Forse fraude met rente
Suriname 'verlost'
van hoge welvaart
C
iwwbhbbbii
B
Curatoren THB stellen
waarde pandbrief vast
Helft gezimien verzweeg inkomsten
Installatiereus blij
met zelfstandigheid
I
1 Beursover zicht 1
VRIJDAG 16 DECEMBER 1983
Economie i_
Thyssen Stahl
De Westduitse staalonderneming
Thyssen Stahl AG gaat onder het
motto „Konzept 900" de capaci
teit van de ruwstaalproduktie
verminderen, wat een verlies van
zeker achtduizend arbeidsplaat
sen met zich brengt. De produk-
tie in het op 30 september afge
sloten boekjaar 8,6 miljoen ton
ruwstaal heeft bedragen, 25,6
procent van de totale ruwstaal
produktie in de Bondsrepubliek.
In het boekjaar 1973-74 produ
ceerde Thyssen nog zestien mil
joen ton ruwstaal. Het verlies
over het afgelopen boekjaar ligt
naar schatting tussen de 450 en
500 miljoen mark.
CFF
De Coöperatieve Condensfabriek
„Friesland" (CCF) gaat 25 mil
joen dollar (ruim f75 miljoen gul
den) betalen voor de aankoop
van acht zuivelondernemingen
(zeven produktiebedrijven en
een handelsonderneming) van
de Amerikaanse McKesson Cor
poration. De handelsonderne
ming is gevestigd in Rotterdam,
de produktie-ondernemingen
staan in Libanon, Saoedie-Ara-
bië, Nigeria, Thailand, Taiwan,
Japan en de Verenigde Staten.
De belangrijkste produktgroe-
pen zijn consumptie-ijs en -melk
en gefermenteerde zuivelpro-
dukten zoals yochurt. De totale
jaaromzet van de acht bedrijven
bedraagt ongeveer f 240 miljoen.
FNV
De acties van de afgelopen maan
den hebben de FNV-bonden per
saldo 5000 nieuwe leden opgele
verd. De stijgende lijn in de le
dentallen van de bonden die bü
de in oktober gestartte acties wa
ren betrokken heeft zich ook in
november doorgezet. De groot
ste winst boekten de ambtena
renbonden AbvaKabo en de poli
tiebond. Bij de Industriebond
zette de dalende tendens zich
door, evenals bij enkele andere
bonden.
Vander Vliet-Wemink
Oud-directeur Wegerif van het fail
liete bouwbedrijf VanderVliet-
Wernink, zal voor de rechter
moeten verschijnen. Volgens de
cutaroren van VanderVliet heeft
het berdijf nog 73.000 gulden te
goed, omdat de directeur zijn
huis heeft laten verbouwen op
kosten van het bedrijf. De cura
toren zien overigens geen aanlei
ding om de oud-directie of oud-
commissarissen op grond van
wanbeheer te laten vervolgen.
Het al lang verwachte rapport
over de ondergang van het
bouwbedrijf VanderVliet-Werk-
ink zal eindelijk in februari van
het volgend jaar in de openbaar
heid komen. Het zal gebeuren in
de vorm van een boek van maar
liefst 690 pagina's dat onder de
titel "De fatale jaren - Waarom
ging VanderVliet-Wernink fail
liet" zal verschijnen.
Huishoudbudget
De helft van de Nederlandse bevol
king heeft het afgelopen jaar be
zuinigd op het huishoudbudget
en vooral op gas, elektriciteit,
kleding en vakantie. Ook op
eten, drinken en de auto werd
bezuinigd. De tevredenheid over
de maatschappelijke en financië
le positie is de laatste drie jar met
een kwart afgenomen. Dat blijkt
uit een leefsituatie-onderzoek
van het. Centraal Bureau voor de
Statistiek, gehouden onder 4000
Nederlanders van 18 jaar en ou
der.
TILBURG (ANP) - De curatoren
van de failliete Tilburgsche Hy
potheekbank (THB) hebben de
waarde van de pandbrieven Til
burgsche vastgesteld. Gisteren
maakten zij de inventarisatie
openbaar in een brochure, waar
in per pandbriefsoort de waarde
tot de datum van het faillisse
ment (22 augustus) is omschre
ven. Dat betekent dat de pand
briefhouders toch in aanmerking
komen voor uitbetaling. In ver
band met deze publicatie is de
notering van de waardepapieren
van de Tilburgsche op de Am
sterdamse effectenbeurs tot
maandagmiddag stopgezet.
De curatoren houden nog een klei-
ne slag om de arm voor wat be
treft de hoogte van de bedragen.
Dit houdt verband met de rente
voet, de looptijd van de verschil
lende soorten pandbrieven etc.
Er wordt onderscheid gemaakt
tussen een vietal categorieën
pandbrieven, te weten uitgelo
en betaalbaar gestelde pandbrie
ven vóór hei m wenung ireaen
van de zogenaamde noodrege-
ling (uitstel van betaling in de
bankwereld), en de pandbrieven
die tijdens die noodregeling zijn
uitgeloot, pandbrieven waarvan
de laatste uitloting zou hebben
plaatsgevonden binnen een jaar
na de faillissementsdatum en de
overige pandbrieven
de faillissementsdatum nog on
zeker was op welke dag zij zou
den worden uitgeloot.
Het is overigens nog maar de vraag
of de pandbriefiiouder de nu
vastgestelde bedragen ook in
handen krijgt. Pas als bekend is
hoeveel krediteuren zich aan
melden en voor welke bedragen,
kan het uitkeringspercentage
worden vastgesteld. Zoals be
kend komt er voor een eerste uit
kering aan de schuldeisers een
bedrag van 450 miljoen gulden
beschikbaar. Voorts wordt met
het ministerie van financiën nog
overleg gepleegd over het belas
ten van het rentebestanddeel bij
particuliere pandbriefhouders.
Andijvie 1,63-2,03; kroten gek. 1,40; boe
renkool 35-79; prei 1,12-1,30; spinazie
2,85-2,95; ijsbergsla 1,09-1,49; spruiten
A 1,20-1,26; B 1,40-1,58; C 99; D 1,23-
1,86; uien 54-91; winterpeen 27-48;
witlof 12,70-3,50; knolselderij 93-1,25;
sla 38-72; peterselie 72-79; radijs 68-
78; selderij 65-1,16.
GROENTEVEILING Katwijk aan den
Rijn van 15 december andijvie per
kg 0.52; boerekool per kg 0,55-0,72;
waspeen Ai per kist 13,10-18,20; BI
18,80-22,10; Cl 9,30-12,10.
Aanvoer: 213 ton
Breekpeen Cl 9,90; prei A per kg 0,89;
uien per kg 0,36-0,44.
DEN HAAG (ANP/GPD) -
In 1977 is ongeveer 45
procent van de door ge
zinnen ontvangen rente
verzwegen voor de in
komstenbelasting. Het
gaat om een bedrag van
circa drie miljard gulden.
Dit blijkt uit een analyse van het
Centraal Bureau voor de Statis
tiek, die gisteren is gepubliceerd.
Vooral van de rente op spaarbe-
wijzen werd de fiscus niet in ken
nis gesteld. Daarvan werd circa
90 procent niet aangegeven. Bij
de obligatierente was dat in de
orde van grootte van 60 a 70 pro
cent en bij de rente op giro- en
bankrekeningen, spaartegoeden
en overige vorderingen ging het
om 25 35 procent.
De analyse is gebaseerd op een
confrontatie tussen wat men in
dat jaar verdiend (nationale reke
ningen) met die uit de inkom-
stensstatistiek. De inkomenssta
tistiek wordt samengesteld uit
gegevens uit de administratie
van loon- en inkomstenbelas-
tirtg. Omdat een deel van die ge
gevens pas op lagere termijn hun
definitieve karakter krijgt kon de
analyse tot dusver alleen voor
1977 worden uitgevoerd. Eert
soortgelijke analyse over 1979 is
in voorbereiding.
Het primair inkomen van gezins
huishoudingen volgens de natio
nale rekeningen (203 miljard gul
den) was ruim 12 miljard gulden
hoger dan een vergelijkbaar cij
fer dat op basis van de inko
mensstatistiek werd berekend;
191 miljard gulden. Derhalve
kwamen de nationale rekenin
gen 6 7 procent hoger uit. Het
verschil bedroeg bij het inkomen
uit vermogen 5 miljard gulden.
Daarbij gaat het voor 3 miljard
gulden om rente waarvan de
meest aannemelijke verklaring is
dat deze voor de fiscus is verzwe
gen.
Dit bedrag betreft voor La 1,5 mil
jard gulden rente van bank- en
girorekeningen, spaartegoeden
en overige vorderingen. Voor cir
ca 1,5 miljard gulden rente van
obligaties en pandbrieven en
voor minder dan 0,5 miljard gul
den rente van spaarbewijzen.
In een reactie wijst minister Ru-
ding (financiën) erop, dat het om
cijfers over 1977 gaat. „Ik heb de
indruk dat het actieve fraudings-
beleid sindsdien al succes heeft
gehad". Volgens hem zijn de aan
giften van rente-inkomsten daar
na nadrukkelijk toegenomen. De
minister is van mening, dat door
het beleid de rentefraude bij
spaarbrieven aan toonder al vol
ledig de nek is omgedraaid.
Begin volgend jaar wil de fiscus
een steekproef gaan houden bij
banken om na te gaan wat er bij
particulieren binnenkomt aan
rente. Tot nu toe kan de belas
tingdienst alleen rentegegevens
bij banken controleren, als er se
rieuze aanwijzingen voor belas
tingontduiking bestaan.
Gieterij na
bankroet
in bedrijf
als
museum:
ARNHEM (ANP) - Er is een
reële kans dat de afgelopen
zomer wegens faillissement
gesloten Keppelsche ijzergie
terij in het Gelderse Laag
Keppel, Nederlands oudste
ijzergieterij, als werkend mu
seum behouden kan blijven.
Via bemiddeling van het Ne
derlands openluchtmuseum
in Arnhem is een onderne
mer in principe bereid gevon
den het bedrijf te kopen en
voort te zetten met financiële
steun van het ministerie van
welzijn, volksgezondheid en
cultuur. Het bedrijf zal dan
tevens museum worden.
Een en ander is gisteren desge
vraagd meegedeeld door di
recteur dr. F. van Puijen-
broek van het openluchtmu
seum. Omdat de onderhande
lingen nog in een zeer pril
stadium zijn, wilde hij niet
zeggen wie de ondernemer is
die de ijzergieterij mogelijk
zal kopen en hoevel daarmee,
inclusief de subsidie van
WVC, is gemoeid. "Het is nog
veel te vroeg om de vlag uit te
steken", aldus Van Puijen-
broek.
De Keppelsche ijzergieterij is
ruim driehonderd jaar oud.
In juni van dit jaar ging het
bedrijf failliet nadat de schul
den waren opgelopen tot
meer dan twee miljoen gul
den. Bijna veertig mensen
verloren door het faillisse
ment hun baan.
AMSTERDAM (ANP) - Het techni
sche installatiebedrijf GTI Hol
ding, dat per 1 januari los van het
SHV-concern komt te staan en
op eigen voet doorgaat, wil in de
toekomst notering aan gaan vra
gen op de Amsterdamse effec
tenbeurs. Het uitgangspunt hier
bij is dat tussen de 30 en 40 pro
cent van het aandelenkapitaal
van GTI op de beurs komt, dat 25
procent naar institutionele be
leggers gaat en dat 25 procent in
handen zal blijven van SHV.
Voorlopig berust het volledige
aandelenkapitaal bij SHV.
In een bijeenkomst gisteren waar
bij GTI zich voor het eerst als
zelfstandig bedrijf aan de pers
presenteerde bleek uit de woor
den van directievoorzitter ir. J.A.
Dekker dat GTI zich goed kan
vinden in de nieuwe structuur.
GTI is tevreden over de manier
waarop de ontvlechting tot stand
is gekomen.
Al in de jaren 1979 tot en met 1982
was GTI bezig zich binnen het
SHV-concern tot een zelfstandi
ge eenheid te ontwikkelen. Dit
kwam in een stroomversnelling
toen de moedermaatschappij
SHV besloot om zich toe te leg
gen op twee hoofdactiviteiten en
wel de handel in consumptiegoe
deren via onder meer de Makro-
keten en energie.
Als gevolg hiervan wilde SHV af
van de de overige activiteiten in
ons land.GTI is actief op de tradi
tionele bouwmarkt, de industrie-
Ie markt en de onderhouds-
markt. De onderneming is met
ca. 4000 medewerkers verspreid
over 40 vestigingen de grootste
installateur van ons land. GTI
concentreert zich geheel op Ne
derland en Belgie met het instal
leren van elektrotechnische, en
warmte- en koeltechnische in
stallaties inclusief alle besturin
gen.
De omzet van GTI schommelt tus
sen de f 450 en f 480 miljoen. Dit
jaar zal de winst van GTI stijgen
van f 8 miljoen tot f 10 miljoen.
Deze winst is voor belastingen
maar na winstdeling. Over de af
gelopen jaren werd f 10 miljoen
aan het personeel uitgekeerd.
Argentinië
wil uitstel
van betaling
BUENOS AIRES (Rtr) - De nieu
we regering van Argentinië heeft
de banken die vorderingen heb
ben op het land gevraagd om op
schorting van alle betalingen die
de buitenlandse schuld van veer
tig miljard dollar vergt.
In een verklaring van het ministe
rie van economische zaken staat
dat het uitstel is bedoeld om vol
doende tijd te krijgen voor de be
sprekingen over de herfinancie
ring van de schulden.
In bankkringen wordt gezegd dat
de commissie, die onder leiding
staat van de Amerikaanse Citi
bank, vermoedelijk zal voorstel
len dat Argentinië in maart vol
gend jaar weer met zijn betalin
gen begint.
PARAMARIBO - De Surinaam
se economie is, niet in de laat
ste plaats door de opschorting
van Nederlandse ontwikke
lingshulp, op een absoluut
dieptepunt terecht gekomen.
De inkomsten lopen zodanig
terug, dat er niet genoeg geld
meer is voor het betalen van in
te voeren goederen. De devie
zenvoorraad is sinds eind vorig
jaar gezakt van 335 miljoen Su
rinaamse gulden tot 50 mil
joen, terwijl maandelijks onge
veer 20 miljoen nodig is.
Voor de bevolking geldt inmid
dels een verbod op het uitvoe
ren van meer dan 1000 Suri
naamse guldens per jaar, waar
door ouders van in het buiten
land studerende kinderen in
problemen komen. Auto's en
andere buitenlandse artikelen
zijn schaars en bovendien
wacht de Surinamers per 1 ja
nuari een aantal nieuwe maat
regelen, die aanzienlijke aan
tasting van het levenspeil met
zich meebrengen.
Loonbelasting, wegenbelasting
(met 25 procent en zelfs 100
procent voor motorrijders), in
voerrechten op met name luxe
goederen en premies voor het
staatsziekenfonds gaan om
hoog; subsidies gaan omlaag.
Zo zal de prijs van een liter
melk van 45 naar 75 cent gaan.
Verstrekkende aanpassing van
de Surinaamse huishouding is
noodzakelijk, wil de regering
kans maken op de lening van
100 miljoen dollar, die minister
Caldeira van financiën mo
menteel in Washington van het
Internationaal Monetair Fonds
tracht los te weken.
Suriname staat snel voor een
bankroet als de problemen niet
structureel worden aangepakt.
Dat kan een lening maar enke
le maanden soelaas bieden.
Ook Caldeira beseft dat hij
"moeilijk met een begrotings
tekort van 200 miljoen bij het
IMF kan aankomen". En zo
staat Suriname er wel voor.
Zonder ingrijpende maatrege
len zouden de inkomsten vol
gend jaar op 500 miljoen blij
ven steken en de uitgaven,
waarvan tien procent militaire,
op 700 miljoen.
De maatregelen die de regering
voor ogen heeft, beogen vooral
verhoging van de inkomsten,
nodig om de ontwikkeling van
landbouw en industrie te kun
nen voortzetten. Dat zal op de
lange termijn de oplossing van
de economische problemen
moeten brengen. Volgens alle
Surinaamse deskundigen is
het voor vergroting van de ex
port noodzakelijk dat de tradi
tionele handelssector omscha
kelt naar produktie.
De huidige mogelijkheden om te
exporteren zijn beperkt tot de
traditionele sectoren als bau
xiet, rijst en visserij. In de bau
xiet stuit men echter nu al op
afzetproblemen. Suralco, de
grootste bauxietproducent in
Suriname, voert met hulp van
het moederbedrijf Alcao in
Pittsburgh een agressieve ver-
kooppolitiek, maar volgens
een functionaris is het echt
'hosselen' geblazen.
"We zitten in een moeilijke con
currentiepositie met landen als
Jamaica, Australië en Brazilië.
De aluminiummarkt is onder
invloed van de economische
opleving in de VS iets beter ge
worden, maar nog lang niet op
het niveau van enkele jaren ge
leden". Ook in de rijstsector
zijn er afzetproblemen, terwijl
van een stimulering van de vis
serij, die bijna geheel in bui
tenlandse handen is, nooit iets
terecht is gekomen. In eigen
land vindt Suriname bijna
geen mensen die als visser wil
len werken.
De problemen komen dan ook
niet geheel onverwacht en zijn
niet alleen toe te schrijven aan
het opschorten van de Neder
landse ontwikkelingshulp. Al
begin dit jaar waarschuwde de
toenmalige demissionaire pre
mier en minister van financiën
Neijhorst voor een "desa
streus" overheidstekort. Hij
beval toen al de maatregelen
aan die nu pas worden geno-
In de tussentijd heeft de Suri
naamse overheid de proble
men vergroot door aanzienlij
ke sommen gelds bij de centra
le bank te "lenen" (door de
bankbiljettenpers sneller te la
ten draaien) om de lopende uit
gaven en de voordien met Ne
derlands geld gefinancierde
ontwikkelingsprojecten te
kunnen blijven betalen. De
schuld aan de centrale bank is
daardoor opgelopen van 162
miljoen Surinaamse gulden tot
350 miljoen.
Op het eerste gezicht is trouwens
in Paramaribo nog weinig te
merken van een economische
teruggang. Op zaterdagoch
tend en donder-
dag(koop)avond raken de stra
ten overvol van kooplustig pu
bhek. Maar door de beperking
van deviezenuitvoer is al een
levendige zwarte markt ont
staan, waar een Nederlandse
gulden voor tachtig cent van
de hand gaat, twintig cent
meer dan de officiële koers.
Ook is een aantal bedrijven al in
moeilijkheden geraakt. In een
showroom van autohandelaren
staan alleen nog maar bedrijfs
wagens; personenauto's zijn
door een importverbod uitver
kocht. "De laatste auto die ik
nog in voorraad had, heb ik
zelf maar genomen. Je weet
tenslotte nooit hoe lang het
gaat duren voordat er weer
personenwagens geïmporteerd
mogen worden", zegt een dea
ler in de Surinaamse hoofd
stad. De bedrijfsleider van een
zaak in electronica kan nog
slechts verkopen "zoplang de
voorraad strekt". "Ik heb mijn
werknemers al gezegd dat ie
ders broodwinning in gevaar
is, al kan ik door een wettelijk
verbod niemand ontslaan".
Daarmee blijkt dan meteen dat
de economische problemen
ook de verworvenheden van
de revolutie in een wat bleek
schijnsel plaatsen. In revolu
tionaire kringen bestaat daar
over ongerustheid. Wat heeft
de revolutie de bevolking nog
te bieden, als iedereen zoveel
van zijn welvaart moet inleve
ren, zo vraagt men zich af.
Aan de andere kant zie
gen ook voordelen in de op
schorting van de Nederlandse
hulp, die mede tot de huidige
problemen heeft geleid. "Nu
zijn we eindelijk genoodzaakt
voor onszelf te zorgen en keren
we terug van ons kunstmatig
hoge welvaartsniveau", zo is
hun redenering. (ANP).
AANDELEN binnenland doorlopend
Noteringen van vrij
dag 16 december
1983 (tot 12:31 uur)
224 00
21350
345 00 34600
204 00 205 a
130 00+
177 00+
330 00
14008
546.00
70300 00
6910.00
3680 00 3680 0"
709 00
37000
139 00
westingh. 54.00 5
beleggingsinst.
OBLIGATIES
staatsleningen
bng
bgll'AS
bg 10*4 0
nwb 8*4 84-03 98 80
98 80
php 8*4 83-93 10010
10010
pandbrieven
Igh 11 01-88 103 50
103 50
fgh 9 83-92 100 00
10a00
Igh 7*4 77-85 99 00
99 00
rabh 8*4 83 98 70
198 70
61 SUM 60 00
NG
wuh 12 80-88 105.35
wuh 11 80-88 10400
-
wuh 9 76-85 100 40
I
parallelmarkt
officieel toegelaten
indices e.d.
Indices (a.n.p.-c.b.s)
obl.lndex/eff.rend.(c.b.s.)
Staatsleningen 859
BNG lenmgen 8 82
Bankleningen 8 61
Pandbrieven 900
Buitenlands geld
Duitse mark (100)
Ital bre (10 000)
"ortuges êsc. (100)
(100) 29.25 32.25
51.00 54.00
1,60 2,60
3.33 3.63
VERKLARING DER TEKENS
VK -.cngeiM
NG - itfoète not gescnotsi C X
Stevin. In beide fondsen mocht tot
11 30 uur met worden gehandeld.
De beurs was er niet kapot van
Boskalis moest 11 achteruit en Vol-
Van Ommeren in reactie
FGH bleet met een vooruitgang
van f 0,30 in winnende stemming
Van Ommeren was vanmorgen op
de Amsterdamse Eflectenbeurs
flink in reactie, nadat bestuursvoor
zitter van dit bedri|t heeft laten we
ten dat de winst dit jaar niet op 1 25
op een koers van 154 80 Met
WUH ging het de andere kant op.
een verlies van ruim t 5 was goed
voor een koers in de buurt van
f 109.
min zal uitkomen De handelaren
op de beurs houden rekening met
een lager dividend (vorig jaar
11.75). De koers zakte vanmorgen
van t 32.50 tot omtrent f 29.
Koninklijke Olie moest genoegen
nemen met een notering die onge
veer gelijk was aan die van giste
ren Philips deed goede zaken op
f 42.10,30 hoger
Boskalis kondigde vanmorgen aan
van plan te zi|n een belang m rail
De handel was nogal warrig en ver
deeld en had flinke koersschom-
goud en zilver
meimoen tot gevolg.
Goud 38540 - 39040
Zilver: 890 - 960
