Steeds
Het Gulden Vlies is bijna
in oude luister hersteld
C Lelden
Energiebedrijf wijst verdere
tariefsverlaging van de hand
Sen met fcolcmA btadbieetd
Vergadercentrum en onderkomen accountantsdienst
Ondanks kritiek Kamer van Koophandel
Slagers onderscheiden
Redactie: Bart Jungmann Jaap Visser
Breestraat 125: het voormalige restaurant Het Gulden Vlies, een monu
ment dat is gerestaureerd. (foto Holvast)
1982. Niet zonder de nodige te
genslag want bij de aanvang van
het werk werd geconstateerd dat
het gebouw ernstig was aange
tast door de zwam. Een onvoor
zien probleem dat met veel moei
te overwonnen kon worden.
Thans wordt de laatste hand ge
legd aan de restauratie van het
monument. Drie van de vertrek
ken op de begane grond zijn ge
heel in oude luister hersteld. De
ze vertrekken zullen worden ge
bruikt als vergaderruimte. Op de
begane grond zijn verder het
trappenhuis met de hierop aan
sluitende gangen gerestaureerd.
Uitwendig zijn de voor- en ach
tergevel hersteld, waarbij de em-
pire-ramen gehandhaafd zijn. De
gevel aan de Breestraat ziet er
weer even statig uit als weleer.
Voor het overige is het gebouw
technisch in goede staat ge
bracht en op eigentijdse wijze ge
schikt gemaakt voor zijn nieuwe
functie. Op de eerste verdieping
van het pand zijn nog twee ver
gaderruimtes, terwijl de reste
rende kamers in het gebouw in
gebruik zullen worden genomen
als vergaderkamer door de
raadsfracties en de gemeentelij
ke accountantsdienst.
Het vroegere koetshuis van 'Het
Gulden Vlies', gebouwd in 1788,
wordt dit jaar gerestaureerd en
voor bewoning geschikt ge
maakt. Het komt zeer weinig
voor dat de eenheid van patri
ciërshuis, tuin en koetshuis be
houden zijn gebleven.
In de tuin van 'Het Gulden Vlies'
staan nog twee bomen, een Ja
panse noteboom en een bruine
eik. Twee fraaie, monumentale
bomen die de jaren van verval en
herstel feilloos hebben getrot
seerd.
Jongen (17)
overvallen
LEIDEN - Een 17-jarige jongen is
gisteravond omstreeks elf uur op
de Lorentzkade door een viertal
jongelui overvallen. Volgens de
jongen werd hij van achteren
neergeslagen met een ijzeren
buis, kreeg hij liggend op de
grond schoppen in zijn maag
streek en werd zijn kleding door
zocht op waardevolle spullen.
Die had hij niet bij zich. De jon
gen klaagde over hoofdpijn,
maar bleef verder ongedeerd.
Studenten
herkennen
insluiper
LEIDEN - Een poging tot inslui
ping in het tegenwoordig door
studenten bewoonde voormalige
klooster aan de Vrouwenweg
liep gisteravond voor de inslui
pers slecht af. Een van de twee
mannen die het gebouw was bin
nengegaan (twee personen ble
ven wachten in de auto) werd
door bewoners herkend als dege
ne die reeds twee keer eerder
was ingeslopen. Toen allerlei
smoesjes geen effect hadden,
maakte één van hen zich snel uit
de voeten. De ander bedreigde
de bewoners met een mes om
zijn aftocht mogelijk te maken.
Bedreiging met
pistool bestraft
LEIDEN - De 37-jarige Leidenaar,
die vorig jaar oktober een plaats
genoot met een pistool had be
dreigd, is gisteren door de Haag
se rechtbank veroordeeld tot een
gevangenisstraf van negen
maanden. De Leidenaar had het
pistool gericht op een man, die 's
nachts om twee uur aan de Nieu
we Rijn parkeerde. "Kom jij
maar eens uit je auto en als je er
niet uit komt dan schiet ik je
voor je ballen", zo had de man
zijn slachtoffer toegevoegd. Hij
verklaarde twee weken geleden
tijdens de rechtszitting die be
dreiging te hebben geuit, omdat
hij dacht te worden gevolgd. Om
die reden had hij ook een (onge
richt) schot gelost, nadat de uit
gestapte passagier pijlsnel de be
nen had genomen. De kogel was
tegen de straatstenen geketst en
vervolgens in een bloemenbak
verdwenen.
De officier van justitie eiste twee
weken geleden een onvoorwaar
delijke gevangenisstraf van 18
maanden. Daarvan is nu dus de
helft afgegaan.
i wel
Progn
J0^' ^EIDEN - Het Gulden Vlies
zo wi aan de Breestraat 125 is
op Ko voor twee miljoen gulden
laarw gerestaureerd. Vanaf vol-
etème ëende week zal het pand
dienst gaan doen als ge-
s laat meentelijk vergadercen-
ebeui trum en onderdak bieden
•auv! aan gemeentelijke ac-
de Wj countantsdienst.
1
m majet monument aan de Breestraat
nand< dateert van voor de tijd van het
Leidse beleg. Oorspronkelijk be-
2"s stond het perceel, dat doorliep
11 n tot aan de Langebrug, uit twee
m^n a panden die in 1553 door de Lei-
1S denaar Gerrit Boekelszoon Buy-
tenwech werden aangekocht.
op oudste gedeelte van het
E pand bezit nog middeleeuwse
aiitie kelders, gedekt door kruisgewel-
e nf ven samen^omen °P fraaie
ïelk c zandstenen zuilen.
^tcor^jdens de restauratie is aan het
n licht gekomen dat het rechterge-
deelte van het huis oorspronke
lijk veel minder ver door liep. In
binnenmuur op de eerste
i, ong
Zuii
verdieping werden, ter hoogte
iden van achterwand van de ge-
an oc welfde kelder, de ingemetselde
klossen gevonden van een goot.
ff Dit was dus de vroegere buiten-
t muur. Ook andere vondsten wij-
:neuti zen er 0p dat het pand door de
•breni eeuwen heen regelmatig is ver-
'S bouwd.
i enig,
Ridder
Wie de vroegere bewoners van sta
tige pand aan de Breestraat wa-
w aai ren js irpjj aardig bekend. Zo
iretar droegen Buytenwech's erfgena-
n val men bun bezit over aan het ge-
i ^e' slacht Van Spangen. In 1681 ves-
eilan tigde de Leidse burgemeester
tiltegi mr Francois van Kerchem zich
stoor in het pand en vanaf 1719 woon-
[aanu de de weduwe van mr. Jacob
-mei! Adriaan Cunaeus aan de Bree-
i mat straat
B re£tn 1750 werd mr. Cornelis Speel
man, ridder, heer van Heeswijk
idelaa en Dinther eigenaar. Hij is het
;eyej die de beide panden heeft sa-
IKoi mengevoegd en verfraaid. De
nieuwe voorgevel werd voorzien
fletse van een brede lijstgoot in Lode-
d- wijk XV-stijl en ook de belang-
rijkste vertrekken van het huis
werden in die stijl gedecoreerd.
Als gevolg daarvan was de prijs
waarvoor het huis in 1787 aan het
geslacht Gael overging ruim
tweeënhalf maal de prijs waar
voor Speelman het in 1750 had
Het fraaie pand is vervolgens ruim
honderd jaar in bezit gebleven
van de families Gael en Van Ley-
den-Gael. In 1863 ging het, bij
een publieke verkoop op de
Burcht, over in handen van
P.L.C. Driessen, een bekend
Leids textielfabrikant en vader
van de latere directeur van ge
meentewerken ir. G.L. Driessen.
In de 19e-eeuw zijn de vensters van
de voor- en achtergevel aan de
mode van dat moment aangepast
en werden de thans nog aanwezi
ge empire-ramen geplaatst. Tot
in het begin van de 20e eeuw
deed het pand dienst als woon
huis. Na de stadhuisbrand van
1929 heeft het gefunctioneerd als
tijdelijk onderkomen van de
dienst gemeentewerken.
Restaurant
In de jaren dertig werd het statige
pand aan de Breestraat het on
derkomen van het vermaarde
restaurant 'Het Gulden Vlies'.
Een deftig restaurant waar voor
al de gegoede burgerij verkwik
king zocht. Begin jaren zestig
sloot deze gelegenheid haar deu
ren, maar de naam 'Gulden Vlies'
is sindsdien onverbrekelijk met
het pand verbonden.
De bestemming van restaurant
heeft nogal wat interne verbou
wingen met zich meegebracht.
Toen het restaurant ophield te
bestaan werd het pand gebruikt
als opslagruimte, als tijdelijk on
derkomen, alweer wegens brand,
voor de jongerenvereniging Au-
gustinus en vervolgens stond het
gebouw lange tijd leeg. Totdat
het in 1982 door een groep jonge
ren werd gekraakt.
Door de verbouwingen voor het
restaurant, het tijdelijk gebruik
door de jongerenvereniging, de
leegstand en de kraakactie is het
statige pand ernstig in verval ge
raakt. De gemeente had aanvan
kelijk geen geld voor de restaura
tie van 'Het Gulden Vlies'. Pas
nadat het gekraakt was werden
ijlings de miljoenen gevonden
om het verwaarloosde monu
ment in ere te herstellen en werd
de krakers gesommeerd het
pand te verlaten. De toekomstige
bestemming van het bouwwerk
hield de gemoederen echter nog
lange tijd bezig.
.Volgens de krakers was het voor
malige restaurant uitstekend ge
schikt te maken als woonruimte
voor een woongroep. Het college
van B en W meende daarentegen
dat wonen in het monument on
mogelijk is omdat de huren, na
restauratie, onbetaalbaar zouden
zijn. De krakers delfden uitein
delijk het onderspit. Het Gulden
Vlies wordt een gemeentelijk
vergadercentrum en zal onder
dak bieden aan de gemeentelijke
accountantsdienst.
Zwam
De opknapbeurt begon in juni
LEIDEN/NOORDWIJK De Leidse slager Koekenbier en de Noord-
wijkse slager S. v.d. Berg zijn beide onderscheiden door het Instituut
voor Ambachtelijke Slagersprodukten (I.A.S.). Dit is het officiële or
gaan voor de keuring van ambachtelijk vervaardigde vleeswaren.
In het hele land zijn 86 ambachtelijke slagers onderscheiden. Zij ontvin
gen hun prijzen - een goud- of zilverster - in het KNVB-sportcenm-
trum te Zeist. De onderscheidingen gelden voor één jaar.
Koekenbier kreeg zilveren sterren voor zijn leverworst, gekookte ham,
gekookte worst en gebraden gehakt en Van den Berg ontving een zilve
ren ster voor zijn leverworst.
Ontspiegeld (1)
Spiegeltje, spiegeltje aan de
wand, hoort Leiden bij de
schoonste steden van het land?
Het is maar wat je onder schoon
verstaat. Vorig jaar nog viel
Leiden bij de verkiezing van
de reinste stad van Nederland
ruim buiten de prijzen, dus één
van de schoonsten in absolute
zin, nee, dat zeker niet.
Maar binnen de zeven singels
heeft schrijfster/vertaalster/be
werkster Francien Vanden-
bergh zoveel stadsschoon aan
getroffen dat zij Leiden een
ruime plaats heeft toebedacht
in haar 'Spiegel van steden,
dorpen en landschappen in
Zuid-West Nederland'. Dus in
die zin wel degelijk één van de
schoonsten.
Hoewel.
Bij het lezen en bekijken van dit
omvangrijke en schitterend
uitgevoerde boekwerk (144
bladzijden, formaat 27 bij 29
centimeter en tweehonderd
voor een deel kleurenillustra
ties) kunnen we ons niet aan de
indruk onttrekken dat Fran
cien Vandenbergh en fotograaf
Paul Vogt met oogkleppen
door een provinciale binnen
stad zijn gestruind.
VW-directeur Cees Hugens zal
een exemplaar van dit derde
deel van de vijfdelige serie
'Spiegel van Nederland' onge
twijfeld voorop zijn boeken
plank zetten, want eigenlijk is
deze prijzige prentenatlas (vijf
tientjes, intekenprijs: vier tien
tjes) weinig meer dan een zeer
zwaarlijvige en luxueus uitge
voerde VVV-folder.
Ontspiegeld (2)
Veendendaalse Francien heeft
bij de fraaie foto's en penteke
ningen van Marius Jansen on
derhoudende teksten geleverd.
Zo karakteriseert zij Leiden als
"een provinciestad die één
keer per jaar, op 3 oktober, zijn
ietwat stijve gezicht uit de
plooi trekt en uitbundig zijn
ontzet viert". De Burcht noemt
zij "de navel van Leiden" en de
universiteitsnieuwbouw "een
gigantische steenpuist die zich
tooit met de naam Witte Singel
Doelencomplex".
Hoewel wij Francien Vanden
bergh op geen enkele onwaar
heid konden betrappen, geeft
het hoofdstuk 'Leiden: wereld
beroemd en toch gewoon' een
geflatteerd beeld van de stad.
Het is het resultaat van een ca-
kening van de brandstofkosten
in strijd zou zijn met de richtlij
nen van het ministerie van eco
nomische zaken, "met kracht
van de hand". De berekenings
methode wordt steeds door het
ministerie getoetst en is tot nu
toe, soms na aanpassingen, tel
kens goedgekeurd.
Al voordat de resultaten van dit on
derzoek bekend waren, had het
energiebedrijf besloten om de
elektriciteitstarieven voor dit
jaar voor alle afnemers met 0,4
cent per kilowattuur te verlagen,
in verband met het gunstige be
drijfsresultaat over 1982. Waar
mee het energiebedrijf gedeelte
lijk al bij voorbaat tegemoet
kwam aan de wensen van de Ka
mer.
Maar verdere suggesties worden
van de hand gewezen. Het ener
giebedrijf wijst erop dat de tarie
ven voor grootverbruikers (gro
tere bedrijven en instellingen) in
feite al dertien procent lager lig
gen dan destijds contractueeel is
afgesproken. Voor kleinere be
drijven geldt, aldus het energie
bedrijf, dat sedert 1976 de basis
tarieven in zeer beperkte mate
zijn verhoogd. Wel worden sinds
1 januari 1982 rentekosten op
brandstofvoorraden doorbere
kend in de brandstofkosten, het
geen uit oogpunt van exploitatie
volgens het energiebedrijf nodig
Reserves
Het energiebedrijf wijst erop dat,
hoewel dat niet officieel is vast
gelegd in de gemeenschappelij
ke regeling van de deelnemende
gemeenten, het beleid niet is ge
richt op het maken van winst.
Wel wordt er een vergoeding
voor ondernemersrisico in reke
ning gebracht. Het energiebe
drijf heeft recentelijk besloten
dat de algemene reserves niet
groter mogen worden dan vijf
tien procent van de omzet (voor
heen gold als maximum vijftig
procent). Daarmee de suggestie
van de Kamer van Koophandel
afwijzend, om de algemene re
serves op het huidige niveau (ze
ven procent) te handhaven. Ove
rigens wordt er voor de komende
jaren maar een beperkte groei
van de reserves verwacht. Be
stemmingsreserves blijven vol
gens het energiebedrijf nodig,
om 'schokeffecten' in de exploi
tatiesfeer op te kunnen vangen
en zo niet te worden gedwongen
met onverwacht hoge tariefstij-
gingen te komen.
Twee inbrekers
veroordeeld
LEIDEN - Twee Leidenaars, 21 en
19 jaar oud, zijn gisteren door de
Haagse rechtbank veroordeeld
voor een lange reeks inbraken en
diefstallen. De 21-jarige kreeg
acht maanden, waarvan drie
maanden voorwaardelijk. Zijn
19-jarige collega werd zeven
maanden gevangenisstraf, waar
van twee maanden voorwaarde
lijk, opgelegd. Tegen de Leide
naars was respectievelijk negen
maanden (waarvan drie voor
waardelijk) en tien maanden
(waarvan vier voorwaardelijk)
geëist. Beiden worden boven
dien onder toezicht gesteld van
de reclasseringsvereniging.
Grotere vangst
muskusratten
LEIDEN - De jacht op de zo ver
nielzuchtige muskusrat is vorig
jaar zeer succesvol geweest. Wer
den er in 1982 in de provincie
Zuid-Holland nog 8836 buitge
maakt, vorig jaar was dat aantal
verviervoudigd tot 35.404 stuks.
Dat aantal is ongeveer éénzesde
deel van alle in Nederland gevan
gen muskusratten.
culturele attracties ontvingen
de paspoorthouders daarvoor
het cultureel maandblad 'De
Sleutel'.
Het gemeentebestuur heeft
evenwel besloten om de vier
duizend Leidse CJP-ers los te
koppelen van Den Haag en de
gemeentelijke paspoortbij dra
gen in de schatkist van de stad
te storten. Wat rest is het geld
dat de CJP-ers zelf bijeenbren
gen. Verdwijnt dat ook in de
walmuren van de Leidse
grachten?
"Nee dus", zegt cultureel-ambte-
naar Arnold van de Ree. "Dat
geld blijft beschikbaar voor de
CJP-ers zelf'. Na aftrek van de
(administratieve) onkosten
blijkt dat een bedrag van
25.000 gulden per jaar te zijn.
En uit die CJP-pot is dus het
popconcert van de Nits bekos
tigd.
We mogen over de schouder van
Van de Ree even meekijken in
de boeken: het 'bezuinigings
concert' van de Nits trok ruim
vijfhonderd bezoekers. Ruim
340 paspoorthouders kwamen
gratis de Stadsgehoorzaal bin
nen, terwijl 160 bezoekers een
kaartje van een tientje koch
ten. Het optreden kostte inclu
sief de zaalhuur vijfduizend
gulden. Een simpel rekensom
metje leert dus dat er nog
21.600 gulden in de CJP-pot
zit.
Dus we kunnen dit jaar nog flink
wat aardige bezuinigingscon
certen verwachten?
"Nee dus", helpt Arnold van de
Ree ons uit een schone droom.
"We zoeken namelijk naarstig
naar een nieuwe mogelijkheid
om iets voor de Leidse CJP-ers
te doen op het gebied van in
formatie-verspreiding. De ont
koppeling met Den Haag heeft
namelijk met zich meege
bracht dat de meeste Leidse
paspoorthouders geen 'Sleutel'
meer krijgen. Het zit er dik in
dat we rest van het geld nodig
hebben voor het opzetten van
een informatie-bulletin dat we
nog in de loop van dit seizoen
hopen uit te brengen".
"Maar", legt Van de Ree uit, "het
opzetten van zo'n bulletin
vergt natuurlijk een éénmalige
investering. In de toekomst zal
dan ook best weer wat geld
overblijven om aardige dingen
te ondernemen".
Zelfs bezuinigen kan dus zo z'n
aardige kanten hebben. Mis
schien dat ze zich op het belas
tingskantoor ook eens kunnen
beramen over ontkoppeling
van Den Haag.
J.V.
^LEIDEN Het dagelijks bestuur
oner; van het Energiebedrijf Rijnland
verte gaat j^et in op de wens van de
/oord Kamer van Koophandel en Fa-
n wii brieken om de elektricteitstarie-
var ven verder te verlagen. Volgens
de Kamer zijn de tarieven voor
iterse grootverbruikers in Rijnland bo-
booï venmatig hoog. Dit concludeer-
oldei de zjj e'en onderzoek van de
voor Vereniging van Krachtwerktui-
v fl 6en' haar opdracht was
cheid verricht.
eer Het energiebedrijf wijst de stelling
n- van de Kamer, dat de doorbere-
SS Straf wegens
iciak
fZ steekpartij
ieen
hoef) LEIDEN - Een Leidenaar is giste-
1. De ren vanwege een steekpartij door
/ach- de Haagse rechtbank veroor-
r iets deeld tot acht maanden gevange-
i be- nisstraf, waarvan drie maanden
voorwaardelijk, met een proef
tijd van twee jaar. De officier van
justitie had daarvoor twee weken
geleden een jaar geëist, waarvan
drie maanden voorwaardelijk.
De Leidenaar vond in oktober vo
rig jaar plaats. Een uit de hand
gelopen ruzie, waarbij de vrien
din van het slachtoffer en drank
gebruik voorname rollen speel
den, had één van de twee naar
een mes doen grijpen. Daarmee
roor hac* an(*er viermaal gesto-
j-.ken: in buik, borst en rug. Overi-
e gens werd het mes door de recht-
3 j?" bank verbeurd verklaard.
!der> ADVERTENTIE
;ms-
daar B
arde
Trein-Toegang-biljetten bij NS-stations
meraploeg die door de binnen
stad is getrokken met als op
dracht een promotiefilmpje te
maken: alle rotte plekken zijn
er uit gemonteerd. De comple
xe problemen waar een zich
herstellende stad als Leiden
mee worstelt, worden met één
volzin afgedaan: "Leiden is
een eigentijdse stad met indus
trieën en forenzen en met een
binnenstad die groot en vol is
en het gemeentebestuur han
denvol werk bezorgt, omdat
ook hier verpaupering en ver
krotting hebben toegeslagen".
Best aardig natuurlijk, zo'n lijvi
ge lofzang op Leiden. Maar
wanneer je als Leidenaar in
'Spiegel van Nederland' over
jouw stad leest, is het net alsof
je in een spiegel kijkt en daarin
opeens een veel mooier ie
mand ziet schitteren.
J.V.
Ontkoppeling
Een popconcert als prettig ge
volg van bezuinigingen. Het
klinkt tegenstrijdig, maar toch
was het optreden van de Nits,
onlangs in de Stadsgehoorzaal,
het rechtstreekse gevolg van
de culturele bezuinigingsope
ratie van de gemeente. Raar,
maar al te waar.
Noodgedwongen heeft Leiden
het culturele samenwerkings
verband op jeugdig terrein met
Den Haag verbroken. Tot voor
kort werd vanuit Den Haag aan
Leidenaars tot en met 25 jaar
de zogenaamde Culturele Jon
gerenpaspoorten verstrekt. De
CJP-houders betaalden ƒ8.50
voor hun paspoort, terwijl de
gemeente daar nog eens acht
gulden per pas bovenop deed.
Behalve een museum-jaar-
kaart en kortingen op tal van
Blik op de Stille Mare en de
Hartebrugkerk zoals die is
gevloeid uit de pen van te
kenaar Marius Jansen uit
Arnhem. Eén van de tien
fraaie Leidse afbeeldingen
uit 'Spiegel van Neder
land', uitgegeven bij Illu-
stra.
