KITS
'Klieken' maken de
dienst uit in Japan
De Myoos stroomt
door Neth-urlunz
Landelijke actie
voor veilige weg
Hilversum 3
minder leuk?
Leidingen en
schakelaars
Kweek uw eigen Kaaps viooltje
Fietser van zijkant beter zichtbaar
In het Duitse weekblad Bunte van
15 december 1983 zat als geschenk
voor de lezers een klein formaat
„boekje" geniet met „de elf mooiste
kerstliederen". Omdat Duitsland
mij de bakermat van het kerstlied
leek, laat ik hier die Top Elf via
hun eerste regels volgen:
A. Kling, Glockchen, klingelinge-
ling.
B. O Tannenbaum.
C. Stille Nacht, heilige Nacht.
D. Es ist ein' Ros' entsprungen.
5. Alle Jahre wieder.
6. Kommet, ihr Hirten.
7. Am Weihnachtsbaum.
8. Lasst uns froh und munter sein.
9. O du frohliche.
10. Leise rieselt der Schnee.
11. Morgen, Kinder, wird's was ge-
ben.
Tekst èn muziek. Ik ben zoniet a-
muzikaal dan toch o- of u-muzi-
kaal en heb deze elf kerstliedjes
daarom laten voorspelen door een
regionale pianiste, waarbij bleek
dat mijn o-muzikale en a-christelij-
ke oren vier liedjes wèl herkenden
(A,B,C enD) en zeven (5 tot en met
11) niet. Uit de hoogst summiere ge
gevens die er bij stonden kwam ik
te weten dat de meeste uit de vorige
eeuw stammen: respectievelijk
'rond 1850', '1823', '24 december
1818', '1599', 'begin 19e eeuw',
'1860','1819', '1890' fin '180%.
Die 19e eeuw moet wel een rijke
kerstliedereneeuw zijn geweest,
stelde ik verbaasd vast, en ik vroeg
mij af of er eigenlijk literatuur be
staat over de ontstaansgeschiede
nis van onze beroemdste kerstliede
ren. Van een is die geschiedenis
van haver tot gort bekend: Stille
Nacht, heilige Nacht werd op 24 de
cember 1818 geschreven door kape
laan Josef Mohr en gecomponeerd
door diens vriend, de organist
Franx Xavier Gruber voor zang
stem met gitaarbegeleiding omdat
ze, bij de voorbereiding van de
kerstviering in de parochiekerk
van Oberndorf, ontdekten dat het
orgel stuk was. Hier moest even
geïmproviseerd worden, en zij
schreven in een vloek en een zucht
het bekendste kerstlied, dat door
sommigen als te sentimenteel of tri
viaal wordt afgewezen (en dat dan
ook geen plaatsje onder de zon
kreeg in „The Oxford Book of Ca
rols" dat 197 kerstliederen van al-
lerhand nationaliteit bevat), maar
waarvan de beroemde theoloog
Hans Kung toch eens gezegd heeft
dat hij het „ohne grossere Hem-
mungen", dus zonder al te veel
scrupules kon zingen...
Ik citeer dit uit de pocket „Vijftig
Kerstliederen van vroeger en nu"
van de Belgische musicoloog Igna-
ce de Sutter, uitgegeven door Lan-
noo, Tielt en Bussum. Daar leer ik
ook uit „dat er in gans onze zingen
de westerse wereld allicht geen
taalgebied te vinden is, dat zoveel
oude, meestal middeleeuwse Kerst
liederen bewaard heeft, als dat der
brede Nederlanden, waarbij ons
kleine Vlaanderen een opvallende
plaats inneemt". Maar de tekst en
melodie van „De herdertjes lagen
bij na-a-achte, zij lagen bij nacht
in het veld" stammen dan toch
maar uit Utrecht, begin 18e eeuw.
En wat wellicht als het oudste
kerstlied uit het Nederlandse taal
gebied moet worden beschouwd,
„Nu zijt wellekome Jesu leven
Heer", stamt uit het Limburg van
de 14e eeuw.
In The Oxford Book of Carols is ook
een aantal Nederlandse en Vlaam
se kerstliederen waardig bevonden
te worden opgenomen: „Een kint
gheboren in Betlehem", waarvan
de tekst als latijns kerklied via een
Duitse vertaling die in 1609 weer in
het Nederlands werd vertaald in
het Engels terecht kwam... Verder
„Er is een kindeken geboren op
aard" („A little child on the earth
has been born"), dat uit de 18e of
19e eeuw stamt, „De drie Konin
gen" (Vlaams kerstlied), „Waer is
die dochter van Syoen", uit de 19e
eeuw, „De boodschap van Maria",
„Jesus in den stal(Vlaams), en
„Jesus" Bloemhof met de beginre
gel „Heer Jesus heeft een hofken
waart vol bloemen staat".
Een interessante maar ook nogal
eigenwijze keuze, als ik die verge
lijk met De Sutters „Vijftig Kerst
liederen van vroeger en nu", en met
de grammofoonplaten waarop de
meest gezongen, meest geliefde
kerstliederen staan. Maar ja, als
zelfs „Stille Nacht, heilige Nacht",
waarvan de tekst en de muziekno
ten op de cover van Bunte staan af
gedrukt, niet goed genoeg is om in
The Oxford Book of Carols te wor
den opgenomen, mogen we natuur
lijk ook geen eisen stellen ten aan
zien van „Nu zijt wellekome" of
„De herdertjes lagen bij nachte".
En zijn er dan na de vorige eeuw
(die nu ook alweer zo'n jaar of 83
geleden is) geen mooie, deugdelijke
kerstliedjes meer geschreven, zult u
zich iafvragenDie vraag heb ik
mijzelf ook gesteld. Morgen krijgt u
het of èen) antwoord.
Varia
Het was een raar gezicht, afgelo
pen maandag in het televisie
journaal. De kranten staan al
tijd bol van de verhalen over
Japan omdat het de Europese
fabrieken met zijn enorme
elektronische industrie zo
moeilijk maakt. En wat bleek?
De stembriefjes van de verkie
zingen van afgelopen zondag
werden niet in een grote com
puter gestopt, maar ouderwets
met de hand geteld.
nieuws
De uitslagen zijn nu bekend en
kwamen voor iedereen als een
verrassing. Al dertig jaar is de
LDP, de liberaal-democrati
sche partij de grootste van Ja
pan en niemand twijfelde er
aan dat dat zo zou blijven. Wel
iswaar was ex-premier Tanaka,
een van de vooraanstaande po
litici van de LDP, in opspraak
gekomen omdat hij miljoenen
aan steekpenningen zou heb
ben gekregen van een vlieg
tuigfabriek, maar niemand ver
wachtte dat de partij daardoor
echt in grote problemen zou
komen. Toch is dat gebeurd,
want de LDP verloor haar
meederheid en dat is een grote
klap voor de premier Nakaso-
Die is nog niet zolang aan de re
gering en had grote plannen
om zijn land een meer "wes
ters" gezicht te geven. Hij wil
de een sterk eigen leger opbou
wen en ook wat doen aan alle
klachten van Europa en Ame
rika over de moordende con
currentie van de de Japanse in
dustrie.
De vraag is nu of hij wel kan blij-
Redactie: Anneloes Timmerije.
Bijdragen en vragen: Postbus 54, 2300 AB Leiden.
Telefoonnummer: 071-144941, toestel 245.
Jongeren luisteren minder naar
Hilversum 3. Sinds 1980 is de
popzender kennelijk niet
meer zo populair. Drie jaar
geleden had Hilversum 3 nog
ongeveer 160.000 vaste luiste
raars van 3 tot 12 jaar. Men
sen van de afdeling kijk- en
luisteronderzoek van de NOS
kwamen tot de ontdekking,
dat er nu nog geen 100.000
vaste -jonge- luisteraars zijn.
Ook de gemiddelde tijd dat jon
geren naar de radio luisteren
is gedaald van 85 minuten
per dag in 1980 tot 68 minu
ten per dag dit jaar.
Waarom jongeren minder naar
de popzender luisteren is niet
uit het onderzoek naar voren
gekomen. Een van de mede
werkers van de NOS zegt: "Ik
denk zelf, dat Veronica op
Hilversum 1 de grote concur
rent is. Deze omroep brengt
hele aantrekkelijke program
ma's voor jongeren. Verder
wordt er ook meer naar de te
levisie gekeken nu je via de
kabel ook buitelandse zen
ders kunt onvangen die 's
middags uitzenden. Boven
dien zijn er veel jongeren die
naar muziek luisteren die zij
zelf op bandjes hebben opge
nomen. Een tenslotte hebben
steeds meer mensen een vi
deo-recorder thuis, waar
spelletjes op worden ge
speeld of films worden ge
draaid".
Het ziet er naar uit, dat Hilver
sum 1 deze luisteraars inder
daad heeft 'ingepikt'. Deze
zender had drie jaar geleden
slechts 24.000 jonge luiste
raars. Dit jaar luisterden er
40.000 jongeren in de leeftijd
van 3 tot 12 jaar naar deze
zender.
15 miljoen kinderen sterven van de honger
Tien jaar geleden besloot de We-
reldvoedelconferentie er voor
te zorgen, dat er in 1984 "geen
kind meer hongerig naar bed
hoeft te gaan, geen gezin zich
meerzorgen hoeft te maken
over het brood van morgen en
mensen geen ondervoeding
meer hoeven te vrezen". Nu
1984 bijna een feit is, heeft Uni
cef, het kinderfonds van de
Verenigde Naties, uitgerekend
dat in het afgelopen jaar 15 mil
joen kinderen onder de vijf
jaar zijn gestorven omdat zij
niet te te eten hadden.
Vijftien miljoen kinderen. Dat is
te vergelijken met de hele
jeugd van die leeftijd uit Enge
land, Frankrijk, Italië, Spanje
en West-Duitsland bij elkaar.
De meeste kinderen sterven aan
dairree. Tot voor kort konden
de artsen in de ontwikkeling
landen deze ziekte nauwelijks
genezen. De kinderen moetsen
namelijk kunstmatig worden
gevoed (via een infuus). Dat
was bijna onmogelijk, omdat
de artsen niet alle kinderen
naar het ziekenhuis konden
krijgen.
Nu is er een veel eenvoudiger
manier uitgevonden om diar
ree te bestrijden. De ouders
kunnen de kinderen een lepel
tje water met zout en suiker ge
ven. Als alle ouders dat weten
zullen er veel minder kinderen
sterven.
Unicef denkt dat met deze en an
dere eenvoudige manieren om
zieke kinderen beter te maken
de 'revolutie voor kinderen' is
aangebroken.
Zij vragen daarom de regeringen
van alle (rijke) landen om niet
te gaan bezuinigen op de ont
wikkelingshulp. "Als wij op
deze manier kunnen doorgaan,
worden er per dag 20.000 kin
derlevens gered", zegt Unicef.
Wel eens gehoord van 'Neth-ur
lunz'? De Myoos of de Skelt
dan. Nee? schande! Deze drie
bijna niet uit te spreken woor
den staan namelijk voor Ne
derland, de Maas en de Schel
de. Dat wil zeggen, zo staan ze
in Amerikaanse aardrijkskun
deboeken.
We zullen wel tot het einde der
tijden worden achtervolgd
door molens en tulpen, want
dit is ook weer volgens de
schoolboeken in Amerika
het belangrijkste kenmerk van
de samenleving in Nederland.
Als wij deze boeken moeten ge
loven hebben wij eigenlijk
geen flauw idee hoe ons land in
elkaar zit. Want volgens de
Amerikanen is de Nederlandse
bodem één drassige toestand.
Maar daaronder bevinden zich
rotsen. Daar staan namelijk al
die heipalen van ons op!
Deze gekke misverstanden heeft
het informatie- en documenta
tiecentrum voor de geografie
van Nederland (IDG) aange
troffen in negen schoolboeken
over aardrijkskunde die in de
Verenigde Staten worden ge
bruikt.
Als zij al aandacht besteden aan
Nederland (in het atlasgedeelte
van de boeken beslaat ons land
nauwelijks een vierkante cen
timeter) is de informatie
meestal fout of onvolledig. De
foto's laten nog altijd de on
vermijdelijke - klompen en
bollenvelden zien.
De Amerikanen op hun beurt
doen ook onderzoek naar de
informatie over hun land in on
ze schoolboeken. Helaas blijkt
dat wij eindelijk geen haar be
ter zijn. De onderzoekers van
de Universiteit van Indiana
vinden dat er in onze boeken
een vertekend beeld van hun
land wordt gegeven.
Bovendien vinden zij dat er in de
meeste boeken nogal negatief
over Amerika wordt geschre
ven. In het rapport zegt het
Amerikaanse onderzoekscen
trum zelfs dat in sommige
schoolboeken anti-Amerika
nisme wordt bedreven.
Als voorbeeld geven zij, dat wan
neer het rassenprobleem in de
i Verenigde Staten wordt aange
haald, de boeken gebruik ma
ken van sterk verouderd mate
riaal. De meeste boeken be
schrijven de situatie uit de ja
ren 50 en 60. Bovendien is het
leven in Amerika niet zo ver
schrikkelijk als in sommige
schoolboeken wordt afgeschil
derd, vinden zij.
Nog kwalijker vindt het onder
zoekscentrum de beschrijving
van de aard van de dorsnee
Amerikaan. "Het afschilderen
van de gemiddelde Amerikaan
als iemand die zeer zelfverze
kerd is toont aan, dat de schrij
ver de Amerikanen niet be
grijpt", zegt het rapport.
Bovendien blijkt het Empire Sta
te Building allang niet meer
het hoogste gebouw, Kennedy
Airport niet de drukste lucht
haven en is de Hooverdam niet
de grootste stuwdam. Zowel
Nederlandse als Amerikaanse
schoolboekenschrijvers moe
ten zich kennelijk eens wat be
ter laten informeren.
gebeuren als z
gaan is gevaarlijk.
ven. In de LDP wordt de
dienst uitgemaakt door een
aantal machtige families. In Ja
pan noemen ze dat "klieken".
De machtigste "kliek" bepaalt
wie de minister-president
wordt. En wat is het nu het ra
re? Die Tanaka is ondanks de
rel over het smeergeld toch
weer in het parlement geko
zen. Zijn "kliek" heeft de
meeste invloed en hij kan dus
min of meer bepalen of Naka-
sone mag blijven. Zeker is dat
Nakasone wel veel meer dan in
het verleden moet doen wat
Tanaka zegt. Komt Nakasone
terug als premier, dan blijft Ta
naka achter de schermen toch
de sterke man in Tokio.
Premier Nakasone: beter luisteren naar de machtige Tanaka.
(Foto AP)
Je maakt het voor kinderen, vol
gens de actiegroep, op straat
niet veiliger door ze elke dag
naar school te brengen, ze ver
keerborden uit het hoofd te la
ten leren, of ze felgekleurde
jasjes aan te trekken. Auto's
blijven toch hard rijden, ge
vaarlijke kruispunten blijven
bestaan en kinderen blijven
kinderen.
Er is één manier om te zorgen dat
je niet meer bang hoeft te zijn,
zegt de actiegroep: auto's moe
ten langzaam rijden op plaat
sen waar ook voetgangers en
fietsers zijn. Dat kan alleen als
je de weg zó inricht, dat auto's
niet overal hard kunnen rijden.
De Kinderstraatactie wordt ge
houden in het vooijaar van
1984. Die gaat zo:
Stop de Kindermoord op de bres voor een veilige straat. (FotoGPD)
In maart/april zoeken de scholen
(ouders, leerkrachten, kinde
ren) de gevaarlijke punten op.
In diezelfde periode kunnen ze
nog op allerlei manieren bezig
zijn met het verkeer. Stop de
Kindermoord heeft daarvoor
een Kinderstraatmap gemaakt.
Een alternatieve verkeersles
met leer-, speel- en actiemate
riaal.
Op 16 mei wordt dan de Dag van
de Kinderstraat gehouden. Het
wordt een landelijke actiedag,
waarop alle scholen die mee
doen met de Kinderstraatactie
naar hun gemeentebestuur
gaan om te vragen om maatre
gelen, die de weg naar hun
school veiliger moeten maken.
De Pressiegroep Stop de Kinder
moord vraagt iedereen om mee
te doen. De straat veranderen,
daar gaat het om. Bel of schrijf
voor meer informatie: Stop de
Kindermoord, Keizersgracht
116 in Amsterdam, tel: 020-
259251.
Een nieuw leidinggedeelte aan
brengen kan tot ontsiering
van een wand leiden. De lei
ding onzichtbaar in de wand
monteren lijkt een moeizaam
karwei: een sleuf hakken met
hamer en koudbeitel. Het
kan ook machinaal. Wie een
boormachine heeft, kan daar
een muurbeitel op aanslui
ten, een handig, op vier wiel
tjes over de wand rollend ac
cessoire met een speciale
frees die moeiteloos een
sleufje maakt. In een beton
nen wand is dit uiteraard niet
mogelijk, maar zachtere ma
terialen laten zich met zulk
gereedschap goed bewerken.
De gefreesde sleuf is 12 mm
breed; voor het 'inwerken'
van installatiebuis kunnen
twee sleuven vlak naast el
kaar worden gemaakt. Een
ander probleem bij het instal
leren van nieuwe leidingen is
het aanbrengen van schakel-
materiaal of stopcontacten
op een betegelde wand.
Uithakken van een gat in kera
mische tegels leidt onvermij
delijk tot beschadiging. Maar
dit kan op een professionele
manier, met een bij veel doe-
het-zelvers nog onbekend ac
cessoire: de tegelgatensnij-
der. Het is een soort 'passer',
met een scherpe centreer-
punt en een hardmetalen
snijder die op de gewenste
cirkelstraal kan worden afge
steld, tussen 30 en 96 mm. Dit
gereedschap kan alleen ge
bruikt worden op boormachi
nes die op laag toerental kun
nen werken. De traploos re
gelbare boormachines zijn
dus de ideale krachtbron
voor dit gereedschap. Waar
mee trouwens ook heel goed
in hardplastic, perspex e.d.
gave gaten gemaakt kunnen
worden.
Wit» 7Ün v:14-
Wie zijn eigen Kaaps Viooltje
wil kweken heeft daar maar
heel weinig voor nodig. Je
stopt gewoon een blad van
zo'n viooltje in de grond. Na
een paar weken (wel vochtig
houden) hebben zich wortels
gevormd en zijn er nieuwe
blaadjes zichtbaar. Met regel
matig toedienen van kunst
mest kan men na verloop van
tijd de eigen gekweekte plant
in bloei zien schieten.
Een simpeler methode is de
moederplant te „scheuren".
Overigens behoeft men het
Kaaps Viooltje na de bloei
niet weg te gooien. Zet het
gewoon een paar weken er
gens achteraf in de keuken
en het begint weer vrolijk te
bloeien. Dit kan zo wel twee
jaar doorgaan.
Reflecterende materialen ma
ken de fietser in het donker
beter zichtbaar. Tot nu toe
waren er alleen lichtreflecte-
rende banden en plaatjes, die
in het fietswiel werden ge
monteerd. Batavus brengt nu
onder de naam o-o-safe een
ronde strip met staaldraad er
in op de markt, die van reflec
terend materiaal is voorzien.
De strip kan op een eenvou
dige manier door de spaken
worden gevlochten. Dp wiel-
strip kost per set (van twee)
16,50 en is verkrijgbaar in
de rijwielhandel. Het voor
deel van de strip is dat deze
praktisch niet slijt en daar
door goedkoper is dan reflec
terende banden.
<pr foto)
