Concert voor vrede
-C
Middeleeuws manuscript breekt alle records
Lucienne Boyer overleden
i émIA
Amerikaanse
filmregisseur
Robert Aldrich
overleden
Kunst
in
het
kort
Staande ovatie voor
Johan Heesters (80)
Cabaretprijs voor Herman van Veen
Hans Vonk gaat naar
Staatsopera Dresden
Benny Hill
in ziekenhuis
WOENSDAG 7 DECEMBER 1983
Hedendaagse muziek uit Israël in Concertgebouw
Radio - tv - kunst
AMSTERDAM (GPD) - In
het Concertgebouw in
Amsterdam heeft komen
de zondag in aanwezig
heid van burgemeester Ed
van Thijn de wereldpre
mière plaats van werk van
twee Israëlische compo
nisten, Leon Chidlovsky
en Joseph Mor Chaim. Dit
gebeurt tijdens een bene
fietconcert in de Kleine
Zaal, waar veertig Neder
landse musici optreden
ten bate van de Vrede-Nu-
beweging in Israël.
Robert Aldrich (Foto AP)
LOS ANGELES (Reuter/DPA/
ANP) - De Amerikaanse filmre
gisseur Robert Aldrich is begin
deze week in Los Angeles overle
den. Hij bereikte de leeftijd van
65 jaar.
Aldrich, die op 9 augustus 1918
was geboren in Cranston (Rhode
Island), wilde aanvankelijk ban
kier worden. Hij studeerde enke
le jaren economie, maar nam in
1941 een ondergeschikte baan in
Hollywood aan waarmee hij 25
dollar per week verdiende. Na
dat hij regie-assistent was ge
weest bij Renoir (1942), Milesto
ne (1947), Losey (1949) en Charly
Chaplin (1952), regisseerde Al
drich in 1953 zijn eerste film:
'The big leaguer' met in de
hoofdrol Edward G. Robinson.
In de circa 30 films die hij regis
seerde, gaf Aldrich er blijk van
onder sterke invloed van de
nieuwe Europese film te staan.
Hij verklaarde eens dat hij "films
maakte waarvan hij het gevoel
had dat het publiek ze wil zien.
Enkele kunnen tot controverses
leiden en een of ander toèschou-
wer kan zich er over opwinden,
maar dat hoort er nu eenmaal
bij".
Vanaf 1953 deed Aldrich de regie
van onder meer de films 'The big
leaguer', 'World for ransom',
'Apache', 'Vera Cruz' (1954),
'Kiss me deadly', 'The big knife'r
'Autumn leaves' (1955), 'Attack',
'The Garment Jungle' (1956),
'Ten seconds to hell' (1958), 'The
Angry Hills' (1959), 'The last sun
set' (1961), 'Sodom en Gomorrah'
(1962), 'Whatever happened to
Baby Jane?' (met in de hoofdrol
len Joan Crawford en Bette Da
vis), 'Four for Texas' (1963) en
'Hush, Hush, sweet Charlotte'
(1964). Mannelijke hoofdrolspe
lers in films van Aldrich waren
onder anderen James Stewart,
Lee Marvin en Burt Lancaster.
De Amsterdamse hoogleraar Lea
Dasberg, voorzitter van Vrien
den van Vrede Nu in Nederland,
zegt dat deze niet-politieke groe
pering is voortgekomen uit onge
rustheid over de voortdurende
oorlogsdreiging in het Midden-
Oosten. De beweging heeft de in
nige wens, dat vredelievende
krachten meer steun krijgen.
Vrede Nu werd bij de oprichting
in 1978 vooral gesteund door
niet-religieuze Israëliërs. Op het
ogenblik hebben ook twee ortho
doxe groeperingen en oriëntaal
se inwoners van Israël zich aan
gesloten.
Er is, volens Lea Dasberg, veel
steun vanuit het leger, onder
meer van een groepering die
geen onderscheidingen wil ont
vangen voor acties in Libanon.
„Wie de duiven in Israël steunt,
brengt de vrede in het Midden-
Oosten naderbij", aldus Lea Das
berg van Vrienden van Vrede Nu
in Nederland, die sinds een jaar
financiële steun verleent aan de
groepering.
Tijdens een persconferentie over
het benefietconcert zei de com
ponist Mor Chaim, dat een derge
lijk concert, alleen gewijd aan
werk van Israëlische componis
ten, uniek is. „Die devotie voor
klassiek-moderne muziek uit
mijn land ben ik nog nergens te
gengekomen. Ik heb speciaal
voor dit concert een stuk ge
schreven, „De dood van een
hen", gebaseerd op een sprookje
van de gebroeders Grimm. Ik
MUNCHEN (DPA) - Op een an
dere plaats dan op de planken
van een theater had niemand
hem verwacht, ook niet op zijn
tachtigste verjaardag.
Er brak dan ook een jubelstorm
los over het hoofd van Johan-
(nes) Heesters die maandag in
de 125ste uitvoering van "Gi-
gi" even galant en charmant
als in de afgelopen tien jaar in
deze musical met hoge hoed,
stok en witte handschoenen op
het toneel van het Gartner-
platz-theater in München ver
scheen. Het publiek vierde zijn
Heesters met staande ovaties
en voetgetrappel.
De schijnbaar onverwoestbare
koopmanszoon uit Amersfoort
zong en danste als altijd, zei
"hartelijk dank, ik ben 80". Het
idool van meer dan één genera
tie van minnaars van de ope
rette speelt in dit werk naar de
roman van Colette de rijke sui
kermagnaat Honere Lachaille.
Veertien zangeressen brachten
Heesters, die een huis heeft in
Wenen en aan het Stamberger-
meer in Beieren, hulde met lie
deren die hem succes brachten,
van "Ich werde jede Nacht von
Ihnen traumen" tot "Liebling,
was wird aus uns beiden?".
De directeur van het staatsthea
ter, Hellmuth Natiasek, eerde
hem als de "vuurtoren van de
Nederlandse kust in het gebied
van de Beierse Alpen". Hij
noemde hem de entertainer
van de eeuw in kunnen en men
selijkheid en zei schertsend
dreigend "geloof niet dat dit
vandaag uw afscheidsvoorstel-
lina was".
De op 5 december 1903 in Amers
foort geboren Johannes Hees
ters werkte na zijn schooltijd
eerst op een bank en ging toen
naar Amsterdam om er toneel
en zang te studeren. Na een
paar toneeljaren in Nederland
stapte hij over naar de operet
te. In 1934 zong hij bij de Wie
ner Volksoper en in 1936 bij de
Komische Oper Berlin. In het
Berlijnse Metropoltheater en
het Admiralspalast werd hij de
lieveling van het publiek.
Hij werd toen al gauw ontdekt
door de film. In 1936 speelde hij
in Wenen in "Die Leuchter des
Kaisers". In 1936 vervulde hij
de titelrol in "Der Bettelstu-
dent". Later volgden o.a. "Das
Hofconzert, "Gasparone", "Na-
non", "Hallo, Janine", "Rosen
in Tirol" en "Jenny und der
Herr im Frack".
Na de oorlog in Nederland is er
kritiek geweest op zijn activi
teit in de oorlog) werkte hij als
Oostenrijks staatsburger eerst
in Wenen als filmacteur maar
ook als toneelspeler. Hij heeft
tal van film- en toneelrollen
vervuld en ook de televisie
kwam er al gauw bij. Maar de
laatste jaren trok hij zich gelei
delijk terug en speelde hij al
leen nog in bepaalde rollen.
wilde meer doen dan mooie mu
ziek maken voor viool of harp en
deze fabel heeft een duidelijk po
litiek motief'.
Annemarie Prins regisseert de mu
sici en de acteurs, onder wie Ada
Brouwer en Carol van Herwijnen
voor dit ingewikkelde stuk.
Op het programma staan overigens
ook werken van oudere datum,
zoals van Paul Ben Chaim, Ser
gio Natra, Erich Walter Stern
berg ep E. Partos. Onder de mo
derne componisten zijn opval
lend veel bijdragen van vrouwe
lijke componisten. Van Betty
Olivero, die in september jl. ons
land bezocht op uitnodiging van
de stichting Gaudeamus, wordt
een indrukwekkend stuk voor
twaalf celli en vier contrabassen
uitgevoerd onder de naam Tehi-
lin. De Israëlische Smadar Han
delsman componeerde een stuk
voor piano en tape. Een strijk
kwartet van de componiste Cha-
ja Schwartz is als gevolg van de
poststaking te laat gearriveerd
bij de uitvoerende musici.
Tot de medewerkers in de Kleine
Zaal van het Concertgebouw be
horen onder meer Polo de Haas
(piano), Han de Vries (hobo),
Harry Sparnaay (basklarinet),
Mia Dreese en Carla van Wulsen
(fluit), Ernestine Stoop (harp), de
alt Marianne Dieleman, strijkers
uit het Amsterdams Filharmo
nisch Orkest, het Daniël Kwartet
en het Gijsbrecht van Aemstel-
kwartet.
Herman van Veen voor het Kurhaus in Scheveningen, waar hij gisteren de eerste
gen Cabaret prijs werd, een beeldje van Theo van de Nahmer.
SCHEVENINGEN (GPD) - „In zijn
programma verdedigt Herman
van Veen onmiskenbaar het pa
cifisme en speelt hij in op de
waanzin van het militarisme,
waarbij hij de nucleaire wedloop
hekelt, de intolerantie, de macht-
strouw en het gehuichel. Eigen
lijk dus de politiek als bedrijf. In
zijn stellingname is Herman van
Veen onomwonden cabaretier.
Emoties, verzet en bewogenheid
zijn in zijn werk karakteristieke
elementen".
Zo oordeelde gisteren in het casino
van het Kurhaus in Schevenin
gen de jur y die de Scheveningen
Cabaret Prijs aan Herman van
Veen toekende. Het was de eer
ste keer dat de trofee werd uitge
reikt. Dat gebeurde door de
Haagse burgemeester F. G.
Schols. Dat alles op initiatief van
de Stichting Scheveningen Bad,
die alles wat er rond Schevenin
gen plaatsvindt wil promoten, en
daarbij de cultuur zeker niet uit
sluit.
De jury (gevormd door Jurriaan
Fransman, Jacques J. d'Ancona,
Ruud Gortzak en Marino Westra)
zegt dat het opvallend is dat Her
man van Veen een eigentijds cy
nisme afwijst als hij bruggen
slaat van het grote maatschappe
lijke gebeuren naar zijn eigen be
zigheden als theaterman.
„Harde dingen zegt hij op een
vriendelijke manier met een on
dertoon van bitterheid. Zijn ma
nier om de opstandigen en on-
verzettelijken een hart onder de
riem te steken, is samengevat in
de veelzijdigheid van zijn thea
trale kwaliteiten", aldus de waar
dering voor Herman van Veen.
Deze herinnerde er in zijn dank
woordje aan, dat hij sterke ban
den onderhoudt met Den Haag
en Scheveningen, plaatsen die
een belangrijke rol hebben ge
speeld in de opbouw van zijn car
rière. Van Veen vertelde dat Wim
Kan ooit bij zijn eerste optredens
in Den Haag met een viltstift
aanbevelende teksten voor Her
man op de affiches schreef.
Vertolkster van 'Parlez-moi d'amour'
PARIJS (AFP/DPA) - De
Franse zangeres Lucienne
Boyer is gisteren in Parijs
overleden. Zij was 82 jaar.
"Madame Parlez-moi d'a-
mour", zoals Lucienne
Boyer naar haar beroemd
ste chanson werd ge
noemd, stond meer dan 50
jaar in Frankrijk en de
Verenigde Staten op het
podium.
recteur van het "Olympia" in Pa
rijs, Bruno Coquatrix, "het idea
le beeld van de Parisienne".
"Mon coeur est un violon", "Si
petite", "Parti sans laisser d'a-
dresse", "Que reste-t-il de nos
amours", "Rever" en "Mes
mains" van Pierre Delanoe en
Gilbert Becaud zijn de titels van
enkele van haar beroemdste sen
timentele liedjes, die zij in de ca
barets van Montparnasse en
Montmartre vertolkte. Later be
gon zij in Parijs een eigen caba
ret, "Chez elle".
Haar eerste theater-engagement
kreeg Lucienne Boyer in de Eer
ste Wereldoorlog, als stenotypis
te. Na een aantal malen op het
podium gestaan te hebben reisde
ze naar de Verenigde Staten en
kreeg een plaats in een revue op
Broadway. Naar Parijs terugge
keerd zong ze zich met "Parlez-
moi d'amour" in de harten van
het publiek. Het lied kreeg in
1930 de eerste gramofoonplate-
nonderscheiding.
Op oudere leeftijd, ze was inmid
dels ver in de 50, begon de ster
van Lucienne Boyer te verble
ken. Ze trad nog slechts in kleine
gelegenheden op. De chanson-
nière haalde opnieuw de voorpa
gina's van de kranten toen zij, 60
jaar oud, een 17-jarige kapper
wilde trouwen. Het huwelijk
ging tenslotte niet door.
In 1967 kreeg zij wederom ovaties
van het publiek toen de toenma
lige directeur van het beroemde
Olympia-theater in de hoofdstad
haar ter gelegenheid van haar
gouden artiestenjubileum nog
eenmaal voor het voetlicht
bracht.
Lucienne Boyer's dochter Jacque
line is eveneens zangeres. Ze
treedt op onder de naam Barbara
Benton. Hoewel zij in 1960 met
het liedje "Tom Pillibi" de eerste
plaats in het Eurovisie Songfesti
val behaalde is het haar tot dus
ver niet gelukt net zo populair te
worden als haar beroemde moe
der.
1(1)- Hey You -Rock Stea
dy Crew
2(3)- Owner of a Lonely
Heart Yes
3(2Come back and Stay
- Paul Young
4(4) Manhattan - G'race
5(7) Happy Station
Fun Fun
6 (11) You are - Dolly Par-
ton
7(5)- Undercover of the
Night - Rolling Stones
8(8)- Uptown Girl - Billy
Joel
9 (24) - Please don't make
me Cry - UB 40
10 (10) - Shadow on the Wall
- Mike Oldfield
11 (14) - Zondag - Andre Ha
zes
12 (12) - New Dimension -
Imagination
13 (20) Magnetic - Earth,
Wind and Fire
14 (26) - Love me just a Little
bit More - Dolly Dots
15 (16) - Union of the Snake -
Duran Duran
16 (17) - Just be Good to Me -
S.O.S. Band
17 6) All Night Long - Lio
nel Ritchie
18 9) - Suzanne - V.O.F. De
Kunst
19 - 2000 Miles - The Pre
tenders
20 (22) Johnny vergeet me
niet - John Spencer
21 - Meidengroep - Kin
deren voor Kinderen
22 (33) Right by Your Side -
Eurythmics
23 (13) - I like Chopin - Gaze
bo
24 (36) - Cry just a Little Bit-
Shakin' Stevens
25 (18) Motor Mania - Ro
man Holliday
26 (27) Love How you Feel -
Sharon Redd
27 (34) Heb jij Mien Zwien
ook Zien - Dutch Boys
28 (15) - Can't stop Running
Space Monkey
29 Reggae Night - Jim-
my Cliff
30 (19) Suddenly Last Sum
mer - The Motels
31 (37) - Stop Doggin' me
Around - Klique
32 (29) - Different World -
Vandenberg
33 - This is not a Love
Song - Pil
34 (21) - Dark is the Night -
Shalatak
35 (23) Big Apple - Kaja-
googoo
36 - Sketches of Spain -
The Nits
37 (25) - Puss 'n Boots -
Adam Ant
38 (31) Allergies - Paul Si
mon
39 (30) - Sunshine Reggae -
Laidback
40 (32) - In 't diepst van je
hart - Frank en Mirella
(Stichting Ned. Top 40)
DEN HAAG (ANP) - Hans Vonk
is met ingang van 1 september
1985 benoemd tot muzikaal lei
der van de staatsopera van Dres
den, waarvan de musici ook een
symfonie-orkest vormen: de be
kende Staatskapelle Dresden.
Zijn contract als chef-dirigent bij
de Nederlandse Operastichting
in Amsterdam is dan afgelopen.
CHATEAUBRIANDPRIJS - De
journalist en historicus Henri
Amouroux heeft de Chateau-
briandprijs gekregen voor zijn
boek 'L'impitoyable guerre civi
le' (De meedogenloze burgeroor
log). Aan de prijs is een geldbe
drag van 50.000 frank (20.000 gul
den) verbonden.
EEN MILJOEN - Een Amerikaan
se kunsthandelaar heeft maan
dag op een veiling van het Lon-
dense veilinghuis-Sotheby ruim
een miljoen gulden neergeteld
voor Mare Chagalls olieverfschil
derij "De bloemen van St-Jean-
Cap-Ferrat" (1956/57).
LONDEN (GPD) Een Westduits
consortium onder leiding van de
deelstaat Neder-Saksen heeft
dinsdag bij het veilinghuis So
theby's in Londen het twaalfde-
eeuwse manuscript 'Evangelie
boek van Hendrik de Leeuw' ge
kocht voor het recordbedrag van
7,4 miljoen pond (ruim 33 mil
joen gulden).
Het was de hoogste prijs die ooit
op een veiling voor een kunst
werk is betaald. De Westduitsers
waren zelfs nog wat meer kwijt
als gevolg van de in het veiling
wezen geldende commissie: alles
bij elkaar ging het om een bedrag
van bijna 37 miljoen gulden.
Niettemin verklaarde de vermaar
de New-Yorkse boekhandelaar*
H.P. Kraus, die namens de West-
duitse groep het bod had gedaan,
na afloop van de veiling die pre
cies twee minuten duurde: „Dat
viel me alles mee. Niet te geloven
eigenlijk dat het handschrift zo
weinig kostte. Ik had op 10 mil
joen pond gerekend".
De veiling leverde een absoluut en
de eerstkomende tijd moeilijk te
overtreffen record op: het duur
ste boek tot gisteren was een Gu-
tenberg-bijbel die in 1978 in New
York 4,5 miljoen gulden op
bracht, en het duurste kunst
voorwerp een schilderij van de
Britse schilder Turner dat in
1980 voor ruim 12 miljoen gulden
onder de hamer ging.
De Westduitse groep die het record
vestigde bestond, behalve uit
vertegenwoordigers van de deel
staat Neder-Saksen, uit repre
sentanten van de bondsregering,
Beieren en de stichting 'Preussi-
scher Kulturbesitz'. De groep
werd financieel bijgestaan door
een aantal Westduitse banken.
Het was de Westduitsers er alles
aan gelegen het handschrift te
bemachtigen en concurrentie uit
onder meer de Verenigde Staten
te overtroeven. Zo zei de 82-jari-
ge Hermann Abs, honorair presi
dent van de Deutsche Bank en
voorzitter van het consortium
het gisteren: „Dit manuscript
maakt deel uit van de Duitse ge
schiedenis. Het hoort bij het bes
te dat ons land te bieden heeft".
Het „Evangelieboek van Hendrik
de Leeuw" werd omstreeks 1174
gemaakt door de monnik Herri-
man van het Benedictijner kloos
ter in Helmarshausen, Neder-
Saksen. Het meer dan 200 pagi
na's tellende boek telt 41 buiten
gewoon gedetailleerde miniatu
ren, en meer dan 1500 fraai ver
sierde initialen.
Het werd gemaakt in opdracht van
de ambitieuze Hendrik de
Leeuw (1129-1195), hertog van
Saksen, graaf van Brunswick,
hertog van Beieren en de eige
naar van tal van andere uitge
breide bezittingen in onder meer
Duitsland, Scandinavië, Oosten
rijk en Italië.
Het 'Evangelieboek van Hendrik
de Leeuw' verdween in de 14e
eeuw uit Neder-Saksen, en
kwam in Praag terecht. In 1860
werd het voor een enorm bedrag
gekocht door de koning van
Hannover, die het naar zijn kas
teel in Oostenrijk bracht. Van-
daaruit ging het na de Tweede
Wereldoorlog over in onbekende
particuliere handen.
Wie de laatste eigenaar van het
boek was, is niet bekend. Abs
wilde gisteren niet meer zeggen
dan: „Het gaat om een welbeken
de familie." Het manuscript, dat
gedurende vijftig jaar niet meer
in het openbaar te zien is ge
weest, zal worden ondergebracht
in de befaamde bibliotheek in
het Westduitse Wolfenbuttel.
De aankoop van 'Het evangelieboek van Hendrik de Leeuw' door West-
Duitsland werd gistermiddag bij Sotheby's in Londen in twee minuten
vastgesteld. <fou>anp>
Hij blijft chef-dirigent van het
Residentie-orkest in Den Haag.
Vonk gaat minder gast-directies
vervullen.
De benoeming in Oost-Duitsland
moet nog worden goedgekeurd
door het hoogste gezag in Oost-
Berlijn. Vonk voelt zich vereerd
met de benoeming bij het be
langrijke operahuis. Hij werkte
al enkele jaren met een zekere re
gelmaat in Dresden. Onder ande
re werd daar onder zijn leiding
dit jaar de opera Cosi Fan Tutte
van Mozart uitgevoerd.
twaalf weken per jaar aan dit en
semble verbonden, welke ter
mijn door toernees en opera-be
geleidingen wel langer wordt.
Aan de instelling in Dresden is
hij voor langere tijd verbonden
en zal hij per jaar enige voorstel
lingen dirigeren.
LONDEN (AP) - Televisiekomiek
Benny Hill (58) is gisteren voor
onderzoek opgenomen in het
Londense Cromwell-ziekenhuis.
De directeur van het ziekenhuis,
Thomas Hayes, wees evenwel als
"ongefundeerd" een bericht van
het dagblad Sun van de hand dat
Hill was opgenomen "nadat hy
was ineengestort met interne
bloedingen" en "dramatisch
bloedverlies" had geleden.
Hayes weigerde om iets te zeggen
over het onderzoek, maar hy om
schreef de toestand van de ko
miek als "comfortabel" en zei dat
Hill waarschijnlijk vandaag naar
huis zou gaan.
