Z.-Afrika wijst bestandsplan af Algemene staking dreigt in Tunesië Athene tobt met luchtvervuiling Israël heeft er een geduchte vijand bij Verbod op actie Swapo geëist Nigeria: voorlopig geen burgerregering Elisio de Figueiredo, (Foto AP) LAGOS (AP) - Het is onwaar schijnlijk dat op korte termijn het burgerbestuur in de Westafri- kaanse staat Nigeria zal worden hersteld, dat valt op te maken uit een commentaar, dat gister avond is uitgezonden door radio Lagos, de zender die sinds de staatsgreep van afgelopen zater dag onder controle staat van de nieuwe militaire machthebbers. Volgens de radiozender heeft de bevolking "een zucht van ver lichting geslaakt, die op zich een teken van instemming is" met de militaire machtsovername onder leiding van de 41-jarige generaal Mohammed Boehari. In het com mentaar werd de burgerregering van de afgezette president Sha- gari ervan beschuldigd het eigen economische wanbeleid te vei- doezelen door de problemen toe te schrijven aan de gedaalde olie opbrengsten. "Het is vier jaar en drie maanden geleden dat de militaire regering van generaal Olushegu Obasanjo de macht overdroeg aan bur gers", aldus het commentaar van radio Lagos. "Na vier jaar experi menteren met de democratie, heerst er een doordringende lucht van teleurstelling dat het land door de burgerregering ern stig is geschaad". Volgens radio Lagos is de politieke onverdraagzaamheid onder het bewind van Shagari gegroeid en waren "politici bereid alles te doen, hoe vals ook, om politieke "Niet Zuid-Afrka maar Angola moet voldoen aan de voorwaar den voor een vredesregeling. Als Angola vrede wil moet het de Nambische Bevrijdingsbewe ging Swapo verbieden vanuit Angola acties te ondernemen" Zuid- Afrika is, volgens Von Schirnding, bereid aan de onaf hankelijkheid van Namibië te werken als het probleem van de Cubaanse troepen in Angola wordt opgelost. De Veiligheidsraad kwam gisteren bijeen op verzoek van Angola na de Zuidafrikaanse militaire ac ties in Zuid-Angola. Zuid-Afrika zegt het gemunt te hebben op de macht te krijgen en te behouden. De werkelijke verliezer was het volk". Voor het eerst sinds de macht sovername werd gisteren het binnen- en buitenlandse lucht verkeer in Nigeria hervat. Ook de telefoon- en telexverbindingen werden hersteld. In Lagos was het rustig en leken de mensen hun dagelijkse gang te gaan. Eerder gisteren had het persbu reau van de organisatie van olie- exporterende landen, OPEC, vanuit de Venezolaanse hoofd stad Caracas gemeld dat Boehari heeft beloofd dat hij de prijs van Nigeriaanse ruwe olie niet zal verlagen. De regering-Shagari weet de ern stige financiële problemen van Nigeria aan de dalende olie-op brengsten, die 90 procent uitma ken van het Nigeriaanse nationa le inkomen. Vanwege het olie- overschot en de door de OPEC afgekondigde beperkingen aan produktie en prijzen, is de Nige riaanse olieproduktie van 2,4 miljoen barrel per dag gedaald tot net boven de 1 miljoen barrel. De prijs zakte met bijna 10 dollar tot 30 dollar per barrel. In de straten van de hoofdstad La gos heerst volledige rust. De prijs van een pak zeep is in 48 uur tijd verlaagd van 120 tot 35 40 kobos (1 kobo is 4 cent), ook de prijs van rijst is gedaald en ba kolie is weer voor "normale" prijzen te koop. Swapo-bases in dat gebied, maar volgens Angola gaat het er Zuid- Afrika om het leven in Angola te ontwrichten. De Angolese presi dent Dos Santos liet de VN dins dag weten bereid te zijn tot een bestand op voorwaarde dat Zuid- Afrika zijn troepen terugtrekt en belooft een begin te maken met het Namibische onafhankelijk heidsproces. In december wees Angola een dergelijk Zuidafri kaans voorstel af. "Kennelijk heeft het bewind zich bedacht dat deze regelrechte af wijzing meer kwaad dan goed heeft gedaan", aldus Von Schirn ding, die herhaalde dat de Zuid afrikaanse 'grensoverschrijden de activiteit' tegen guerrillastrij ders van de Swapo is gericht. Volgens de Angolese afgevaardig de bij de VN, De Figueiredo, zijn bij de Zuidafrikaanse militaire operatie in Zuid-Angola, naar zijn zeggen een van de grootste ooit gehouden, honderd ge vechtsvliegtuigen, drie gemoto riseerde brigades, helikopters, pantservoertuigen en tanks inge zet. De actie is volgens hem mo gelijk omdat het VN-embargo op wapenleveranties aan Zuid-Afri ka wordt geschonden. De Zweedse regering heeft de Vei ligheidsraad gisteren opgeroe pen tot maatregelen tegen Zuid- Afrika. Daarmee zou het ge dwongen moeten worden de 'be zetting' van Angola te beëindi gen en aan het VN-plan voor on afhankelijkheid van Namibië mee te werken. De Zweeds minister van buiten landse zaken, Bodström, noem de de jongste Zuidafrikaanse aanvallen in Angola een "meedo genloze veronachtzaming van de grondbeginselen van het volke renrecht en van veel VN-beslui- ten". De regeringen van vijf Europese landen hebben de ministers van buitenlandse zaken van zes sta ten in zuidelijk Afrika uitgeno digd voor een bijeenkomst in april van dit jaar in Stockholm. Daar zouden hulpmaatregelen voor Tanzania, Zimbabwe, Mo zambique, Botswana, Zambia en Angola moeten worden bespro ken. Ook zouden mogelijkheden voor de strijd tegen het apart heidsregime in Zuid-Afrika ter sprake moeten komen. Buitenland MOSKOU (Rtr/DPA) - De com munistische partij van de Sow- jet-Unie heeft gisteren voorstel len voor ingrijpende veranderin gen in het onderwijssysteem openbaar gemaakt. Hiermee moet de kwaliteit van het onder wijs op de 142.000 lagere en mid delbare scholen in het land wor den verbeterd, zo staat op de voorpagina's van de grote Sow- jet-kranten. Centraal in de hervormingsplan nen staat het beroepsonderwijs. De Sowjet-Unie heeft een groot gebrek aan gespecialiseerde werkkrachten. De voorstellen betreffen voorts de modernisering van lerarenoplei dingen, die vijfjaar in plaats van vier zullen duren, en de grotere Kerk omstreden bij rakettenbasis ROME (GPD) - De zegening op Kerstmis van de eerste steen voor een kerk op het terrein van de Italiaanse rakettenba sis van Comiso is aanleiding geworden voor een conflict tussen de bisschop van Ragu- sa, mgr. Angelo Rizzo, en een deel van zijn clerus. De jonge pastoor Giancarlo Grigio drukte in een preek de gevoelens uit „die door een groot deel van de priesters uit het diocees worden gedeeld". „Als christen", zei hij, „ben ik verontwaardigd over de bouw van een kerk, toege wijd aan Christus onze Vre de, voor een bedrag van 4 miljard lire (8 miljoen gul den), binnen een fabriek van de atoomdood". "Ik voel me meer verwant", zei pastoor Grigio, „aan de jonge pacifisten die hier demon streren, ook al zijn ze niet ge doopt, dan aan mijn eigen bisschop, die het opportuun heeft geacht de eerste steen te zegenen en zo met zijn aan wezigheid een beslissing sanctioneert, die door nie mand gedeeld kan worden". Sowj et-onderwij s wordt hervormd werkervaring van het onderwij zend personeel. Kinderen gaan in de toekomst op hun zesde al naar school, een jaar eerder dan nu het geval is. Ook moet het le raarschap aantrekkelijker ge maakt worden door onder ande re hogere lonen. De Sowjet-le- raar behoort tot de laagst betaal de beroepsgroepen. Sowjet-leider Joeri Andropov uitte tijdens een bijeenkomst van het centrale comité van de commu nistische partij, in juni vorig jaar, scherpe kritiek op het onderwijs- TUNIS, SFAX, PARIJS (AFP/ DPA/AP) - De Tunesische vakbe weging overweegt een algemene staking uit te roepen als de rege ring niet met voldoende compen satie komt voor de prijsverho ging van brood en graanproduk- ten. Bijna tegelijkertijd kondig de de Tunesische regering aan speciale maatregelen te zullen treffen voor bevolkingsgroepen die door de verhoogde prijzen het zwaarst zijn getroffen. De rust leek gisteren te zijn terug gekeerd, nadat president Bour- guiba dinsdag voor het hele land de noodtoestand had afgekon digd. Ook stelde, de regering een uitgaansverbod in tussen zes uur 's avonds en vijf uur 's ochtends. De mogelijkheid van een algemene staking werd geopperd door de secretaris-generaal van de Alge mene Unie van Tunesische Werknemers (UGTT), de een- heidsvakbeweging in het Noord- afrikaanse land, Habib Achour. Hij wees er op dat de UGTT als organisatie niet heeft meegedaan aan de rellen van de afgelopen systeem. Hierbij riep hij op tot "fundamentele onderwijshervor mingen". Leraren moeten "in de klas veelvuldig gebruik maken van de symbolen van de Sowjet- staat - het volkslied, de vlag en het embleem van de Sowjet- Unie", zo zei hij. Een doelstelling van het nieuwe systeem is dat iedereen, on geacht de moedertaal, het Rus sisch beheerst op het moment dat hij de middelbare school ver laat. Veel kinderen van de 15 re publieken van de Sowjet-Unie spreken slechts gebrekkig Rus sisch en studeren in hun eigen moedertaal. De veranderingen maken deel uit van Andropov's "algemene her vormingscampagne". dagen en noemde het verbod op openbare bijeenkomsten een in breuk op de vrijheid. De grote havenstad Sfax, de twee de stad van Tunesië, is door leger en politie afgegrendeld. De hoofdstad Tunis leek gisteren op een verlaten slagveld. In de stra ten lagen uitgebrande wrakken van personen- en vrachtauto's." Op belangrijke punten stonden politiemensen en tanks van het leger. De speciale maatregelen die de Tu nesische regering voor de zwaarts getroffenen in petto heeft, betreffen verhoging van uitkeringen aan weduwen, we zen, bejaarden en andere uitke ringsgerechtigden. De regering maakte niet bekend hoe groot die verhogingen zullen zijn. De verhoging van de broodprijs met meer dan honderd procent leidden tot ernstige onlusten, die vorige week in het zuiden van het land begonnen en begin deze week uitmondden in een 'brood- oproer' in de grote steden. DONDERDAG 5 JANUARI 1984 Arrestaties in ontvoeringszaak Bulgari-familie ROME (AFP) - De Italiaanse poli tie heeft gisteren zes mannen gearresteerd die ervan verdacht worden betrokken te zijn ge weest bij de ontvoering van An na Bulgari en haar 17-jarige zoon Giorgio. Het zestal, allen schaap herders van Sardinië, werd aan gehouden in Aprilia, een kleine plaats bij Rome. Anna Bulgari, mede-eigenaresse van een reeks juwelierswinkels, en haar zoon werden op 19 no vember uit hun villa bij Rome ontvoerd. De ontvoerders lieten hen vrij nadat zij Giorgio een oor afgesneden hadden om een los geld van naar schatting 7,5 mil joen gulden af te dwingen. Jackson èn piloot weer terug in VS WASHINGTON (UPI/RTR) - De door Syrië vrijgelaten Ameri kaanse piloot Robert Goodman jr. is gisteren in de Verenigde Staten teruggekeerd met aan zijn zijde een enthousiaste dominee Jesse Jackson, die zijn vrijlating bij de Syrische president Assad had bewerkstelligd. Goodman, in zijn marine-uniform, en Jackson, kwamen uit West- Duitsland, waar ze werden opge haald door een vliegtuig dat door president Reagan was gestuurd. Jackson beschreef zijn diploma tieke bezoek aan Syrië om Good man vrij te krijgen als "een more le pelgrimstocht." President Reagan heeft Jackson en Goodman uitgenodigd op het Witte Huis. Dominee Jackson ondernam zijn solo-reis na de re- gering-Reagan ervan te hebben beschuldigd niet genoeg te doen voor de vrijlating van Goodman. De negerleider en vroegere be schermeling van ds. Martin Lu ther King werd gezien als een kansloze kandidaat voor de voor verkiezingen van de Democrati sche partij voor het presidents schap. Bij aanlomst toonden Jackson en zijn aanhangers zich opgetogen over de vrijlating, die volgens hen duidelijke gevolgen zal hebben op zijn kansen in de race om het presidentsschap. 'Samenzwering' Syrië-Libië over de hekel TUNIS (AFP) - Het centrale comité van El Fatach, de belangrijkste groep binnen de Palestijnse be vrijdingsbeweging PLO, heeft gisteravond de 'samenzwering' van Syrië en Libië tegen de PLO gehekeld. De verklaring van de elf oprichters van El Fatach be vat geen woord van kritiek op de ontmoeting van PLO-leider Jas- ser Arafat met de Egyptische president Moebarak, eind vorige maand in Cairo. Die bijeenkomst leidde tot protesten van de kant van diverse Palestijnse groepe ringen binnen de PLO. Maar in de verklaring wordt slechts van 'vèrrassing over het persoonlijke initiatief van Arafat' gesproken. PAGINA 6 NEW YORK (Reuter/DPA) - Zuid-Afrika wijst de Angolese voorwaarden voor een be stand af en houdt vast aan zijn eigen voorwaarden voor een vredesregeling voor Nami bië. Zuid-Afrika eist onder meer beëindiging van de guerrilla-acties vanuit Angola en terugtrekking van de Cubaanse troepen uit dat land. Dit heeft de Zuidafrikaanse verte genwoordiger bij de Verenigde Naties, Kurt von Schirnding, gisteren in een toespraak tot de Veiligheidsraad gezegd. TUNIS Legerlanks beheersen het straatbeeld in Tunis, nadat de Tunesische hoofdstad eerder deze week het toneel was geweest van een broodoproer. Ook in andere grote steden in het land braken rellen uit, nadat de regering de prijzen van brood en graanprodukten met ruim honderd procent had verhoogd. (Foto ap> Vrijgevig President Felix Houphouet- Boigny van Ivoorkust heeft in het centrum van de hoofd stad Abidjan geld uitgedeeld aan voorbijgangers en hen een gelukkig nieuwjaar ge wenst. Terwijl hij door de stad wandel de haalde hij bankbiljetten uit zijn jaszakken en verdeel de ze onder een snel groeien de menigte. "De oude baas", zoals de 78-ja- rige president wel door zijn acht miljoen landgenoten wordt genoemd, liet zich vo rig jaar ontvallen dat hij "mil jarden" bezat. Veroordeeld Een rechtbank in Hannover heeft een prominente juwe lier tot zeven jaar gevangenis straf veroordeeld. De man had in 1981 een roofoverval in zijn eigen zaak op touw ge zet. Daarbij waren sieraden ter waarde van omgerekend 13 miljoen gulden "verdwe nen". Bijna botsing De 166 inzittenden van een Boeing-747 en de 340 in een DC-10 van de Amerikaanse luchtvaartmaatschappij Pa- nam hebben boven de Atlan tische oceaan ten oosten van Miami in Florida op 15 meter de dood gemist. De Boeing-747 voerde een dienst Londen-Miami uit en de DC-10 een chartervlucht tussen New York en de Maagdeneilanden. Beide toe stellen vlogen op 11.562 me ter hoogte toen de gezagvoer der van de DC-10 de Boeing- 747 ontwaardde. Hij zwenkte naar rechts en passeerde de Boeing op slechts 15 meter afstand. Een passagier liep door de plot selinge uitwijkmanoeuvre lichte verwondingen op. ATHENE - De Griekse mytholo gie verhaalt hoe Alcyone, de dochter van windengod Aeo- los, en de gewone sterveling Ceyx zó verliefd op elkaar wer den, dat ze elkaar met de na men Zeus en Hera gingen aan spreken. De oppergod en op pergodin namen dit niet, en voor straf werd het jonge paar in ijsvogels veranderd. Aeolos, de ontroostbare vader, kon voor zijn dochter en schoon zoon niet meer doen dan twee windstille weken midden in de winter in te stellen, waarin het vogelpaar althans zijn jongen kon uitbroeden en verzorgen. door Frans van Hasselt Nog altijd heet de ijsvogel „hal- kyone" in het Grieks, nog al tijd broedt zij 's winters aan de kusten, en nog altijd is er na de kortste dag een periode met prachtig weer die de „alcyoni- sche dagen" wordt genoemd en de weinige wintertoeristen hier aangenaam verrast. Maar dit jaar is daarin letterlijk de klad gekomen, althans in het gebied rondom de hoofdstad Athene en de haven Pyraeus, waarin ruim een derde van de hele bevolking woont. Voor het eerst namelijk heeft de 'nefos', de lang niet altijd zicht bare gifwolk die Groot-Athene al enkele jaren periodiek teis tert, ook de alcyonische dagen aangetast. Sinds Kerstmis was het hier schitterend weer, zon nig, warm, maar ook vochtig en vooral: windstil. En dat zijn de omstandigheden die er al ja renlang toe leiden dat de gas sen uit fabrieksschoorstenen, centrale-verwarmingsafvoer en auto-uitlaten het luchtruim boven Athene niet kunnen ver laten. Tussen kerst en oudjaar ging het Athene op archieffoto: regen is nog, maar daags na de viering van de jaarwisseling werden de Atheners, nog genietend van een misleidende blauwe lucht, opgeschrikt door een nieuw pakket 'bijzondere maatregelen', dat veel verder ging dan het voorgaande. Koolmonoxyde en andere gif tige scheikundige verbindin gen bleken de toegestane ma xima verre te hebben over schreden, terwijl het cijfer voor zwaveldioxide maar in het geheel niet meer werd ge noemd. En dat terwijl de in dustrie slechts op een laag pitje had gewerkt en vele au to's de stad in de feestperiode hadden verlaten. Vanouds waren de Atheners al vertrouwd met de zogenaamde 'ring', een gordel in het stads centrum, waarbinnen op werk dagen de ene dag auto's mogen - komen waarvan het nummer eindigt op 1 tot en met 5, en op de tweede dag auto's met num mers eindigend op 6 tot en met 0. Nu werd deze 'ring' eensklaps enorm verwijd en om zowat heel de hoofdstad gelegd. Maar wat nóg gewaag der en revolutionairder was: de weer is slecht. oude 'binnenring' gold ineens ook voor taxi's. Met andere woorden, taxi's mogen, zolang de noodsituatie duurt, nog maar om de dag het centrum berijden. Athene is vermoedelijk de stad met de grootste taxidichtheid ter wereld: minstens 14.000 rij den er in en omheen. De laatste jaren hebben ze geleidelijk de kleur geel moeten aannemen. En men kan zeggen dat het Atheense stadscentrum inmid dels geheel is vergeeld. Alleen de laatste dagen was dat an ders: dinsdag mochten er geen 'kleine' taxi's meer in, woens dag geen 'grote' (dat is allengs het woordgebruik geworden voor de toegelaten nummer borden). Maar veel taxichauf feurs, toch al niet het vriende lijkste slag mensen, werden zelf geel van woede. Duizenden automobilisten rij den al op gas, waardoor ze nau welijks bijdragen tot de vervui ling. De niet-automobilisten argumenteren: waarom de par ticuliere rijders niet nóg stren ger aangepakt? Die rijden doorgaans in hun eentje rond. terwijl een taxi meestal gevuld is, vooral ook doordat hij on derweg zoveel mogelijk extra passagiers opneemt (wat trou wens verboden is). Overigens zou het wel vreemd zijn geweest als de vervuilings problemen waarmee de rege ring nu weer worstelt niet ook politiek zouden worden uitge buit. Dat deed de socialistische partij eveneens tot november 1981, toen zij aan de macht kwam. Zij beloofde binnen honderd dagen maatregelen te nemen waarmee de nefos gron dig zou worden aangepakt. Maar nu, na 800 dagen, is er zelfs nog geen regulering van de gasuitworp door fabrieken rond de hoofdstad. En wat er ger is, de elektrische centrale bij Keratsini, die verantwoor delijk was voor 40 procent van de hoofdstedelijke vervuiling en die door de rechtse rege ring-Rallis buiten gebruik was gesteld, is kortgeleden weer in werking getreden, omdat er volgens de huidige regering anders een hevig stroomtekort dreigt. De bevolking van deze en aanliggende voorsteden zal onder leiding van haar com munistische burgemeesters maandag aanstaande opnieuw grootscheeps gaan demonstre ren. De regeringsgezinde pers kan hier niet veel meer tegenover stellen dan dat de maatregelen het verkeer in de binnenstad verder hebben ontlast en dat iedereen de laatste dagen eer der op zijn werk was en eerder ook weer thuis. Overigens wordt voor later deze week het einde van de alcyonische da gen voorspeld en daarmee wel licht het einde van de ellende, althans voor deze winter. En dat is misschien nog de treu rigste paradox van de Atheen se luchtvervuiling: zon en windstilte zijn hier 'slecht weer' geworden, regen en wind 'schoon weer'. JERUZALEM - De Israëlische bombardementen in Libanon gaan door, ook zonder dat zij di rect als vergelding bedoeld zijn voor een aanslag. Om beurten bombarderen de Israëli's in de omgeving van Baalbek, in Oost- Libanon sji'itische organisaties die met Iran samenwerken en Palestijnse doelen, nabij Bham- doem bij de hoofdweg Beiroet- Damascus. Volgens Israëlische door Jaap van Wesel militaire bron is er king tussen de sji'iten, die de re volutie van Chomeiny prediken, en de PLO-rebellen. Nu Arafat en zijn getrouwen weg zijn uit Tripoli, hebben de PLO- rebellen meer tijd om zich aan Is raël te wijden. De Israëli's vrezen dat zij zonder tegenmaatregelen weldra aan de Awali-rivier zullen verschijnen, de huidige be standslijn. Vandaar de bombar dementen, die dus veelal ook preventief bedoeld zijn. De luchtaanvallen van woensdag eisten 100 doden en rond 400 ge wonden. Een andere vraag is in hoeverre de ze acties gecoördineerd worden met Amerika. Dat is zeer waar schijnlijk. Bijna alle doelen in Oost-Libanon die de Israëli's bombarderen, zijn al eerder door de Amerikaanse en Franse lucht macht gebombardeerd. En de terreur in Libanon gaat even hard tegen de Israëli's als tegen de Fransen en Amerikanen. Of die 'preventieve acties' helpen, is een andere zaak. Het resultaat is in ieder geval in Zuid-Libanon niet zichtbaar. De stad Sidon is voor het Israëlische leger een wa re nachtmerrie: uit ieder gebouw kan vanaf iedere verdieping een handgranaat gegooid worden, ie dere voorbij rijdende auto is een mogelijk doel voor een tijdbom die langs de weg staat opgesteld. De experts zijn het er over eens dat de daders van deze aanslagen mogelijk hulp van buitenaf krij gen - het is merendeel werk van lokale verzetsgroepen. In militai re kring hoort men de verzuch ting dat weliswaar Israël de Pale- stijnen uit Zuid-Libanon heeft verdreven, maar dat daarvoor een nieuwe vijand in de plaats is gekomen: de sji'iten van Zuid- Libanon. Sidon is trouwens een merendeels soennitische stad, wat het allemaal nog ingewikkel der maakt. Iedereen zoekt naar een gelegen heid om zich met goed fatsoen uit Libanon terug te trekken. Amerika wil zo snel mogelijk de verzoeningsconferentie in Genè- ve hervatten en daar een ak koord uit slepen om die kans aan te grijpen om zijn mariniers naar huis te sturen. Wat het akkoord waard is, is van minder belang. Voor Israël is de zaak minder eenvoudig. Als president Ge- mayel valt als gevolg van het ver trek van de mariniers, is dat voor Amerika vervelend, maar niet rampzalig. Israël kan zich echter niet uit Zuid-Libanon terugtrek ken zonder zich rekenschap te geven over de toekomst. Per slot van rekening is de Libane se oorlog begonnen als een ope ratie met de naam 'Vrede voor Galilea'. En een 'inpakken en wegwezen' op korte termijn zou die 'vrede' geenszins verzekeren: integendeel. Israël heeft er met zijn Libanees avontuur in Zuid- Libanon een geduchte vijand bij- gekregen. De bombardementen meer naar het Noorden verande ren daar niets aan.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1984 | | pagina 6