c
c
Gember;
veelzijdige
wortelstok
BIvJ-U-ïlrlUI$-/i1EIVlJ
/MENU-PER-ldVC/IS/l
PIZZERM
RISTOR/niWE
D
D
c
©u&iSmitojf
CURSUS
BOS EN
HOUT
'Kom 'its kijken naar otize^
ZATERDAG 17 DECEMBER 1983
Varia
PAGINA 15
In moerassige streken van tro
pisch Zuidoost-Azië groeit
een soort riet dat wel ander
halve meter hoog kan wor
den. Er komen interessante
gele bloemen aan, maar toch
verspreidt de plant zich niet
via het zaad. Dat gaat via een
kruipende wortelstok, waar
regelmatig nieuwe scheuten
aan komen. In het Sanskriet
heet die plant sringavera, wat
hoornwortel betekent. Die
taal wordt al sinds de zesde
eeuw voor Christus niet meer
door de volkeren van het Ver
re Oosten gesproken. De
plant is dan ook al heel oud:
wij kennen die wortelstok
onder de naam gember.
Al ver vóór de Romeinse tijd
kwam via de oude handels
routes gember naar Europa.
Gedroogde en gemalen gem
ber. Maar ook gekonfijte
gember, dat wil zeggen in sui
kerstroop ingelegde. Vooral
de Chinese provincie
Guangzhou levert heel zacht-
vezelige ingelegde, zoge
naamde „natte" gember. Die
heeft al vele eeuwen een re
putatie als tonicum en ge
neesmiddel. De prachtig
geglazuurde, zeskantige Chi
nese gemberpotten misstaan
dan ook niet in de collectie
van een apotheker.
Goed uitgelekte stukjes gekon
fijte gember kunnen door
kristalsuiker worden gerold.
Dat zijn dan snoepjes, die in
de handel komen als droge of
gekandeerde gember.
Gedroogde gemberwortel
komt meestal in poedervorm
naar hier. Wie thuis is in de
Indonesische keuken kent
het onder de naam djahé. In
de keuken van India speelt
het specerijenmengsel dat
wij kerrie noemen de belang
rijkste rol. Gember is daarin
een van de componenten.
Vroeger werden de beno
digdheden voor zo'n specerij
enmengsel dagelijks vers ver
werkt tot een pasta, waarvoor
ieder huisgezin z'n eigen re
cept had. Indiase stoofscho
tels, curries, zijn voor onze
westerse smaakpapillen vaak
veel te sterk gekruid.
In China eet men minder pittig.
De Chinees zoekt liever naar
subtiele combinaties van
zoet, zuur en zilt. Zo smult
men daar van oesters in een
saus van gember, knoflook,
ui en rijstwijn.
Verhalen
Na de tijd van de grote karava
nen namen zeevaarders gem
ber en andere geheimzinnige
oosterse zaken mee naar Eu
ropa. De wegen die sommige
zaken over de v/ereld afleg
den, zijn stof voor wonderlij
ke verhalen. Even wonderlijk
is het om te ontdekken dat
bepaalde volkeren een voor
keur ontwikkelden voor be
paalde, specifieke smaken.
In Scandinavië bijvoorbeeld
heeft men een voorliefde
voor het inleggen van vis, ha
ring vooral. Op velerlei ma
nieren, met gebruikmaking
van inheemse en tropische
smaakmiddelen. Gember is
er daar vaak één van. Voor
een Nederlander op het eer
ste gezicht een haast weerzin
wekkende gedachte: haring
met gember. Toch smullen
we graag van zo'n echt
Zweeds Smorgasbord met al
die heerlijke haringhapjes.
Tegenwoordig wordt gember
ook als verse wortelstok naar
het Westen geëxporteerd.
Moderne transportmiddelen
maken dat mogelijk. De
kweek is trouwens allang
niet meer tot Zuidoost-Azië
beperkt. In Brazilië, op Ja
maica en in verscheidene
Afrikaanse landen wordt de
wortelstok geteeld. De Suri
naamse keuken komt de eer
toe, ons met het gebruik van
verse gember vertrouwd te
hebben gemaakt. Nu leren
we dan ook koken met gem
ber, en zien we het niet meer,
zoals vroeger, als onderdeel
van de oudvaderlandse koek-
kruiden. Of als snoepje voor
lekkerbekken: stemgember
met slagroom. De toch wel
typisch Britse drank ginger
ale, gemberbier, leren we ook
al waarderen de laatste tijd.
Gember heeft nog een paar in
teressante familieleden.
Koenjit, kurkuma, of eeel-
wortel, kennen we uit de In
donesische keuken. Laos is
daar de naam voor de galan-
gawortel, een smaakstof die
overigens reeds in de 14e
eeuw in Europa gemeengoed
was. Arabieren maken van
die wortel een heel fijn poe
der, dat ze als snuiftabak ge
nieten.
Pikant om tot slot te vermelden
dat gember een geliefkoosd
ingrediënt is voor lieden die
trachten lustopwekkende
maaltijden te bereiden, afro-
disiacs dus. Bepaald een
veelzijdig wortelgewas, die
Zingiber officinalis.
Voor een groot aantal mensen
dat beroepsmatig niets met
het onderwerp te maken
heeft, blijken de cursussen
die het Centrum Hout organi
seert erg aantrekkelijk te zijn.
Er is nu een schriftelijke cur
sus „Bos en Hout" samenge
steld, die in 17 lessen een
schat aan wetenswaardigs
geeft.
De één zal er uit belangstelling
voor milieuzaken interesse
voor hebben, de ander (bij
voorbeeld een doe-het-zelver)
omdat hij of zij meer wil we
ten over het „produkt" hout,
zijn eigenschappen en eige
naardigheden.
De cursus is in drie hoofdstuk
ken verdeeld: bo^kennis,
boom- en houtherkenning en
houttechnologie, resp. 5, 6 en
6 lessen omvattend. Per les is
vier a vijf uur studie nodig.
Bij een weektempo duurt de
totale cursus dus ruim vier
maanden, maar iedere deel
nemer is vrfj om zijn eigen
tempo te bepalen. De in
schrijving kan op elk ge
wenst tijdstip plaatsvinden.
Er is ook een mogelijkheid
om als cursist deel te nemen
aan een instructiedag, waarin
een bosexcursie is opgeno
men. De cursus kost 285 gul
den. Nadere informatie is
verkrijgbaar bij het „Cen
trum Hout", afdeling oplei
dingen, postbps 401, 1400 AK
Bussum. telef. 02159-48704.
nnoooO0OOOOOO0000O0000Q0PD0P0flQQPP0P00000
Laat uw pizza's door ons gratis thuis bezorgen. Min. bestelling 25,-
Tel. 071-141890
Wij zijn de gehele week geopend van 17.00 Vm 22.30 uur.
Douzastraat 5 j>im /ii
0?Mfl890eidenKI\R^llLlS
Markt 16
6701 CZ
Wageningen
08370-10010
l le Kerstdag gesloten, 2e Kerstdag geopend.
o 5^"5TJTnrO~B"(rir(nnf oöoö öoöoooooo o ooooöóoTTtfta <T(TötiööOööölf öoöo
Antieke en oude sieraden
Gespecialiseerd in Bloedkoraal en Granaat,
b.v. GRANATEN COLUER^vanaf f 55.-
Waardevol cadeau-idee:
Geef een losse briljant met certificaat
vanaf: 0,03 crt f 85.-
Victoriaanse spiegels, piipenkabinetjes, koperen
kandelaars, klokken-sieraden.
Oudhollandse zilveren broches, ringen, hangers
vanaf f35,-
6 verzilverde theelepels, antiek model f 57.50
EENMALIGE AANBIEDINGKristallen (antiek slijp
sel) Suikercoupe met zwaar verzilverde voet f 39.50
zolang de voorraad strekt (normaal f45.-)
KERSTAANBIEDING: Bij inlevering van 2,5 gr.
14 Krt. goud (b.v. oud ringetje) krijgt U een prachtig
granaten collier met zilver slotje t.w.v. f 55.-
Natuurlijk heeft Snuffers nog veel meer moois.
Een uitgelezen kollektie antieke sieraden en
gebruiksvoorwerpen èn voor "elck wat wils'*.
Kom ns langs.
Er is beslist iets voor u bij
Inkoop -Inruil-Taxaties
"IK- Winktlhof" 30 - leiderdorp - Tel. 071 41 1335.
Leidse bioscopen
LUXOR (121239): "De vier vuisten
slaan op hol", da. 14.30, 19.00 en
21.15 uur, zo. 14.15, 16.30, 19.00 en
21.15 uur, al.
LIDO 1 (124130): "Never say never
again", da. 14.30,19.00 en 21.15 uur,
zo. ook 16.45 uur, 12 jaar.
LIDO 2: "Staying alive", da. 14.30,
19.00 en 21.15 uur, zo. ook 16.45, 12
jr.
LIDO 3: "The O sterman weekend",
da. 14.30,19.00 en 21.15 uur, zo. ook
16.45 uur, 16 jaar.
LIDO 4: "Les uns et les autres", da.
20.00 uur, 16 jr.
STUDIO (133210): "Trading places",
dag. 14.30, 19.00 en 21.15 uur, zo.
ook 16.45 uur, al.
Kindermatinee: 'Tekenfilmparade",
za, zo en wo. 14.30 uur. zo ook 16.45
uur, al.
TRIANON (123875): "The New York
ripper", da. 14.30, 19.00 en 21.15
uur, zo. 14.15, 16.30, 19.00 en 21.15
uur, 12 jr.
REX (125414): "Pikant ondergoed",
da. 14.30,19.00 en 21.15 uur, 16 jr.
Bioscopen
Bioscopen Alphen
(voor reserveringen 01720-20800)
EURO 1 en 2: "Never say ne\
again", da. 18.30 en 21.15 uur, 2
zo. en woe. ook 13.30 uur, 12 jr.
Wachtvoorstelling Euro 1: "Never say
never again", za. 24.00 uur, 16 jr.
Nachtvoorstelling Euro 2: "De verlei
der van Place Pigalle", za. 24.00
uur, 18 jr.
EURO 3: "De vier vuisten slaan op
hol", da. 19.00 en 21.30 uur, za., zo.
en woe. ook 14.00 uur, al.
Nachtvoorstelling: "Fascination", za.
24.00 uur, 18 jr.
EURO 4: "Jaws 3", da. 18.45 en 21.00
uur, za., zo. woe ook 13.45 uur, 12 jr.
Nachtvoorstelling: "Jaws 3", za. 24.00
uur, 16 jr.
Bioscoop Voorschoten
(voor reserveringen 01717-4354)
GREENWAY: "Flying high 2", vr.
19.30 en 21.30 uur, za. 15.45,19.30 en
21.30 uur, zo. 15.45 uur, al.
"Fanny Alexander", zo. 20.30 uur,
ma. 20.00 uur, di. 14.00 en 20.00 uur,
woe. 20.00 uur, 16 jr.
Kindermatinee: "Kuifje en het haai-
enmeer", za. en zo. 14.00 uur, woe.
14.30
Bioscopen Katwijk
(voor reserveringen 01718-74075)
City 1: "Porky's 2", do. en woe. 14.45
en 20.00 uur, vr., za. en zo. 14.45 uur,
19.00 en 21.15 uur, ma. en di. 20.00
uur, 16 jr.
CITY 2: "Artor, the fighting evil" zelf
de tijden als in City 1, 16 jr.
CITY 3: "Yab Yum op stelten, zelfde
tijden als in City 1, 18 jr.
CITY 4: "Merry Christmas mr. Law
rence", zelfde tijden als in City 1,
beh. za. en woe.middag, 16 jr.
Kindermatinee: "Sjors en Sjimmie in
het land der reuzen", woe. en za.
14.45 uur.
Openbare Bibliotheek filiaal Zuid-
West - tentoonstelling 'Boeken over
peuters', dec., openingstijden bi-
Exposities
Museum Boerhaave - Steenstraat la,
'Potten Kfjken Pillen Draaien in
de oude apotheek', t/m 27/2/'84; di
t/m za 10-17 uur, zo 13-16 uur.
Het Leidse Beleg - Hooigracht 4a, fo
to-expositie van Jeroen Nooter, tot
Openbare Bibliotheek - Nieuwstraat,
tentoonstelling gekleurde inktteke-
ningen van Keith Fountain, tot 9/1;
openingstijden bibliotheek.
Stedelijk Museum De Lakenhal -
'Echt vals?', namaak door de eeu
wen heen; over namaak in de ar
cheologie, t/m 31/12; di t/m za 10-17
Galerie de Pomp - groepsexpositie, t
m 18/12; di 19-21 uur, woe 10-12
14-16 uur, do, za, zo van 14-16 ut
Scarabee - Pieterskerkchoorsteeg 24,
10 nieuwe schilderijen van Willem
van Scheijndel, dec.
Werkplaats De Bange Duivel - Rijn
dijkstraat 4, overzichtstentoonstel
ling etsen en tekeningen Ab Steen-
voorden, Carla Feyen, studie naar
relatie tussen beeld en geluid, tot
3/1; di, woe, do, za, 13-17 uur.
Galerie Denise Stephan - Bakkers-
steeg 18, olieverfschilderijen van
Gerrit van der Ven, t/m 8/1; vr t/m
zo 13.30-17.30 uur.
Holiday Inn - expositie van Elisabeth
van Haersolte en Monica Elias-van
Panthaleon van Eek, t/m 4/1.
Oegstgeest
Kunstcentrum Lange Voort - ten
toonstelling van de Noordwijkse
Keramiekgroep o.l.v. mevr. Crauw;
mevr. v.d. Kaay, litho's; Barbara
Laars, aquarellen en krijttekenin
gen; Wim de Boer, olieverven en
Hans Troost, aquarellen, t/m 31/12;
di t/m vr 13.30-17.30, vr 19-21 uur, za
Galerie De Kever - An Franswa en
Puck Muller, rakupotten en kerar-
mische vormen, Kees van Aalst,
aquarellen, Elisabeth en Yolande
Sonda, beschilderde zijde, t/m 18/
12; vr, za en zo van 14-18 uur.
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Acade
misch Ziekenhuis behalve van dins
dag 13.00 uur tot woensdag 13.00 uur
(Diaconessenhuis) èn van vrijdag
Bezoekuren
ziekenhuizen
"biaconessenhuls - Elke dag van
16.00 tot 17.00 uur en van 18.30 tot
19.30 uur.
- de kinder- en jongerenafdeling: da
gelijks van 14.00 uur tot 19.00 uur.
de afdeling intesieve zorg: uitslui-
Sportmedisch Advies Centrum:
Blessurespreekuur: Elisabethzieken-
huis Leiderdorp, 's maandags van
19.30-20.30 uur.
Bezoekuren St. Elisabeth-zieken-
huls:
Volwassenen: dagelijks van 14.00-
Ziekenhuizen
14.45 en van 18.30-19.30 uur. Klasse
afd. dagelijks van 11.15-12.00 uur, van
14.00-14.45 uur en van 18.30-19.30 uur.
Afdeling C.C.U. (hartbewaking) dage
lijks van 14.00-14.30 uur en van 19.00-
19.30 uur.
Intensieve verpleging: dagelijks van
14.00-14.30 uur en van 19.00-19.30 uur.
Academisch ziekenhuis
Tel. 269111
Voor alle patiënten (behalve kinde
renzijn de bezoekuren als volgt:
Elke dag: 14.15-15.00 uur en 18.30-
19.30 uur.
Avondbezoekuur afdeling Verlos
kunde 18.00-19.00 uur.
Praematurenafdeling dagelijks van
I Bezoek aan ernstige patiënten
Wanneer voor ernstige patiënten
doorlopend bezoek wordt toegestaan
Bezoektijden Kinderkliniek:
Dagelijks 15.00-15.45 uur en 18.30-
19.00 uur.
Bezoektijden kinderafdelingen
Elke dag: 14.15-15.00 uur en 18.30-
19.00 uur. (Alleen voor ouders van
kinderen kan er een afwijkende tijd
afgesproken worden met de hoofd
verpleegkundige).
Alphen aan den Rijn
Eljnoord:
Bezoektijden 's middags 14.30-15.15
uur, 's avonds 18.30-19.30 uur. Extra
bezoek voor de hartbewaking: 's och
tends 11.00-11.30 Uur. Extra bezoek
voor vaders 6p de kraaroafdeling: 's
avonds 19.30-20.30 uur. Kinderafde
ling 's middags 14.30-15.30 uur, 's
middags alleen voor ouders 14.30-
jfpr-
DE EERSTE WE© UINKS.DË
DERDE RECHTS.EN DAN AIA -
WAAR RECHTDOOR.OVER EEN
da© of Twee woeten we
dinks aanhouden ik waar
schuw je weu
IN DE KRANT -&TAAT
ptöiriEF nieuwe
VAN 6R00T 0ELAN6,
excaiENTie
EN IK
DENK DAT DIE
JOURNALISTEN WAT
MEER ONER DE
ACHTER6ROND WILLEN
ECONOMISCHE 6RDEI 0ELA6TIN6VERLA6IN6 El1
CALINé VAN DE WERKLOOSHEID Bil3KT
TE VERWACHTEN
As prijzen zijn af
te halen op heb
gemeentehuis, j-
7 Qa dan maar vlug kijkenIk j
t/heq naar mijn vergadering!
Mijn hoed, waar is mijn
hoed Daarjuist lag hij
hier nog!? j
PROVENCAALSE
DE KCX
lelijke
GEVULDE KOOL
half, 150 g
pevlees
kalfsherse
Strijk di
bind die
reepjes wortel, plakje!
ui, tijm cn laurier. Giet
er een glas witte wgn
aardappelen
uitgebakken
WINA BORN
17 december 1983
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
- De rijksveldwachter Van
Hulzen te Haarlemmermeer
heeft weder twee landloopers
aangehouden, die opgaven af
komstig te zijn uit Seroosker-
ken. Velen van die lui komen te
genwoordig per stoomboot
naar Haarlemmermeer om te
bedelen en gaan met dezelfde
gelegenheid weder huiswaarts.
- Als blijk van moed en ijver
kan worden meegedeeld, dat de
gemeenteveldwachter van
Zwammerdam, D. Vrij, zich de
zer dagen, des nachts, door den
nachtwaker Hesseling onder-
He ht dat in de nabijheid van
het dorp geweerschoten gelost
werden, onmiddellijk met dien
nachtwaker en diens hond op
onderzoek begaf. Ter hoogte
van de spoorbaan, nabij het
dorp, bemerkten zij twee perso
nen, ieder voorzien van een ge
weer, waarmede zij onder de
eenden van den aldaar wonen
den bouwman (=landbouwer,
Red.) v.D schoten. De veldwach
ter en de nachtwaker volgden
het tweetal, dat, zich vervolgd
ziende, zoo snel moogelijk het
hazenpad koos en, al loopende,
een zak liet vallen,
tiental geschoten eenden aan
wezig bleek te zijn. De stropers
konden niet achterhaald wor
den, maar eere den dienaar, die
zien zoo onbevreesd van zijne
taak kwijt.
- (Adv.) Zee- en Riviervisch-
handel, Op Donderdag-avond
20 December Opening van den
Winkel in Zee- en Riviervisch
op de Breestraat No. 41, alwaar
steeds zijn te verkrijgen; Sardi
nes, Oesters, Mosselen, Versche
en Gerookte Zalm, Kreeften,
Bussen Vleesch, Gevolgelte enz.
Hollandsche en Engelsche Bie
ren, Wijnen, Spaansche Fruit
en al wat verder tot dien handel
behoort. Dagelijks te bekomen
Versche IJbokking, Makreel,
Spekbokking, enz. De onderge-
teekende beveelt zich voor de le
vering minzaam aan, M.J.
Spaargaren.
Vij/tto jaar geleden:
Uit Duitschland wordt be
richt, dat de scheepvaart op
den Rijn door het ijs is stil ko
men le liggen. Alle zijrivieren
liggen dicht. In Engeland zijn
acht personen door de koude om
het leven gekomen. Uit Moskou
wordt gemeld, dat de ijsbreker
"Tsjeljoesjkin" in de Behrings-
traat geheel door reusachtige
ijsmassa's is ingesloten. Het
schip zendt voortdurend S.O.S.-
signalen uit.
