Jumblatt weigert
Libanees bestand
Rust Marokko slechts schijn
Hong Kong weer
Chinees in 1997'
VS overwegen 'preventieve aanval'
Aanslag in
Rome op
Libische
diplomaat
Schip zinkt tijdens race
M11F li-bespreki ngen
op 16 maart hervat
Prijzen omhoog in Hongarije
Vlucht uit
DDR met
hulp van VS
Gesprek Reagan-Thatcher
blijkt montage punk-groep
Eenmalige uitkering voor zelfstandigen... EÜZ '82
MAANDAG 23 JANUARI 1984
BEIROET (GPD) - In een verklaring waarin nauwelijks nog van verzoening sprake was,
heeft de Libanese Druzenleider Walid Jumblatt gisteren gewaarschuwd dat hij in Liba
non de strijd zal volhouden totdat de regering van president Amin Gemayel is afgetre
den.
„Er kan nu geen sprake meer zijn
van een beëindiging van deze
laatste ronde van gevechten,
want de positie van de Druzen en
ook de bondgenoten is nu in een
algehele oppositie tegen de hui
dige regering. Zolang een daad-
ROME/PARIJS (UPI/Rtr/AFP/
DPA) Twee onbekende jonge
mannen hebben zaterdagmiddag
de Libische ambassadeur in Ro
me beschoten en levensgevaar
lijk gewond. De schutters wisten
te voet te ontkomen. Het officiële
Libische persbureau Jana heeft
"elementen die trouw zijn aan
(PLO-leider) Arafat" beschul
digd de hand te hebben gehad in
de moordaanslag. Zowel de Ita
liaanse president Pertini, pre
mier Craxi, als minister van bui
tenlandse zaken Andreotti spra
ken hun afschuw uit over de aan
slag.
De Libische ambassadeur, Ammar
Moktar el Tagazzy (43), die vol
gens ooggetuigen nooit gebruik
maakt van een lijfwacht, werd
vlak bij zijn residentie door drie
kogels getroffen in het hoofd,
schouder en onderbuik. Volgens
een woordvoerder van het zie
kenhuis is de toestand van de di
plomaat "zeer ernstig" en heeft
onderzoek uitgewezen dat hij -
hersenletsel heeft opgelopen.
Volgens het Libische persbureau
had Arafat gezworen wraak te
zullen nemen tegen Libië en Sy
rië. Jana berichtte over informa
tie te beschikken dat "twee Pale
stijnse zelfmoordcommando's
kortgeleden Nicosia hadden ver
laten om aanslagen voor te berei
den tegen vertegenwoordigers
en belangen van Libië en Syrië
in een aantal Arabische en Euro
pese hoofdsteden"
door
Aernout van Lynden
werkelijke en aanvaardbare poli
tieke regeling van de crisis in Li
banon niet is gevonden, zullen
de gevechten niet meer stop
pen", zo verklaarde Jumblatt in
een interview met het Engelsta
lig dagblad The Jordan Times.
Tijdens hevige artilleriebeschietin
gen in en rondom Beiroet zijn op
vrijdag en zaterdag zeker vijftien
mensen om het leven gekomen
en ruim 50 gewond geraakt. Voor
het eerst in enkele maanden is
ook het presidentieel paleis in
Beiroet geraakt. President Ge
mayel bevond zich in het paleis,
maar ondanks enige materiële
schade raakte niemand gewond.
De nieuwe beschietingen en het
onverzoenlijke commentaar van
Jumblatt, wiens strijders zich in
de voorste gevechten met het Li
banese leger en de rechtse
christelijke militie bevinden, ge
ven een beeld in welke mate de
situatie in Libanon gedurende de
afgelopen drie weken verder ver
slechterd is. In december en het
begin van deze maand was er
nog hoop dat m^n een nieuw be
stand in de vorm van een zoge
naamd 'veiligheidsakkoord' zou
kunnen bereiken, waardoor een
hervatting van de Libanese na
tionale verzoeningsconferentie,
die in november verdaagd werd,
mogelijk zou worden gemaakt.
Daar is nu echter geen sprake
Jumblatt beschuldigde Gemayel
ervan de beslissingen van de eer
ste ronde van d£ verzoenings
conferentie niet te zijn nageko
men. Gemayel kreeg aan het ein
de van de conferentie, begin no
vember, de opdracht door nieu
we onderhandelingen een oplos
sing te vinden voor,de patstelling
rond het Libanees-Israëlische
akkoord van mei, dat noch Syrië
noch de Libanese oppositie be
reid is te aanvaarden. De Ameri
kaanse regering, dié verantwoor
delijk is geweest voor het opstel
len van het akkoord van mei,
weigerde echter in te gaan op het
SYDNEY - De 67 jaar oude veerboot Karrabee is gisteren in de haven
van Sydney gezonken tijdens een jaarlijkse race. Het volgeladen schip,
dat in 1981 de race won, bereikte desondanks een derde plaats. De pas
sagiers werden na het bereiken van de eindstreep ijlings van boord
gehaald. (Foto anp>
WASHINGTON (AFP/DPA/Reu-
ter) - Op voorstel van de Sowjet-
Unie worden de onderhandelin
gen over een wederzijdse even
wichtige vermindering van troe
pen in Centraal-Europa (MBFR)
in Wenen op 16 maart hervat. Dit
heeft de Amerikaanse minister
van buitenlandse zaken, George
Shultz, tijdens een televisie-
vraaggesprek meegedeeld.
Hij herhaalde niet te weten of en
wanneer de Sowjet-Unie zal be
luiten weer te willen praten over
de beperking van kernwapens.
Wel zei hij de risico's van een
kernoorlog minder groot te ach
ten nu de Amerikaanse afschrik
kingsmacht versterkt is.
Palme
De commissie-Palme, - waarin de
fensie-experts uit oost en west
samenwerken, heeft gisteren
aangedrongen op een pauze van
BOEDAPEST (AFP) - De Hongaarse regering heeft zaterdagavond een
reeks prijsverhogingen aangekondigd "in overeenstemming met de
doeleinden van het economische plan". De aankondiging werd gedaan
op zaterdagavond om een ren op de winkels te voorkomen.
De prijsverhogingen, die maandag ingaan, betreffen levensmiddelen,
energie, bouwmaterialen en openbaar vervoer, Zo worden vlees'21 pro
cent, gevogelte en vis 10 procent, conserven 20 procent en bier 15 pro
cent duurder. Het avondtarief voor electriciteit gaat met 50 procent
omhoog en benzine met 20 procent.
De prijsverhogingen zullen met een bijzondere toelage worden gecom
penseerd voor gepensioneerden, grote gezinnen en studenten. Sinds
het midden van de jaren zeventig heeft de Hongaarse regering, bij ge
lijksoortige maatregelen, steeds gezegd dat het beleid van "de werkelij
ke prijzen" een wezenlijk onderdeel is van de economische hervorming
die zij wil doorvoeren.
verzoek van Gemayel tot nieuwe
onderhandelingen met Israël.
Gemayel keerde met lege han
den terug.
„Gemayel heeft na Genève getaald
en heeft toen besloten tot nieuwe
gevechten en beschietingen in
plaats van na te denken over een
serieuze politieke regeling van
het conflict", verklaarde Jum
blatt, die tevens de regering er
van beschuldigde een staat te
creëren waarin slechts rechtse
christelijke falangisten, die ge
leid worden door de vader van de
president, Pierre Gemayel, het
voor het zeggen hebben.
Behalve de nieuwe artilleriebe
schietingen is de sfeer in Beiroet
ook verslechterd door de aanslag
op de president van de Ameri
kaanse universiteit van Beiroet,
dr. Malcolm Kerr, en de ontvoe
ring van de Saoedi-Arabische
consul Hussein Abdullah Far-
rash. Farrash is sinds dinsdag
spoorloos verdwenen.
Een pro-Iraanse Libanese groepe
ring, Jihad al Islami - islamiti
sche heilige oorlog - heeft de
verantwoordelijkheid van beide
acties van vorige week opgeëist.
Andere diplomaten en buiten
landse functionarissen zijn gedu
rende de afgelopen week ook be
dreigd en gisteren is bekendge
maakt dat een zaakgelastigde
van de Verenigde Arabische
Emiraten met zijn familie naar
huis is teruggekeerd.
De verslechterde veiligheidssitua
tie heeft ook geleid tot geruchten
over nieuwe zelfmoordacties te
gen de multinationale troepen
macht in Beiroet, met name te
gen de Amerikanen. In Washing
ton werd bekendgemaakt dat de
Amerikaanse regering over
weegt het bevel te geven voor
een preventieve luchtaanval te
gen pro-Iraanse Libanese extre
misten, die verantwoordelijk
worden geacht voor de dubbele
aanslag tegen de Amerikaanse
en Franse troepen in oktober.
Deze Libanese sji'iten, die ge
traind worden door Iraanse revo
lutionaire gardisten in en rond
om de Oostlibanese stad Baai-
bek, zouden kleine een- of twee
persoons vliegtuigen zijn gege
ven door Iran om zo ook zelf
moordacties uit te kunnen voe
ren tegen de schepen van de
Amerikaanse marine die voor de
kust van Beiroet liggen.
De Amerikanen hebben op alle
fronten hun veiligheidsmaatre
gelen verscherpt. Sinds vandaag
is het zelfs onmogelijk geworden
voor buitenlandse correspon
denten om of de Amerikaanse
mariniers of de Amerikaanse am
bassade te bezoeken zonder eerst
24 uur van tevoren contact met
de ambassade of het hoofdkwar
tier van de mariniers te hebben
opgenomen.
BERLIJN (DPA) - Zes Oostduit
sers, die vrijdag een toevlucht
hadden gezocht in de Ameri
kaanse ambassade in Oost-Ber-
lijn, zijn gisteravond naar West-
Berlijn vertrokken. De zes had
den de Amerikaanse ambassade
om hulp verzocht bij hun pogin
gen om toestemming te krijgen
om naar het westen te gaan.
De Oostduitse advocaat Wolfgang
Vogel, die vaak bemiddelt in der
gelijke kwesties, had van de
Oostduitse autoriteiten een uit
reisvergunning voor de zes ver
kregen, zo deelde de Amerikaan
se ambassade mee.
Met drie auto's zijn de vijf mannen
en een vrouw naar West-Berlijn
gereden, in gezelschap van Vogel
en van de Westduitse vertegen
woordiger in Oost-Berlijn, Hans
Otto Braeutigam.
De zes Oostduitsers waren vrijdag
de Amerikaanse ambassade bin
nengevlucht met een verzoek om
politiek asiel. In een brief aan
president Reagan spraken ze van
een "laatste vertwijfelde poging
om verhuizing naar een demo
cratisch land te bereiken".
LONDEN (GPD) - De Britse rege
ring zal eind 1997, als de huur
overeenkomst met de Volksre
publiek China afloopt, zowel de
souvereiniteit als het bestuur
over Hong Kong overdragen aan
door
Henk Dam
de Chinezen. Dat meldt de door-
gaans betrouwbare Britse zon
dagskrant The Sunday Times.
Het Britse ministerie van buiten
landse zaken wilde gisteren geen
commentaar geven op het be-
richt, dat, als het juist is, een be
langrijke doorbraak zou beteke
nen bij de onderhandelingen tus
sen de Britten en de Volksrepu
bliek China over de toekomst
van Hong Kong.
Deze onderhandelingen begonnen
vorig jaar, en hebben zich sinds-
LONDEN (GPD) - Aan het raadsel
omtrent de herkomst van een
bandje, waarop een telefoonge
sprek te horen is tussen de Ame
rikaanse president Reagan en de
Britse premier Thatcher, is een
eind gekomen. Het bandje is ge
maakt door de leden van een
punk-rockgroep in Engeland, zo
hebben ze tegenover de Britse
zondagkrant 'The Observer' toe
gegeven.
Een halfjaar geleden ontvingen tal
van kranten in Europa, waaron
der ook enige dagbladen in ons
land, een casettebandje met
daarop een onthullend telefoon
gesprek tussen de twee wereld
leiders. Te horen was onder
meer, waarom mevrouw That
cher het nodig had gevonden tij
dens de Falklandoorlog de Ar
gentijnse kruiser Belgrano tot
zinken te laten brengen.
Ook niet mis was de passage, waar
op president Reagan liet weten
bij een conflict met de Sowjet-
Unie niet te zullen aarzelen,
atoombommen op Europa te zul
len gooien teneinde de Russen
binnen hun grenzen te houden.
Op een krant in Italië na, behandel
den alle kranten het cassette
bandje als een vervalsing. Maar
wie daarvoor verantwoordelijk
was, bleef een raadsel. Er werd
wel gespeculeerd, onlangs nog
door de Britse zondagskrant The
Sunday Times, dat de Russische
geheime dienst KGB achter de
tape zou zitten.
dien voortgesleept. Hoewel de
inhoud van de besprekingen
steeds geheim zijn geweest, heb
ben de Chinezen er geen geheim
van gemaakt, dat hun Britse ge
sprekspartners tot voor kort een
zeer starre houding hadden.
De voornaamste zorg van de rege-
ring-Thatcher is, dat de inwoners
van Hong Kong na 1997 in één
klap gedwongen zouden worden
hun traditionele, Westers-geo-
riënteerde manier van leven in te
ruilen voor een bestaan volgens
de communistische leer. Daarom
wilden ze aanvankelijk wél de
souvereiniteit, maar niet het be
stuur over Hong Kong overdra
gen.
Daarbij hadden de Britse onder
handelaars een belangrijke troef
kaart in hun bezit: de huurover
eenkomst geldt maar voor be
paalde gedeelten van wat thans
de kroonkolonie Hong Kong is.
Hong Kong eiland en gedeelten
van het vasteland vallen er niet
onder, en zijn juridisch in begin
sel „voor eeuwig Brits".
De Chinezen hebben daar steeds
bezwaar tegen gemaakt, en er on
der meer op gewezen dat die re
geling hen in de vorige eeuw met
geweld en onder bedreiging is
opgedrongen. Zij hebben altijd
gestaan op overdracht van sou
vereiniteit én bestuur van de ge
hele kroonkolonie.
Daarin lijken ze nu hun zin te heb
ben gekregen. Al eerder was uit
gelekt dat de Volksrepubliek
China bereid is de inwoners van
Hong Kong een hele lijst garan
ties te geven die hen ervan verze
kert dat zij in ieder geval de eer
ste 50 jaar na 1997 hun huidige
levenswijze voor een groot deel
kunnen behouden.
Zo zullen de Chinezen toestaan,
dat de vrije-markt economie van
de kroonkolonie intact blijft. Er
zal privé-bezit kunnen zijn, de
grenzen zullen openblijven en er
zal vrijheid van meningsuiting
zijn. Met het instandhouden van
de huidige praktijken in Hong
Kong is een duidelijk Chinees
belang gemoeid: via Hong Kong
komt China nu aan het meren
deel van zijn deviezen.
De vraag die nu nog overblijft is,
hoe zeker het is dat China zich
aan de garanties zal blijven hou
den. De Britten zullen zich daar
deze week over kunnen informe
ren, als in Peking een nieuwe on
derhandelingsronde over Hong
Kong van start gaat.
ADVERTENTIE
Indien u in 1982 zelfstandig een beroep of
bedrijf uitoefende en uw inkomen bedroeg over
dat jaar niet meer dan het minimum-niveau.
Voor nadere inlichtingen en voor een aanvraag
formulier kunt u zich schriftelijk of telefonisch
wenden tot:
De Stichting Coördinatie
Dienstverleningscentra Kleinbedrijf (SCDK)
Antwoordnummer 17440
1000 SN Amsterdam (020-997595)
Voor de agrarische sector en de visserij:
Stichting tot Uitvoering van
Landbouwmaatregelen (STULM)
Antwoordnummer 10560
2500 WB 's-Gravenhage
of de districtsbureauhouders.
een jaar bij de plaatsing van
kernwapens. "Wij dringen er bij
de Sowjet-Unie en de Verenigde
Staten op aan wederzijds te ver
klaren dat een pauze van een jaar
in acht wordt genomen bij de
plaatsing van kernwapens, om zo
de weg vrij te maken voor een
hervatting van de onderhande
lingen".
De oproep is onder meer onder
schreven door Georgi Arbatov,
lid van het centraal comité van
de communistische partij van de
Sowjet-Unie, en Paul Warnke, de
voormalige Amerikaanse delega
tieleider bij de onderhandelin
gen over strategische wapens
(START). Beide zijn lid van de
commissie, die onder voorzitter
schap staat van de Zweedse pre
mier Olof Palme. Aan de bijeen
komst in Rome is ook deelgeno
men door PvdA-fractievoorzitter
Joop den Uyl.
Een politieke aardbeving doet
Marokko, waar donderdag
nacht bloedige onlusten uit
braken in Nador, op zijn
grondvesten trillen. De zorg
van de Marokkaanse autoritei
ten om de ongeregeldheden
dood te zwijgen en de doden
(officieus ligt het dodenaantal
rond de 200) weg te moffelen,
kan niet verhelen dat Marokko
een van de ernstigste crises
doormaakt sinds het land in
1956 onafhankelijk werd. De
rust is alleen in schijn terugge
keerd. Vandaag verwacht men
een nieuwe escalatie nadat ra
dicale islamitische groeperin
gen tot een algemene staking
hebben opgeroepen. Voor de
Marokkaanse koning Hassan
de Tweede, die zich in de 23
jaar van zijn autoritaire ko
ningschap meermalen ontpopt
heeft als een politiek even
wichtskunstenaar, dreigt de si
tuatie langzamerhand kritiek
te worden. De kritiek op zijn
bewind neemt hand over hand
toe, zodat sommigen vrezen
dat zijn troon danig aan het
wankelen raakt.
Koning Hassan de Tweede.
Opzet
De uitbarsting van sociale onrust
in Marokko komt zeker niet als
een donderslag bij heldere he
mel, maar hing al geruime tijd
in de lucht. De eerste waar
schuwing kreeg Hassan al in
juni 1981, toen de sterke prijs
stijgingen een golf van protest
ontketende, vooral in Casa
blanca, met een totaalbalans
van meer dan 1000 doden vol
gens de oppositie. Eind vorig
jaar maakte de nieuwe rege
ring onder leiding van premier
Lamrani, een technocraat en
voormalig hoofd van het Natio
nale Fosfaat Bureau, een begin
met nieuwe prijsverhogings
maatregelen. Beetje bij beetje
was de opzet, om het shockef
fect van Casablanca te voorko
men. Maar alleen het voorzicht
al van nieuwe prijsverhogin
gen heeft de lont in het kruit
vat doen ontbranden. De toe
zegging van Hassan in zijn toe
spraak van 27 december jl. dat
de prijsverhogingen alleen de
rijken zouden raken, bleek
geen fundament te bezitten.
Daags daarna ging de prijs van
benzine en gas 20 en 23 procent
omhoog. Het slaghoedje van
de sociale explosie vormde
echter het plan om binnenkort
het gratis onderwijs af te schaf
fen en inschrijfgeld te verlan
gen om aan lycea en universi
teiten te mogen studeren.
Geen astronomische bedragen
(respectievelijk 20 en 40 gul
den), maar voor scholieren en
studenten voldoende om in
verzet te komen tegen deze
maatregel, die algemeen geïn
terpreteerd werd als een ver
kapte methode om diegenen,
die noodgedwongen school of
universiteit moesten verlaten,
in te kunnen lijven in het leger,
dat de Marokkaanse Sahara
moet verdedigen.
De ongeregeldheden zijn in Ma
rokko al omschreven als de 're
volte van de honger' als een
laatste vertwijfelde reactie van
de armste lagen van de bevol
king. Volgens de Wereldbank
leeft 7 miljoen van de 22 mil
joen Marokkanen al onder de
grens van het absolute be
staansminimum. Een identie
ke studie van de socialistische
oppositie komt tot nog schok
kender conclusies. Maar liefst
9,5 miljoen Marokkanen heeft
dagelijks voor zijn levenson
derhoud de beschikking over
minder dan 1,60. De officiële
statistieken van een gemiddeld
inkomen van 860 dollar per
hoofd van de bevolking per
jaar geeft daarom een volstrekt
vertekend beeld van de reali
teit. Een bizar gemiddelde van
door
Gerrit-Jan Hoek
extreme armoede en extreme
rijkdom. Die sociale tijdbom is
in de loop van de jaren in de
hand gewerkt door een tot in
zijn uiterste consequentie
doorgevoerd liberalistisch en
onevenwichtig economisch be
leid. Vanaf 1970 zijn de salaris
sen bevroren, terwijl de inflatie
jaarlijks tussen de 20 en 25 pro
cent schommelde. Veertig tot
vijftig procent van de
werkende bevolking, cijfers
die aan de lage kant worden
geschat, is werkloos, zonder
enig recht op een werkloos
heidsuitkering.
Loodszwaar
De situatie is nog eens verergerd
door de gevolgen van de bui
tenlandse schuldenlast, die in
tussen is opgelopen tot boven
de 12 miljard dollar. In septem
ber vorig jaar moest het IMF,
het Internationale Monetaire
Fonds, in allerijl bijspringen
om Marokko van het bankroet
te redden. Een noodkrediet
van 315 miljoen dollar, met een
korte looptijd van 18 maanden
voorkwam een financiële cata
strofe. Maar jaarlijks moet Ma
rokko 600 miljoen dollar alleen
al aan rente betalen, wat over
eenkomt met ongeveer de helft
van de totale export. De condi
ties die het IMF echter oplegt
vormen een loodzware sociale
last: verhoging van de belastin
gen, grotere vrijheid van de
prijzen en vooral vermindering
van de subsidie op een aantal
produkten van de eerste le
vensbehoefte. Identieke condi
ties, die het IMF ook aan Tune
sië heeft opgelegd, waar de
verdubbeling van de brood
prijs als gevolg van de afschaf
fing van de overheidssubsidie
begin deze maand ontaardde
in een regelrechte volksrebel
lie.
De kritiek op de huidige situatie
begint zich steeds meer te rich
ten op koning Hassan. In de
sloppenwijken van Rabat en
Casablanca zijn talloze leuzen
opde muren geschilderdnet
moet ontgelden. De laatste we
ken zijn deze steden boven
dien overspoeld door ladingen
pamfletten, waarin de corrup
tie en de tolerante houding van
Hassan aan de kaak worden
gesteld. De recente politieke
goocheltruc van Hassan om
een nationaal kabinet te forme
ren met inbegrip van de socia
listen, tot voor kort nog ver
guisd en vervolgd als zonde
bok voor hun aandeel in de rel
len van Casablanca van 1981,
heeft geen resultaat opgele
verd. De socialisten zijn er niet
alleen niet in geslaagd de
volkswoede in toom te hou
den, maar hebben zich in de
ogen van de bevolking ernstig
met het regime van Hassan ge
compromitteerd. Bovendien
zijn de politieke partijen insti
tutioneel monddood gemaakt
nu Hassan het parlement in ok
tober ontbonden heeft en pas
voor april algemene verkiezin
gen heeft uitgeschreven waar
van menigeen twijfelt of deze
na de recente onlusten nog wel
doorgang zullen vinden. De
enige logische uitweg voor de
politieke partijen als de socia
listische USFP of de super-na-
tionali stische Istiqlal is dat ze
zich van Hassan af zullen ke
ren. Ook op het leger, dat mas
saal bij de recente rellen is in
gezet, kan Hassan niet meer
blind vertrouwen. Het myste
rieuze 'auto-ongeluk', waarbij
begin vorig jaar de machtige
generaal Dlimi om het leven
kwam, blijkt achteraf een in
scene gezette liquidatie ge
weest te zijn, omdat Dlimi aan
het hoofd stond van een sa
menzwering om Hassan ten val
te brengen. Tenslotte wordt de
troon van Hassan ook nog eens
bedreigd door de steeds actie
vere groeperingen van islamiti
sche radicalen, die Hassan ha
ten om zijn moderne religieuze
opvattingen en een terugkeer
willen naar de harde lijn van de
Koran. In deze kringen wordt
Hassan al openlijk vergeleken
met de sjah van perzie, Reza
Pahlevi.
Maar de ervaring heeft uitgewe
zen, dat Hassan, alom erkend
ook door zijn politieke vijan
den als een eminent politiek
strateeg, in staat is, zeker wan
neer hij in het nauw zit, tot on
verwachte creativiteit. Het zal
niemand daarom verbazen,
wanneer Hassan zich uit dit
moeilijke parket zal proberen
te redden door een uitweg te
kiezen la Bourguiba, name
lijk om net als de Tunesische
president de populistische
maatregel te nemen om de
prijsverhogingen te bevriezen.
Het zal niet de eerste keer zijn
dat Hassan de richtlijnen van
het IMF aan zijn laars lapt, wat
ook in 1981 al leidde tot op
schorting van een lening van
2,5 miljard dollar.
