Japan blijft op
westerse koers
c
Russen krijgen vaste voet in Afghanistan
Reagan neemt fouten Beiroet
voor zijn eigen rekening
Nakasone: vertrouwen herstellen
Opgravingen in Argentinië
Felle kritiek
Andropov op
de industrie
Paus oog
in oog
met Agca
Flick-concern
moet belasting
toch betalen
Frans verzoek aan VS
in Unesco te blijven
VS bezorgd over Angola
TOKIO (UPI/DPA) De Japanse premier, Yasuhiro Nakasone, heeft gisteren verklaard
dat hij het internationale vertrouwen in Japan wil herstellen en de pro-westerse politiek
van zijn eerste regering zal handhaven. Om dit te onderstrepen kondigde de premier
aan dat minister van buitenlandse zaken Shintaro Abe in januari een bezoek aan de
Verenigde Staten zal brengen voor besprekingen over de gemeenschappelijke veilig
heidspolitiek in het Verre Oosten en over handelsproblemen tussen beide landen.
Buitenland
WOENSDAG 28 DECEMBER 1983
Nakasone legde de verklaring af
tijdens een persconferentie na de
beëdiging van zijn tweede kabi
net door keizer Hirohito. Hij was
maandag al door het parlement
herkozen tot premier na de ver
kiezingen van 18 december die
zijn liberaal-democratische partij
(LDP) op een gevoelige neder
laag was komen te staan. Maar
door concessies aan zijn tegen
standers binnen de LDP en
steun van onafhankelijke parle
mentsleden en de conservatieve
neo-liberale club (NLC) slaagde
hij erin een tweede ambtstermijn
veilig te stellen.
Nakasone verzekerde gisteren dat
hij door hervormingen de be
weerde corruptie binnen de LDP
wil uitbannen. In dit verband
heeft hij een beroep gedaan op
zijn ministers hun inkomen en
vermogen openbaar te maken.
De kwestie van corruptie speelt
een grote rol omdat de verkie
zingsnederlaag algemeen wordt
toegeschreven aan Nakasone's
banden met oud-premier Kakuei
Tanaka. Deze werd in oktober jl.
veroordeeld wegens het aanne
men van steekpenningen van de
Amerikaanse vliegtuigfabrikant
Lockheed.
Nakasone zei dat hij het belangrijk
achtte het internationale vertrou
wen in zijn regering te behou
den. Daarom handhaafde hij Abe
als minister van buitenlandse za
ken en Noburu Takashita als mi
nister van financiën. Naar zijn
zeggen zal Abe het beleid voort
zetten "dat uitgaat van nauwe
banden met de Verenigde Staten
en de andere westerse bondge
noten ter bevordering van de we
reldvrede"
In feite had Nakasone zich zater
dag verzekerd van een nieuwe
ambtstermijn toen hij in het
openbaar aankondigde een einde
te zullen maken aan de invloed
rijke positie van Tanaka in de
LDP. Hij erkende bovendien dat
de teleurstellende verkiezings
uitslag te wijten was aan zijn ge
brekkige behandeling van de
kwestie-Tanaka en hij beloofde
de partij te "zuiveren".
Zijn "boetedoening" volgde na en
kele dagen moeizame onderhan
delingen met de leiders van de
diverse machtsgroepen in de
LDP.
Grafdelvers aan het werk op een begraafplaats in Buenos Aires. (Foto ap>
BUENOS AIRES (DPA/UPI) - Op een aantal kerkhoven in de omgeving
van de Argentijnse hoofdstad Buenos Aires zijn gisteren op last van de
justitie graven geopend omdat het vermoeden bestond dat er stoffelijke
overschotten in lagen van mensen die verdwenen in de oorlog tegen
guerrilleros tussen 1973 en 1980.
De doden waren bijgezet zonder aantekening in de boeken van het kerk-
hofbeheer en op hun graven was geen kruis geplaatst. De opgraving
werd bijgewoond door vertegenwoordigers van de justitie, organisaties
voor de mensenrechten en afgevaardigden.
Op het kerkhof van Moreno op 40 kilometer ten westen van Buenos Aires
zijn tot nu toe 21 lijken ogegraven. Ze lagen op een plek tussen gewone
graven in, op een diepte van 80 centimeter.
Op het kerhof van Rafael Calzada groef men de stoffelijke resten van
ongeveer 15 mensen op. In het instituut voor gerechtelijke geneeskun
de in de hoofdstad zal men het juiste aantal proberen te achterhalen.
Kerkhofpersoneel heeft verklaard dat de lijken indertijd in wagens van
de politie en onder begeleiding van ambtenaren in burger werden bin
nengebracht.
De nieuwe burgerregering van president Raul Alfonsin heeft de justitie
belast met het achterhalen van het lot van 6.000 personen van wie de
namen bekend zijn en die in de "smerige oorlog" spoorloos verdwenen.
MOSKOU (RTR) - Het gebrek aan
consumentengoederen veroor
zaakt ontevredenheid bij de be
volking. Bovendien is de kwali
teit van de huishoudelijke goede
ren die wel te krijgen zijn slecht,
zo heeft de Sowjetleider Joeri
Andropov de voltallige vergade
ring van het centrale comité van
de communistische partij laten
weten in een boodschap, waar
van de tekst gisteren is afgedrukt
in het partijblad Prawda.
De verbeteringen in de industrie
voltrekken zich veel te langzaam,
aldus Andropov, die toegeeft dat
veel problemen voortkomen uit
de zwakheden in het systeem
van de geleide economie. De
Russische bevolking klaagt al
tijd al over het tekort aan kwali-
teitsprodukten, maar het is onge
woon dat het Kremlin spreekt
over ontevredenheid onder de
bevolking.
Volgens de partijleider kan de in
dustrie in de Sowjet-Unie niet
vertrouwen op de leveranties en
is de produktiviteit nog steeds te
klein. Bovendien wordt de pro-
duktiecapaciteit te weinig benut
en wordt nieuwe technologie
maar langzaam geaccepteerd.
Een en ander is te wijten aan
slechte planning en zwak lei
dinggeven. In de toekomst zul
len de bedrijfsleiders persoonlijk
worden aangesproken en wor
den gestraft voor tekortkomin
gen.
Andropov liet weten een grote ver
andering te verwachten op alle
niveaus van het economische be
stuur. Niet goed werkend perso
neel zal worden ontslagen en de
verhouding tussen personeel en
leiding zal worden verbeterd, zo
dat het personeel in de industrie
een positievere houding tegen
over zijn werk zal aannemen.
Het bedrijfsleven past zich slechts
zeer langzaam aan aan de toene
ming van de vraag van de consu
ment. Wat wordt geproduceerd
is doorgaans slecht. Zo zijn er
een half miljoen tv's, 115.000 ra
dio's en 250.000 fototoestellen ge
maakt die allemaal gebreken ver
toonden. Hierdoor ontstaat het
„walgelijke verschijnsel" van de
zwarte markt, dat alleen maar
kan worden weggenomen als er
normaal in de behoeften van de
bevolking wordt voorzien, aldus
Andropov.
Sinds Andropov de eerste man in
Moskou is heeft hij aangedron
gen op verbeteringen in de in
dustrie. De industriële produktie
zal dit jaar met naar schatting
vier procent groeien; dat is twee
maal zoveel als vorig jaar.
ROME (RTR/UPI/AFP) - Paus
Johannes Paulus II heeft gis
teren tijdens een bezoek aan
de Rebibbia-gevangenis in
Rome een ontmoeting gehad
met Ali Agca, de man die op
13 mei 1981 een moordaan
slag op hem pleegde. "Ik heb
met een broeder gesproken
die ik vergiffenis heb ge
schonken en die al mijn ver
trouwen geniet", zei de paus
na afloop. Over het besproke
ne wilde hij niets zeggen.
Het gesprek onder vier ogen
had plaats in Agca's isolatie
cel. De celdeur stond al die
tijd open en personeel van de
gevangenis en leden uit het
gevolg van de paus konden
zo de twee in het oog houden
zonder dat zij iets van het ge
sprek opvingen.
Beiden waren aangegrepen
door het gesprek dat veel
weghad van een biecht. Voor
dat de paus de cel verliet,
knielde Agca voor hem neer
en kuste zijn hand. Aan het
einde van de ontmoeting, die
ruim een kwartier duurde,
mochten alleen de Italiaanse
staatstelevisie en een foto
graaf opnamen maken. Maar
de cameraman mocht geen
geluid opnemen.
Agca kreeg voor de aanslag op
het St. Pietersplein levens
lang. Hij zit de meeste tijd in
een gevangenis ergens in
midden-Italië maar voor ver
hoor wordt hij geregeld naar
de Rebbibia-gevangenis ge
haald.
De paus had eerst in de gevan
geniskapel een dienst gehou
den voor 500 gedetineerden.
(Foto AP)
WASHINGTON (UPI/DPA/AFP)
- President Reagan heeft giste
ren de verantwoordelijkheid op
zich genomen voor mogelijke
fouten in het veiligheidssysteem,
waardoor mede de aanslag mo
gelijk was op het hoofdkwartier
van de Amerikaanse mariniers in
Beiroet. Die aanslag, eind okto
ber, kostte aan 241 mariniers het
leven. De president zei niet te ge
loven dat de ter plekke verant
woordelijke militaire bevelheb
bers bestraft dienden te worden.
"Als er verwijten gemaakt moe
ten worden, dan moeten die aan
iemand hier, aan de president ge
maakt worden", zo zei Reagan op
een persconferentie in het Witte
Huis. "En ik aanvaard de verant
woordelijkheid zowel voor het
goede als voor het slechte".
De Amerikaanse president belegde
de onverwachte persconferentie
na lezing van een rapport van
een speciale commissie over de
aanslag. In dit rapport, dat open
baar zal worden gemaakt, levert
de commissie kritiek op de om
standigheden die ertoe hebben
geleid dat de mariniers in hun
slaap aangevallen konden wor
den.
In het rapport wordt de conclusie
getrokken dat de Verenigde Sta
ten en hun militaire instellingen,
gezien de traditie en de oplei
ding, niet voldoende toegerust
zijn om op te treden tegen het
nieuwe fenomeen van door een
staat gesteund terrorisme, aldus
Reagan. Hij voegde er aan toe dat
hij het daar helemaal mee eens
was. Volgens een functionaris
van het Witte Huis, die niet met
name genoemd wilde worden,
staat in het rapport dat de mili
taire leiding, inclusief de plaatse
lijke bevelhebbers en de opper
bevelhebber, fouten hebben be
gaan. De president gelooft niet
dat het enig nut heeft disciplinai
re maatregelen te nemen omdat
de bevelhebbers dit soort aanval
niet hadden kunnen voorzien, al
dus deze functionaris.
Reagan bevestigde nog eens dat hij
de mariniers in Libanon wil hou
den "zolang er hoop is op vrede"
in dat land.
De Amerikaanse president riep op
tot internationale samenwerking
tegenover het terrorisme dat stil
zwijgende aanmoediging van po
litieke groeperingen en sommige
staten krijgt. "Nog nooit eerder
hebben we een situatie gehad
waarin anderen stelselmatig ge
welddadige daden tegen ons
steunen en vergemakkelijken,
terwijl ze zich verschuilen achter
marionetten, van wie ze zeggen
dat ze ze niet volledig in de hand
hebben", aldus Reagan. In de da
gen die voor ons liggen moeten
we systematisch een nieuwe be
nadering van dit probleem uit
werken, om het terrorisme aan
banden te leggen, moeten de
"beschaafde landen" zich nieu
we inspanningen getroosten om
samen te werken, informatie uit
te wisselen, onze opleiding en
veiligheid te verbeteren en terro
risten schuilhavens te ontzeggen
waar ze wettige bescherming ge
nieten. En bovenal moeten die
landen meer aansprakelijk ge
steld worden die terrorisme en
terroristische activiteit steunen.
Bij deze inspanning willen de
Verenigde Staten het voortouw
nemen, aldus Reagan.
BONN - Het staat vrijwel vast dat
het Westduitse Flick-concern in
de jaren 1976-1977 ten onrechte
een belastingvoordeel van 450
miljoen mark heeft gekregen. Er
zijn 'harde' aanwijzingen dat
Flick dat bedrag alsnog moet be
talen. In verband met de gecom
pliceerde voorschriften rond het
belastinggeheim is dit niet offi
cieel bevestigd.
De belastingexpert van de opposi
tie, Spori (SPD), spreekt over het
grootste „staatssubsidie-schan
daal in de geschiedenis van de
Bondsrepubliek Duitsland",
waarvoor het ministerie van eco
nomische zaken volgens hem
verantwoordelijk is.
Ongeveer twee jaar geleden ont
stond ernstige twijfel aan de
rechtmatigheid van de belasting
vermindering, toen het Westdui-
se openbaar ministerie bij een
doorzoeking in de Flick-centrale
in Dusseldorf beslag legde op al
lerlei notities. De officier van jus
titie was destijds een onderzoek
door
Hans Amesz
begonnen naar de omstreden
zaak van giften aan politieke par
tijen.
Inmiddels zijn onder anderen de
minister van economische za
ken, Otto Graf Lambsdorff
(FDP), en de vroegere Flick-ma-
nagers Eberhard von Brauchi-
tisch en Manfred Nemitz aange
klaagd wegens corruptie. De be
schuldigden ontkennen echter.
Minister Lambsdorff besloot on
langs in elk geval niet af te tre
den voordat een officieel proces
tegen hem wordt geopend. Het
openbaar ministerie in Bonn
gaat ervan uit dat Flick miljoe
nen aan smeergeld heeft betaald
om onder meer het genoemde
belastingvoordeel van 450 mil
joen mark te krijgen.
Het concern investeerde destijds
een bedrag van circa 800 miljoen
mark in het Amerikaanse bedrijf
W. R. Grace en Co in New York.
Dat geld was vrijgekomen door
de verkoop van Mercedes-aande-
len aan de Deutsche Bank. Flick
was van mening geen belasting
schuldig te zijn omdat de koop
van Grace-aandelen overeen
komstig paragraaf 6b van de be
lastingwetgeving in het voordeel
van de hele Duitse economie
was. Er zou, zo beweerde het
Flick-management, een levendi
ge uitwisseling op technologisch
gebied met de Amerikaanse part
ner tot stand komen. De toenma
lige ministers van economische
zaken en financiën gaven daarop
toestemming voor de belasting
vermindering. Nader onderzoek
zou hebben uitgewezen dat de
samenwerking tussen Flick en
Grace geenszins „tot nut van het
algemeen" is uitgegroeid.
WASHINGTON(Reuter) - De Verenigde Staten hebben zich gisteren be
zorgd getoond na berichten over gevechten in Angola, waarbij Zuid-
afrikaanse troepen zijn betrokken. Washington heeft gezegd te willen
meewerken aan een troepenscheiding.
"Wij hopen dat alle partijen terughoudendheid zullen betrachten, zodat
de kansen voor onderzoek naar een voorstel voor troepenscheiding
geen gevaar lopen", aldus de woordvoerder van het ministerie van bui
tenlandse zaken.
Zuid-Afrika had eerder gemeld dat haar troepen maandag waren gestuit
op 200 guerrillastrijders van de Namibische bevrijdingsbeweging Swa-
po. Angola heeft melding gemaakt van tientallen doden onder de bur
gerbevolking als gevolg van Zuidafrikaanse luchtaanvallen tijdens het
weekeinde.
PARIJS (DPA/UPI) - Frankrijk
heeft de Verenigde Staten ver
zocht de Unesco, de organisatie
van de Verenigde Naties voor on
derwijs, wetenschap en cultuur,
niet te verlaten.
Het afgelopen weekeinde meldden
verschillende Amerikaanse
kranten dat de Amerikaanse mi
nister van buitenlandse zaken,
George Shultz, deze week dé uit
treding van de VS uit de Unesco
zal aanbevelen.
Mochten de VS nu besluiten VN-
organisatie te verlaten, dan geldt
dat vanaf 1 januari 1985.
Een eventueel uittreden van de VS
zou de in Parijs gevestigde orga
nisatie van haar grootste geld
schieter beroven. De VS dragen
een kwart bij aan het budget van
de Unesco.
Eén VS-functionaris verklaarde
vorige week: "Al tien jaar lang
zijn er grote problemen binnen
de Unesco. Dit betreft vooral het
politiseren van de organisatie en
het wanbeheer van geldmidde
len. Bovendien werden pogingen
ondernomen de vrijheid te be
perken en economische regelin
gen op te leggen".
Ondanks enkele aanvallen op de
VS wegens hun politiek ten op
zichte van Grenada en El Salva
dor tijdens de jongste zittingen,
werd er minder kritiek op de VS
uitgeoefend dan gebruikelijk is.
"De zitting was inderdaad min
der negatief. Maar het kwam te
laat. Sinds de eerste anti-Israël-
campagne van 1974 zijn de VS
ontevreden met de organisatie",
aldus een Amerikaanse diplo
maat die anoniem wenste te blij
ven.
DEN HAAG Vier jaar geleden,
op 27 december 1979, vielen
Russische troepen Afghanis
tan binnen. Het bewind van
president Hafizullah Amin
werd omvergeworpen en in
zijn plaats installeerden de
Russen een regime onder lei
ding van Babrak Karmal. Hij
werd met een speciaal Rus
sisch vliegtuig vanuit zijn bal
lingsoord ergens in Oost-Euro
pa naar Kaboel overgebracht.
door
Bob Mantiri
De wisseling van macht ging
gepaard met de komst van een
omvangrijke Sowjet-troepen-
macht. Westerse waarnemers
schatten op dat moment de
sterkte op 50.000 man en ruim
1000 tanks, die via een lucht
brug naar Kaboel werden ge
bracht. Sindsdien oefenen de
Russische bezetters een ware
terreur uit.
Volgens recente mededelingen
van het Britse ministerie van
buitenlandse zaken hebben de
Russen ontelbare dorpen ver
nietigd, alsook de oogst en irri-
gatiewerken. Duizenden Af-
ghanen werden gedood of ge
wond als gevolg van beschie
tingen van burgerdoelen. Mil
joenen mensen zijn uit het land
gevlucht en leven in de meest
behoeftige omstandigheden
aan de grens met Pakistan. Het
regime van Babrak Karmal,
dat voor zijn overleving totaal
afhankelijk is van het Kremlin,
volgt een beleid van politieke
onderdrukking, meedogenloze
vervolging en martelingen.
Resoluties in de Verenigde Na
ties van Westerse en Aziatische
landen waarin de Sowjet-Unie
wordt opgeroepen om zijn
troepen uit Afghanistan terug
te trekken, zijn tot dusver door
de Russische leiders gene
geerd. De meest recente op
roep kwam gisteren van de
tien landen van de Europese
Gemeenschap, maar het ziet er
niet naar uit dat de Russen
daar gevolg aan geven.
De sterkte van de Sowj et-troe
pen op het moment wordt door
westerse diplomaten geschat
op ongeveer 15.000 man, die
echter handen vol werk lijken
te hebben om het lokale Af
ghaanse verzet te weerstaan.
Volgens de berichten van wes
terse diplomaten worden ze
niet allemaal ingezet in de
strijd tegen de rebellen die hier
en daar in de bergen succes
boeken. Het lijkt onwaar
schijnlijk dat de Russen zich
door het Afghaanse verzet uit
dit voor hen zo strategische ge
bied zullen laten verdrijven.
In de vier jaar dat de Sowjet-troe-
pen in Afghanistan zitten, heb
ben zij volgens militaire en di
plomatieke waarnemers een
belangrijke strategische en po
litieke winst geboekt. Zo heeft
de Russische luchtmacht de
militaire vliegvelden in Kanda-
har, Sindand, Farah, Kaboel,
Bagrame, Jalalabad en Herat
veroverd en uitgebreid. Russi
sche verkenningsvliegtuigen
en bommenwerpers kunnen
vanuit deze vliegvelden over
de Golfstaten en de Arabische
Zee vliegen en de marine-ope
raties van de Amerikanen en
de Westerse landen in de gaten
houden. De Sowjet-vliegtuigen
kunnen ook, om de zee te be
reiken, ongehinderd over Iran
en Pakistan vliegen.
Het gezaghebbende Amerikaan
se blad Herald Tribune haalde
de woorden aan van een een
hooggeplaatste NAVO-functio-
naris die de uitbeiding van het
Russische luchtgebied kwalifi
ceerde als de„ belangrijkste
militaire winst voor de Russen
in dat gebied". Het ziet er daar
om niet naar uit dat Moskou
het veroverd gebied ooit nog
zal prijsgeven. Dit blijkt wel
uit het feit dat boeren uit de
Sowjet-Unie zich in Afghanis
tan zijn gaan vestigen.
In hun strijd tegen de rebellen
hebben de Sowjet-strategen nu
een heel andere taktiek uitge
dacht om zo min mogelijk sol
daten te verliezen. Bij de be
strijding van de verzetshaar-
den maakt het leger intensief
gebruik van luchtafweer, ge
vechtsvliegtuigen en helikop
ters. In het begin van de bezet
ting leden de Russische troe
pen zware verliezen in hun
strijd tegen de Afghaanse ver
zetsgroepen. In de eerste
maand van 1980 zouden vol
gens Amerikaanse informaties
tenminste 1200 zijn gesneu
veld. Later werd gemeld dat
een Russische generaal tijdens
een actie van guerrillero's om
het leven kwam.
Het perspectief voor de verzets
organisaties om de Russen uit
hun land te verdrijven, lykt op
het ogenblik somber. Zonder
aanzienlijke steun van buiten
af, in de vorm van wapens,
kunnen de opstandelingen
niets beginnen. Diplomatieke
waarnemers zijn van mening
dat het succes van de verzets
strijd vooral afhangt van de
vraag of de leiding van de ver
zetsorganisaties hun inspan
ningen op elkaar kunnen af
stemmen, in hoeverre zij met
elkaar kunnen samenwerken.
Tot dusver zijn deze organisaties
daar niet in geslaagd. Verschei
dene bewegingen rekenen zich
tot de Islamitische fundamen
talisten die zich nauw verwant
voelen met de ajatollah Cho-
meini in Iran. Anderen zijn af
hankelijk voor politieke en mi
litaire steun afhankelijk van
het Westen. Deze verschillen
worden daarnaast nog ver
groot door stammenrivaliteit.
Veel hangt ook af van de hou
ding van Pakistan. Tot dusver
worden de verzetsstrijders ge
steund door de Amerikanen
die via Pakistan wapens naar
hen sturen. De Pakistaanse lei
der generaal Zia ul-Hacq is
huiverig om openlijke steun te
geven aan de opstandelingen
uit vrees in de oorlog te wor
den betrokken.
Wat heeft de Sowjet-Unie ertoe
bewogen Afghanistan binhen
te vallen? De gangbare mening
is dat de Kremlinleiders via dat
buurland zich een weg willen
banen naar 'warm-waterha-
vens', een droom die zij sinds
tsaar Peter de Grote koesteren.
De Amerikaanse journalist
Henry S. Bradsher die jaren in
Kaboel heeft gewerkt als cor
respondent voor een Ameri
kaans persbureau en ook een
specialist is in Russische za
ken, schrijft in zijn pas ver
schenen boek 'Afghanistan en
de Sowjet-Unie'. dat de invasie
vier jaar geleden geen strate
gisch doel had. De motieven
van de Sowjet-leiders zijn al
leen om de grenzen van het
land veilig te stellen, zo stelt
hij.
Maar de Franse geleerde Olivier
Roy, evenals Bradsher een
kenner van Afghanistan, is van
mening dat de Russen zich op
den duur zullen moeten terug
trekken uit dat land. Het Rus
sische rijk breidt zich uit, maar
hoe meer het zich uitbreidt,
hoe kwetsbaarder het zal wor
den. „Het laatste woord is nog
niet geschreven over Afghanis
tan", aldus deze Franse histori-
