c
Rente VS bepaalt herstel
Wie wil nog in de
ondernemingsraad?
Kort zakelijk
Marktberichten
Vakbonden niet blij
met werkgeversplan
OESO: werkloosheid in EG zal nog toenemen
ATT koopt vierde deel
van Olivetti-concern
Beurs Amsterdam
DONDERDAG 22 DECEMBER 1983
Economie l-
Amfas/N ationale
De voorgenomen samenwerking
tussen de verzekeringsconcerns
Nationale Nederlanden en Am-
fas zal nog wel even op zich laten
wachten. Volgens de besturen
van beide maatschappijen is het
in de fusiegedragsregels voorge
schreven overleg met de vakor
ganisaties nog niet afgerond
evenmin als het overleg met de
centrale ondernemingsraden.
Naar verwachting zal voor 15 fe
bruari een definitief besluit ten
aanzien van het voorgenomen
bod op de (certificaten) van ge
wone aandelen Amfas kunnen
worden genomen, aldus de raden
van bestuur.
SMZ
De Stoomvaart Maatschappij Zee
land (SMZ) gaat voor 200 miljoen
gulden veranderingen aanbren
gen in haar vloot en kades in
Hoek van Holland. SMZ-direc-
teur W.F. Hendrikse heeft dit gis
teren bekend gemaakt.
Het leewendeel van de investerin
gen, 165 miljoen gulden, is be
stemd voor de bouw van een gro
te, luxueuze veerboot. Die over
ruim twee jaar in de vaart wordt
genoemen. Het vervangt de hui
dige twee kleinere schepen van
de maatschappij. De vijftien jaar
oude Koningin Juliana en de vijf
jaar oude prinses Beatrix. De
Juliana wordt al omstreeks
maart of april volgend jaar uit de
vaart genomen.
Staking
In Groot-Brittannië begint op 6 ja
nuari een nationale staking in de
scheepsbouw. Dit hebben de lei
ders van tien betrokken vakbon
den gisteren gezegd.
Zij kwamen tot dit besluit nadat de
directies van de genationaliseer
de scheepsbouwbedrijven had
den laten weten dat zij de 62.000
werknemers niet meer dan 30,-
opslag per week willen geven.
De werknemers in de Britse
scheepsbouw hebben in 21
maanden geen loonsverhoging
gekregen. Dit bod van de werk
gevers is afhankelijk van conces
sies van de werknemers, die al
hebben laten weten dat ze die
niet willen doen.
Toezicht
De particuliere sector in Grieken
land is teveel op winst uit. De
winkelprijzen stijgen veel te
snel, waardoor het herstel van de
economie wordt tegengehouden.
Er zal dan ook een overheids
commissie voor het toezicht op
de prijzen in het leven worden
geroepen, zo heeft de Griekse
minister van economische za
ken, Geraisimos Arsenis, gezegd.
In de 26 maanden die de socialisti
sche regering nu aan het bewind
is, is de inflatie niet kleiner dan
twintig procent geweest. De pro-
duktiviteit is klein gebleven en
de export van Griekenland is
achteruitgegaan. Minister Arse
nis gaf toe dat de economische
groei van zijn land veel kleiner is
dan was verwacht, maar dat de
nog niet zo lang geleden opge
richte coöperaties in de land
bouw en het bedrijfsleven tijd
nodig hebben om resultaat te be
reiken.
Top
Op 1 januari start het ondersteu
nend ingenieursbureau Calcad
als eerste bedrijf dat gebruik
maakt van de regeling tijdelijke
ondernemers plaatsen (top). Vol
gens deze regeling kunnen aan
de TH Twente afgestudeerde in
genieurs, die willen starten met
een eigen bedrijf, gedurende een
jaar een halve baan krijgen als
wetenschappelijk assistent bij de
THT.
Gedurende de rest van de tijd hou
den deze jonge ondernemers
zich bezig met het „opstarten"
van hun nieuwe bedrijf/
KATWIJK AAN DEN RIJN - Groente
veiling: Datum van 21 december.
Boerekool per kg. 0,68-0,73, Waspeen AI
per kist 13,40-17,80, BI 22,00-27,80, Cl
6,30-12,80. Aanvoer: 138 ton.
Breekpeen BI per kist 10,50-10,80,
Schorseneren A 1,70, Uien per kg.
0,50-0,70.
UTRECHT (ANP) - De Federatie
Nederlandse Vakbeweging FNV
stelt in een reactie op het giste
ren gepresenteerde nieuwe so
ciale zekerheidstelsel van de
werkgeversorganisaties VNO en
NCW, dat uitvoering van dit plan
talloze werkloze en arbeidsonge
schikte mensen zonder meer op
of onder het bestaansminimum
zou brengen.
De vakcentrale meent dat de werk
geversorganisaties zich evenals
het kabinet "al te zeer hebben la
ten leiden door de overtuiging
dat forse bezuinigingen op de so
ciale zekerheid nodig zijn". Geër
gerd heeft de FNV zich aan de
opvatting van de werkgevers dat
het huidige peil van de uitkerin
gen en de uitkeringsvoorwaar-
den tot een overmatig gebruik
leiden. "Dat in deze tijd van een
zeer groot tekort aan banen der
gelijke verdachtmakingen wor
den geuit aan het adres van men
sen die buiten hun schuld werk
loos of arbeidsongeschikt zijn
geworden, is verbluffend", aldus
de FNV.
'Volstrekt onvoldoende' noemt de
vakcentrale het voorstel om het
basispercentage van zestig pro
cent voor uitkeringen per ge
werkt jaar met 0,5 procentpunt te
verhogen. Een werknemer zou
twintig jaar moeten werken om
voor een uitkeringspercentage
van 70 in aanmerking te komen,
zo heeft de FNV berekend.
Het Christelijk Nationaal Vakver
bond CNV zegt in een eerste
commentaar op het werkgevers-
plan, dat het op hoofdpunten af
wijkt van de eigen opvattingen
over herziening van het sociale
zekerheidstelsel. De werkgevers-
voofstellen over de hoogte van
het uitkeringspercentage, de
duur van de uitkering en de
hoogte van de minima vertonen
een 'groot verschil van inzicht'
met de ideeën van het CNV.
De voorgestelde verlaging van het
basispercentage naar zestig pro
cent holt volgens het CNV de
verzekeringsgedachte uit. Het
CNV is niet onder de indruk van
de opmerking van VNO en NCW
dat zij wel aan deze gedachte
vasthouden; de cijfers in de nota
spreken andere taal.
VNO en NCW hebben hun plan
voor stelselherziening getoetst
aan de ombuigingsdoelstelling
van het kabinet, neergelegd in
het regeerakkoord. Volgens dat
akkoord moet er zes miljard gul
den in de sociale zekerheid wor
den omgebogen (zonder de ge
zondheidszorg). De voorstellen
van de werkgevers leveren een
blijvende verlaging van kosten
van ongeveer 6,5 miljard gulden.
In het FNV-voorstel zou het so
ciaal-zekerheidstelsel alleen nog
maar duurder worden, aldus de
werkgevers. Tussen het plan van
de werkgevers en de FNV gaapt
een gat van bijna acht miljard
gulden. Van Veen erkende bij de
presentatie van het werkgevers-
voorstel dat er binnen de SER
nog heel wat te overleggen valt
om dit te overbruggen en om uit
eindelijk tot een afgeslankt so
ciaal zekerheidstelsel te komen.
(Door één onzer verslaggevers)
PARIJS - De hoogte van de Amerikaanse rente en het
particuliere spaargedrag zijn bepalend voor een verder
herstel van de wereldeconomie, die voorts gebaat is bij
verdergaande flexibiliteit van bedrijfsleven en arbeids
markt. Volgens de huidige vooruitzichten zal de opleving
zich in de komende twee jaar voortzetten.
Voorzichtig in de Europese lan
den; overtuigender in de VS en
Japan mits de huidige ontwikke
ling van de vraag zich voortzet en
de aanhoudend hoge rente niet
een domper zet op de investe-
ringslust.
Dat meldt vanuit Parijs de Organi
satie voor Economische Ontwik
keling en Samenwerking (OE
SO), waarbij 24 geïndustrialiseer
de landen zijn aangesloten, in
haar economische vooruitblik op
de komende anderhalf jaar. Vol
gens de OESO zal de groei van
het "bruto nationaal produkt in
Amerika en Japan zeven tot ne
gen procent bedragen ten op
zichte van de afgelopen twee
jaar, terwijl in Europa de groei
van de totale produktie op 3 pro
cent blijft steken.
De werkloosheid zal in Amerika af
nemen van negen tot acht pro
cent en zich stabiliseren in Ja
pan. In de Europese landen is
nog een stijging te verwachten
van tien naar twaalf procent:
twintig miljoen werklozen in
1985. De OESO gaat er bij deze
voorspellingen vanuit dat de in
flatie redelijk onder controle
blijft en dat er geen veranderin
gen optreden in het spaargedrag,
dat in de afgelopen jaren dras
tisch is veranderd.
Veel spaargeld is in de markt ge
bracht en dat heeft de vraag doen
opleven. Verdere ontsparing met
een half procent zou een aanvul
lende economische groei met
één procent teweeg kunnen
brengen. Overigens is ook de be
langstelling voor effecten toege
nomen, belangrijk bij de huidige
hoge rentestanden omdat bedrij
ven dan door middel van aande-
lenuitgifte aan geld kunnen ko
men en minder hoeven te lenen.
De OESO meent dat een verlaging
van die (Amerikaanse) rente be
langrijk kan helpen bij een ver
dergaande verbetering van de
wereldeconomie, reden waarom
de Oorganisatie zich zorgen
maakt over de groeiende begro
tingstekorten in de VS. Wel kan
het verlagen van de rente een la
gere koers van de dollar met zich
meebrengen en dat kan nadelig
uitpakken voor Europese landen
die momenteel goede zaken
doen in de VS.
Vooralsnog blijft de Amerikaanse
vraag één van de belangrijkste
elementen in de economische
opleving van de industrielanden.
Op de lange termijn is de we
reldeconomie echter gebaat bij
een lagere rente, ook als die ge
paard gaat met een goedkopere
dollar en een verkleining van de
Amerikaanse import.
Ondanks het verlies van vraag van
uit de VS zal dat een solidere ba
sis voor verder herstel geven, al
dus de OESO, die wijst op het sti
mulerend effect op de investerin
gen en op de voordelen voor lan
den met grote schulden aan
Amerika. Voor het Westen is van
belang dat deze landen, die goed
deels afhankelijk zijn van grond-
stoffenexport, meer afgewerkte
produkten kunnen importeren.
AMSTERDAM - De kerstvakantie staat voor de deur en dat betekent
voor veel Nederlanders automatisch wintersport. In de speciaalzaken
heeft dit de afgelopen dagen voor grote drukte gezorgd. Op de foto een
kijkje in een Amsterdams bedrijf, waar men de handen vol heeft aan het
afstellen van verkochte en verhuurde ski's. (Foto anp»
Over Nederland wordt in het OESO-rapport verder opgemerkt dat het
binnenlandse verbruik in 1984 voor het vierde achtereenvolgende
jaar sterk zal afnemen. Dat zal gepaard gaan met een verdere toene
ming van de werkloosheid en van het overschot op de betalingsba
lans. De inflatie zal gering blijven.
Volgens de formule die de OESO voor de berekening van het werkloos
heidspercentage toepast komt het aantal werklozen in Nederland
volgend jaar overeen met 16 a 16,5 procent van de beroepsbevolking.
De OESO tekent hierbij aan dat het volgens de berekeningsmethode
van de Nederlandse regering 19,5 procent zal worden.
De voornaamste oorzaak van de afneming van het binnenlandse ver
bruik is volgens de economische deskundigen in Parijs de daling van
de gezinsinkomens als gevolg van de toeneming van de werkloos
heid. Ze wijzen bovendien op de afschaffing van de prijscompensatie
in een deel van de c.a.o.'s, waardoor de vergoeding voor de stijging
van de kosten van het levensonderhoud verder afneemt.
De groei van de export zal voor een toeneming van de industriële pro
duktie van 1,25 procent zorgen. Nieuwe ontslagen en geringe loons
verhogingen zullen een verdere verbetering van de produktiviteit en
enige stijging van de loonkosten mogelijk maken.
ROME (RTR) - Het Amerikaanse
communicatieconcern American
Telephone and Telegraph (ATT)
zal een belang van 25 procent ne
men; in de Italiaanse fabrikant
van kantoormachines Olivetti.
Daarvoor zal 260 miljoen dollar
(ruim 800 miljoen gulden) wor
den betaald, zo heeft de voorzit
ter van de raad van bestuur van
Benzine goedkoper
ROTTERDAM (ANP) - De meeste
benzinemaatschappijen en vrije
pomphouders verlagen met in
gang van morgen de prijs van zo
wel super- als normale benzine
met 1,2 cent per liter.
Een liter super gaat dan bij zelf-
tankstations gemiddeld 180,4
cent kosten, een liter normaal ge
middeld 173,4 cent.
Plaatselijk kunnen door concur
rentie andere prijzen voorko
men.
De prijsverlaging is een gevolg van
de prijsontwikkelingen op de in
ternationale oliemarkt.
Olivetti, Carlo de Benedetti, gis
teren verklaard.
De twee ondernemingen zijn over
eengekomen dat Olivetti pro
dukten van ATT zal verkopen in
Europa en mogelijk op nog meer
markten en dat het Amerikaanse
concern op zijn beurt Italiaanse
produkten in de VS aan de man
zal proberen te brengen. Volgens
De Benedetti is al geregeld dat
Olivetti ATT vanaf midden 1984
voor een bedrag van 250 miljoen
dollar aan produkten zal leveren.
Verder is afgesproken dat zal
worden samengewerkt bij de
ontwikkeling van nieuwe pro
dukten en dat er licenties zullen
worden uitgewisseld.
Het akkoord komt op een moment
waarop beide bedrijven bezig
zijn met een ingrijpende her
structurering. ATT, het grootste
communicatieconcern ter we
reld, zal zich krachtens een over
eenkomst met de Amerikaanse
anti-trustautoriteiten op 1 janua
ri ontdoen van haar plaatselijke
telefoonmaatschappijen in de
VS. Olivetti heeft vorige maand
de onderhandelingen voltooid
over wijziging van de eigen-
domsverhoudingèn.
DEN HAAG - Ondernemingsra
den staan onder grote druk.
Het wordt steeds moeilijker
om bij verkiezingen nieuwe
OR-leden te vinden. „We kun
nen gerust zeggen, dat de me
dezeggenschap in het slop zit",
zegt een functionaris van de
Sociaal-Economische Raad.
De afgelopen jaren hebben de
ondernemingsraden in veel be
drijven te maken gehad met
een hard management. Bedrij
ven die door de economische
recessie in moeilijkheden zijn
gekomen, organiseerden een
nieuw management. „Een
soort machtscentrum, dat on
dernemingsraden vaak voor
voldongen feiten stelt. Een on
dernemingsraad moet heel
creatief zijn om bij zo'n mana
gement nog enige kans te kun
nen maken", zegt men bij de
FNV.
„Velen stellen zich niet eens kan
didaat omdat ze bang zijn dat
dit hun carrière zal schaden.
Een lidmaatschap van een on
dernemingsraad betekent im
mers datje veel tijd kwijt bent
aan vergaderingen. Dan hgt
het aan de chef en de collega's
of zé die tijd, en het werk dat je
door
Cees Keizer
door de OR-vergadenngen laat
liggen, over willen nemen".
Het meest recente voorbeeld van
problemen met een onderne
mingsraad is de VARA, waar
men na vele interne problemen
niet voldoende kandidaten
kon vinden om de opengeval
len plaatsen in te nemen. Een
ander voorbeeld: Den Haag
heeft zes instellingen voor ge
zinszorg, ieder met een onder
nemingsraad. Van deze zes on
dernemingsraden draaien er
vijf met een niet volledige be
zetting.
Onlangs werd bij de Verenigde
Nederlandse Uitgeverijen een
onderzoek uitgevoerd naar het
functioneren van onderne
mingsraadsleden en hun pro
blemen daarbij. Bij dit onder
zoek werden 145 zittende OR-
leden, 66 ex-OR-leden en 658
willekeurige werknemers in
het bedrijf betrokken. Aan de
ex-OR-leden werd gevraagd
waarom zij uit de onderne
mingsraad waren gestapt.
Daarbij kwam als resultaat uit de
bus dat 17 procent van de on
dervraagden moeite had met
de hoeveelheid tijd die het OR-
werk in beslag nam, terwijl 15
procent teleurgesteld bleek te
zijn in de OR. Nog een 14 pro
cent had voorrang gegeven aan
de eigen functie en 11 procent
werd niet herkozen vanwege
problemen met de achterban.
Ook kwam uit het onderzoek een
beeld waarom werknemers
zich niet kandidaat stelden
voor het werk in de onerne-
mingsraad. De meest genoem
de reden was het tijdsbeslag,
waarbij vooral de privétijd
werd genoemd. Maar ook een
groot deel van de werknemers
ziet geen kans het werk in de
OR te combineren met de
baan. Van degenen die een.
functie in de OR wel overwo
gen, maar het uiteindelijk toch
niet hebben gedaan zegt 23
procent „omdat het niet te
combineren is met mijn werk".
Van de zittende OR-leden
vond 57 procent dat het werk
in de OR zwaarder is uitgeval
len dan men aanvankelijk had
gedacht, 36 procent zegt dat
het OR-werk meer tijd kost
dan men had verwacht.
Wie met OR-leden praat, ontdekt
al gauw dat de opstelling van
de directies veel harder is ge
worden in de ondernemingsra
den. „Vroeger kon je als een di
rectie niet wilde luisteren, nog
wel eens een grote bek opzet
ten. Dat hoefje nu niet meer te
proberen, want dan weten ze je
wel op andere manieren te
pakken", aldus enkele OR-le
den.
De vakbeweging zegt dat de
knelpunten op dit moment
vooral liggen bij het wegver
voer, de bouw, de metaal en
hier en daar in de verpleegte
huizen en bejaardenoorden.
„In deze sectoren komt het
voor dat ondernemers tegen de
ondernemingsraad zeggen: zo
en zo moet en zal het gebeuren.
Gaan jullie er niet mee ak
koord, dan zoeken jullie het
maar uit Tenslotte zijn jullie
zelfstandig. Zorg dan zelf ook
maar dat je aan je informatie
komt".
Een grote angst is er onder werk
nemers om bij reorganisatie
van een bedrijf hun baan kwijt
te raken. „We hebben een ge
val gehad dat er tijdens een
reorganisatie juist verkiezin
gen waren van een nieuwe on
dernemingsraad. Iedereen was
bang voor zijn baan. Toen
dacht men: die ondernemings
raad geeft toch een zekere be
scherming tegen ontslag. Het
eind van het liedje was dat het
gehele personeel zich kandi
daat stelde voor het lidmaat
schap van de ondernemings
raad", aldus een bondsbe-
stuurder.
De vakbonden erkennen, dat de
afgelopen jaren de OR-leden
door de economische proble
men onder zeer grote druk
hebben gestaan. „Welk bedrijf
heeft niet gereorganiseerd?
Zoiets gaat een OR niet voor
bij. Het gevolg is wel dat die
OR-leden een zeer zware last te
dragen krijgen als er ontslagen
moeten vallen. Durf je de ver
antwoordelijkheid aan om te
gen je collega te zeggen dat hij
er uit moet?"
Toch ziet de vakbeweging een
lichte kentering ten goede.
CNV-bestuurder Dik van de
Kamp: „De bereidheid om zich
kandidaat te stellen, lijkt me
groter dan de afgelopen twee
jaren". En John Miltenburg,
bestuurder van de FNV:
„Steeds meer OR-leden doen
bij problemen een beroep op
de rechter. Er is nu wat juri
sprudentie over de positie van
het OR-lid. En gelukkig in po
sitieve zin".
Conflict bij Gist-Brocades
DELFT (ANP) Kaderleden van de Industriebond FNV hebben van
morgen tussen half acht en negen uur aan de fabriekspoorten van Gist-
Brocades in Delft pamfletten uitgereikt waarin zij mede namens de
plaatselijke ondernemingsraad de personeelsleden informeren over het
naar hun mening in een impasse geraakte overleg met de directie. Met
name de nieuwe voorzitter van de raad van bestuur, dr. G. Bresser, en
de nieuwe directeur personeelszaken, H.P. Straatsma, worden verant
woordelijk gesteld voor het huidige beleid volgens de "harde lijn".
AANDELEN binnenland doorlopend
210.008
178.00+
350.00
17800
157 00 1 55.00
271 00 272 00
57 30 -
71.20 70.00
194 00 195 00
46.008 50.00B
540.30 55800
7550.00 7550.00
730.00 740.00
telegraaf c
Wb hyp c
tw kabelh c
tw$nstrac
211 00 220 00+
1 SOB NG
291 00 291 00
29 50 29 50
15300 15300
352 00 352.00
92008 9800
4570 4580
63 00 -
50.50 50.80
13250 13250
209 00 207 50
140 00 146 00
46.00 4610
8360 84.00+
135.75 137.75
137.00 140.00
westingh. 53.10 5!
beleggingsinst.
leveraged 154.50 15
OBLIGATIES
staatsleningen
nl 12% 81-9
*2 82-92 112.40
'4 82-92 111.40
OVz 82-92 108.00
112.30 11270
104.50 104 70
100.90 101 10
bg9'£ 82-07 10330
amro 118000 107.50
anno 10*4 82a 106 50
amro 10 82-89 103.50
amro 9'/4 83-03 100.50
amro 8*4 84-91 100 20
amro 6'/4 83 94.00
ar slOVi 82-87 12380
bmh 9^ 83-93 102.10
«gh 1181-68 103 50 10153
fgh 9 78-86 99 60 99 70
•gh 9 83-92 99 20 100 00
•gh 7*4 77-85 99.00 9900
rabh 11 8088 104.20 104.20
parallelmarkt
officieel toegelaten
indices e.d.
Indices (a.n.p.-c.b.s)
Algemeen 1484
obl.lndex/eff.rend.(c.b.s.)
Staatsleningen 857
- nw.3 langl 868
- 3-5 jaar 8 50
Buitenlands
Amerikaanse dollar
Engelse pond
geld
"ortuges Isc. (100) 2!l0 2^60
Spaanse peseta (100)
Gnefcse drachme (100)
Finse mark (100)
Joeg dinar
51.25 54.25
1.60 2.60
3.33 3.63
VERKLARING DER TEKENS
- gedaan en lalen
- otfoèle nol geschorst
- achtergestelde lemng
Beursoverzicht
n aantal
Records sneuvelen op Damrak
Het Damrak heeft vandaag ir
vaste stemming we<
records gebroken.
Het algemeen koersgemiddekje
van het ANP liep op tot in de
buurt van 150. Eind vong jaar
stond het nog op 100. zodat dit
jaar de koersen met gemiddeld
50% zijn gestegen
Heineken droeg daar vanmorgen
flink aan bij. Door een artikel in
de Wall Street Journal steeg de
notering met 14,50 tot bi|na
f 129. De Amerikanen vervrach
ten dat Heineken naar f 155
gaat
goud en zilver
Goud 37800 - 38300
Akzo boekt aan de lopende band
koersrecords Vanmorgen reikie
de n otenng tot boven 193 Ko
ninklijke Olie kwam tot f 135 en
Nationale Nederlanden bereikte
een nieuwe top op f 198,50. een
vooruitgang va f 5.
Bij Elsevier was de stijgende kjn er
(tijdelijk) uit door winstneming.
Er werd op f 501 gehandeld en
dat is f 4 goedkoper dan giste
ren Oce stevende krachtig naar
een f 3.50 hogere koers.
De banken deden het prima, met
ABN, dat f 4.50 koerswinst
boekte, als aanvoerder Ahokf
en Gist gingen er 11.50 op voor
uit KLM was 11 hoger
Een verrassing voor de beurs was
het bericht dat Chase Manhattan
en Ned. Credietbank vnjwel tot
overeenstemming zi|n gekomen
omtrent de overname van de
aandelen van de Nederlandse
Bank Enige tijd geleden werd
dat nog dapper ontkent
