KITS
Legerleider
in het nauw
'Jongeren zijn vaak bang
om meer loon te vragen'
Het leven in de disco
Kerkelijk verzet tegen wapenexport
-C
J
Jongeren
tegen de
isoleercel
Door stakingen Suriname
Iedereen
een lijk
Nieuwe jeugdserie van IKON
Werkloze
gratis lid
van bond
WOENSDAG 18 JANUARI 1984
Varia
Een voetbalclub verhuist van een
bescheiden veldje met een houten
clubgebouw naar een gloednieuw,
uitstekend geoutilleerd stadion dat
veel meer toeschouwers kan bevat
ten. De club beschikt over zeer veel
voetballen, cornervlaggetjes en Eu
ropacups, maar nu is ze nog op
zoek naar een viertal spelers, zodat
met de zeven spelers waarover ze al
beschikt een elftal kan worden ge
vormd waarmee in dat stadion ge
speeld kan worden. Vraag: hoe heet
die club?
Die club heet het Letterkundig Mu
seum, is van een bescheiden onder
komen in de Juffrouw Idastraat
verhuisd naar het Prinses Irene-
pad in Den Haag, en kampt nu met
twee problemen: geweldig veel
ruimte (dat is het probleem niet),
en te weinig mankracht om die
schitterende ruimtes te bemannen.
Of vrouwkracht om ze te bevrou
wen, ik discrimineer niet graag.
Maar daar is geen geld voor. De
huur alleen al kost duizend gulden
per dag. Dat is niet veel als je be
denkt dat Krasnapolsky onlangs
wat nieuwe hotelkamers heeft geïn
troduceerd die zo'n 650 gulden per
nacht kosten, maar het is natuur
lijk wel 365.000 gulden per jaar.
Een smak geld. En het ministerie is
in dit tijdsgewricht van bezuini
ging niet van plan daar nog eens
zo'n smak geld aan toe te voegen
om het Letterkundig Museum op
een adequate manier draaiende te
houden, of beter gezegd: volop aa.n
het draaien te brengen. Met de uit
drukking 'het paard achter de wa
gen spannen' is dit nog te omzich
tig uitgedraaid. Hier is meer spra
ke van een bok, die achter de paar-
dewagen wordt gespannen.
Op de benedenverdieping is een
lange foyer. De linkerwand vanaf
de ingang wordt ingenomen door
zes gigantische schilderijen van
Lucebert. Het moet wel de opdracht
van zijn leven zijn geweest, niet al
leen vanwege de omvang, maar
ook omdat ze voor het Letterkundig
Museum was, en hij zijn beide kwa
liteiten erin kon verenigen: hij be
hoort (laat ik het zo zuinig mogelijk
zeggen) zowel tot de vijf belang
rijkste dichters als tot de vijf be
langrijkste schilders die Nederland
momenteel telt. In de schilderingen
heeft hij ook literaire citaten ver
werkt, waarbij hij een keus kon
maken uit de suggesties die de me
dewerkers van het Letterkundig
Museum mochten doen. Een aardig
idee: democratischer en insprake-
riger kon het nauwelijks! Voor de
literair geinteresseerden is het een
aardig spelletje om de citaten aan
de juiste auteurs te koppelen, -
want die staan er op de schilderin
gen niet bij. Wel op een stencil dat
het Letterkundig Museum ver
strekt. Lucebert koos uit de aange
dragen citaten alleen die van
overleden schrijvers en dichters, -
om geen levende tijdgenoten voor
het hoofd en in het hart te stoten.
Hij maakte daarbij één Hitchcock-
achtige uitzondering, - en toch weer
niet. U weet dat Hitchcock altijd
even, als voorbijganger of zoiets, in
zijn films optrad. Welnu, van de ze
ven citaten op wand 1 is er een die
ik herkende als van een levende
dichter: „De vrede graast de kud
den voor". Een pregnante, bekende
regel van Lucebert zelf'. Uit 'Het
orakel van Monte Carlo'. Althans
dat dacht ik. Maar tot de suggesties
die Anton Korteweg, de directeur
van het Letterkundig Museum, ge
daan had behoorden ook deze twee'
citaten:
„De vrede graast de kudden voor"
van dominee-dichter Bernard ter
Haar (1806-1880).
Van zichzelf kon hij, als levende
dichter, geen citaat verwerken,
maar door de regel van Ter Haar,
die hij ooit in iets gewijzigde vorm
geciteerd heeft, nu weer te citeren
in de schildering, citeert hij voor de
hedendaagse lezer toch weer zich
zelf! Dat noem ik raffinement!
Uiteindelijk gebruikte Lucebert op
de zes wanden 35 citaten, waarvan
4 proza en 31 poëzie. Ik citeer de
prozacitaten, omdat ze een kleine
minderheid vormen:
„De Hallemannetjes - die zo bijzon
der fatsoenlijk waren..." (Multatu-
li).
„Er bestaat geen land waar buiten
de musea zoveel mummies te zien
zijn als in Nederland" (Multatuli).
„Pas als je tot over je oren in de
soep zit zie je overal gehaktballen
om je heen drijven" Godfried Bo-
mans).
„De rivier is sedert naar het Westen
blijven stroomen en de menschen
zijn blijven voorttobben" (Nescio).
En misschien ook deze van Theo
van Doesburg (of is dat een dichtre
gel?): „de scherven van de kosmos
vind, ik in m'n thee".
Behalve Multatuli wordt ook Wil
lem Hussem twee maal geciteerd.
De Vlamingen Karei van de Woes-
tijne, Paul van Ostayen (ook twee
keer!), Richard Minne, Guido Ge-
zelle en Paul Snoek maken er een
multinational van. Van geen enke
le vrouw is een'citaat opgenomen,
maar ook niet van Vondel, Hooft en
Breero, dus dat moge een schrale
troost zijn.
Er deugt niets van de kinderbe
scherming. Verschillende be
langenverenigingen van jon
geren en hulpverleners heb
ben dit afgelopen zondag
vastgesteld tijdens een bij
eenkomst in Amsterdam
over het doen en laten van de
kinderbescherming in Ne
derland.
De voornaamste klacht is, dat
jongeren in tehuizen (die
daar zitten omdat ze geen ou
ders meer hebben, omdat
hun ouders niet meer voor ze
kunnen zorgen, öf omdat ze
thuis niet meer te handhaven
zijn) niet goed begeleid wor
den. De jongeren zeggen ook,
dat de mensen van de kinder
bescherming eigenlijk niets
weten van de jongeren in te
huizen. Sommige mensen,
die vroeger in een tehuis had
den gezeten, vertelden dat je
daar je hele leven door wordt
achtervolgd.
De meeste mensen op de bij
eenkomst waren tegen het
gebuik van isoleercellen
(eenzame opsluiting). Am
nesty International, die iso
leercellen een vorm van mar
teling vindt, gaat hier binnen
kort iets tegen doen.
Andreé van Es Tweede-Kamer
lid voor de PSP, heeft be
loofd bij de regering aan te
kloppen om de isoleercellen
afgeschaft te krijgen.
Robbie (l) en Ellen (r)
van de Jongerenbeweging
Leiden: "als je een uitke
ring hebt, ben je niet met
een een uitzuiger".
(foto Holvast)
Redactie: Anneloes Timmerije.
Bijdragen en vragen: Postbus 54, 2300 AB Leiden.
Telefoonnummer: 071-144941, toestel 245.
schrijf's
Ik heb in de krant van don
derdag 5 januari gelezen
over de naam Elckerlyc
(van Voorschoten). Ik zit
op een school die ook
Elckerlyc heet (in Lei
derdorp). En andere kin
deren van een andere
school hebben mij nog
nooit uitgescholden van:
"daar heb je weer zo'n
lijk".
En de Elckerlyc waar ik op
zit is een openbare
school en heeft geen
godsdienstige klank. En
als je bang bent dat ze
het toch zeggen, dan kan
je het toch ook zo noe
men: Elckerliec.
Jacobien van der Nat(10),
Zeemanlaan 32 Leiden.
('Elckerlyc' is het midde
leeuwse woord voor 'ie
dereen'; misschien han
dig om te weten voor je
aan het schelden slaat,
red. KITS)
In november van het vorige jaar
gingen de NW-jongeren en de
KWJ samen verder als de
Jongerenbeweging, onderdeel
van het FNV. De Leidse afdeling
van de Jongerenbeweging is
gevestigd aan de
Koppenhinksteeg 2. Aan het
woord zijn Robbie Craane en
Ellen Rekelhof onder meer over
de 'looncontroleweek' die deze
week wordt gehouden.
Ellen: "Er komen bij de
afdelingen veel klachten binnen
over betalingen. Het gebeurt
maar al te vaak, dat jongere
werknemers geen cao hebben of
geen loonstrookje krijgen.
Overwerk is ook zoiets wat vaak
niet behoorlijk wordt uitbetaald.
Vandaar dat het plan is ontstaan
om de zaak eens goed te
controleren".
Deze week controleren jullie
alleen de situatie bij bakkerijen
en slagerijen, waarom?
Robbie: "Alleen al in het
bakkerij bedrijf bestaan al 64
verschillende cao's. Als je
behalve brood toevallig een
croissantje bakt, ben je meteen al
een banketbakker. En daar
gelden weer andere
coa-bepalingen voor. Je begrijpt
wel, dat het loon heel moeilijk te
controleren valt. Hierdoor
onstaan dan ook de
moeilijkheden. Hetzelfde geldt
voor de slagersbedrijven.
Iemand die de hele dag
vleeswaren staat te snijden valt
weer niet onder de cao voor de
slagerij. Deze week zijn we elke
dag open. Iedereen die vragen
heeft of klachten kan bij ons
terecht.".
Waarom houdt juist de
Jongerenbeweging zich hiermee
bezig?
Robbie: "Het zijn juist de
jongeren die in een moeilijk
positie zitten. Ze durven vaak
niet eens om meer loon te
vragen, uit angst dan ze hun
baan verliezen. Zie dan maar
eens nog aan de slag te komen.
Door de crisis zijn de mensen
veel banger geworden. Het is ook
hoog tijd, dat de mentaliteit
verandert. Jongeren moeten
inzien, datje niet meteen een
uitzuiger bent als je werkloos
bent en een uitkering krijgt. Ik
denk dat we moeten leren om
zinnig bezig te zijn, zonder datje
echt iets verdient. Zo'n initiatief
als de Punkwinkel in de
Haarlemmerstraat (Zie: KITS
d.d. 11 januari, red.), dat zou veel
vaker moeten gebeuren.
Bovendien zouden de scholen
zich veel meer bezig moeten
houden met het
werkloosheidsprobleem en er
niet van uit gaan, dat je na school
automatisch een baan krijgt".
De Jongerenbeweging voert niet
alleen actie. Zo is er vanaf 26
januari elke donderdagavond
soos. Bovendien zijn er swing- en
bar-avonden. Eén keer per
maand is er een thema-weekend.
Afgelopen weekend stond in het
teken van fascisme en racisme.
Ellen: "We hebben dat thema
gekozen om de mensen duidelijk
te maken wat dat nou eigenlijk
betekent, fascisme en racisme.
Je bent tegenwoordig snel
geneigd om die woorden te
gebruiken, vaak niet terecht".
Robbie: "We hebben dit
weekend gesproken over watje
zelf aan doen kunt. Bijvoorbeeld:
de Centrumpartij speelt heel
handig in op gevoelens van
mensen. Het gaat niet zo zeer om
wat ze zegggen, maar juist wat ze
niet zeggen. Het is net een inkvis,
moeilijk grijpbaar. Het enige wat
je kunt doen is er tegenin gaan,
hun stellingen weerleggen".
Voor meer informatie:
Jongerenbeweging tel:
071-121139.
Suriname beleeft op het ogen
blik spannende tijden. Het ziet
er naar uit dat het door veel
mensen gehate regime van 'le
gerleider' Desi Bouterse op
zijn laatste benen loopt.
Dat komt door stakingen, die
zijn begonnen in de bauxiet-
winning. De opbrengst van
bauxiet, waaruit aluminium
wordt gemaakt, bedraagt 80
procent van de inkomsten voor
Suriname. Dat is heel wat.
Vooral als je bedenkt dat
andere inkomenspost, de ont
wikkelingshulp vanuit Neder
land, al ruim een jaar geleden
is weggevallen. De Nederland
se regering besloot daartoe na
dat in december 1982 vijftien
vooraanstaande Surinamers
ter dood waren gebracht. On
der hen bevond zich Cyriel
Daal, de leider van de Moeder-
bond, de belangrijkste vak
bond in Suriname.
Angst voor een zelfde lot (Daal
werd eerst afschuwelijk ge
marteld voordat hij werd dood
geschoten) moet de reden zijn,
dat niemand zich nu opwerpt
als stakingsleider. De stakin
gen worden (dan ook) niet door
vakbonden gesteund.
Maar inmiddels breiden zij zich
wel uit. In de energievoorzie
ning, het bank- en verzeke
ringswezen, het onderwijs en
het openbaar vervoer. Wan
neer ook de ambtenaren het
werk neerleggen wordt het re-
gime-Bouterse voor onoverko-
menlijke problemen geplaatst.
De eisen die de stakers stellen
gaan steeds meer de politieke
kant op. Wilden ze eerst dat de
regering belasting- en prijsver
hogingen teniet zou doen, nu
Bouterse die eis heeft ingewil
ligd, wordt de roep om het ver
trek van de legerleider steeds
luider. "Kill the killer", "Dood
aan de moordenaar" stond er
in sommige pamfletten te le
zen en kreten als "Bouterse
weg weg" zijn niet van de
lucht.
Inmiddels maken vooraanstaan
de Surinamers zich al op om
het roer van het (bijna) gestran
de schip over te nemen. Ex-
president Chin A Sen, nu voor
zitter van de Bevrijdingsraad
van Suriname in Nederland,
behoort daartoe. Vorige week
bekende hij op de televisie al
gepakt en gezakt te zijn om
naar Suriname terug te keren.
Of hij dat kan doen, hangt af van
de mate waarin de stakingsac
ties om zich heen zullen grij
pen. Volgens Suriname-ken-
ners is deze week van het
grootste belang. Chin A Sen
moet zijn koffers dus nog maar
even gereed houden. Of zijn
pakken nu kreukelen of niet.
Op het gebied van jeugdseries
heeft de IKON een naam op te
houden. Pas nog met de reeks
Sanne, maar eerder bijvoor
beeld met de produktie Alle
maal Tuig, toonde de omroep
aan niet alleen een goed begrip
te hebben van de problematiek
van de jongeren, maar deze
ook verteerbaar en verhelde
rend tot drama te kunnen ver
werken. Met de serie Herrie,
die vanaf vanavond zes afleve
ringen lang over het scherm
gaat, wordt opnieuw een po
ging gedaan jongeren in beeld
te brengen op een i
zowel boeiend als informatief
is, maar waarbij geen 'vinger
tjes worden opgeheven'.
'Herrie' is de naam van een dis
cotheek waarin een gemengd
gezelschap van hedendaagse
jongeren regelmatig bijeen
komt om onder de tonen van
keihard spelende muziekgroe
pen hun problemen te bespre
ken. Voornaamste figuren in
de disco zijn Syll, die er ook als
zangeres optreedt, haar vriend
Adje, die problemen heeft met
het vinden van werk, Adje's
vriend Wout, die zijn kostje bij
elkaar scharrelt, Surinaamse
Frank en zijn vriendin Margot.
Steeds verhelderend aan elkaar
gesproken door de buitenaard
se figuur Helder, worden de in
de disco besproken problemen
toegelicht door scènes die zich
daarbuiten afspelen: Syll die
ruzie maakt op school of met
haar ouders, Adje die werk
zoekt en andere situaties. Zo
wordt zes afleveringen lang
een beeld geschetst van de
voornaamste problemen waar
jongeren mee te maken heb
ben, terwijl tegelijkertijd per
keer een andere soort muziek
ruimschoots aan bod komt.
Een goede manier om jongeren
in een aansprekende vorm te
bereiken, zo dacht regisseur
Ben Sombogaart, toen hij de
Engelse serie Jangles zag, waar
Herrie van is afgeleid. Oordeel
zelf vanavond (Ned. 1, 19.00
uur), of hij daarin is geslaagd.
Werkloze schoolverlaters
die geen uitkering krij
gen kunnen voortaan
een gratis lidmaatschap
krijgen van de Bouw- en
Houtbond en van de gra
fische bond Druk en Pa
pier van de FNV. De gra
tis leden krijgen dezelfde
rechten als de betalende
leden bij de bond.
De bonden hebben ge
merkt dat er bij werkloze
schoolverlaters wel be
hoefte is een aan lid
maatschap, maar dat zij
de contributie vaak niet
kunnen opbrengen. Op
het moment dat je een
uitkering krijgt ga je
voor het lidmaatschap
betalen, maar dan min
der dan normaal, onge
veer de helft. Bij de an
dere bonden van de FNV
bestaat het gratis lid
maatschap nog niet. Wel
kun je daar lid worden
tegen een goedkoper ta
rief.
Verder kunnen alle
bondsleden jonger dan
27 gratis lid worden van
de FNV jongerenbewe
ging.
Twaalf kerkelijke organisaties in
de Duitse Bondsrepubliek zijn
gisteren begonnen met een cam
pagne tegen de wapenexport. De
campagne richt zich allereerst op
kerkelijke groepen, gemeenten
en parochies. De organisaties
gaan ervan uit, dat een door
braak in de publieke opinie al
leen mogelijk is als de kerken
hun kennis en betrokkenheid op
dit punt aanmerkelijk vergroten.
In hun toelichting bij de campagne
wijzen de initiatiefnemers op de
gevolgen van de wapenexport
voor de Derde Wereld. "Deze ex
port legt beslag op de schaarse
financiële middelen van de ont
wikkelingslanden en leidt tot
meer ondervoeding en ziekte bij
de bevolking". De kerkelijke or
ganisaties eisen omschakeling
van militaire produktie naar pro
duktie voor de civiele markt. "In
vesteringen voor civiele goede
ren leveren meer arbeidsplaat
sen op dan investeringen in de
wapenindustrie".
Hongarije. De Hongaarse vre-
desraad, die nauw met de rege
ring samenwerkt, heeft nu een
kerkelijke vredescommissie.
Hierin zijn alle kerken vertegen
woordigd, behalve de Rooms-
Katholieke Kerk, die een eigen,
soortgelijke commissie heeft. De
nieuwe commissie wil maat
schappelijke activiteiten in de
kerken organiseren die zijn ge
richt op vredesbevordering.
Voorzitter is de hervormde bis
schop dr. Tibor Bartha.
De commissie is al met een verkla
ring gekomen. "Tweemaal is een
wereldoorlog uitgegaan van zo
genaamd christelijke landen.
Diep verontrust constateren wij,
dat opnieuw krachten een we
reldoorlog voorbereiden die zich
bij herhaling op het christendom
en humanitaire waarden beroe
pen. Zo'n oorlog dreigt al het le
ven op aarde te vernietigen".
Naast deze officiële vredesraad be
staat er in Hongarije een onaf
hankelijke 'dialooggroep'. Daar
mee onderhoudt het Nederland
se IKV (Interkerkelijk Vredesbe
raad) nauwe banden. 'Dialoog'
pleit onder meer voor eenzijdige
stappen ook door Hongarije. Be
gin december vroeg de groep het
Nederlandse parlement, de
plaatsing van kruisraketten af te
wijzen.
Lichtpunt
Genève. De wapenwedloop is on
verenigbaar met het christelijk
geloof. Dat zei de voorzitter van
de Lutherse Wereldfederatie,
bisschop Josiah Kibira uit Tan
zania, bij de opening van de laat
ste vergadering van het uitvoe
rend comité van de federatie
vóór de algemene vergadering in
Boedapest in de komende zo
mer. Kibira verwacht, dat steeds
meer christenen zich zullen uit
spreken voor een onvoorwaarde
lijk atoompacifisme.
Volgens hem is het uitgesloten, dat
de hulpbronnen van de wereld
nog lang toereikend zullen zijn
om de wapenwedloop voort te
zetten en tegelijk te voldoen aan
de behoeften van de mensheid,
vooral die in de Derde Wereld.
Als lichtpunt zag de lutherse bis
schop het 'indrukwekkend ont
waken van de openbare mening
in veel landen'. Daarbij hebben
de kerken een heel eigen rol te
spelen.
Schandaal. De Lutherse Wereld
federatie heeft de aangesloten
kerken gevraagd, by het samen
stellen van hun delegatie voor de
algemene vergadering in Boeda
pest in de komende zomer reke
ning te houden met de vrouwen
en de jongeren.
Dr. Carl Mau, secretaris-generaal
van de federatie, noemde giste
ren in Genève waar het uitvoe
rend comité van de federatie bij
een is - de achterstelling van de
vrouw in de kerk een 'schan
daal'. Uit ervaringen, zei hij,
blijkt, dat gelijke rechten een
bron van vernieuwing voor de
kerk kunnen zijn.
Ghana. In Ghana (Afrika) is een
oecumenische evangelisatie-
groep opgericht. Doel is, het
evangelie te brengen aan ieder
die met een leidinggevende poli
tieke functie is belast. De groep
is een antwoord op de verzuch
ting van Ghana's sterke man
Rawlings, dat de godsdienst toch
een manier moet zien te vinden
om het geestelijke en morele ver
val van het land een halt toe te
roepen.
Binnenland. Christelijke Gere
formeerde Kerken: beroepen te
Nunspeet L. W. Bilkes Ermelo.
Baptistengemeenten: beroepen
te Veendam J. Schouten Delfzyl.
De hervormde gemeente van De
Kaag zal de heer J. Koldewijn te
Amsterdam met ingang van I ju
ni aanstellen als pastoraal mede
werker. Dat wordt een deeltijd
baan, want de heer Koldewijn
moet zyn studie nog afmaken.
Omdat een pastoraal medewer
ker niet bevestigd als predi
kant - geen sacramenten mag
bedienen, zal de Kaagse gemeen
te een pastorale relatie aangaan
met de zustergemeente in Sas-
senheim. De predikant van Sas-
senheim blijft dan officieel waar
nemer in De Kaag.
