Brinkman wil
kunstaankoop
stimuleren
Gevecht rond het
Frascati-theater
Vasalis: P.C. Hooftprijs
Karikaturaal stuk vol clichés
Lof 'Con Amore' voor Weinachtsoratoiium
Degelijke uitvoering van 'Engels' concert
Grubert:
meester-
pianist
Yourcenar
gewond
DONDERDAG 15 DECEMBER 1983
Baal wil exploitatie overnemen
AMSTERDAM (ANP) - In Am
sterdam is een strijd ontbrand
over de exploitatie van het thea
ter Frascati in de Nes. Toneel
groep Baal, sinds de heropening
in oktober 1981 de hoofdbespeler
van dit theater, wil de exploitatie
van Frascati overnemen van de
Theaterunie. De toneelgroep
Baal zal de gemeente Amster
dam, eigenares van Frascati, het
krediet vragen om de artistieke
en zakelijke exploitatie van het
theater voor haar rekening te
kunnen nemen. Dit blijkt uit de
nota "Baal in Frascati - een
nieuwe opzet", die de toneel
groep gisteren openbaar heeft
gemaakt.
Dat is volgens de Theaterunie, die
ook theater De Brakke Grond in
het Vlaams Cultureel Centrum
exploiteert en incidentele thea»
terprodukties verzorgt, gebeurd
in strijd met de afspraken. De no-
T ta van Baal biedt geen enkel uit
zicht op een verdere samenwer
king met Baal, aldus directeur L.
Helmer van de Theaterunie, die
zelf ook een nota over Frascati
heeft geproduceerd.
Studentenorkest
weer op tournee
AMSTERDAM (ANP) - Het Ne
derlands Studentenorkest maakt
van 16 tot en met 24 januari een
tournee door ons land. Een groep
van 85 studenten uit het hele
land musiceert dan ten bate van
de Stichting Handicap en Studie.
Onder leiding van Louis Stotijn
speelt het orkest werken van
Smetana, Elgar, Willem van Ma
nen en Stravinsky. Het Neder
lands Studentenorkest speelt
achtereenvolgens in de steden
Bergen, Groningen, Utrecht,
Arnhem, Eindhoven, Middel
burg, Rotterdam, Leiden en Am
sterdam.
Hoewel Baal de hoofdbespeler is
wordt het gezicht van Frascati
echter in belangrijke mate mede
door anderen bepaald. Baal
speelt met onderbrekingen 7,5
maand per jaar in Frascati. De
theaterunie verzorgt de program
mering van de rest van het sei
zoen en is verantwoordelijk voor
de exploitatie. Baal constateert
dat de gekozen opzet voor Fras
cati, met overlappende verant
woordelijkheden van de Thea
terunie en Baal, niet goed werkt.
Na ongeveer twee jaar spelen in
Frascati is Baal niet tevreden
over de plaats die Frascati, over
het gehele seizoen genomen, in
Amsterdam inneemt.
Baal stelt o.m. dat Frascati wordt
gerund als een conventionele
schouwburg met een progressief
tintje.
De Theaterunie vindt op haar
beurt de huidige situatie in Fras
cati niet verantwoord. Baal huurt
het gebouw acht maanden per
jaar, voor ongeveer eenderde van
de tijd staat Frascati leeg. Met
het oog op de grote stroom ver
zoeken tot ondersteuning en be
geleiding van produkties die de
Theaterunie ontvangt (nu al
meer dan veertig voor het ko
mende seizoen), is de leegstand
niet te accepteren. De theateru
nie betoogt dat zij met ongeveer
dezelfde middelen die de ge
meente Amsterdam haar nu ter
beschikking stelt, ruim 150 voor
stellingen per seizoen meer zou
kunnen verzorgen wanneer zij de
volledige verantwoordelijkheid
voor Frascati krijgt. Daarnaast
zouden dan ook nog veel theate
rinitiatieven ondersteund kun
nen worden. Door het ter be
schikking stellen van repetitie
ruimten, het geven van techni
sche bijstand en het aanbieden
van artistieke ondersteuning.
Binnen deze opzet kunnen de
voorstellingen van Baal even
eens worden opgenomen, meent
de Theaterunie.
Acties voortgezet
DEN HAAG (GPD) - Volgend jaar wordt achttien miljoen gulden
méér uitgetrokken voor maatregelen die leiden tot rechtstreek
se inkomensvorming van beeldende kunstenaars, vormgevers
en architecten.
Het belangrijkste gevolg hiervan voor de 'kunstconsument' is,
dat bij aankoop van kunstwerken in erkende galeries rentesub
sidies worden verstrekt. Jongeren onder de vijfentwintig jaar,
die een spaartegoed bij een kunstuitleen openen, krijgen daar
bij een premie van het rijk van vijftig gulden.
MUIDEN (ANP) - De P.C. Hooftprijs 1982 is gister
middag in het Muiderslot in Muiden uitgereikt aan
de dichteres M. Vasalis, pseudoniem voor Margare-
tha Droogleever Fortuyn-Leenmans. Deze staats
prijs voor letterkunde werd haar overhandigd door
minister Brinkman van cultuur (links op de foto). De
prijs, die tienduizend gulden bedraagt, is de bijna
74-jarige schrijfster toegekend voor haar dichtwerk.
Vasalis publiceerde haar eerste dichtbundel in 1940:
"Parken en Woestijnen". IN 1947 volgde "De vogel
Phoenix" en in 1954 verscheen haar derde en laatste
dichtbundel "Vergezichten en gezichten". Met de ge
dichten uit deze drie bundels heeft Vasalis volgens
de jury steeds een breed publiek aangesproken door
de menselijke gevoelens die zij op geheel eigen wijze
in taal heeft ondergebracht.
In het juryrapport wordt het werk van Vasalis klas
siek voor de Nederlandse literatuur genoemd. Ge
constateerd wordt dat het oeuvre niet omvangrijk is,
maar dat het kwalitatief en emotioneel van een rijk
dichterschap getuigt. De jury wil met de bekroning
van het werk van Vasalis ook de belangrijke invloed
van de dichteres op de Nederlandse poëzie bevesti
gen. In het rapport wordt de nadruk gelegd op bete
kenis die het werk van Vasalis heeft op de jongere
generatie.
De jury van de P.C. Hooftprijs 1982 bestond uit Red
bad Fokkema, Judith Herzberg, Harry Scholten, Rob
Schouten en Ad Zuiderent. Het was de tweeëndertig
ste keer dat deze staatsprijs voor de letterkunde
werd uitgereikt. (Foto anp>
Dit heeft minister Brinkman van
cultuur bekend gemaakt in een
brief aan de Tweede Kamer.
Door een overheveling van twin
tig miljoen gulden van het minis
terie van Sociale zaken naar het
departement van WVC heeft
Brinkman over 1984 de beschik
king over in totaal circa 38 mil
joen gulden voor de uitvoering
van het beeldende kunstbeleid.
De overheveling is een onder
deel van de kortingsoperatie op
de BKR (Beeldende Kunste
naars Regeling).
De bewindsman zegt in ?jn brief
een klimaat te willen scheppen
waarin beeldende kunst tot bloei
kan komen. Structurele subsi
dies zullen worden beperkt. Zo
veel mogelijk middelen moeten
worden aangewend voor een
"flexibel beleid", dat inspeelt op
actuele ontwikkelingen in de
kunst en specifieke behoeften
van kunstenaars. De minister wil
zijn beleid richten op het beter
op elkaar afstemmen van vraag
en aanbod en op een goede sprei
ding van kunst.
Voor werk-, studie- en reisbeurzen
voor kunstenaars wordt negen
miljoen gulden uitgetrokken. Bij
Centrum met 'Sterke drank in Oud-Zuid'
'Sterke drank in Oud-Zuid' van
Guus Vleugel en Ton Vorsten-
bosch door Toneelgroep Centrum.
Gezien op 14 december in Cen
trum Bellevue.
AMSTERDAM - Het drankver-
bruik in de intellectuele bo
venlagen van onze randstede
lijke gemeentschap schijnt in
de afgelopen jaren hand over
hand te zijn toegenomen en
een toneelstuk over dat pro
bleem staat bij voorbaat bol
van de actualiteit en de maat
schappelijke toepasselijkheid.
Wel moet er natuurlijk even
een keuze gemaakt worden
tussen verschillende manieren
van benadering: zowel de ver
werking tot smartlap als het
belichten van de sociologische
achtergronden liggen voor de
hand, maar voor èen auteur
met een vaardige pen valt een
ontginning v.an de humoristi
sche kanten ook niet te ver
smaden.
Er valt immers heel wat af te la
chen over een handvol intellec
tuele zatlappen die vrijwel con
stant in beschonken toestand
op het toneel zitten en daar
heel geaffecteerd de meest dol
le dingen zeggen, en een paar
homofielen erbij kan ook geen
kwaad, zeker niet als ze zich
lekker nichterig gedragen.
Trouwens, een verhouding tus
sen een jonge knul en een ou
dere vrouw doet het ook altijd
en daarvan hebben Vleugel en
Vorstenbosch toen maar de
kapstok gemaakt, waaraan zij
hun stuk konden ophangen.
De vrouw had vroeger literaire
ambities, heeft nu een goede
baan bij een 'kwaliteitskrant'
en is aan de drank, de jongen
heeft eveneens literaire ambi
ties en blijkt in staat mensen
gewetenloos te gebruiken als
sporten op zijn eigen maat
schappelijk laddertje. Tot
zover is er weinig aan de hand
en kan er om 'Sterke drank in
Oud Zuid' flink gelachen wor
den, al lijkt het er wel op dat er
in de straten achter het Am
sterdamse Concertgebouw al
leen maar karikaturen wonen.
De trein ontspoort echter als het
schrijversduo (dat ook de regie
voor zijn rekening nam) het
vormprincipe van de karika
tuur gaat verbinden met de
daarmee totaal tegenstrijdige
inhoudelijke kenmerken van
de smartlap, die het juist niet
moet hebben van relativering,
maar van inleving. De vrouw
zweert de fles af, de jongen
raakt daarentegen juist aan de
dfank, vervalt van kwaad tot
erger en eindigt als junk in een
rolstoel, nadat hij het ontslag
van zijn vriendin en indirect de
dood van twee van haar vrien
den heeft veroorzaakt. En dat
alles krijgt dan een sociolo
gisch achtergrondje door het
afschieten van losse flodders
als 'de dictatuur van de massa',
'vervlakking' en 'Veronica-cul-
tuur'.
Tussendoor worden we dan nog
geconfronteerd met een moe
derfiguur uit de jaren zestig en
zeventig, die natuurlijk con
stant 'stoned' en 'op zoek naar
haar identiteit' is, maar geluk
kig zichzelf en haar seksuali
teit hervindt in een lesbische
relatie. Kortom: de hele doos
met de clichés van twee decen
nia wordt op. het toneel omge
keerd met als enige troost, dat
de voorstelling lang niet slecht
is en dat er flink gelachen kan
worden. Vooral om Henny Orri
in een perfecte parodie op Ma
ry Dresselhuys. Ook de hoofd
rol van Ingeborg Elzevier had
trouwens boeiende momenten,
maar iets meer soberheid en
'underacting' zou geen kwaad
kunnen. Fraai was het Caligari-
achtige decor van Paul van den
Berg.
PAUL KORENHOF.
Ingeborg Elzevier
Weihnachtsoratorium van J.S. Bach
door de Chr. Oratoriumvereniging
Con Amore o.l.v. Piet Kiel, m.m.v.
het Oordts Kamerorkest. Solisten:
Rita van Harmeien sopraan, He-
leen Resoort alt, Jos v.d. Lans te
nor, en Arthur Schildmeyer bas.
Gehoord op 14 december in de
Hooglandse Kerk.
LEIDEN - Met de uitvoering
van vier cantates uit Bach's zg.
Weihnachtsoratorium in een
zeer volle Hooglandse Kerk
heeft Con Amore ook dit jaar
weer een uitstekende bijdrage
geleverd aan de reeks kerst
concerten in Leiden, een uit
voering die zeker met lof in an
nalen van dit koor vermeld
dient te worden.
Onder de zeer vaste leiding van
Piet Kiel zong het koor gedisci
plineerd en verzorgd als
steeds. Ondanks de grootte en
de onevenredige verdeling van
mannen- en vrouwenstemmen
was het totale klankbeeld
evenwichtig, met uitzondering
van enkele uitschieters bij de
sopranen.
De koralen werden strak en le
vendig gezongen, de polypho-
ne gedeelten klonken overtui
gend en sluitend. Hierbij gaa*
de dirigent een pittig tempo
niet uit de weg, wetend dat het
koor dit wel aan kan. Toch is
het de vraag of een zekere te7
rughoudendendheid in dit op
zicht niet verstandiger zou zijn,
gezien de lange nagalm van de
Hooglandse Kerk. Ik maak me
sterk dat het 'Ehre sei Gott' uit
de tweede cantate achterin de
kerk als een polyphone brei
heeft geklonken.
Van de solisten moet in de eerste
plaats Heieen Resoort ge
noemd worden die haar aria's
met een zuiver stijlgevoel
zong. Haar stem is strak en
toch expressief, en zij zingt
haar teksten met grote intelli
gentie. Jos v.d. Lans, die Wou
ter Goedhart verving, zong zijn
Evangelistenpartij zeer plas
tisch; in zijn aria's legde hij een
grote flexibiliteit en zangtech-
nische beheersing aan de dag.
Het stemtype van Rita van
Harmeien leent zich naar mijn
smaak slecht voor deze mu
ziek: het wijde vibrato verdoe
zelt in snelle passages de melo
dische lijnen. Arthur Schild
meyer toonde zich weinig
stemvast. Beiden vielen in het
geheel ook in letterlijke zin
nogal uit de toon, zodat hun
duet uit de derde cantate meer
malen aan een zijdend draadje
hing.
De begeleiding door het Dordts
Kamerorkest was verrassend
goed en verzorgd, met zonder
uitzondering opvallend stijlvol
gespeelde soli.
MIES ALBARDA.
Concert "A Christmas Carol Con
cert" door Choir of the Englisch
Department, University of Leiden.
Gehoord: woensdag 14 december,
Oudshoornsekerk in Alphen aan
den Rijn.
ALPHEN AAN DEN RIJN/LEI
DEN De Engelse koorlitera
tuur is zeer rijk en vanuit een
ononderbroken traditie ope-
bouwd. Een onmiskenbaar
Brits element daarin zijn de
'Christmas Carols', al dan niet
van Engelse origine, maar al
tijd met een zeer eigen en
boeiende harmonisatie.
Het is daarom geen gek idee ge
weest van een aantal leden van
de Engelse faculteit van de
Leidse Universiteit om met dit
materiaal jaarlijks een concert
te verzorgen. In Alphen is het
nu de tweede keer dat jlit koor
optreedt en gezegd moet wor
den dat het de tussenliggende
periode niet aan kwaliteit heeft
ingeboet.
Het programma dat geboden
werd was, ondanks de toch wat
beperkte thematiek, zeer geva
rieerd. Van Preatorius tot ei
gentijdse componisten en alles
even gedegen uitgevoerd. Die
degelijkheid komt uiteraard op
rekening van dirigent Colin
Ewen te staan, die hier en daar
zelfs overdreven degelijk bezig
was. Het uitgebreid aangeven
van elke noot in zeer grootse
en omstandige gebaren was
ook in de muziek te horen.
Veel lijnen, zowel melodisch
als harmonisch, verdwenen
door het stuk 'slaan' daarvan
door de dirigent. Een euvel dat
vorig jaar ook reeds aanwezig
was. Een en ander heeft niet al
leen tot gevolg dat helderheid
verdwijnt, tevens kunnen hier
door moeilijk nuances worden
gemaakt, en vooral bij vaak ge
hoorde kerstmelodieën zit men
eerder op een interpretatie te
wachten dan op uitsluitend
een uitvoering. Niettemin
heeft het ensemble zeer zeker
de kwaliteit in huis om ook aan
klank en 'body' meer te kun
nen bieden.
Uiteraard mag men van dit en
semble niet verwachten dat
het 'Engels' zou klinken; daar
voor ontbreken de specifieke
counter-tenors en een redelijke
hoeveelheid bassen, maar een
meer dan redelijke uitspraak
van het Engels moet wel moge
lijk zijn. Veel klinkers (vooral
slotmedeklinkers) werden in
geslikt of te nadrukkelijk, en
dus fout, uitgesproken, liai
sons traden op waar dat perti-
i de Leidse Universiteit tijdens e
nent niet mag en dergelijke.
Jammer, temeer daar een zeke
re vorm van perfectie zonder
meer benaderd had kunnen
worden.
Het koor treedt morgenavond op
in de Leidse Lodewijkskerk.
PETER VAN MUIJEN
<Jaum Grubert (p
Plaats: K. en O.-Ka
hoord: 14 december.
LEIDEN - Naum Grubert, in Ri
ga geboren, in Moskou gestu
deerd, sinds dit jaar in Leiden
gevestigd, is een groot, tevens
een heel bescheiden kunste
naar. Voor applaus trekt hij
zich snel terug, en ook wan
neer hij eenmaal met spelen
begint. Dan is Naum volkomen
in de wereld, de sfeer van het
verklankte werk opgenomen.
Het is er hem klaarblijkelijk in
het geheel niet om te doen, zijn
toehoorders te doen weten hoe
virtuoos, hoe briljant hij het
wel kan. Het is namelijk zo, dat
hij de zwaarste obstakels aan
kan, maar ze niet met opzichti
ge lef neemt, als het niet beslist
nodig is. Hij streeft veel verder
en hoger dan een bewonde
renswaardige vaardigheid al
léén, Zijn spelen is vertellen
van muzikale dingen en dro-
Men bemerkte het al spoedig in
de vertolkingen van twee van
Schuberts Moments musicaux
(I en II). Die toonden geen
spoor van melodieuze behaag
zucht. Het waren vertellingen
in alle rust, uit een droomtoe
stand opgekomen. De pianist
onderbrak zijn verhaal nu en
dan heel even om het des te be
ter te verduidelijken. Een Alle
gretto in c-klein, ook van Schu
bert, toonde meer uiterlijk le
ven, maar werd toch nauwe
lijks tot een suggestief gebeu
ren gemaakt. Het viel op, hoe
feilloos de handen onafhanke
lijk van elkaar te werk gingen.
Ze kunnen met geheel ver
schillende dingen gelijktijdig
bezig zijn.
Schubert had het voor de pauze,
meer dan een uur, alléén voor
het zeggen. Zijn Sonate in Bes
groot duurt erg lang, met name
in de beide eerste delen. Men
sprak vroeger wel over een
"Göttliche Lange". Grubert
puurde de muzikale diepte tot
op de bodem uit. Het was een
heel merkwaardige prestatie,
niet slechts pianistisch, maar
ook psychologisch. Maar toch
werkten voor mij het prachtige
Scherzo en het slot-allegro als
een verfrissende ontspanning.
Men wist nu, dat de pianist het
zo óók kan.
Later hoorden we van Debussy
drie "Estampes", waarvan
vooral 'Jardins sous la pluie"
wondermooi klonk. De con
certgever besloot met twee
stukken van Liszt, waarmee hij
zonder ophef zijn grote virtuo
siteit demonstreerde..
"Funéraillcs", op de dood van
heldhaftige Hongaarse vrien
den gecomponeerd, speelde hij
aangrijpend, de verschillende
stemmingen om die begrafenis
raak verbeeldend. De kleurige
12de Rhapsodie was de finale.
JOHAN VAN WOLFSWINKEL
de verdeling daarvan worden
kwalitatieve criteria in acht ge
nomen. Het Praktijkburo Beel
dende Kunst, dat adviseert bij
bijzondere kunstopdrachten,
krijgt 2,5 miljoen gulden. Aan in
formatie over- en spreiding van
beeldende kunst wordt volgend
jaar 4,4 miljoen gulden toege
kend.
Voor de rentesubsidie bij galerie
aankopen heeft Brinkman één
miljoen gulden beschikbaar. Om
jongeren te stimuleren kunst te
kopen wordt drie ton uitgetrok
ken. De tijdelijke rijksregeling
Kunstuitlenen wordt volgend
jaar voor de laatste maal toege
past.
Acties
De acties van kunstenaars tegen
het beeldende kunstbeleid van
minister Brinkman, en vooral te
gen diens maatregelen betreffen
de de BKR, gingen gisteren on
verminderd voort. Protesterende
kunstenaars bezetten gisteren
het Van Abbemuseum in Eind
hoven en de Schutterszaal van
het Frans Halsmuseum in Haar
lem. De bezetting van het Stede
lijk museum in Schiedam is gis
teren opgeheven. Het museum
Boymans-Van Beuningen in
Rotterdam blijft voorlopig nog
gesloten.
Vijftig kunstenaars, die het Van
Abbemuseum in Eindhoven wil
den bezetten, kwamen gisteren
niet verder dan de hal. Directeur
R. Fuchs vindt het zijn plicht
musea te allen tijde voor het pu
bliek open te houden. Hij had al
le andere ruimten laten vergren
delen. De kunstenaars hebben
aangekondigd voor onbepaalde
tijd in de hal te bivakkeren.
In het Frans Halsmuseum in Haar
lem is alleen de Schutterszaal
met de werken van Frans Hals
bezet. De kunstenaars eisten van
directeur D. Snoep dat hij het ge
hele museum zou sluiten. Snoep
ging daar niet op in, maar sloot
wel uit solidariteit met de actie
de Schutterszaal voor het pu
bliek.
Museum Boymans-Van Beunin
gen in Rotterdam blijft voorlopig
gesloten, maar is niet bezet. Pro
testerende kunstenaars en mu
seumdirectie zijn daar met el
kaar in overleg gegaan. De kun
stenaars willen dat het museum
gesloten blijft, tot dat overleg re
sultaten oplevert.
De bezetting van het Stedelijk mu
seum in Schiedam werd gister
middag, vijf dagen na het begin,
opgeheven. Het museum blijft
echter, mede door een wisseling
van exposities, tot na kerstmis
gesloten. De voormalige bezet
ters zeggen de toezegging te heb
ben gehad, dat het museum her
opent op de dag dat de Tweede
Kamer debatteert over de bezui
nigingen op de BKR. Volgens
adjunct-directrice Stroman is
echter overeengekomen, dat het
museum samen met het gemeen
tebestuur vaststelt, wanneer het
museum heropent.
Het Rembrandthuis in de Joden-
breestraat in Amsterdam heeft
gisteren de poorten weer voor
publiek geopend. De bezettingen
van Stedelijk- en Rijksmuseum
in Amsterdam gaan ongewijzigd
door.
NAIROBI (AFP) De schrijfster
Marguerita Yourcenar, aan wie
onlangs in Amsterdam de Eras
musprijs werd uitgereikt, is gis
teravond bij een verkeersonge
luk in Nairobi ernstig gewond.
Ze was sinds een dag of tien in de
Keniase hoofdstad op vakantie.
Een paar uur na het ongeluk durf
den de artsen nog geen definitie
ve uitspraak te doen gezien de
leeftijd van de schrijfster. Ze is
80 jaar.
In de buurt van haar hotel, het
'Norfolk', werd mevrouw Your
cenar aangereden door een auto
en meteen opgenomen in een zie
kenhuis.
Imperium
LEIDEN - De Leidse toneelver
eniging 'Imperium' brengt ook
dit jaar een kerstspel uit. Het
stuk heet 'Kerstmisvolk' en is ge
regisseerd door Ans Alting. Er
zijn voorstellingen op 16, 17, 23
en 24 december in het Microthea
ter. De toegang is gratis.
