c
Misbruik WIR aangepakt
Grundig,eind van
een familietijdperk
Kort zakelijk
Unie BLHP wil naar
vierdaagse werkweek
Simpeler regeling alleen voor marktsector
Windindustrie heeft
'slechts' exportkans
'WONINGNOOD IS HUISBAZENBROOD
WOENSDAG 21 DECEMBER 1983
Rood staan duurder
Rood staan bij de bank wordt deze
week duurder. De NMB, ABN en
Amrobank gaan een tijdelijke
toeslag op de debetrente bereke
nen van een half procent. Het ta
rief van de debetrente is gekop
peld aan het promessedisconto
van De Nederlandsche Bank dat
thans 6 procent bedraagt. Herin
voering van de tijdelijke toeslag
op de debetrente van een half
procent (op 5 oktober werd deze
afgeschaft) is volgens de banken
noodzakelijk in verband met de
gestegen rente, hoewel die vol
gens geldmarkthandelaren juist
omlaag gaan. Een woordvoerder
van de Amrobank beaamt dit
maar wijst erop dat dit slechts
voor de 1-maands deposito's
geldt. De rente op 3-maands de
posito's zou al geruime tijd bo
ven de 6 procent liggen.
Shell in Nigeria
Shell is aangewezen als leider voor
een Nigeriaans exportproject
van aardgas in vloeibare vorm.
Bij dit project gaat het volgens
de Britse krant Financial Times
om 6,6 miljard dollar (ongeveer f
20,5 miljard). Het plan voor het
vloeibaar maken en verschepen
van aardgas (LNG) is al jaren
oud, maar Nigeria beschikte niet
over de financiële middelen om
de plannen uitte voeren. Een
woordvoerder van Shell in Den
Haag vertelde desgevraagd, dat
er al enige tijd besprekingen in
Nigeria worden gevoerd, die ove
rigens nog niet zouden zijn afge
rond.
Airbus 320
Airbus Industrie zal vermoedelijk
in januari besluiten om de Air-
bus-320 in produktie te nemen,
een tweern otorig vliegtuig voor
rond 150 passagiers. Nu Airbus
ook uit Joegoslavië een bestel
ling heeft ontvangen, is volgens
een woordvoerder van de voor
namelijk Frans-Duitse fabriek de
belangstelling breed (aantal op
drachtgevers) en diep (aantal
vliegtuigen) genoeg om te beslui
ten tot produktie. Daarvoor is
ook de instemming nodig van de
andere deelnemers, British Ae
rospace (20 procent) en de
Spaanse Casa (4,2 procent).Voor
de Airbus-320 zijn nu 47 bestel
lingen en 41 opties geplaatst
door vier maatschappijen. Grote
concurrent van de Airbus-320
wordt de Boeing-737-300. Zes
maatschappijen hebben voor dit
vliegtuig tot dusver 50 bestellin
gen geplaatst en 40 opties geno-
Franse geldvlucht
In Frankrijk is gisteren de bepa
ling dat er maar een beperkte
hoeveelheid geld mee naar het
buitenland mag worden geno
men opgeheven. De beperking
van het gebruik van kredietkaar
ten in het buitenland, die niet
geldt voor zakenlieden, blijft van
kracht. In maart bepaalde de re
gering in Parijs dat er per per
soon niet meer dan tweeduizend
frank (800 gulden) in vreemd
geld en duizend frank de grens
over mocht. De regering wilde
voorkomen dat er al te veel geld
het land uit zou gaan nadat be
kend was geworden dat er een te
kort op de handelsbalans was
van 93 miljard frank (ongeveer 33
miljard gulden).
Het tekort op de handelsbalans is
dit jaar naar schatting half zo
klein als vorig jaar, maar de. de-
viezenbeperking heeft daar wei
nig aan bijgedragen.
Groenteveiling Katwijk aan den Rijn
van 20 december.
Andijvie per kg 1,81; boerekol per kg
0,48-0,51; groene kool 0,41; waspeen
AI per kist 13,30-17,30; BI 22,20-25,10;
Cl 7,70-9,80.
Aanvoer: 152 ton.
Prei A per kg 0,88; schorseneren A 1,99-
2,13; B 0,73-0,75; C 0,10-0,11; uien per
kg 0,47-0,78; peterselie (krul) 0,59.
Aardappelen 56-59; andijvie 1,91-2,54;
kroten gek. 1,40; boerenkool 99-1,08;
rode kool 48-81; prei 1,21-1,36; ijs
bergsla 1,82-2,00; spruiten A 88-91; B
1,10-1,13; C 84; D 1,00-1,41; uien 29-47;
witlof 2,15-2,45; knolselderij 55-1,21;
sla 41-74; peterselie 1,07; radijs 66-73;
selderij 88-1,12.
Economie "V
HOUTEN (ANP) - De Unie BLHP
wil de komende zes jaar streven
naar de stapsgewijze invoering
van een vierdaagse werkweek. In
1990 moet een werkweek van 32
uur zijn bereikt, in jaarlijkse
stapjes van een uur of in andere
Die vorm zal per bedrijf moeten
worden afgesproken. De arbeids
tijdverkorting moet betaald wor
den door het afzien van de prijs
compensatie, minder premie- en
belastingdruk van overheidszij-
de en de produktiviteitsstijging
in de bedrijven. Inleveren van
nominaal loon moet worden ver
meden, tenzij het voortbestaan
van een bedrijf in het geding is.
Dit staat in de beleidsnota voor de
komende iaren, die de unie dins-
dag in Houten presenteerde. De
nota wordt begin volgend jaar
met de leden besproken, waarna
het definitieve beleid wordt vast
gesteld.
Een opvallend punt in het beleids
plan van de Unie BLHP is, dat de
bond vindt dat het afgelopen
moet zijn met de aanwezigheid
van ongeorganiseerde werkne
mers in ondernemingsraden. De
Unie stelt zijn leden voor om er
bij de politiek voor te pleiten dat
de wet op de ondernemingsra
den (wor) in die zin wordt gewij
zigd. Vakbondsleden moeten het
volgens de Unie in de onderne
mingsraad alleen voor het zeg
gen krijgen, omdat het de geor
ganiseerde werknemers en hun
bonden zijn die de verantwoord-
lijkheid dragen voor het tot
stand komen van de arbeids
voorwaarden.
Die verantwoordelijkheid willen
de bonden ook dragen wat be
treft het belangrijkste cao-onder
werp voor de komende jaren, de
arbeidstijdverkorting. En daar
om is het juist dat dan ook uit
sluitend vakbondsleden in de
ondernemingsraden medezeg
genschap uitoefenen bij het me
de-vormgeven van korter
werken en de controle op de ef
fecten ervan, zo redeneert de
unie. "Het zal waarschijnlijk wel
enige moeite kosten om ook onze
eigen leden van dit beleid op or-
gebied te overtuigen, maar we
vinden toch dat het moet gebeu
ren", aldus Unie-voorzitter J.
Werkhoven.
DEN HAAG (ANP) - Voor
investeringen zal vanaf 1
januari één basispremie
van 12,5 procent gelden.
Voor investeringspremie
komen voortaan in aan
merking kortlopende ver
beteringen van gebouwen
in installaties die in een
betrekkelijk kort lopende
tijd worden afgeschreven.
Er komt echter een einde
aan het 'oneigelijk' ge
bruik van investerings
premies door bijvoor
beeld pensioenfondsen.
Deze voorstellen staan in het wets
ontwerp tot vereenvoudiging
van de Wet Investeringsrekening
(WIR) dat gisteren aan de Twee
de Kamer is aangeboden. Op
grond van deze wet kunnen on
dernemers die inkomsten- of
vennootschapsbelastingplichtig
zijn overheidspremies op inves
teringen krijgen. Afhankelijk
van het soort investering en de
plaats waar geïnvesteerd wordt
kan bovenop de basispremie één
of meer toeslagen worden ver-
kregen.
Het oneigenlijk gebruik van de
WIR staat bekend als "Profit-
routing" door niet op winst ge
richte instellingen, die eigenlijk
geen beroep op de WIR kunnen
doen maar dat via een omweg
toch lukt. Bijvoorbeeld pen
sioenfondsen en beleggingsin
stellingen hebben wij een recht
streekse belegging in gebouwen
geen recht op WIR-premies om
dat zij vrijgesteld zijn van ven
nootschapsbelasting.
Door nu de investeringen te laten
verrichten door een aan de in
stelling verbonden besloten ven
nootschap kan de uitsluiting van
WIR-premies worden ontlopen.
Ook lagere overheden wordt het
bewandelen van de profijtweg
onmogelijk gemaakt doordat per
1 januari investeringen in gebou
wen met een sociale, culturele of
recreatieve functie niet langer in
aanmerking komen voor een in
vesteringspremie.
Omdat in de praktijk de variërende
basispremie van acht tot veertien
procent (acht voor bestaande ge
bouwen, veertien voor nieuwe
gebouwen en twaalf voor overige
bedrijfsmiddelen. Zeeschepen,
luchtvaartuigen en installaties)
tot onduidelijkheden heeft ge
leid is nu voor één basispremie
gekozen. Ook komt er een terug
betalingstermijn van acht jaar.
Nu geldt nog een termijn van zes
tot twaalf jaar waarbinnen WIR-
premies terugbetaald moeten
worden by verkoop of inruil van
bedrijfsmiddelen.
In het wetsvoorstel worden ook de
speciale toeslagen op de basis
premie vereenvoudigd. Deze ver
eenvoudigingen gelden voor de
energietoeslag en de milieutoe
slag. Een ondernemer hoeft
voortaan maar één aanvraag in te
dienen voor de hele onderne
ming voor alle milieu-investerin
gen die in gebruik zijn genomen
in een periode van een half jaar.
Windenergie heeft alleen kans als de industrie slaagt in het ontwerpen van veertig procent goedkopere turbi
nes. Die conclusie trokken gisteren de vijf inleiders bij de opening van de Windweek '83. V.l.n.r. de heren Potma
(Centrum Energiebesparing), Verberg (economische zaken), Smit (Holec), Kok (FNV) en Van Hoek (Samenwer
kende elektriciteits produktiebedrijven). (Foto gpdi
NS varen wel
bij 'zuinige'
kerst-uitjes
DEN HAAG (ANP) - Met meer
personen in een bungalow,
gezelliger wellicht, maar
vooral goedkoper. Goedko
pere trein-, bus- en autorei-
zen. Goedkopere accommo
datie en tenslotte een kortere
vakantieduur.
Dat zijn de bestedingsbeper
kingen die de Nederlandse
vakantieganger zich deze
kerstvakantie oplegt. Naar
schatting van het nationaal
bureau voor toerisme zullen
ruim 400.000 Nederlanders er
op uit trekken.
De treinreis naar de winter
sport is na jaren terug van
weggeweest. Deze kerst heeft
volgens de NS en de diverse
touroperators, welke laatste
van een opmerkelijke groei
spreken, een aanzienlijk pu
bliek de trein herontdekt. Dit
komt vooral door het na jaren
opnieuw ingevoerde rijtuig
met zitplaatsen (naast de be
kende slaap- en ligrijtuigen)
gekoppeld aan een bar- en
restauratierijtuig, en de lage
re prijzen. Enkele touropera
tors spreken van stijgingen in
de treinreizen met vijftien tot
23 procent.
Maar niet alleen de belangstel
ling voor deze speciale trei
nen. Ook het normale trein
verkeer naar Oostenrijk,
Zwitserland en Frankrijk
vertoont een stijging. De NS
schat dat in de periode tussen
16 en 31 december 20.000 per
sonen gebruik zullen maken
van de treinen naar deze be
stemmingen en heeft daarom
150 extra rijtuigen ingezet.
HOEK VAN HOLLAND (GPD) -
„De Nederlandse windturbinefa
brikanten moeten niet wachten
op een opleving van de binnen
landse markt maar de inspannin
gen nu al richten op het buiten
land. Met name in de Verenigde
Staten en in het Caribisch gebied
zijn mogelijkheden voor export
aanwezig". Deze raad gaf de di
recteur-generaal voor energie
van het ministerie van Economi
sche Zaken, drs. G. H. B. Ver
berg, de industrie gisteren mee
bij de opening van Windweek '83
op het terrein van Energie An
ders in Hoek van Holland.
Dat Amerika voor de windenergie
sector een „land van belofte" is
werd onderstreept door drs. J. C.
Smit, voorzitter van de Raad van
Bestuur van Holec, Nederlands
grootste windturbinefabrikant.
Holec, die in 1981 het Deense
Windmatic en de Nederlandse
windmolenproducent Polenko
opkocht, zag van 1981 op 1982 de
omzet in de sector windenergie
toenemen van 3 tot 10 miljoen.
De snelle ontwikkeling van (vo'or-
al) de Californische markt is, zo
maakte de Holec-topman duide
lijk, het resultaat van een stimu
lerend beleid. Amerikaanse par
ticulieren en bedrijven kunnen
deelnemen in windparken en
krijgen op hun investering een
belastingteruggave tot 50 pro
cent. Nederland dient naar de
mening van drs. Smit het Ameri
kaanse systeem over te nemen,
want: „Mensen krijgen blijkbaar
liever belasting terug dan dat zij
subsidie ontvangen".
FNV-voorzitter Wim Kok trok uit
de vele studies de conclusie dat
windenergietoepassing voor Ne
derland een kansrijke optie is,
„waardevol voor de eigen ener
gievoorziening en een bijdrage
leverend aan nieuwe industriële
voorzieningen". Hij kwam tot de
slotsom dat de ontwikkeling van
windenergietoepassing met
kracht dient te worden voortge
zet. Mede in het belang van de
werkgelegenheid acht hij finan
ciële ondersteuning door de
overheid tijdens de ontwikke-
lings- en introductieperiode no
dig en verantwoord.
Alle inleiders bleken het erover
eens dat alle gezamenlijke in
spanningen slechts werkelijk
succes zullen opleveren wanneer
men er in slaagt windturbines te
maken die zo'n 40 procent goed
koper zijn dan die vandaag de
dag ons landschap „sieren".
BONN (GPD) - „Ik kan het niet
meer horen: patriarch, autori
taire manier van leiding geven,
grove methoden, ik ben ie
mand met een ruwe bolster en
een blanke pit". Aldus Max
Grundig, als hem gevraagd
wordt hoe het komt dat hij
voor het door hem opgerichte
elektrotechnische concern
Grundig geen opvolger heeft
gevonden die aan zijn eisen
voldoet.
door
Hans Amesz
Grundig, inmiddels 75 jaar oud,
wilde en wil niet horen dat het
wellicht aan hemzelf ligt dat
zijn bedrijf dusdanig in moei
lijkheden is geraakt, dat het
een grote Europese partner no
dig had. Want hoewel hij, naar
eigen zeggen, „elke pfennig"
die zijn onderneming verdien
de, weer in de firma heeft ge
stoken, bleek dat de concur
rentie een veelvoud daarvan
makkelijk aan de beurs kon
krijgen.
De verhoudingsgewijs zwakke
kapitaaldekking maakte het
concern Grundig uit de plaats
Furth in Beieren buitenge
woon gevoelig voor de gebrui
kelijke op- en neergang in de
conjunctuur. Toen de firma
Grundig, die in de Bondsrepu
bliek Duitsland een kwart van
de televisiemarkt beheerst,
dan ook geconfronteerd \yerd
met het feit dat kleurentelevi
sies aanzienlijk minder ge
kocht werden, kwam dat hard
aan. Terwijl in opslagplaatsen
800.000 niet verkochte appara
ten stonden, bood Grundig zijn
toestellen met korting van en
kele honderden marken aan.
Dat leverde geld op, maar geen
winst.
Concern-chef Max Grundig had
evenmin weinig geluk' met de
zogenaamde Hi-Fi-toestellen.
In plaats van de 'huisbakken'
Grundig-apparaten gaven de
kopers de voorkeur aan de
technische finesses van de Ja
panse concurrentie. Kennelijk,
zo beweren Westduitse inge
wijden, had de „patriarch uit
Furth", die vroeger een feilloos
instinct voor de wensen van
zijn klanten had, het een en an
der uit het oog verloren.
Nu Max Grundig de leiding van
de door hem opgerichte firma,
waarbij ruim 27.000 mensen
werken, binnenkort over
draagt aan Philips, eindigt een
zogenaamd tijdperk. De in
1908 als zoon van een maga
zijnchef geboren industrieel is
één van de laatste pioniers uit
de opbouwjaren van de Bonds
republiek Duitsland. Grundig,
die als detaillist van radio's is
begonnen en na de oorlog door
verkoop van de radio-bouw-
kast „Hienzelmann" al snel
producer werd, schiep het
grootste Duitse concern voor
gebruikselektrotechniek. Als
zodanig geldt hij als één van de
symboolfiguren van het West
duitse „Wirtschaftswunder".
Hij heerste ook als zodanig.
Binnen het bedrijf durfde nie
mand de eenzaam regerende
chef tegen te spreken. Na de
fantastische successen van
vroeger „lijdt deze onderne
ming", zo zegt een vroeger di
rectielid, „onder het Adenauer-
effect". Kortom: wat Grundig
doet, is goed gedaan.
Max Grundig ontsloeg een ma
nager die zonder zijn uitdruk
kelijke toestemming op het
vliegveld van Neurenberg was
beland. Grundig zelf besliste
over de vorm van nieuwe toe
stellen en ook de technische
beslissingen werden door de
chef genomen. Dat ging, om
het zwak uit te drukken, niet
altijd goed. Nu legt de „pa
triarch" aan iedereen die het
maar horen wil, uit dat het so
ciale net van de Bondsrepu
bliek Duitsland ervoor verant
woordelijk is dat de loonkos
ten 80 procent hoger liggen
dan die in Japan. „Die kunnen
overeenkomstig goedkoper
produceren".
Grundig wilde zijn bedrijf begin
dit jaar verkopen aan het gena
tionaliseerde Franse concern
Thomson-Brandt, dat ook al de
Duitse firma's Nordmende, Sa
ba, Dual en Videocolor heeft
overgenomen. Dat ging niet
door omdat het federale kartel-
bureau in Berlijn daar wegens
concurrentieoverwegingen te
gen was. Het heeft er nu meer
dan de schijn van dat de trans
actie Philips-Grundig wel
wordt goedgekeurd. Dat heeft
ongetwijfeld te maken met de
ruim twee miljoen werklozen
die de Bondsrepubliek Duits
land op dit moment heeft.
Max Grundig verkoopt zijn be
drijf aan Philips voor minder
geld dan hij van Thomson-
Brandt had geëist. Destijds
werd gesproken over één mil
jard mark, terwijl Grundig een
paar jaar geleden nog had ge
zegd dat over minder dan twee
miljard zelfs niet te praten viel.
Nu is het minder.
Max Grundig hoeft zich over zijn
financiële toekomst geen zor
gen te maken. Van Philips zou
de „patriarch" 150 miljoen krij
gen. In zijn eigen woorden:
„Hier komt een tijdperk ten
einde. En wat de Grundig-
stichting betreft: die is er ook
voor de financiële zorg voor
mijn familie".
Ge«n foomfop, maar buvrrtopl Sinds 1960 zijn ze een vertrouwd verschijnsel: wildgeplakte affiches over pola-
MuuuLu»i i ■".•"■■ij rjseren(je zaken als Navo, kernwapens, milieudefensie, Dolle Mina, abortus,
I kraken, monarchie, Vietnam, provo, stadsvernieuwing, potten- en flikker-
I beweging. Uit 15.000 Nederlandse actie-affiches werden de 500 meest
I representatieve gekozen en van commentaar voorzie
J door Henk Hofland. Zo ontstond 'Een Teken Aan De
I Wand', het Boek van de Maand december.
I Een magnifiek album van een mondiger wordende
samenleving. Een kleur- en luisterrijk document (220
1 pagina'sover de vaderlandse geschiedenis van de
I laatste 20 jaar. Wie op zoek is naar een afwijkend
I decembercadeau, holt nu naar de boekwinkel.
'Een Teken Aan De Wand'.
Tot 7 januari f 24,50. Daarna f 37,50. Zolang
Noteringen van
woensdag 21 december
1983 (tot 12:29 uur)
AANDELEN binnenland doorlopend
ar
hbg
beleggingsinst.
OBLIGATIES
staatsleningen
bng
bg"'/48
bg 10^4 8
bedrijfsleven
php8^4&3-93 100.1
pandbrieven
wuh9'/fe 79-87
wuh 84-4 78-87
parallelmarkt
officieel toegelaten
indices e.d.
Indices (a.n.p.-c.b.s)
Algemeen 1478
obl.lndex/eff.rend.(c.b.s.)
Staatsleningen 8 58
Buitenlands geld
Engelse pond 4.25
Belg. Iranc (100) 5.31
Duitse mart* (100) 110.50
Sn^HoO, 12.?0
Franse Iranc (100) 35.50
Zwrts. franc (100) 138,50
VERKLARING DER TEKENS
achtergestelde Ie rung
Comtxnrtes
C X t»e
Daarvoor zorgde onder meer Akzo,
dat verhandeld werd op het hoog
ste peil van het jaar t 91,90 Else
vier moest vanmorgen aanvanke
lijk iets terug, maar kwam spoedig
Nieuwe topkoersen
Het Damrak heeft zich var
niets aangetrokken van d
reactie die gisteravond
De handel was erg levendig en de
ANP/CBS-index kwam dicht in de
buurt van de hoogste stand aller tij
den, die op 13 december bereikt
werd op 148,6.
Veel belangstelling was er ook
voor Koninklijke Olie, hetgeen de
prijs opdreet tot f 133.
KLM was vandaag geen hoogvlie
ger met een notering die enkele
dubbeltjes onder die van gisteren
bleet op 1 192,30 Nedlloyd hand-
haalde zich maar krap op f 108,50
FGH liep op tot I 52,80 en WUH
daalde verder tot 1109 Nationale
Nederlanden deed het goed met
een vooruitgang van 11,50 op om
trent 1 193,50, maar Aegon kwam
