LEIDSCH
DAGBLAD
Reparatiewerf open houden
Regan: snoeien
op VS-defensie
Drie manieren
om mee te spelen
in de Staatsloterij.
'Vrede niet zeker
door kernwapens'
Langman wil Wilton-Fijenoord 'afslanken'
Hof verbiedt
Ned.-Vlaams
boekenkartel
GARNALEN
Staatslotenverkopers
negeren instructies
LEIDSCH DAGBLAD
DINSDAG 17 JANUARI 1984
OPGERICHT 1 MAART 1860
No. 37296
Directeur: G. Koopman
Hooldredacteur: drs. J. W. E. Metselaar
Adj. hooldredacteur: R. D. Paauw
HET GROOTSTE DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Postbus 54
2300 AB Leiden
Voor tei.rvs zie colofon
UTRECHT/DEN HAAG (GPD) -
Niet zes, maar dertien mensen
zijn de afgelopen weken overle
den aan dysenterie na het eten
van vermoedelijk besmette
Noorse garnalen. Het gaat om
acht vrouwen en vijf mannen in
de leeftijd tussen 80 en 90 jaar.
Dat is gisteravond door het mi
nisterie van welzijn en volksge
zondheid meegedeeld.
In Utrecht zijn in totaal negen
slachtoffers gevallen: een bejaar
de man en acht bewoners van het
bejaardentehuis Tolsteeg in
plaats van vijf zoals eerder is ge
meld. In Amersfoort overleden
twee vrouwen en een man. Het
overlijden van een man in Am
sterdam was zaterdag al bekend.
Onderzoek heeft inmiddels uit
gewezen dat in acht van de der
tien sterfgevallen de gevreesde
shigella-bacil de doodsoorzaak is
geweest.
De garnalenhandel mag vandaag
weer geïmporteerde garnalen op
de markt brengen. Deze moeten
wel eerst worden goedgekeurd
door de controledienst van het
ministerie van landbouw en vis
serij. In verband met de sterf
gevallen in ons land heeft West-
Duitsland gisteren een invoer
verbod ingesteld van garnaal-
soorten en krabben uit Zuidoost-
Azië.
Het ministerie van WVC kreeg gis
teravond honderden telefoontjes
te verwerken van mensen die
meer informatie over de besmet
te garnalen wilden hebben. Het
telefoonnummer van het depar
tement was in het NOS-Journaal
bekend gemaakt. Velen vertel
den zich niet lekker te voelen na
het eten van Noorse garnalen. In
alle gevallen werd de ongeruste,
mensen aangeraden de hulp van
de huisarts in te roepen.
Directeur De Lange van het
Utrechtse bejaardenhuis Tol
steeg verklaarde gisteravond dat
het verschil tussen de melding
van het afgelopen weekeinde
(vijf doden) en gisteren (acht do
den) te verklaren is uit het feit
dat aanvankelijk alleen van vijf
mensen onomstotelijk vaststond
dat zij aan dysenterie waren
overleden. Van de drie overlede
nen van wie de dood gisteren pas
bekend werd gemaakt, was de
doodsoorzaak volgens De Lange
nog niet duidelijk. Gisteren con
cludeerde de geneeskundige
hoofdinspectie dat ook deze drie
mensen aan dezelfde ziekte moe
ten zijn gestorven.
'Het is nog steeds niet duidelijk
welke importeur de vermoede
lijk besmette Noorse garnalen
heeft ingevoerd. Het Rijks Insti
tuut voor de Volksgezondheid
(RIV) heeft monsters genomen
die niet afkomstig zijn van een
besmette partij. Het instituut
heeft keuringen verricht bij een
importeur, maar deze garnalen
behoren niet tot de partij die mo
gelijkerwijs de dysenterie heeft
veroorzaakt.
Directeur Ruitenberg van het RIV
hoopt dat wellicht door een tip
van een alerte huisarts alsnog
een besmette partij kan worden
achterhaald. Op dit moment
moet ons instituut zich beperken
tot het houden van steekproe
ven, aldus Ruitenberg.
Een aantal belangrijke importeurs
sluit niet uit dat het om een afge
keurde partij garnalen gaat. Di
recteur Mulder van het grote im-
portbedrijf Heiploeg uit het Gro
ningse Zoutkamp zegt dat bin
nen de Europese Gemeenschap
op grote schaal in afgekeurde
partijen garnalen wordt gehan
deld. Hij pleit daarom voor stren
gere wettelijke bepalingen.
(zie verder pagina 13)
DEN HAAG (GPD/ANP) - De reparatiewerf van Wilton-
Fijenoord in Schiedam moet, eventueel in wat verder
afgeslankte vorm, open blijven. Het bedrijf moet de
spil worden van de gehele sector scheepsreparatie in
het Waterweggebied. Nader onderzoek is nodig om de
vooruitzichten van de werf nauwkeurig te kunnen
schatten, maar vooralsnog lijken de vooruitzichten po
sitief.
LUXEMBURG (ANP) - Het
Europese hof van justitie
heeft grensoverschrijdende
afspraken over boekenprij
zen tussen Nederland en Bel
gië verboden. Tot dusver be
staan in beide landen weder
zijdse afspraken over ver
koopprijzen krachtens een
overeenkomst die in 1949
werd gesloten.
Nederlandse uitgevers bepalen
wat het boek in België moet
kosten en andersom. Boek
handels die zich niet aan de
afspraken houden worden
van levering uitgesloten. In
1977 achtte de EG-commissie
de afspraak in strijd met de
EG-beginselen van onbelem
merde concurrentie. De be
langenverenigingen gingen
daartegen in beroep.
Het hof heeft nu uitgesproken
dat een verbod op de prijsaf
spraken geen bedreiging van
de vrijheid van meningsui
ting inhoudt. Ook het bijzon
dere karakter van de 'boe
kenmarkt' vindt het hof geen
reden voor een dergelijk boe
kenkartel.
De kwestie werd enkele jaren
geleden actueel toen Albert
Heijn Nederlandse boeken
uit België herinvoerde en on
der de vastgestelde prijs ver
kocht. Overigens heeft het
hof geen uitspraak gedaan
over het nationale stelsel van
prijsafspraken.
STOCKHOLM - Een groot aantal ministers van buitenlandse zaken
van de NAVO-landen kwam gisteravond aan de vooravond van de
veiligheidsconferentie bijeen in de Franse ambassade in Stockholm. De
Nederlandse minister Van den Broek ontbreekt op de foto. (foto ap>
Zweedse premier Palme:
Winterse buien
Winterse buien. Later op de dag kans
streeks 4 graden. Krachtige west- tot
noordwestenwind. Aan de kust eerst
nog stormachtig, geleidelijk wat af
nemend.
18 januari 1984
Zon op: 08.39 uur, zon onder: 17.00 uur
Maan op: 16.40 uur, maan onder: 08.59
10.51 en 23.20 u
STOCKHOLM (GPD) - De Zweed
se premier Olof Palme heeft van
ochtend bij de opening van de
Europese ontwapeningsconfe
rentie in Stockholm gewaar
schuwd dat afschrikking via
kernwapens op de lange duur
geen vrede brengt. „In Europa
vinden we de grootste concentra
ties van conventionele en nu
cleaire wapenarsenalen. Open
conflicten zijn vermeden, maar
de Europeanen voelen zich in
hun veiligheid niet verzekerd. Ze
vragen niet om nieuwe militaire
strategieën, ze verwachten een
grote strategie voor de vrede", al
dus Palme.
Hij sprak zich nadrukkelijk uit te
gen de stationering van nieuwe
kernwapens in Europa. „We
moeten de afhankelijkheid van
nucleaire afschrikking vermin
deren en de elementen van ver
trouwen en samenwerking in
ons veiligheidsplan versterken,
daar gaat deze conferentie om",
Drie leden van
Guardia Civil
doodgeschoten
VALENCIA (Reuter) - Drie leden
van de Spaanse Guardia Civil
zijn vanochtend in een vuurge
vecht doodgeschoten. Of hun
aanvallers lid waren van een ter
roristische organisatie, is nog
niet bekend.
Op de plaats van het vuurgevecht,
tien kilometer ten noordwesten
van Valencia, werd later een met
bloed besmeurde vrachtwagen
aangetroffen. Daarin werd het
lijk van een doodgeschoten man
gevonden, van wie men aan
neemt dat hij bij het vuurgevecht
betrokken was.
aldus Palme. Hij noemde het feit
dat de Amerikaanse en Russi
sche ministers van buitenlandse
zaken, Shultz en Gromyko, el
kaar deze week afzonderlijk zul
len treffen, „een teken van hoop
en misschien van voorzichtige
ontdooiing.
Palme reageerde ook voorzichtig
positief op de verzoenende
speech die de Amerikaanse pre
sident Reagan gisteren over de
Oost-West-betrekkingen in Was
hington hield. „Als de toon blij
vend verbetert, zal dat een gun
stige invloed hebben op het in
ternationale klimaat", aldus de
Zweedse premier.
(Zie ook pagina 7)
Tot die conclusie komt mr. drs. H.
Langman in het rapport dat hij
op verzoek van minister van eco
nomische zaken Van Aardenne
over de scheepsreparatie rond
Rotterdam heeft opgesteld. Het
rapport is vandaag naar de Twee
de Kamer gegaan.
Volgens Langman moet de over
heid bereid zijn Wilton-Fij
enoord zo snel mogelijk uit de fi
nanciële problemen te helpen. Er
zou 60 miljoen gulden steun no
dig zijn om tekorten weg te
werken die de werf heeft opgelo
pen door het debScle met het
RSV-concern, dat nog steeds op
de rand van een faillissement ba
lanceert.
Langman meent dat de overheid
dit bedrag zou kunnen voor
schieten. Wilton-Fijenoord heeft
aanspraken op RSV die een veel
voud van de benodigde 60 mil
joen belopen, zodat de overheid
het geld elders kan terughalen.
In het rapport bepleit Langman,
topman bij de ABN en voormalig
minister van economische za
ken, voor het Rotterdamse ha
vengebied een reparatiecapaci
teit die ten minste één werf -
Wilton-Fijenoord - voor het gro
te werk (boven 40.000 ton) bevat
en twee werven voor kleinere op
drachten. Samenwerking tussen
de verschillende reparatiewer-
ven in het Rotterdamse havenge
bied is volgens Langman onmis
baar.
Langmans studie heeft zich be
perkt tot de reparatiesector. De
nieuwbouw viel buiten zijn op
dracht. De nieuwbouw-afdeling
van het bedrijf is voor extra pro
blemen komen te staan doordat
de regering geen exportvergun
ning heeft willen verlenen voor
de levering van een tweede serie
onderzeeboten aan Taiwan.
Langman erkent in zijn rapport dat
concurrentieverhoudingen wor
den beinvloed wanneer het in
stand houden van één grote werf
(Wilton-Fijenoord) regerings
steun aan die werf vergt. Daarom
zou moeten worden overwogen
om ook andere grote werven te
steunen. Tot die bedrijven hoort
Boele in Bolnes.
Het water is de lippen daar zo ver
genaderd dat binnen ongeveer
vier weken een beslissing moet
vallen over financiering van bui
ten af. Verolme Botlek komt
naar alle waarschijnlijkheid voor
dezelfde problemen te staan in
een periode van maximaal acht
weken.
Directeur Jonker van Wilton-Fij
enoord toonde zich vanmorgen
tevreden over de tussenreporta-
ge van oud-minister Langman.
Ook de Industriebond FNV rea
geerde met gematigd optimisme.
Wel is volgens' districtsbestuur
der Dik Nas duidelijk dat er spra
ke is van overcapaciteit en dat er
personeel zal moeten afvloeien.
'Arbeidersvrouw in
ruïnes' van Toorop
(foto Holvast)
Doorbraak van
moderne kunst
Rel in Almere
rond Centrumpartij
PAGINA 5
Ook busvervoer in
Suriname staakt
PAGINA 7
AbvaKabo verliest
strijd binnen FNV
PAGINA 9
DEZE WEEK IN VERONICA
OF TROSKDMPAS.
WASHINGTON (UPI) - De Ameri-
kaanse minister van financiën,
Donald Regan, en voorzitter
Paul Volcker van de centrale
bank in de VS vrezen dat er een
spoedig einde komt aan de eco
nomische opleving, als het tekort
van 200 miljard dollar op de be
groting niet snel wordt terugge
bracht. Regan denkt echter niet
aan belastingverhoging, maar
aan verlaging van de uitgaven,
ook op het gebied van defensie.
Dat bleek vannacht tijdens een
hoorzitting van de commissie
voor banken, woningbouw en
stedelijke aangelegenheden van
de Amerikaanse Senaat.
Volcker merkte op dat het begro
tingstekort het „grootste gevaar"
is dat een verdere opleving van
de economische bedrijvigheid
bedreigt. Het tekort op de federa
le begroting moet in een periode
van economisch herstel afne
men, niet toenemen, zo verklaar
de hij. Het tekort slokt een zeer
hoog percentage van het vermo
gen tot sparen op en zet de kapi
taalmarkt onder een grotere
druk dan anders het geval zou
zyn geweest, zo zei hij.
"We hebben niets aan een herstel
van nog eens twaalf maanden;
we moeten ervoor zorgen dat het
langer gaat duren en dat bete-
Fraude bij WVC
DEN HAAG (ANP) - Een 39-jarige
ambtenaar uit Den Haag, die
werkzaam is bij het ministerie
van welzijn, volksgezondheid en
cultuur, is gisteren aangehouden
op verdenking van valsheid in
geschrifte en het aannemen van
steekpenningen.
De directeur van een schoonmaak
bedrijf, een vriend van de aange
houden ambtenaar, is eveneens
gearresteerd. Hij zou het ministe
rie met behulp van valse factu
ren meer dan 100.000 gulden
hebben laten betalen voor
schoonmaakwerk dat nooit is
verricht.
Consul ontvoerd
BEIROET (AP) Gewapende
mannen hebben vandaag in
West-Beiroet de consul van Sa-
oedi-Arabië gegijzeld. Tijdens
de actie vuurden de ontvoer
ders enkele schoten af waarbij
de chauffeur van de diplomaat
gewond raakte.
Consul Farrash was van zijn wo
ning op weg naar de Saoedische
ambassade.
kent dat we wat aan het tekort
moeten doen, aldus de Ameri
kaanse minister van financiën.
Op het ogenblik geeft de regering
ongeveer 24,5 procent van het
bruto nationaal produkt uit ter
wijl het niet meer dan 20 21 pro
cent mag zijn.
De dood van dertien ou
dere mensen als ge
volg van het eten van
besmette 'Noorse' garnalen heeft
opnieuw de aandacht gevestigd op
de kwaliteitscontrole van dit vispro-
dukt. Twee jaar geleden stond dit
probleem ook al ter discussie nadat
aan het licht was gekomen dat
sommige partijen garnalen werden
bewerkt bij illegale thuispellerijen
waar het met de hygiëne niet zo
nauw werd genomen.
Maar ondanks toezeggingen van de
toenmalige bewindslieden en de
desbetreffende departementen is
er nog steeds geen waterdicht con
trolesysteem waardoor de (import)-
gamaal net als het stukje vlees
met een gerust hart zou kunnen
worden gegeten. Het is triest en
pijnlijk tegelijk dat er kennelijk eerst
doden moeten vallen om bij vispro-
dukten dezelfde graad van kwali
teitscontrole te kunnen bereiken als
die bij vlees.
Uit mededelingen van de keurings
diensten van waren blijkt dat de in
spectie van visprodukten lacunes
vertoont die met enkele voor de
hand liggende ingrepen kunnen
worden bestreden. Dat geldt bij
voorbeeld voor het koelen na het
koken van de garnalen op zee
waarom geen koelmachines in
plaats van vervuild zeewater, zoals
blijkbaar nog steeds voorkomt? Het
geldt bovendien voor de thuispelle
rijen (waarom niet in een fabrieks
hal?) en voor de verwerking van af
gekeurde partijen garnalen die
door malafide handelaren blijkbaar
nog steeds zonder al te veel pro
blemen op de markt kunnen wor
den afgezet.
Ongetwijfeld is het merendeel van de
Nederlandse visverwerkingsindus-
triëen van goeden wil en is de con
trole bij deze bedrijven goed te
noemen. Maar voor een waterdich
te kwaliteitsbewaking is wel wat
meer nodig dan het verantwoorde
lijkheidsbesef van enkele bonafide
ondernemers, die nu overigens de
dupe dreigen te worden van de eer
der genoemde lacunes bij het in
spectiewezen. Daarom wordt het
hoog tijd dat het al jarenlang slui
merende, nieuwe ontwerp-visbe-
sluit, waarin strengere kwaliteitsei
sen worden gesteld, nu eindelijk
eens van kracht wordt
Er valt bij de kwestie van de besmette
garnalen overigens nog een twee
de kanttekening te maken die be
trekking heeft op de alarmering
door de centrale inspectie voor de
volksgezondheid. Het blijkt name
lijk dat het ministerie van WVC vori
ge week dinsdag al van de overlij-
densgevallen op de hoogte was.
Twee dagen daarna werden de GG
en GD's alsook de regionale in
specties geïnformeerd, maar pas
zaterdag werd er groot alarm ge
slagen en ging er via de media een
waarschuwing uit dat er besmette
garnalen in omloop waren en dat
het eten van importgarnalen moest
worden afgeraden. Het klinkt als
een gemeenplaats, maar het is dui
delijk dat deze merkwaardige gang
van zaken tot op de bodem zal
moeten worden uitgezocht.
ROTTERDAM (ANP) - De verko
pers van staatsloten (de vereni
gingen van collecteurs en collec-
trices en debitanten) weigeren
voorlopig het lotengeld dagelijks
bij het postkantoor af te dragen.
Dit is vandaag besloten tijdens
een gezamenlijke spoedvergade
ring in Rotterdam, waar scherpe
kritiek werd geuit op de nieuwe
kas-instructies die zij per 1 ja
nuari door de directie van de
Staatsloterij opgelegd hebben
gekregen.
De besturen hebben opgeroepen,
in afwachting van verdere onder
handelingen met staatssecretaris
Koning (financiën), de nieuwe
instructies te laten voor wat ze
zijn.
Tot nu toe dragen de lotenverko-
pers de opbrengst veelal af bij
een bank in de buurt, waar zij bo
vendien in een nachtkluis te
recht kunnen. De lotenverkopers
zien door de nieuwe instructies
niet alleen de bankrente over
hun geld (alvorens dat naar de
Staatsloterij wordt overgeschre
ven) verdwijnen, zij vrezen ook
berovingen bij hun dagelijkse
gang naar het postkantoor. Bo
vendien moeten ze tijdens werk
uren naar het postkantoor, waar
ze de kans lopen lang in de nj te
moeten staan. De noodzakelijke
dagelijkse administratie brengt
tevens extra werk met zich mee,
aldus de besturen.
EEN ECHT COMPLETE KRANT. OVER WERELD, STAD EN IAND.
Ja, ik wil uw krant:
4 weken op proef voor f 9,50, öf
noteer mij voor een kwartaalabonnement (f 61,25); vóór hel abonnement ingaat,
ontvang ik de krant 2 weken gratis.
Naam
U kunt deze bon opsturen naar hel Leidsch Dagblad, Antwoordnummer 10050,
2300 VB Leiden. Of u kunt even bellen, (071 144941).
