c
KITS
3
Geen geld meer
voor jongeren
Nederlandse ontvoerders 'kleine
jongens' vergeleken bij Italianen
'Bij kernaanval beste overlevingskansen voor boer'
nieuws
Nederland bedolven
onder 'Betreurders'
Vuurwerk:
lachen
Wat dan nog
als je twee vingers
kwijtraakt door
'n kanonslag.
Ie kon toch ai niet
tot tien tellen.
Gevaarlijke make-up
WOENSDAG 7 DECEMBER 1983
Varia
Vorige week dinsdag zaten bij Son-
ja twee tijdelijk geflipte leraren en
een handvol leerlingen van beider
lei kunne, die praatten over het
aloude 'leraartje pesten' op school.
Ik vond dat geen verheffend
schouwspel. De vrolijkheid die on
der de omstanders opstak tijdens
het verhalen over de pesterijen, de
ontbrekende spiritualiteit bij de
pestkoppen, en de onthutsende me
dedeling van zowel een jongen als
een meisje dat ze zo'n ontzettend
plezier hadden zodra een leraar of
lerares in tranen uitbarstte en de
klas uitvluchtte, vervulden mij, om
de waarheid te zeggen, met zowel
plaatsvervangende géne als een
schuldgevoel achteraf voor de pes
terijen die wij (inclusief ik) ons in
onze schooljaren hebben veroor
loofd. Alleen weet ik heel zeker dat
zich van ons geen vreugde meester
maakte zodra een lerares voor de
klas begon te huilen, maar een ge
voel van grote verwarring, spijt en
gêne.
Op de lagere school (1937-1943) wa
ren wij, voor zover mijn herinne
ring strekt, zo mak als lammeren.
Meester Meng vereerden we, maar
toen hij als legerofficier naar
Duitsland werd getransporteerd,
kregen we een bangelijke meester,
die ons op de dag dat de inspecteur
zou komen kijken smeekte toch in
godsnaam een beetje rustig te zijn
en ons zowel tevoren, als daarna
(we hadden ons voorbeeldig gedra
gen) op bonbons tracteerde.
Smeersnoei dus. Mijn vrouw herin
nert zich een onderwijzeres, die
eens in de zoveel tijd haar ligstoel
voor de klas uitklapte en dan een
potje ging zitten huilen, - zonder
dat er overigens aanwijsbare pes
terijen aan waren voorafgegaan.
Zodra ze de ligstoel pakte, wisten
de kinderen al: o jé, het is weer mis,
die gaat weer zitten grienen!
De enige lerares die wij tot huilen
hebben weten te brengen, was onze
biologielerares op de 5-jarige HBS
aan de Keizersgracht. We vonden
haar aardig, we pestten haar ook
niet, maar we waren hoogst onrus
tig, en kregen soms op niets af een
vele minuten durende slappe lach.
Ook spiekte je bij haar bij het le
ven, maar pesten... nee. Niet voor
zover ik mij herinner, tenminste. Ik
herinner me wel dat we bij een le
raar wiskunde, een aardige man
met grote baard, propjes papier
natkauwden en die, voordat hij de
klas betrad, tegen het plafond scho
ten, zodat ze een kwartiertje later,
tijdens de les, inmiddels opge
droogd, met onvoorspelbare tussen
pozen weer omlaag kwamen. Dat
vonden we tamelijk vermakelijk.
Af en toe moet ik ook van Janna
van vijf nadoen hoe verschrikkelijk
stout ik een keer bij die wiskundele
raar geweest ben, toen deze, tijdens
het laatste 'verteluur' voor de
vakantie, voordeed hoe je als berg
beklimmer over een stijgend pad
moest lopen: langzaam, voorover
gebogen, met de handen op de rug.
Zo liep hij tussen de rijen banken
door, en toen hij mij gepasseerd
was ben ik opgestaan en ben ik op
mijn tenen, in dezelfde houding,
achter hem gaan lopen. Tegen
woordig is dat in de buurt van het
Centre Pompidou een act van een
clown die daar geld mee ophaalt,
maar hij draaide zich plotseling
om, barstte in woede uit en stuurde
me naar de directeur. Ik was mijn
tijd te ver vooruit. Maar zo af en
toe loop ik nu nog in J anna's op
dracht in gebogen houding, lang
zaam, met de handen op de rug,
door de kamer en draai me dan
pU)tseling om en schreeuw: „Eruit
jij!". Ik kan haar geen groter ple
zier doen...
Een ander, tamelijk onschuldig
pesterijtje, hoewel je dat nauwe
lijks zo kunt noemen, volvoerde ik
na de scheikundeles van een nieu
we, jonge leraar, die we allemaal
wel mochten. Ik moet erbij zeggen
dat scheikunde een gesloten boek
voor mij was, ik had er op mijn
laatste rapport voor mijn eindexa
men een 3 voor, al kon ik die via
bijlessen tot een 7 opwerken op
mijn eindexamenlijst. Afgeleid ais
ik bij de scheikundeles altijd was,
merkte ik op de linkerhoek van de
tafel van de leraar een schoteltje
op, en toen de les voorbij was en we
langs die tafel de klas uitgingen,
heb ik als dank voor het genotene
een paar muntstukjes op het scho
teltje gedeponeerd. Anderen volg
den toen dit goede voorbeeld.
En dan herinner ik me nog een in-
valster-aardrijkskundelerares,
jong en aantrekkelijk. Om de een of
andere reden waren verreweg de
meeste leraren en leraressen op on
ze school oud, althans in onze ogen
nu vind ik vijftig jaar nog behoor
lijk jong!). Zij was echter jong en
tamelijk onzeker, en ze kwam de
eerste de beste keer de klas binnen
in een vestje dat van hals tot navel
met twintig knoopjes zat dichtge
knoopt. Ik zat op de eerste rij en
telde, met mijn wijsvinger van bo
ven naar beneden gaand, en met
mijn lippen geluidloos de cijfers
mompelend, de knoopjes van haar
wollen vestje. Rob vgn Reyn in de
bocht! En zij bloosde tot over haar
oren. Was dat nu tamelijk geestig,
of tamelijk onaardig, of misschien
beide van mij? Ik denk het laatste.
Redactie: Anneloes Timmerije.
Bijdragen en vragen: Postbus 54, 2300 AB Leiden.
Telefoonnummer: 071-144941, toestel 245.
De padvinderij, de jeugd
bonden voor natuurstu
die, jeugdclubs van ker
ken. Allemaal moeten ze
voortaan rond komen zon
der geld van de gemeente.
De gemeenteraad besloot
vorige week om de subsi
dies aan de jeugdvereni
gingen af te schaffen. De
gemeente komt veel geld
tekort en moet daarom be
zuinigen.
De gemeenteraad van Leiden
vergaderde drie dagen lang,
soms tot na middernacht. Het
ging over de begroting. Daar
in staat waaraan volgend jaar
geld wordt uitgegeven. In de
gemeenteraad zitten 39
raadsleden van verschillende
politieke partijen. De burge
meester is de voorzitter van
de gemeenteraad. De twee
grootste politieke partijen
zijn de PvdA (13 raadsleden)
en de WD (10). Zij hebben
het samen voor het zeggen.
Hoe moeten we bezuinigen?
Dat was de grote vraag. Men
sen ontslaan, die bij de ge
meente werken? Terwijl er in
Leiden al zo veel werklozen
zijn. Of de belastingen verho
gen. De Leidenaren meer la
ten betalen voor het ophalen
van huisvuil, voor hun huis,
voor hun paspoort? Terwijl
de meeste mensen al zo'n
geldgebrek hebben. Het was
allemaal niet zo leuk voor de
raadsleden, wat ze ook beslo
ten.
Geen ontslagen
Iedereen, van alle politieke par-
De gemeenteraad van Leiden aan het werk in de vergaderzaal van het stadhuis. De man links op de foto
(nog net zichtbaar met ketting) is de voorzitter van de gemeenteraad, burgemeester Goekoop.
(foto Dirk Ketting)
loophuis is. En dat is al meer
dan vorig jaar. Toen had de
gemeenteraad geen geld,
maar ook geen goede woor
den over voor het Wegloop
huis. Een ander lichtpuntje
was er ook: aan vakken als te
kenen, handenarbeid en mu
ziek wordt volgend jaar een
beetje meer geld besteed. En
verder is de kans groot dat
volgend jaar op de bult (een
oude vuilnisbelt) in de Room-
burger polder, tegenover dé
Kanaalweg, een groot wan
delpark met een heuvelach
tig wielercircuit wordt aange
legd.
tijen, was het erover eens:
personeel van de gemeente
ontslaan, dat doen we niet.
Maar als er iemand weg gaat
of met pensioen, dan komt er
niemand voor in de plaats te
rug. Dus wel minder werk bij
de gemeente, maar geen ge
dwongen ontslagen. Dan is
de pijn het zachtst. En de be
lasting gaat wel omhoog,
maar niet zoveel. Nog was het
niet genoeg. Er moest nog
meer bezuinigd worden,
want de gemeente is heel arm
en de regering geeft Leiden
steeds minder geld.
En daarom krijgen de padvin
derij en de andere jeugdclubs
voortaan geen geld meer van
de gemeente. Margreet van
Akkeren van het CDA was te
gen die bezuiniging. Maar
hoezeer mevrouw Van Akke
ren ook probeerde, PvdA en
WD lieten zich niet overha
len.
Wegloophuis
Waar de gemeenteraad ook
geen geld voor over had, was
het Wegloophuis voor van
huis weggelopen jongeren.
De raadsleden zeiden wel dat
het goed is, dat er zo'n Weg-
Naar aanleiding van diverse
uitspraken na de afgelopen
(vredes)demonstratie hebben
we met z'n allen mogen
constateren, dat men op het
Binnenhof de zaken
indrukwekkend genoeg heeft
gevonden om een zeker respect
te hebben, en zelfs uit te
spreken, wat betreft deze
prestatieTypisch
betreurders-gedrag.
In mijn beschermde wereldje
zijn de laatste tijd grove
gevallen van betreurders
voorgekomen. Als de zaken er
zo voor staan, dat er werkelijk
een uitspraak gedaan moet
worden, blijken veel van
oorsprong eerlijke mensen
overgegaan te zijn op
volkomen ongevaarlijke
uitspraken, zoals: "wij hebben
begrip voor uw onvrede, maar
u zult toch moeten bedenken
dat de situatie ook voor ons
volkomen onhoudbaar is
gebleken...."
Betreurders hanteren dus over
het algemeen een aardig
bijpassend taalgebruik, en
houden zich over het algemeen
in eigen kring op. Ook kan men
ze herkenen aan stern-gedrag,
en doorgaans confessionele
standpunten.
Een ieder die vaker naar het
NOS-journaal kijkt dan een
keer per week, krijgt
regelmatig met een betreurder
doen. De beeldbuis is dan niet
de enige barrière die een gevoe)
van machteloosheid
veroorzaakt.
Nee, ook een ontmoeting met
een betreurder in levende lijve
schijnt op het moment zelf een
goed gepland en tamelijk
vriendschappelijk gesprek te
zijn. Maar hun uiterlijke,
misselijke, achterbakse
schijnvertoning bedriegt je
meedogenloos. De kater van:
'wat hebben we nou eigenlijk
beproken?'
Pas op voor de betreurder dus.
En altijd in je achterhoofd
houden, dat je niet de enige
goedmoedige Bommel bent.
die machteloos moet toezien
hoe vreselijk dit alles is.
"Maar Joost, hoe kan een heer,
voor wie geld geen rol speelt,
nu in stilte veel goeds doen, als
zelfs de overheidswegen zijn
wil versperren", jammerde de
onthutste heer.
"Zeer
BETREURENSwaardig"
sprak de bediende koeltjes.
Barthel Brussee (18),
Scholengemeenschap De
Vlietschans.
Daf, boem. Dan zitje toch keu
rig, op zo'n vijftig meter van
de F-side, naar een keurig
voetbalwedstrijdje te kijken.
Ajax-Sparta. Maar mooi dat
een of andere dwaas rotjes
van de achterste rij naar be
neden smijt. Boem dus. En je
bent blij datje alleen maar de
luchtdruk tegen je benen
voelt. Je buurman is minder
gelukkig. Hij nam net een
slok uit zijn plastic bierglas.
Splatsj. Maar ook zijn trom
melvlies is nog heel. Léchen
dus. Kraag omhoog en verder
kijken maar.
Vuurwerk. Officieel mag je het
alleen tijdens de jaarwisse
ling afsteken. Maar niets is
meer aan een seizoen gebon
den. Net als bloemen en sla
zijn de gillende keukenmei
den, de Japanse kanonslagen
en de voetzoekers tegen
woordig het jaar rond ver
krijgbaar. Wel zijn er nog
hoogtijdagen en die naderen,
voor zover het om vuurwerk
gaat. Er zal weer voor miljoe
nen de lucht in gaan.
Onvermijdelijk gaan er dan
weer een paar vingers, ogen
of trommelvliezen mee. Om
van de bij na-ongelukken
maar te zwijgen. Schrijver
dezes kan nog met tien vin
gers tikken (al mist hij de
vaardigheid), maar dat had
anders kunnen zijn. De eerste
misser die in de herinnering
opdoemt, dateert nog uit de
jaren vijftig. Leuk een gillen
de keukenmeid aangestoken.
En dan? Normaal gooi je het
projectiel weg, terwijl je de
lucifer in de andere hand
dooft. Ditmaal ging het an
dersom. Sta je daar voor jo
ker te wapperen met de hand,
waarin die meid staat te gil
len, terwijl het luciferdoosje
op straat beland. Een geluk
dus, dat er geen knal achter
aan kwam. Kun je nog lé-
chen.
Lachen was er vijf jaar .later
niet bij, toen het lont van de
Japanse kanonslag aan een
kant wat al te snel opbrand
de. Haast geboden dus.
BANG. Ontploffing op het
moment dat de hand zich
opende. Gillende pijn, een
dreunende fluittoon in het
hoofd. Maar alweer mazzel.
Geen brandwond, alle vin
gers nog aanwezig. En na een
dag of twee was ook de fluit
toon verdwenen.
Ach wat hadden we een lol. Er
viel wel eens een slachtoffer,
zoals die buurjongen die het
deksel van een met carbid ge
vulde melkbus tegen zijn
hoofd kreeg. Hoe het met
hem gaat? Misschien dat hij
met dat ene oog jaarlijks
turft: vorig jaar tweeduizend
lotgenoten erbij, van wie vijf
tig goed voor opname in het
ziekenhuis. Hij had het ze
kunnen vertellen. Behoorde
hij niet ook tot die risico
groep van vijf- tot negentien-
jarigen?
Maar ja, dik in de dertig nu.
Een ouwe zak dus. Tegen
woordig zijn ze zo stom niet
meer. Als je het spul maar op
tijd weggooit. Desnoods in
het publiek. Geeft nog een
mooi schrikeffect. Léchen.
Dus.
Ruim drie weken geleden
stond heel Nederland op
zijn kop. Toen werd na
melijk bierbrouwer Fred
die Heineken samen met
zijn chauffeur Ab Doderer
ontvoerd. Intussen heeft
iedereen van de goede af
loop kunnen horen.
In bijna tien jaar tijd werden in
Nederland drie mensen ont
voerd. Caransa, mevrouw
Van der Valk en Heineken
(zijn chauffeur werd meege
nomen omdat hij zijn baas te
hulp schoot). Deze drie men
sen hebben één ding gemeen:
geld.
En daar is de ontvoerders dan
ook om te doen. Behalve rijk.
zijn deze mensen ook belang
rijk voor de zakenwereld. Het
is dus van belang, dat ze weer
vrij komen, zo redeneren de
ontvoerders. En dus zal er
wel worden betaald.
Het moet toch een eng idee
zijn, dat er mensen rondlo
pen die het op jouw persoon
hebben gemunt. Je mag den
ken wat je wilt van rijke lui,
maar geld hebben is nog
steeds niet strafbaar. Mits je
er op een eerlijke manier
bent aangekomen.
Italië
Toch kun je met je kapitaal be
ter in Nederland wonen dan
in Italië. Daar zijn in 15 jaar
tijd ruim 600 rijke zakenmen
sen ontvoerd. Het werkelijke
aantal ligt volgens de Ita
liaanse politie nog veel hoger,
maar uit angst voor dreige
menten van de ontvoerders
In dit land is er ook sprake van
de zogenaamde politieke ont
voeringen. Een bekend voor
beeld hiervan is de ontvoe
ring van de voorzitter van de
christendemocratische partij,
Aldo Moro, in 1978. De men
sen die bij hem in de buurt
waren tijdens de ontvoering
werden zonder pardon dood
geschoten. Moro zelf werd
twee maanden later ook door
zijn onvoerders (de Rode Bri
gades) vermoord.
Hoewel Italië al bijna gewend
is geraakt aan ontvoeringen
was de schok groot toen in ju
ni van dit jaar de 15-jarige
Emanuela Orlandi werd ont
voerd. Voor haar in de plaats
wilden de ontvoerders de
man hebben die twee jaar ge
leden een aanslag op de paus
heeft gepleegd. Emanuela is
nog niet terecht en er is geen
enkel bewijs dat zij nog leeft.
Verreweg het jongste slachtof
fer is een baby van 17 maan
den, die drie weken geleden
in Italië werd ontvoerd. Dit
kind is gelukkig gezond te
ruggevonden.
Je staat er soms versteld van wat fabrikanten allemaal doen om
de gunst van de jonge kopers voor zich te winnen. Sinds kort
is er namelijk speciale cosmetica (lippenstift, oogschaduw,
nagellak enz.) voor kinderen van het merk Novell te koop.
Het vervelende is alleen, dat er in sommige van die potjes een
bacterie zit, die ontstoken ogen kan veroorzaken. Het minis
terie van WVC (Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur) heeft
daarom de zaak onderzocht. Het resultaat is, dat de cosmetica
van Novell uit de handel is genomen. Het mag dus niet meer
worden verkocht, omdat het gevaarlijk is voor de gezond
heid.
k Doderer en Heineken poseren in Noordwijk voor de persfotografen.
WASHINGTON - Bericht uit de Ameri
kaanse samenleving: wat de landbouw
betreft is kernoorlog evenzeer een sei
zoenverschijnsel als nachtvorst in de si
naasappelboomgaarden van Florida of
zomerse droogte in Kansas. Het Bureau
voor Beheer van Noodtoestanden, een
zeer officiële instantie, heeft het Witte
Huis en het kabinet een studie voorge
legd waarin wordt gezegd dat de land
bouwsector betere overlevingskansen
heeft dan andere sectoren van de sa
menleving.
door
Henk Kolb
Maar voordat alle Amerikaai\se landbou
wers nu juichend te hoop lopen en nij
ver aan het ploegen en planten slaan om
hun overlevingskansen nog wat kracht
bij te zetten, heft de bureaucratie waar
schuwend de op batterijen tekstverwer-
kende systemen murw getikte vinger:
als het atomair ongeval vroeg in het jaar
komt raakt het zaaiseizoen in de knoop
en een aanval in juni zou slechter zijn
voor de oogst, dan bommen in augus
tus. Kortom, het zou veruit het beste
zijn voor de landbouw en wat er aan
zieltogende consumenten van zijn pro-
dukten over zal blijven, wanneer voor
kernoorlogen het late najaar, maar lie
ver nog het winterseizoen werd afge
sproken.
Dat zijn allemaal dingen, die een enigszins
onderlegd schoolkind op zijn vingers
kan natellen, maar de vak-idioten van
een verbijsterend trage bureaucratie ne
men zulke zaken volstrekt ernstig. En
wanneer zulke rapporten eenmaal wor
den gemaakt (en dat gebeurt nooit per
spontane reactie) wordt het steeds on
aannemelijker dat vanwege Ronald
Reagan c.s. niet ernstig wordt nage
dacht over de mogelijkheid om een
kernoorlog te winnen.
Ook de Amerikaanse boerenstand klaagt
over te weinig inkomen uit te veel werk
en tobt over zuiveloverschotten en te
veel graan als produkt van steeds betere
oogsten. Zo'n vleugje optimisme over
een situatie waarin zij nu eens de beste
kansen heeft, komt kort voor de Kerst
dagen dus als geroepen.
„Gegeven de essentiële bijdragen, die zo
als studies aangeven, potentieel be
schikbaar zijn om landbouwbehoeften
te ondersteunen en de huidige capaci
teit op het gebied van de bescherming
bevolking, lijkt voldoende produktie
verzekerd om te voldoen aan behoeften
van overlevenden." Wacht even, denkt
de aandachtige lezer dan, hoe zit het
met de getallen die in de VS te heiliger
worden naarmate zij in meer statistie
ken worden ondergebracht en ver
deeld).
Dit denkt de Amerikaanse crisisbeheer
sing ervan: een kernoorlog vernietigt de
helft van de bevolking en naar gelang
het seizoen ongeveer de helft van de
oogst. Troost: vee en pluimvee overleeft
beter dan mensen en daarvan blijft dus
verhoudingsgewijs veel over. Is er dus
mets aan de hand eigenlijk, behalve een
dieët na een atoomaanval, met wat min
der mensen aan tafel, die ongeveer het
zelfde te eten krijgen, doch verhou
dingsgewijs meer vlees? Toch wel.
Per persoon zou men het met minder calo-
riëen moeten doen (maar dat proberen
nu ook al zoveel mensen in de VS - het
land waar zwaarlijvigheid zich alle aero-
bische dans centra ten spijt tot een
machtige volksziekte heeft ontwikkeld).
En de toestand wordt vanzelf beter om
dat het aantal resterende consumenten
afneemt vanwege stralingsziekte.
Maar het rapport zegt niet hoe de land
bouwers moeten zaaien, oogsten en ver
voeren in klimaatsomstandigheden die
volgens gerespecteerde wetenschap
pers dankzij een nucleaire oorlog de aar
de in een nieuwe ijstijd zullen storten,
omdat een deklaag van rondzwevend
puinpoeder de zonnestralen afdekt.
Wel waarschuwen de mannen van het be
heer der noodtoestanden voor het feit
dat na een kernaanval niet genoeg blik
beschikbaar zal zijn voor de fijne do
perwten en de peren op sap. hoewel dat
bezwaar minder telt omdat de inblik-fa-
bneken toch grotendeels zijn vernie
tigd. Zodoende komt er zelfs een aanbe
veling uit: er moeten alternatieve mid
delen voor conservering worden bestu
deerd.
Wat de kunstmest betreft zit alles wel
goed. Enige schaarste van korte duur.
Genoeg energie, zo op het oog, maar ze
ker is dat niet omdat tachtig procent
van de olieraffinaderijen wordt wegge
blazen, naar ruwe schatting, tezamen
met hun arbeiders. En, goddank, ook de
industrie waar de bestrijdingsmiddelen
voor oogstbedreigend ongedierte wor
den vervaardigd raakt weliswaar be
schadigd, doch na een atoomaanval heb
je daar ook veel minder van nodig.
Ernstiger is de toestand op het gebied van
de reserve-onderdelen voor landbouw
machines en medicijn voor de veesta
pel, zo heet het. Dat is ongelukkig, want
misschien krijgt het resterende Ameri
kaanse vee dan wel mond- en klauw
zeer, hoewel ook die ziekte in ernst ver
mindert naarmate steeds meer kalveren
en biggen zonder poten zullen worden
geboren, trouwhartig verzorgd door
weliswaar overlevende maar toch aan
ongekende haar-uitval lijdende boeren.
