen gaat aanspan
nen tegen videotheekhouders
die zich ondanks waarschu
wingen toch blijven bezighou
den met de verhuur van ille
gaal gekopieerde banden.
Een actievere vorm van tijdspas
sering met video zijn de spel
letjes. Ze zijn er in vele uitvoe
ringen. Variërend van de aller
simpelste die zijn ingebouwd
in horloges en pocketcalcula
tors tot en met uiterst gecom
pliceerde waarbij als basisap-
paratuur een complete huis
computer wordt benut.
Spelmachine
De meest bekende en meest toe
gepaste spelletjes vormen op
dit ogenblik die groep welke
worden gespeeld met een spel
machine waarin verschillende
spelmodules kunnen worden
toegepast. Pac-man, Space In
vaders. Asteroids: het zijn
langzamerhand bekende be
grippen geworden. Vooral bij
de jeugd tussen 12 en 24 jaar.
De markt is de laatste tijd zo
overvoerd dat er behoefte was
aan een duidelijke handleiding
in videospelletjesland. Die is er
gekomen met de verschijning
van een pocket bij de uitgeve
rij Luitingh getiteld 'Alles over
videospelletjes'. Ir. L. Sala
geeft in ruim 140 pagina's een
beeld van de ontwikkeling die
de spelletjes hebben doorge
maakt en blikt ook in de toe
komst.
Verder analyseert hij de appara
tuur die nu op de markt is, be
schrijft op kritische toon de
mogelijkheden en onmogelijk
heden van de verschillende
spelsystemen en adviseert
voor iedere leeftijdsgroep de
meest passende spelletjes.
Ir. Sala ontvouwt in zijn boek
een nogal optimistische kijk
op het fenomeen videospel
letje en schaart zich zeker niet
in de rij van mensen die het
uitsluitend een zinloze tijd
spassering noemen. Het maakt
de jeugd vertrouwd met een
stuk elektronica, terwijl som
mige spelletjes duidelijk edu
catieve elementen bevatten.
Ontwerpen
Wie zich iets verder in de materie
verdiept kan bovendien zelf
spelletjes ontwerpen. Toch is
het niet allemaal hosana wat ir.
Sala predikt. Tegenover deze
pluspunten zet hij ook het ge
vaar om via het beeldscherm
de werkelijkheid uit het oog te
verliezen. Want die is meesten
tijds heel wat gecompliceerder
dan het uitschakelen van een
trits vijanden met een vinger
vlugge beweging van de joy
stick.
Wie behalve over spelletjes ook
iets meer wil weten over de
werking van een videorecorder
kan het best het boekje 'Video
zit zo' van Günther Dix aan
schaffen. Het is verschenen bij
de Zorn uitgeverij in Alphen
aan den Rijn en geeft behalve
een uitgebreide beschrijving
van het video-principe veel
tips en adviezen voor het ge
bruik van de video-camera.
Ter completering is er een handi
ge 'moeilijk-Woordenlijst' in
het 150 pagina's tellende boek
je opgenomen. Een en ander is
verduidelijkt met een groot
aantal kleurenfoto's en verkla
rende tekeningen.
Een beeld uit de tijd van de computers nog hersenspinsels leken:
ekenmachine die geheel mechanisch werkt.
Maar evenzo vaak merken we wei
nig van de computerisering, we
zijn het heel gewoon gaan vinden
dat we zonder veel technische
poespas over de halve wereld
kunnen telefoneren over heldere
telefoonlijnen, en we vinden het
soms ook prettig dat we met che
ques kunnen betalen, voor lieve
en voor stoute dingen. Zijn al de
ze verworvenheden ook echte
verbeteringen? Zijn we als bur
gers wel klaar voor deze vernieu
wingen? Moeten we ons niet
hoognodig omscholen omdat we
anders een soort computeranal
fabeten worden? Zijn deze com
puterisering en automatisering
de grote verwoesters van de
werkgelegenheid? Het zijn zo
maar enkele vragen die de be
zorgde burger beklemmen.
Chriet Titulaer, bekend van radio
en tv, en ook door zijn bijdragen
aan deze krant, heeft in twee
fraai geïllustreerde boeken, 'De
mens en de computer' en 'Bijblij
ven met de nieuwe media' de he
le micro-elektronische sante-
kraam onder de loep genomen.
Het beeld dat Titulaer ons voor
tovert is overigens nog verbluf-
fender dan we al vreesden.
Mogen de veranderingen in de
techniek, en daarmee in ons da
gelijks leven, werkelijk stormer-
hand toenemen, een kijkje
achterom leert ons heel snel dat
veranderingen en vernieuwin
gen van alle tijden zijn. Oude ar
chieffoto's tonen ons de legers
klerken en bedienden die vroe
ger de rentebijschrijvingen ver
zorgden, terwijl in het Rekening
Courant Lokaal (1898) het zoge
naamde jongelingenpersoneel in
lange stofjassen hun noeste ar
beid verrichtten.
De contrastwerking met moderne
kantoren en fabrieken is enorm,
niet alleen omdat de archieffo
to's nog in zwart wit zijn en de
foto's uit deze tijd alle gemaakt
zijn in full color en volgens de
nieuwste kunstjes van marke
ting en reclame.
Opgewekt
Titulaer mag benadrukken dat hij
geen oordeel wil uitspreken over
goed of slecht, de lezer die zich
even verdiept in de werkomstan
digheden van vroeger zal zich
moeilijk kunnen losmaken van
de opgewekte toon waarmee Ti
tulaer de vele zegeningen der
vooruitgang op een rijtje zet.
De met een vlotte pen geschreven
verhalen geven niet alleen een
heldere uitleg van allerlei techni
sche zaken, de kijkjes in verle
den en toekomst ontbreken
evenmin. Zonder wilde specula-
In de administratieve sector is het c
geworden.
ties over de toekomst waagt Titu
laer zich aan voorzichtige voor
spellingen, die hij baseert op ont
wikkelingen die nu al in volle
gang zijn. Dat het contante geld
steeds meer verdwijnt bijvoor
beeld, is nu al volop aan de orëe.
Op het ogenblik worden er al 2,5
miljoen betalingsopdrachten
verwerkt door de postgiro en
evenzoveel door de bankgirocen
trale. Zonder automatisering, is
een dergelijk geldverkeer ten
enen male onmogelijk en als we
het al zouden proberen, zouden
hiervoor 80.000 mensen nodig
zijn.
Ondanks zijn pogingen om enige
afstand te houden tot zijn onder
werp, draaft de auteur ook nog
wel eens door.
In een apart kadertje worden de
procedures beschreven bij het
psychiatrisch centrum 'Bloe
mendaal' in Loosduinen. Omdat
Titulaer graag werkt met cijfers
en superlatieven, beschrijft hij
dit centrum met haar 1200 opna
men en 800 poliklinische aan
meldingen per jaar als 'een der
grootste psychiatrische centra in
Nederland'. Maar dan komt het:
ten behoeve van het psycholo
gisch onderzoek is een aantal
standaardvragen geformuleerd
die de patiënten moeten invul
len, de computer vervangt aldus
veel routine-arbeid waar assis
tentes een hekel aan hadden. En
:ik van de computer gemeengoed
Titulaer stelt vast:"De computer
verwerkt de antwoorden en geeft
een eindconclusie". Je zal maar
in grote psychische nood verke
ren en dan aan zo'n toetsenbord
een aantal vragen moeten beant
woorden. Voor de volledigheid
en voor de zekerheid is de auteur
wel zo correct om hierbij të ver
melden dat dit ziekenhuis op dit
gebied echt een pionier is en dat
de meeste psychologen nog
sceptisch staan tegenover het
werken met computers.
Afgezien van een dergelijk min
puntje heeft Titulaer voor het
grote publiek van echte leken
twee zeer informatieve, fraai uit
gevoerde en ook begrijpelijke
boeken geschreven.
Wie nog een berg centjes overheeft
voor de laatste technische snuf
jes, van de compact disc tot de
huiscomputer met alle mogelijke
randapparatuur, hij spoede zich
eerst naar de boekwinkel en ver
volgens naar de compushop op
de hoek. A propos, blijkt uit deze
volgorde niet dat de aloude
boekdrukkunst voorlopig nog
steeds alle nieuwerwetsigheden
naar de kroon steekt en volko
men onmisbaar is?
De Mens en de computer, Chriet Titu
laer, uitg.EIzevier, f29.80
Bijblijven met de nieuwe media,
Chriet Titulaer, uitg. Zorn Uitg. BV.
Alphen aan den Rijn, f 19.50.
hterlcj
'r* (rwijl de werkloosheid van
tnaand tot maand nog steeds op
weg is naar nieuwe naoorlogse
records, gaat de opmars van
aai ereomputers, chips en robots on-
Verminderd verder. Op fabrieken
loot18'211 in kantoren> aan de balie van
P "het ziekenhuis en bij de kassa
450(an 6 kruidenier, overal dringt
gelin
het moderne rekentuig door in
een of andere vorm. Vaak is dat
zichtbaar, het zachtgroene licht
van de kaartjesautomaat bij de
Spoorwegen en de streepjescode
op heel veel boodschappen zijn
de tastbare bewijzen dat we mid
denin een computertijdperk le
ven.
Iet de tegenwoordige hobby-glas
verven kan iedereen glas beschil
deren. Met een heel eenvoudig
stippeltjes- of streepjesdecor
maakt iedereen van een gewoon
glas een apart, feestelijk of sjiek
drinkglas.
pij het beschilderen van'glas ko-
i men we twee hoofdgroepen te
gen: vlak glas (waaronder ook
spiegels vallen) en ruimtelijk
glas zoals karaffen, drinkglazen
e.d.. Voor de beginner is vlak,
glas het gemakkelijkst. Hierop
kan direkt worden geschilderd,
uit het hoofd, of met behulp van
een voorbeeldtekening, die on
der het glas moet worden gelegd.
Bij spiegels kan het voorbeeld
met carbonpapier op de voor
kant worden aangebracht.
Vloeilijker
beschilderen van ruimtelijk
glas is iets moeilijker, hoewel u
ook bij een cilindrisch limona
deglas het voorbeeld aan de bin
nenkant van het glas kunt vast
plakken. Erg gebogen vormen
1 kunt u met een (watervaste) vilt-
stift voor tekenen. Heeft u echter
wat meer ervaring met het mate-
- riaal en de techniek op gedaan
(en dat is vlugger dan u denkt),
dan schildert u net zo gemakke-
n liik vanuit de'losse hand'
Het leuke van glasbeschilderen is,
dat je zo snel resultaten ziet; het
uiterlijk van het glas verandert
onder je handen. Binnen een half
uur tovert u een gewone, glazen
weck- of voorraadpot om tot' een
origineel cadeau, compleet met
initialen.
Er bestaan twee soorten glasver
ven voor de hobbyist: dekkende
en transparante. De dekkende
hecht niet zo goed en is vooraal
bedoeld voor het zogenaamd
'achter-glas-schilderen'. De be
schilderde voorwerpen mogen
niet in een afwasmachine gezet
worden, maar onder lauwwarm
water kunt u ze gerust schoon-
spoelen, eventueel met gebruik
van wat zachte zeep. Heel be
langrijk is dat het glas voor het
beschilderen goed schoon en
vetvrij gemaakt wordt. Zet zo
weinig mogelijk vingerafdruk
ken op het glazen voorwerp en
pas op voor stof. In het begin
droogt de transparante glasverf
betrekkelijk snel; maak daarom
tijdens het werk regelmatig uw
penseel schoon en laat de potjes
verf niet onnodig openstaan.
Proberen
Wanneer u het glasschilderen eens
wilt proberen, is het niet nodig
om meteen met een compleet
kleurenassortiment te beginnen.
Wat de transparante glasverf be
treft komt u met de potjes don
kergroen, wit en kleurloos ook al
een heel eind. Daarmee zijn op
gratis glas (jampotjes en conser-
ver.potten) de prachtigste bloem-
(wit en kleurloos) en blad- (don
kergroen en kleurloos) motieven
te maken. Gebruik de kleurloos
transparante glasverf om de twee
andere kleuren te 'versnijden',
dat wil zeggen er lichtere kleur
nuances van maken.
Alles wat met de techniek(en) van
het glasbeschilderen te maken
heeft vindt u in 'Zelf schilderen
op glas', van uitgever Cantecleer,
waarin zowel met dekkende als
met transparante glasverf ge
werkt wordt. Naast de vele
ideeën en toepassingen op vlak
en ruimtelijk glas staan er ook
voorbeeldtekeningen en werkbe
schrijvingen in. Het boekje kost
19,50 en is, verkrijgbaar bij
Wie het glas beschilderen eenmaal onder de knie heeft maakt voor wei
nig gled een heel persoonlijk verjaardagscadeau. (foto gpd»
Kapot gereedschap hoeft lang niet
altijd door nieuw te worden ver
vangen. Stel dat de hamersteel
gespleten is; er zijn losse ^amer-
stelen te koop. Zaag de oude on
der de kop af, klem de kop in de
bankschroef en sla het restant
met een staalstripje of een stukje
hardhout uit het 'oog' van kop.
Neem de kop mee naar de winkel
om een nieuwe steel van de juis
te afmeting te kiezen.
Klem de hamerkop ondersteboven
in de bankschroef en drijf de
nieuwe steel zo ver mogelijk
door het oog (het gat in de kop)
zodat hij absoluut klemvast zit.
Zaag het aan de bovenkant van
de kop uitstekende deel van de
steel af. Sla een stalen wigje (ook
los te koop) in de steel; die wordt
daardoor stevig in het oog van de
kop geborgd. Een rotsvaste be
vestiging ontstaat als u het wigje
vooraf instrijkt met tweecompo
nentenlijm.
Zaag
Als het kunststof handvat van uw
zaag kapot is, gooi die zaag dan
niet weg. Een goed gesorteerde
gereedschappenzaak heeft losse
zaag-handgrepen in hmis, of kan
zo'n ding voor u bestellen (o.a.
bij Stanley). Geef het zaagtype
op. Verwijder het kapotte hand
vat (schroefjes losdraaien) en
monteer het nieuwe.
De kijkdoos is terug. Ondanks TV-
(kijk)-spelletjes en video(beeld)-
verhalen is het 't ouderwetse
kijktheatertje het afgelopen jaar
toch gelukt bij de jeugd weer in
de belangstelling te komen. Ver
moedelijk is dat te danken aan
het feit, dat je zo'n kijkdoos zelf
moet maken en dat - althans
wanneer je je kijkdoos op een
goede manier 'exploiteert' - het
ding je extra zakgeld oplevert.
En als opa of oma, tante, oom of
buurvrouw nu werkelijk zo
nieuwsgierig is naar de inhoud
van die prachtige kijkdoos, moet
er worden betaald.
Het maken van een kijkdoos is een
heel leuk werkje. Bedenk een
aardig onderwerp en zoek
plaatjes en tekeningen daarover
in tijdschriften. Plak ze op stevig
karton en knip ze daarna uit. Let
erop, dat je aan de onderkant van
Thuis schoenmaken bespaart geld
Vooral in gezinnen met kinderen is zelf repareren van schoenen een ma
nier om aardig wat geld te besparen. Een Duitse fabrikant heeft een
'Self-Soling' programma opgezet, dat nu ook in Nederland algemeen
verkrijgbaar is. Het omvat de benodigde zolen en hakken, voor alle
mogelijke soorten schoenen en gereedschappen, vanaf de leest tot en
met ledermes, schaar enz., allerlei hulpmiddelen. Ook duidelijke ge
bruiksaanwijzingen ontbreken niet.
'Self-Soling' is als een compleet systeem opgezet. De materialen ervoor
zijn in veel winkels (dhz-zaken, warenhuizen enz.) verkrijgbaar. Om in
uw omgeving niet te lang te hoeven zoeken, kunt u naar verkoopadres
sen vragen bij Ruro in Amsterdam, tel. 020-654495.
- Eenvoudig schoenmakerswerk is
|bok zelf te doen. (foto gpd»
zo'n verstevigd plaatje een extra
plakstrook laat zitten, waarmee
de voorstelling op de bodem van
de schoenendoos geplakt wordt.
Plak de grootste plaatjes bij of te
gen de achterkant van de doos.
Om een extra 'dieptewerking' te
krijgen kan een schuin naar ach
teren omhoog lopende bodem
weieens helpen. Maak hem niet
te steil - als de achterkant 2 3
cm hoger ligt dan de voorkant is
dat meestal wel voldoende. Knip
een paar lange stroken in de
lengte schuin af en zet deze als
verstevigingsribben onder de
schuine bodemplaat, anders is
de kans groot, dat het karton
gaat doorzakken. Maak het ven
stergat in het deksel zo groot mo
gelijk, zodat er veel licht door
naar binnen valt. Laat in de bo
venkant van het deksel een rand
zitten van ongeveer 2 cm breedte
rondom.
Plak dit gat aan de binnenkant
dicht met dun papier waar wel
wat licht doorheen komt, maar
waar je niet doorheen kunt kij
ken. Het beste is transparant te
kenpapier of gekleurd cellofaan-
papier. Zoek in het laatste geval
een kleurtje uit, dat goed bij het
kijkdoosinterieur past. Spiegel
tjes op de bodem of tegen de zij
kanten van de doos geven soms
een heel apart effect, niet tegen
de achterkant, want dan ziet de
'kijkert' zijn of haar eigen oog.
In de serie hobby- en knutselsets
voor 6- tot 12-jarigen brengt
Bruynzeel sinds kort ook een
kijkdoos-set. waarin alle beno
digdheden zitten voor het zelf
maken van een kijkdoos (behal
ve de schoenendoos). De inhoud
bestaat uit zes stevige kleurpla
ten met verschillende voorstel
lingen erop, met als onderwer
pen; de dierentuin, het (dieren-
)bos en de boerderij. De afzon
derlijk uit te knippen plaatjes (in
het totaal 42 stuks - met plak
strook) worden naar eigen idee
gekleurd met de bijgeleverde
drie kleurpotloden en vier kleur-
viltstiften.
Tenslotte zit er in deze complete
set ook nog een stuk (rood) ge
kleurd cellofaanpapier, waarmee
het sfeertje in de doos aanzien
lijk verhoogd wordt. De prijs van
deze doos vol knutselplezier be-
draag 6,95 en hij is verkrijgbaar
bij kantoorboekhandels, speel
goedzaken en warenhuizen.
Mocht in de buurt geen verkoop
punt te vinden zijn, bel dan naar
Bruynzeel Hobbysets, telefoon
01640-41910.
Voorbeeld uit het kant-en-klaar pakket voor kijkdozen
leuker om alles zelf te maken.
Is er van de handgreep een stukje
afgebroken (bijvoorbeeld een
'oor' van een klassiek gevormd
exemplaar), dan hoeft u niet eens
een nieuwe greep te kopen. Mo
delleer eenvoudig het afgebro
ken stukje na, met 'kneedbaar
staal' (van Bison). Bij het uithar
den hecht dit 'transplantatie
stukje' zich muurvast op het
breukvlak. Na uitharding in mo
del vijlen en schuren, daarna een
likje verf.
Een rolbandmaat waarvan het lint
geknikt is, of waarop de gedruk
te maataanduiding door inten
sief gebruik is vervaagd, hoeft
nog niet rijp te zijn voor de vuil
nisbak. Voor een groot aantal rol-
bandmaten zijn losse linten ver
krijgbaar. Het lint kan eenvoudig
vastgehaakt worden op de 'lip'
die u (voorzichtig) uit het huis
kunt trekken.
Als de nijptang last krijgt van een
slecht gebit, geef hem dan eens
een 'regulatiebeurt'. Vijl de vlak
ken van beide bekdelen recht.
Neem dan een wat fijnere vijl om
beide bekdelen weer scherp te
maken. En een tip tot besluit: ge
bruik een nijptang alleen om
spijkers uit te trekken, niet om af
te knijpen.
