Voorlopig einde
troepengesprek
Europarlement; slim of tag?
-c
V S-onderhandelaar
geen nieuw aanbod
Ruim helft Argentijnse
generaals met pensioen
Dialoog Oost-West nu volledig geblokkeerd
Arafat gaat
maandag weg|
uit Libanon
Emigratie van
Sowjet-joden
op dieptepunt
Volkstelling
Bondsrepubliek
met andere wet
Gouddiefstal
'Aapmensen
bestaan echt'
Hoessein: Midden-Oosten
dagelijks gevaarlijker
■11
VRIJDAG 16 DECEMBER 1983
Buitenland
WENEN - De onderhandelingen over wederzijdse troepenvermindering en beperking
van conventionele wapens in Centraal-Europa (MBFR) in Wenen zijn opgeschort. De
lopende besprekingen zijn gisteren beëindigd zonder dat met de gedelegeeerden van
het Warschau-pact een overeenkomst kon worden bereikt over het vaststellen van
een nieuwe datum voor het voortzetten van de onderhandelingen. Dit betekent dat
het allerlaatste forum van wapenonderhandelingen tussen Oost en West op het ogen
blik niet meer functioneert.
Het MBFR-overleg, dat in het meer
dan tienjarig bestaan nog nooit
een onderbreking heeft gekend,
is echter niét afgebroken. Er
wordt op gerekend dat over niet
al te lange tijd langs diplomatie
ke kanalen een nieuwe datum
voor de voortzetting van de be
sprekingen wordt overeengeko
men. De leider van de Russische
delegatie, Valerian Michailov,
heeft verzekerd dat het Oostblok
in principe na het kerstreces met
de besprekingen in Wenen wil
verder gaan.
Van westerse kant verklaarde de
DEN HAAG - Amerika zal geen
nieuw onderhandelingsbod doen
om de Sowjet-Unie te bewegen
zo snel mogelijk de besprekin
gen over de strategische kernwa
pens (START) in Genève te her
vatten. Dat zei gisteren tijdens
een persconferentie per satelliet
televisie START-onderhandelaar
Edward Rowny.
„Concessies van onze kant worden
door de Sowjets slechts uitge
legd als teken van zwakte. Zij
door
Hans Geleijnse
hebben Genève verlaten zonder
een datum voor hervatting van
de onderhandelingen vast te stel
len. Het is aan hen om op onze
laatste voorstellen te reageren en
terug te keren, de bal ligt op hun
helft", aldus Rowny.
Enkele dagen eerder had Paul Nit-
ze, die in Genève over de tacti
sche kernwapens in Europa
(INF) onderhandelde, eenzelfde
geluid laten horen. In de Ameri
kaanse visie is de Sowjet-Unie
verrast door de westerse vastbe
radenheid, eensgezindheid en
moed. Moskou heeft zich, meen
de Rowny, uit de INF-besprekin-
gen teruggetrokken en voor
START en MBFR (de Weense
onderhandelingen over vermin
dering van conventionele bewa
pening) geen data voor nieuwe
onderhandelingsrondes vastge
steld omdat het eerst de nieuwe
situatie - ontstaan door de plaat
sing van de eerste Pershings- en
kruisraketten in Europa - wil be
studeren.
Volgens Rowny betekent het ach
terwege laten van concessies niet
dat de Verenigde Staten niet be
reid zijn constructief te onder
handelen. Het laatste in START
ingebrachte Amerikaanse voor
stel (de zgn. build-down, dwz
voor iedere nieuw wapen twee
oude terugtrekken) heeft een
koel Russisch onthaal gekregen.
Volgens Rowny is de Ameri
kaanse opstelling „flexibel":
Washington heeft weliswaar een
limiet van 5000 kernkoppen aan
beide kanten voorgesteld, maar
als de Russen daartoe niet bereid
zijn kan ook over hogere aantal
len worden gesproken.
De Amerikaanse onderhandelaar
zei met enige spanning af te
wachten of de bijeenkomst van
het Russische Centraal Comité,
eind deze maand, nieuwe impul
sen aan het wapenbeheersings-
overleg zal geven. Hij had goede
hoop dat de afgebroken dialoog
tussen beide landen zal worden
hervat als de Amerikaanse mi
nister van buitenlandse zaken
Shultz zijn Russische collega
Gromyko kan ontmoeten in
Stockholm, ter gelegenheid van
de opening van de Europese Ont-
wapenings Conferentie op 17 ja
nuari.
BEIROET, ATHENE (DPA/RTR) -
De evacuatie van PLO-leider
Jasser Arafat en zijn 4000 aan
hangers zal vermoedelijk aan
staande maandag beginnen.
Rondom de Noordlibanese ha
venstad Tripoli zijn gisteren felle
gevechten gevoerd tussen voor-
en tegenstanders van Arafat. Er
vielen zeker twintig doden en ge
wonden. Ook voerden Israëli
sche kanonneerboten vanoch
tend voor de vierde keer deze
week beschietingen uit op de
bolwerken van de Arafat-aan
hangers. De Israëlische regering
heeft evenwel verklaard niet te
gen de Palestijnen in actie te zul
len komen als hun evacuatie een
maal is begonnen.
In het weekeinde arriveren vijf
Griekse schepen om Arafat en
zijn aanhangers te evacueren
naar Noord-Jemen en Tunesië.
Griekenland verklaarde de nodi
ge veiligheidsgaranties te heb
ben gekregen. Frankrijk zou 'vol
ledige bescherming' hebben be
loofd. Los van de evacuatie komt
eerst een Italiaans hospitaal
schip om bijna honderd gewon
de Palestijnen naar Cyprus te
brengen.
Bij het Franse contingent van de
vredesmacht vielen gisteren
twee doden en drie gewonden
door aanvallen van sluipschut
ters en een bomaanslag op een
konvooi. Het Amerikaanse con
tingent werd door Druzen be
schoten bij het vliegveld van Bei
roet. Maar slachtoffers vielen er
niet.
STRAATSBURG (ANP) - "Het
lijdt weinig twijfel dat de situatie
in het Midden-Oosten met de dag
gevaarlijker wordt. Gezamenlij
ke actie is geboden om de ver
slechterende situatie het hoofd
te bieden". Dit verklaarde giste
ren koning Hoessein van Jorda
nië -in het Europese Parlement.
De koning is een van de staats
hoofden die door het parlement
waren uitgenodigd. In februari
zal koningin Beatrix het parle
ment toespreken.
Belangrijkste oorzaak van de hui
dige verslechtering in het Mid
den-Oosten is volgens de Jor
daanse vorst het voortdurend on-
Matige steun voor top Spaanse CP
MADRID (RTR/AFP) - De secre
taris-generaal van de Spaanse
communistische partij (PCE),
Gerardo Iglesias, heeft gister
avond (ernauwernood de eerste
belangrijke stemming van het
nationale congres politiek over
leefd.
Van de 810 afgevaardigden op het
1 le congres van de PCE keurden
386 een rapport van Iglesias goed
waarin hij zijn gematigde beleid
uiteenzette en zijn verplichting
aan het Eurocommunisme be
vestigde. Tegen het rapport
stemden 376 afgevaardigden en
25 communisten onthielden zich
van stemming. De uitslag werd
nog betwist door verschillende
orthodoxe communisten uit de
groep van de voormalige secreta
ris-generaal Santiago Carillo.
Maar na een tweede telling werd
hij door het stembureau van de
vergadering bevestigd.
De stemming kwam na een bittere
woordenwisseling van Iglesias
en Carillo, die elkaar ervan be
schuldigden de partij te schaden.
GENÈVE - Koppelt de Sowjet-
Unie haar visumbeleid recht
streeks aan Oost-West-verhou-
dingen? Recente cijfers van ICM,
het Intergouvermentele Comité
voor Migratie in Genève tonen
aan dat de toewijzing van uitreis
visa aan Sowjet-joden en Arme-
door
Willem Offenberg
niërs de laatste jaren drastisch is
afgenomen.
Vorige maand, toen de Russen de
onderhandelingen in Genève
over Euroraketten afbraken,
werd zelfs een absoluut dieptere
cord bereikt. Niet meer dan 58
Sowjet-joden mochten de Sow
jet-Unie verlaten in november.
ICM verwacht dat rond de jaar-
wisseling de emigratie van Sow
jet-joden weieens helemaal tot
stilstand zou kunnen komen.
Eigenlijk is de beperking van het
aantal uitreisvisa al ingezet met
de benoeming in de Verenigde
Staten van president Reagan. In
1979, een jaar voor zijn verkie
zing, stond Moskou toe dat ruim
50.000 joden emigreerden. Het
jaar daarop; minder dan de helft
en in 1981 werd dit aantal nog-
eens gehalveerd tot een kleine
10.000. Vorig jaar, temidden van
Amerikaanse verontwaardiging
over Polen, mochten met meer
dan 2700 joden de Sowjet-Unie
verlaten; bijna een kwart van het
jaar daarvoor.
Maar de cijfers over dit jaar, na de
dood van Brezjryew, slaan alle
records. Sinds januari, toen de
bevriezing van Oost-West-be-
trekkingen vaste vormen begon
aan te nemen, laat Moskou
slechts een honderdtal joden per
maand de trein nemen naar We
nen, van waar ze verder ver
scheept worden door ICM naar
Israël en andere landen. Het aan
tal van vorige maand is het laag
ste sinds 1971 toen emigratie van
joden uit de Sowjet-Unie
werkelijk begon. Het laatste
nieuws uit Wenen is dat deze we
ken slechts druppelgewijs Sow
jet-joden nog de grens over ko-
Nederlandse delegatieleider Wil
lem de Vos van Steen wijk teleur
gesteld te zijn dat de Oostblok
landen geen nieuwe datum wil
den vaststellen. Hij zei dat het
Westen bereid is od elk moment
door
Anton Koene
de onderhandelingen te hervat
ten. Als datum voor het eerstvol
gende gesprek stelde De Vos van
Steenwijk 26 januari voor. Vol
gens de delegatieleider heeft het
opschorten door de Sowjet-Unie
van de MBFR-onderhandelingen
politiek minder gewicht dan het
afbreken van 'Genève'.
In de afgelopen tien jaar is met de
MBFR-onderhandelingen niet
veel bereikt. Ze zijn steeds af
hankelijk geweest van de voor
uitgang van de besprekingen
over kernwapens in Genève en
ze zijn nu opgeschort omdat er
van die kant in de naaste toe
komst helemaal niets meer te
verwachten is.
Achter de schermen, in het bijzon
der achter die van het Oostblok,
is er onenigheid geweest over het
bevel van de Russen de onder
handelingen op te schorten. In
tegenstelling tot Genève zitten in
Wenen niet alleen de Russen en
Amerikanen rond de onderhan
delingstafel, maar hebben ook de
overige landen aan beide kanten
enig recht van spreken. Juist nu
staan verschillende regeringen
van Oostbloklanden - in het bij
zonder die van Oost-Duitsland
en Tsjechoslowakije - onder
druk van hun bevolking vanwe
ge de stationering van meer Rus
sische atoomwapens op hun
grondgebied. Nu ook de MBFR-
onderhandelingen zijn opge
schort, hebben zij het gevoel dat
zij langzamerhand helemaal
geen zeggenschap meer hebben
over hoeveel en wat voor buiten
landse troepen en wapens in hun
landen worden geplaatst.
MOSKOU - Sneeuw, ijs en tien graden onder nul. In Moskou is het al enige tijd winters weer, maar dat
weerhoudt de bevolking er niet van zich van een zomerse delicatesse te voorzien. In allé straten zijn de gebruike
lijke kiosken voor ijsverkoop gewoon open en over klandizie valt niets te klagen. (Foto api
BONN - Als er in de Bondsrepu
bliek een volkstelling wordt ge
houden, moet daartoe eerst de
wet gewijzigd worden. Het Fede
rale Constitutionele Hof in Karls
ruhe heeft bepaald dat de huidi
ge wet op de volkstelling niet
voldoet.
In principe is het Hof van mening
dat een volkstelling voor een so
ciale rechtsstaat een noodzaak is,
maar de rechters vinden tegelij
kertijd dat met de daarbij verkre
gen gegevens buitengewoon
zorgvuldig moet worden omge
gaan: er moet een betere be
scherming van de persoonlijke
sfeer en de persoonsgegevens
komen.
Oorspronkelijk zou in de Bondsre
publiek Duitsland op 27 april
van dit jaar een volkstelling zijn
door
Hans Amesz
gehouden. Op 13 april oordeelde
het Federale Constitutionele Hof
in kort geding dat de telling niet
door mocht gaan, omdat de be
scherming van persoonlijke ge
gevens niet zonder meer gewaar
borgd leek. Na grondige bestu
dering van de oude wet is het
Hof inderdaad tot de conclusie
gekomen dat die wet gewijzigd
moet worden. De burgers moe
ten zelf kunnen bepalen aan wie
zij hun persoonlijke gegevens
willen verstrekken, en daarom
mag de federale overheid de
volkstellinggegevens niet verder
geven aan de besturen van deel
staten, steden, gemeenten en an
dere organisaties.
Inmiddels heeft de Bondsregering
aangekondigd dat zij een nieuw
wetsontwerp zal indienen ten
einde een telling mischien nog in
1984 mogelijk te maken.
VICENZA (UPI) - Vijf gewapende
en gemaskerde mannen hebben
een overval gepleegd op een
goudsmederij in Vicenza in Italië
en zijn vertrokken met 50 kilo
goud ter waarde van 1,8 miljoen
gulden.
PEKING (Rtr) De geheimzin
nige aapachtige wezens waar
van gezegd wordt dat zij afge
legen delen van Midden- en
Zuidchina bewonen, bestaan
echt en er zijn bewijzen ge
noeg voor, zegt bioloog Liu
Minzhuang.
Volgens het Chinese persagent
schap hebben Liu en colle
ga's die aan vijf expedities op
zoek naar de "aapmensen"
hebben deelgenomen, meer
dan 1.000 foto's mee terugge
bracht van voetafdrukken
van de wezens.
De meeste voetafdrukken zijn
42 cm lang, met uitschieters
van 48 cm. Liu liet zijn ge
hoor tijdens een lezing ook
monsters zien van de goud
kleurige pels van het wezen.
Drie leden van een ploeg die
vorig jaar naar de aapmensen
op zoek ging, signaleerden er
een in Middenchina. Hy was
lang en liep rechtop en was
bedekt met roodbruin haar.
BUENOS AIRES (AP/RTR/AFP)
De nieuwe Argentijnse presi
dent, Raul Alfonsin, heeft ruim
de helft van de generaals met
vervroegd pensioen gestuurd.
Ook tweederde van de admiraals
van de marine zal worden ver
vangen. Deze 'zuivering' lijkt be
doeld om het de conservatiefste
groeperingen binnen de strijd
krachten onmogelijk te maken te
reageren op de rechtsvervolging
die hen te wachten staat.
Eerder deze week had Alfonsin
aangekondigd de generaals die
sinds 1976 verantwoordelijk wa
ren voor de schendingen van
mensenrechten gerechtelijk te
vervolgen. Alfonsin wil volgens
regeringskringen ook dat veel of
ficieren van lagere rang verdwij-
Als begin van de ingrijpende her
vorming van de strijdkrachten
verscheen gisteren een ontwerp
van wet voor wijziging van de
militaire rechtspraakcode. Er ko
men nieuwe instructies waar
door de binnenlandse veiligheid
niet meer onder verantwoorde
lijkheid van het leger zal vallen.
Via wetswijzigingen zullen mili
taire rechters ook minder over
burgers te zeggen krijgen.
Door de benoeming van een nieu
we chefstaf van het leger treden
automatisch 26 generaals af, die
ouder zijn dan hij. Een nieuwe
chefstaf van de marine betekent
het aftreden van 16 admiraals.
Bovendien verdwijnen nog drie
brigade-generaals.
"Ons doel is de strijdkrachten vol
ledig ondergeschikt te maken
aan de burgerlijke macht", aldus
minister van defensie Raul Bor-
De door de regering aangekondig
de maatregelen tegen degenen
die misbruik maakten van hun
macht, zoals de generaals Videla,
Viola en Galtieri, die achtereen
volgens aan het hoofd stonden
van het militaire bewind, zijn
goed ontvangen door de Argen
tijnse publieke opinie. De 'dwaze
moeders', die jarenlang demon
streerden tegen de verdwijning
van hun kinderen en echtgeno
ten, zeiden evenwel geen volle
dig vertrouwen te hebben in de
gerechtelijke stappen, omdat in
veel gevallen bewijzen ontbre
ken.
Veel officieren, die in het openbaar
zijn beschuldigd van moord en
martelingen, zouden het land al
zijn ontvlucht. Onder hen be
vindt zich admiraal Chamorro,
die hoofd was van het beruchte
opleidingsinstituut van de mari
ne in de hoofdstad. Die school
vormde het centrum voor het
verhoren en martelen van gevan
genen.
STRAATSBURG - Koning Hoessein sprak gisteren in het Europese
Parlement over de steeds slechtere wordende situatie in het Midden-
Oosten. (Foto AP)
vermogen een oplossing te vin
den voor het Palestijnse pro
bleem. "Het voorbijgaan aan de
wettige rechten van de Palestij
nen heeft een nieuwe golf van ge
weld veroorzaakt, die de sociale
rust in andere landen in het ge
bied kan ondermijnen", aldus
Hoessein.
Hij had ernstige kritiek op Israël
met zijn streven tot machtsuit
breiding en op de VS die "aarze
len zich te houden aan het begin
sel dat gewelddadige verwerving
van grondgebied onwettig is".
De nieuwe militaire samenwer
king tussen de twee landen wijst
hij af.
Europa zal volgens Hoessein een
opbouwende rol kunnen spelen
door een confrontatie tussen de
supermachten in het gebied te
verhinderen. Hoessein ziet mo
gelijkheden in het plan-Reagan
en het Arabische plan Fez om te
komen tot vrede in het gebied.
Een Nederlands meisje, de 15-jari-
ge Esther de Bruijn uit Apel
doorn, kreeg gisteren na de toe
spraak van Hoessein de gelegen
heid hem te ontmoeten. Esther
de Bruijn, die politieke weten
schappen wil gaan studeren, had
de voorzitter van het Europese
parlement een briefje geschre
ven waarin zij om een ontmoe
ting met Hoessein vroeg.
Is het Europese Parlement een
angsthaas of een slimme vos?
Die vraag blijft nadat het Par
lement gisteren de EG-begro-
ting voor 1984 met 241 stem
men voor, 111 tegen en één
onthouding aanvaardde.
Veel pleit ervoor deze beslissing
het zoveelste zwaktebod van
het Parlement te noemen. Eu
ropa zit in een crisis, de EG-üd-
door
Ferry Mingelen
staten zijn niet in staat de han
gende problemen op te lossen.
Het Parlement, dat in de vol
gende Europese verkiezingen
in juni 1984 door de kiezers op
zijn nut beoordeeld zal wor
den, had een duidelijke rol
kunnen spelen. Het had tegen
de lidstaten kunnen zeggen:
„Wij verwerpen de begroting
en veroorzaken daardoor zulke
financiële problemen, dat jul
lie wel gedwongen zijn een op
lossing voor de Europese im
passe te vinden".
De boeren in de Gemeenschap,
wier subsidies en garantieprij
zen door zo'n stap in het ge
drang zouden zijn gekomen,
hadden dat uiteraard niet ge
waardeerd. Van de 61 miljard
gulden tellende begroting gaat
nog steeds 65 procent op aan
de landbouw. Menige Europar
lementariër is de laatste tijd
door boerenorganisaties met
telefoontjes bestookt om voor
al niet tegen de begroting te
sternen. Het antwoord had
kunnen zijn: Europa is er niet
voor de boeren alleen. En als
dat wèl zo blijft, ligt de Europe
se Gemeenschap binnen af
zienbare tijd op de mestvaalt".
Het leek erop dat het Parlement
tot zo'n duidelijk politiek sig
naal in staat zou zijn. Er klonk
al enige tijd dreigend gebrom
vanuit Straatsburg: als de rege
ringsleiders in Athene geen be
gin van oplossing vinden voor
de landbouwbezuinigingen, de
uitbreiding van de eigen finan
ciële middelen van de EG en
de blijvende verlaging van de
Britse bijdrage aan de Ge
meenschappelijke kas, dan zal
verwerping van de begroting
niet zijn uitgesloten.
De Top in Athene mislukte vol
komen en daarenboven behan
delde de EG-Ministerraad het
Parlement bij de onderhande
lingen over de begroting voor
1984 als de directeur die het
verzoek om salarisverhoging
van zijn jongste bediende hau
tain van de hand wijst.
De meerderheid van het Parle
ment (voornamelijk christen
democraten -> en liberalen)
schrok echter voor zo'n drama
tische stap terug. We moeten
de crisis niet verergeren, de
kiezers zullen ons anders de
schuld geven van alle proble
men, werd er geredeneerd.
Men koos voor een voorzichti
ger weg. De begrotingsvoor
stellen die de EG-Ministerraad
eerder had afgewezen, werden
weer op tafel gebracht en door
het Parlement zelfstandig aan
vaard. Afgewacht moet nu
worden of de Ministerraad
daarmee akkoord gaat.
Financieel gezien valt het con
flict nog wel mee. Het Parle
ment wil in '84 op een totaal
budget van haast 63 miljard
een kleine 250 miljoen meer
uitgeven. De knip zit overal op
de beurs, maar over zo'n be
drag zal de Raad het Parlement
waarschijnlijk niet voor het
Europese Hof van Justitie wil
len dagen.
Politiek veel gevoeliger ligt de
beslissing van het Parlement
om de terugbetaling van netto
1,8 miljoen gulden aan Groot-
Brittannië als compensatie
voor de te hoge bijdrage in de
EG-begrotmg voorlopig in de
reservepot te plaatsen. Uitbe
taling van dat geld is alleen na
instemming van het Parlement
mogelijk. Het Parlement hoopt
de lidstaten zo te dwingen
spoedig voor het Britse pro
bleem een blijvende oplossing
te vinden. Daarmee zou dan
een probleem uit de weg wor
den geruimd wat al jaren de
verhoudingen in Europa heeft
verzuurd.
Met het besluit raakt men vooral
de Britten zelf. De Britse socia
listen en conservatieven rea
geerden furieus en stemden te
gen de hele begroting. „Het
slachtoffer wordt gestraft in
plaats van de schuldigen", nep
de Britse Labour-afgevaardig-
de Barbara Castle. De conser
vatief Balfour kondigde na
mens zijn groep aan voorlopig
niet meer aan het parlementai
re werk te zullen meedoen.
Ook de regering-Thatcher ver
oordeelde deze „discrimine
rende daad" van het Parlement
in krachtige bewoordingen.
Voorlopig worden er van TTiat-
cher echter geen tegenmaatre
gelen verwacht, omdat de te
rugbetaling van het geld pas
eind maart zou moeten begin-
Het eindoordeel over de opstel
ling van het Parlement deze
week staat of valt met wat er de
komende drie maanden ge
beurt. Draagt het Parlement
via de dreigende inhouding
van de Britse compensatie er
toe bij dat er nu eindelijk een
definitieve regeling voor dat
probleem komt, dan kan men
de rol van het Parlement on
danks alles die van een slimme
vos noemen. Het parlementai
re optreden bij deze begroting
was dan weliswaar niet fraai,
ook moeilijk uit te leggen aan
de Europese kiezers, maar uit
eindelijk toch wel nuttig.
Bezwijkt het Parlement echter
eind maart voor de druk van de
ongetwijfeld furieuze Britse
premier Thatcher en van de be
zorgde overige lidstaten om
toch maar uit te betalen zonder
dat er een blijvende oplossing
voor het Britse probleem is,
dan bewijst het Parlement pas
echt een angsthaas te zijn. En
de vraag rijst dan wat de Euro
pese kiezers in juni 1984 eigen
lijk met hun angsthaas aan
moeten.
