actief in I
vrije tijd
Leids duo hield 420 mensen
uit handen van de Duitsers
msmmmÊBm
Adjudant De Jong bij
afscheid onderscheiden
Hoogste Israëlische
onderscheiding voor
werk in het verzet
Oplichter van Leids
bedrijf aangehouden
Hondepoep (2)
LEZERS SCHRIJVEN
Rosenburch
De Valkenier winnaar
van zwemwedstrijden
Reggae
De Engelse reggae-groep Reality
treedt zaterdag in het LVC op.
De groep heeft al vaker in het
LVC gespeeld. De zaal gaat
open om 21.00 uur.
Kledingactie
Bij de kerk van de H. Antonius,
Boshuizerdijk 11, wordt zater
dag drie december tussen 10.00
en 16.00 uur een kledinginza-
melingsactie gehouden, geor
ganiseerd door de stichting
EMMAUS-Nederland. De op
brengst van de actie is bestemd
voor de allerarmsten in de der
de wereld, maar ook in ons ei
gen land. Gehoopt wordt dat
velen hun niet meer gedragen
kleding en afgedankt ander
textiel voor deze goede zaak ter
beschikking zullen stellen.
Postduiven
Postduivenvereniging De Vrien
denclub organiseert op zater
dag drie december en zondag
vier december een grote post-
duivenshow in haar clubge
bouw aan de Anna Palowna-
straat. Deze show is zaterdag
geopend van 18.00 tot 22.00 uur
en zondag van 11.00 tot 17.00
Gym
Jahn organiseert zaterdag in de
Vijf Meihal opnieuw een dag
voor haar leden en voor ieder
een die een kijkje wil nemen of
zelf wil meedoen. De hele dag is
er een gevarieerd programma.
De dag begint om 9.30 uur met
een Gym ln voor iedereen. Wie
om kwart voor vijf nog energie
over heeft kan dan meedoen
aan een massale Aerobic Dan
cing.
Vrouwenwerk
Het vrouwenwerk van het Volks
huis houdt op woensdagoch
tend zeven december weer de
maandelijkse filmochtend voor
vrouwen. Vertoond wordt de
film: Als deze aarde je lief is.
De film begint om 10.00 uur.
Tekenfilms
De K&O-kinderfilmmiddag die
op woensdag zeven december
wordt gehouden zal bestaan
uit een komische film en een
uitgebreide serie tekenfilms.
Toegangskaarten kan men ko
pen of bestellen op het bureau
van K&O, Oude Vest 45, Lei
den. Aanvang van de middag:
14.30 uur.
Vogels (1)
Vogelvereniging Avibus bestaat
dertig jaar en daarom heeft het
bestuur een show georgani
seerd. De show kan bezichtigd
worden op vrijdag twee decem
ber (20.00 uur tot 22.00 uur), za
terdag drie december (10.00 tot
22.00 uur) en op zondag vier
december van 10.00 uur tot
16.00 uur. Plaats van hande
ling: het gebouw van PV de
Blauwkras aan de Voorscho-
terweg, nabij zwembad De
Vliet.
Vogels (2)
Ook De -Zanger houdt de komen
de dagen een vogeltentoonstel
ling. Deze tentoonstelling
wordt gehouden in buurthuis
Het Spoortje aan de Bernhard-
kade veertig te Leiden. Ope
ningstijden: zaterdag drie de
cember van 10.00 uur tot 19.00
uur en zonclag vier december
van 10.00 uur tot 16.00 uur.
Adjudant E. de Jong in zijn werkkamer. (foto pri
LEIDEN De Leidse politie heeft gistermiddag afscheid genomen van
adjudant E. de Jong die de leeftijd van zestig jaar bereikte en met
pensioen ging. Ter gelegenheid daarvan speldde commissaris Van
Voorden hem de ere-medaille in goud, verbonden aan de Orde van
Oranje Nassau, op. De commissaris noemde de scheidende adjudant
een bekwaam, accuraat en vooral ook integer politie-ambtenaar.
De Jong begon zijn loopbaan bij de politie in Zaandam. In 1951 kwam hij
als agent in Leiden waarna hij via brigadier tot adjudant werd bevor
derd. In die hoedanigheid was hij onder meer commandant van de
surveillance-dienst en chef van het bureau dienstplanning. De Jong
vervulde ook diverse bestuursfunctie voor de RK vakbond St. Michaël.
Leiden J
DONDERDAG 1 DECEMBER 1983
LEIDEN - De Leidenaren C. van Wijk (62) en C.J.M.
Montanus (67) zijn voor hun illegale werk gedurende de
Tweede Wereldoorlog onderscheiden door de Israëlische
regering. Vandaag is hun de Yad Vashem-medaille, de
hoogste onderscheiding die Israël kent, uitgereikt in het
Amsterdamse Tropenmuseum. Van Wijk en Montanus is
deze eer te beurt gevallen, omdat ze in de oorlog door
administratieve malversaties honderden onderduikers
en Joden uit handen van de Duitsers hebben weten te
houden.
door
Miep Hoenson
Montanus en Van Rijk: er
kend als 'Welgezinde der Mens
heid'. (foto Holvast)
De afdeling burgerzaken
van het Stadhuis, beginja
ren veertig. In een hoekje
zit Leidenaar Montanus
diep over zijn 'werk gebo
gen. Wat schichtig kijkt
hij om naar de twee NSB-
ers, die aan de afdeling
zijn toegevoegd. Als Mon
tanus ziet dat ze een ande
re kant opkijken streept
hij haastig wat namen op
een lijst weg.
Zo moet ambtenaar Montanus in
die oorlogsjaren honderden ke-
ren zijn werk hebben gedaan.
Zijn werk? Het wegstrepen van
namen op de lijst van Leidena
ren, die voor de Arbeitseinsatz in
aanmerking komen? Het verdon
keremanen en vervalsen van per
soonsbewijzen?
Zijn officiële werk is dat natuurlijk
niet, maar Montanus voelt zich
jegens zijn vaderland verplicht
om ten minste op administratief
gebied verzet te plegen. En hij
blijkt op zijn afdeling niet de eni
ge. Als zijn collega Cor van Wijk
hem onder de koffie eens vraagt
waarom Montanus altijd zo ze
nuwachtig doet, vertrouwt hij
hem zijn geheim toe. Hij legt Van
Wijk uit dat hij door Lex Ber
nard, coördinator van het verzet
in Leiden, is gestrikt om hand
en spandiensten in het admini
stratief verzet te verrichten. De
opluchting is groot als blijkt dat
ook Van Wijk op dezelfde wijze
bezig is om zoveel mogelijk Lei
denaren uit handen van de Duit
sers te houden. Ze worden vrien
den voor het leven. Hun illegale
werk loopt van een leien dakje
en de zaken gaan nog beter als de
twee NSB-ers haar Den Haag
worden overgeplaatst. Van Wijk
wordt vanaf dat moment de man
die hoogstpersoonlijk over de
persoonsbewijzen gaat. Dichter
bij het vuur kan hij niet zitten.
Vervalsingen
Beiden worden opgenomen in de
groep 'Strijdend Nederland', die
in Leiden malversaties pleegt
vanuit het Arbeidsbureau, de af
deling burgerzaken en het distri
butiekantoor. Drie belangrijke
administratieve aders, van waar
uit ondergedoken verzetsstrij
ders en joden zo goed mogelijk
kunnen worden geholpen. Er
wordt gezorgd voor bonnen, ge
gevens worden verdoezeld en
persoonsbewijzen met gefingeer
de namen zien er levensecht zijn.
Mannen van net onder de veer
tig, die in principe voor de Ar-
beidseinsatz in aanmerking ko
men, worden simpelweg een
paar jaartjes ouder gemaakt. Als
doorknede ambtenaren weten
Van Wijk en Montanus de hele
persoonsadministratie naar hun
hand te zetten. Het is niet zo een
voudig om iemand ander een
persoonsbewijs te bezorgen.
Nauwgezet als de Duitsers zijn is
zo'n papiertje ingenieus genoeg
ontworpen dat vervalsingen ge
makkelijk worden ontdekt. Van
Wijk en Montanus gebruiken de
echte persoonsbewijzen, maar
dan met andere namen. De eige
naar van een dergelijk vervalst
papier wordt ook in het gemeen
telijk kaartsysteem van de juiste
(lees: vervalste) personalia voor
zien. Gegevens over de nieuwe
namen, geboortedata en ook
eventuele verzonnen ouders
worden steeds keurig naar de be
trokkene doorgespeeld. Oude en
nieuwe naam worden door de
Leidenaren, ambtelijk als ze zijn,
op speciale schaduwkaartjes ge-
registeerd. Deze kaartjes worden
zorgvuldig op een geheim adres
bewaard voor betere tijden, ^ls
het bevolkingsregister weer kan
worden schoongeveegd.
Geertsema
Bereidwillige medewerking krij
gen ze van de Oegstgeester amb
tenaar Geertsema, de man die la
ter o.a. bekend zal worden als
burgemeester van Wassenaar en
commissaris van de koningin.
Geertsema pluist de registers
van Oegstgeest door op namen
van baby's, die maar een paar da
gen hebben geleefd. Die namen
speelt hij door aan zijn Leidse
collega's om te gebruiken voor
de persoonsbewijzen. Waardevol
is ook de bijdrage van de Leidse
fotograaf Van Vliet, die honder
den portretjes uit zijn archief ter
beschikking stelt waarmee langs
slinkse wegen nieuwe PB's kun
nen worden verkregen, zonder
dat de controle van hogerhand
daarop vat heeft.
Om die persoonsbewijzen af te ma
ken moet er nog een vingeraf
druk op. Montanus en Van Wijk
hebben zelf ieder tien vingers ter
beschikking; verder 'lenen' ze
wel eens een afdruk van een ver
trouweling. Moet er een een ge
vluchte Duitse jood worden ge
holpen, dan maakt het tweetal
het accent verklaarbaar door de
betrokkene in Hamburg geboren
te laten worden. Inventief wor
den ze vanzelf.
Ze beginnen doorgaans meteen na
aankomst op hun werk met hun
preciese werkjes, onder het toe
ziend oog van politiemannen, die
in verband met eventuele over
vallen de afdeling bewaken.
Montanus en Van Wijk verblik
ken of verblozen er niet meer on
der. Ze worden geroutineerd; bo
vendien, die politiemannen heb
ben er geen flauwe notie van hoe
zo'n persoonsregister in elkaar
zit.
Inval
Zo hobbelen ze door tot diep in de
oorlog. Dan gebeurt waarvoor de
Leidse groep altijd al bang was
geweest: de Duitsers vallen het
huis binnen waar de leden van
Strijdend Nederland op dat mo
ment in vergadering bijeen zijn.
De twee hoofdpersonen van dit
verhaal .weten de dans te ont
springen. Montanus duikt zes
weken onder, zijn collega nog
iets langer. Eenmaal op hun stek
teruggekeerd druppelen de op
drachten weer binnen. Als het
eind van de oorlog nadert heeft
het tweetal 420 mensen uit Duit
se handen weten te houden, on
der wie 77 joden. Achter iedere
naam zit een verhaal. De Leide
naren kennen die verhalen nog
stuk voor stuk.
Hun werk zelf zal jarenlang naam
loos blijven. Totdat er bijna veer
tig jaar na die Tweede Wereld
oorlog een brief op de deurmat
ploft van de Israëlische Leesha
Rose. Als jodin, die in de oorlogs
jaren via de Leidenaren werd
omgedoopt tot Liesje Bos, blijkt
ze hen niet te zijn vergeten.
Wordt de naam van Van Wijk al
genoemd in het boek 'De tulpen
zijn rood', dat de joodse in de be
ginjaren tachtig uitbrengt, begin
dit jaar meldt ze de Leidenaren
dat ze hen heeft voorgedragen bij
het Comité van Yad Vashem. Dit
comité houdt zich bezig met de
toekenning van regeringsonder
scheidingen aan niet-Joden, die
tijdens de oorlog hun eigen leven
hebben gewaagd om dat van
joodse medemensen te redden.
Montanus en Van Wijk zijn "ei
genlijk helemaal geen onder
scheidingsjagers", maar ze vin
den het absurd om voor deze gro
te eer te bedanken. Vandaar dat
ze nu zijn erkend als 'Welgezinde
der Mensheid', De daarbij beho
rende medaille en oorkonde valt
onder de hoogste onderscheidin
gen die de Israëlische staat toe
kent. Het boompje, dat eveneens
bij deze erkenning hoort, is in
middels al geplant op de berg in
Yad Vashem.
LEIDEN Een 28-jarige man uit
Harderwijk is gisteren aange-
.houden omdat hij in oktober een
garagebedrijf in Leiden had op
gelicht. De man gaf zich toen uit
voor een vertegenwoordiger van
een bedrijf aan de Roosevelt-
straat en bewoog een medewer
ker om hem autoradio-appara-
tuur mee te geven. Deze appara
tuur vertegenwoordigde een
waarde van ruim 1500 gulden.
Pas een maand later bleek dat er
van oplichting sprake was. Het
bedrijf aan de Rooseveltstraat
kreeg toen de rekening gepre
senteerd en herkende de man in
kwestie als een voormalige werk
nemer. De politie in Harderwijk
hield de oplichter gisteren aan en
droeg hem over aan de Leidse
politie. De apparatuur kon in be
slag worden genomen.
in de maand en brengt, ondanks
de huursubsidie van 460 gulden,
veel mensen in grote moeilijkhe
den omdat ze alleen aow hebben.
Rosenburch is ontstaan uit een
zeer christelijk milieu en laat
zich daar ook op voorstaan. Hebt
uw naasten lief als uzelven. De
stichting gaat echter door met te
hoge servicekosten berekenen
en heeft, evenals de gemeente,
een advocaat in de arm geno
men. Van hen hören we nu ech
ter niets meer. Daarom heeft de
bewonerscommissie nu ook een
meester in de rechten gevraagd
om deze kwalijke zaak voor de
bewoners in het reine te bren
gen.
De advocaat van de bewoners
heeft aan de advocaten van de
gemeente en de stichting bericht
gestuurd. Daarin vraagt hij de re
den voor de hoge servicekosten.
Wordt er geen opheldering ver
kregen, dan adviseert de advo
caat aan de bewoners om niet
meer servicekosten te betalen
dan 325 gulden. Woensdag had
de bewonerscommissie een ver
gadering waarbij de bewoners
uiteen werd gezet wat hun rech
ten en plichten zijn.
Deze kwestie loop nu al acht jaar
en inmiddels zijn alle oude be
stuursleden vertrokken toen zij
de bui zagen hangen. Van het
nieuwe bestuur is nog niet veel
te verwachten, omdat dat in een
grote puinhoop terecht is geko
men met veel schulden. Ook de
gemeente zit met de geabkken
peren omdat die tien jaar terug
voor twaalf mijoen garant is gaan
staan. Zonder overigens controle
uit te oefenen op de gang van za
ken. Wethouder Bordewijk wil
dat nu op de bewoners verhalen.
Vanuit zijn principe had ik dat
niet gedacht.
Iets heel anders is dat het nieuwe
bestuur van Rosenburch de regel
heeft ingevoerd dat bejaarden
boven de 75 jaar geen flatje meer
mogen huren. Mij is een me
vrouw bekend die bij Rosen
burch geweigerd was, omdat ze
nét te oud was, terwijl ze drin
gend van haar bovenhuis weg
moet omdat ze een heup heeft
gebroken. In een bejaardenhuis
kan zij ook niet terecht. Ouderen
krijgen door dit soort berichten
nog een grote domper. Daar
wordt door onze christelijke zus
ters en broeders niet over nage
dacht, of juist wel.
Als oud-bewoner kan ik niet an
ders doen dan de bewoners suc
ces toewensen met hun actie om
recht te krijgen. Laat U niet uit
benen door zó'n stichting. Sa
men is U sterk, gaat door met ac-
tie. F. Muller
Dahliastraat 23
Leiden
Over het eindeloos wordend chapi
ter over hondevuil op straten en
plantsoenen van onze goede stad
Leiden, een paar opmerkingen.
Ten eerste lijken het dankbare
problemen voor een geval dat
men beslist niet meer weet waar
nu weer eens over ge o...h...'d
kan worden, en vervolgens gaat
elke jammeraar voorbij aan het
feit dat de hond niet de enige ver
vuiler is, mogelijk in de stad de
meest zichtbare, maar vlak vo
gels, katten en vooral de opgeko
men "mode" van de paarden niet
uit, met hun relatieve oppervlak
tevervuiling van gemiddeld vijf
vierkante meters! Wél is het zo
dat de eigenaar van het aller
kleinste hondje zelfs "belasting"
betaalt, en hier.... ligt een belang
rijk criterium.
Ondergetekende kent personen
die, als ze 's morgens hun vier
voeter op de straat uitlaten, een
schopje meenemen, en de faeca-
liën keurig opvangen of op
scheppen en in de put depone
ren, tevens ook niet te beroerd
zijn om de "hopen" die zij tegen
komen op hun route, ook nog
even te verwijderen. Dit voor
beeld (dat al zeven jaar gegeven
wordt) is door enkelen nage
volgd, soms alleen voor wat hun
hond doet.
Voor het overige nemen deze men
sen de moeite om voor het echte
"uitlaten" hun honden mee te
nemen naar plaatsen waar ze
kunnen rennen, en waar nie
mand in hun hopen kan trappen.
Van deze honden heeft geen en
kele "lijdenaar" enige last. Des
ondanks wordt ook onze stoep
wel "bekakt", op mijn vraag aan
overigens goed bedoelende eige-
naren(essen) of zij zo vriendelijk
willen zijn dit ook op te ruimen,
zelfs onder aanbieding van een
schopje, zijn ze met stomme ver
wondering geslagen; waar
voor??? ik betaal toch belasting-
..Waarop m'n wedervraag: kunt
U dan middels uw betaalde be
lasting zorgen dat deze hoop op
geruimd is alvorens deze over de
gehele straat is uitgelopen, res
pectievelijk besmeurd?
In Luxemburg was ik getuige van
een haastig opruimen van een
bolus op een winkelpromenade,
deze mevrouw was van drie hoog
komen rennen, mét schepje,
plastic zak en een emmer water
borstel, om een bekeuring van
500 franc te voorkomen!
Dus als wij daar willen wandelen/
winkelen, moest je zorgen dat
het hondje al was "geweest", of
je liet hem in de wagen, de recht
geaarde hondenliefhebber weet
wét, en wanneer z'n hond
"moet", het uitlaten in de gewo-
straat, of maar achteloos ge-
ton het trottoir laten bevuilen
zonder meer ergerlijk, deze
zijn niet bepaald door
drongen van enig normbesef, al
kom je allemaal wel eens voor
een verrassing te staan; dit mag
geen gewoonte zijn.
Als elke hondenbezitter de menta
liteit van eerstgenoemde uitlater
bezat, en gelijk ook wat mee
neemt, en in de put deponeert al
is het niet van zijn hond, was het
hele probleem opgelost, en had u
een schone stad. Dus als er op
lossingen worden gezocht voor
dit wat opgeblazen probleem,
zou in eerste instantie de on
rechtvaardigheid van hondenbe
lasting de wereld uit moeten, of
duiven, katten en vooral paarden
ook belasten, maar dan naar rato
van hoeveelheid vervuiling, er is
tenslotte een heel verschil tussen
een heel klein hondje met een
zelfde produktie als een cavia of
egel, of een flinke dog of paard.
Indien er dan nog wat overschiet,
na de wat zielige controle en ad
ministratie, zou er mogelijk een
strontopruimer, al of niet geme
chaniseerd kunnen worden aan
geschaft, en kan er raak "ge
poept" worden, (wat nu ook ge
beurt).
Beter lijkt mij een wat positiever
opstelling ten aanzien van dit
probleem en de drukinkt te ge
bruiken om alvast nog enkele op
te wekken het goede voorbeeld
te volgen, er zijn beslist nog vele
échte verantwoorde hondenlief
hebbers die er heus wat voor
over hebben, maar zolang de
overheid, ook op andere gebie
den niet consequent de "vervui
ler" laat betalen, laat zij dan over
een "betalende" vervuiler niet
eindeloos zeuren, erger nog
zij laat bovengenoemde oprui
mer, die zijn route zelf schoon
houdt óók nog betalen en zelfs
controleren óf hij wel betaalt.
Mag ik er tot slot aan herinneren
dat wij bovendien nog reini
gingsrechten betalen??? Dus in-
plaats van probleemstellen:
goodwill kweken om dit op te
lossen. t c. Vermeulen
In 1981 werd door de huurcommis-
sie een uitspraak gedaan in ver
band met de kwestie van te hoge
servicekosten voor bewoners
van de bejaardenflat Rosen
burch aan de Vijf Meilaan. In dit
gebouw wonen bejaarden nog
geheel zelfstandig. Tot de service
behoren alleen elektriciteit, gas,
water, verwarming en telefoon.
Voor eten enzovoorts moeten de
bewoners zelf zorgen.
De stichting die Rosenburch be
heert, rekent nu boven de kale
huur 511 gulden servicekosten
voor bewoners van het oude ge
deelte. Voor het nieuwe gedeelte
bedragen de servicekosten 634
gulden per maand. De huurcom-
missie had uitgerekend dat de
bewoners slechts 300 gulden
hoefden te betalen.
Voor het gebruik van andere ruim
ten in de flat moest daarnaast
nog een overeenkomst worden
gesloten met het bestuur van de
stichting. Gezien de afschrijvin
gen voor deze ruimten, 71.000
gulden per jaar, zou dat op 38
gulden per flatje komen. Om de
stichting tegemoet te komen in
de tekorten, ontstaan door ver
keerd beleid van het voormalig
bestuur, wilden de bewoners in
plaats van 38 gulden wel 76 gul
den per maand betalen.
Veel bewoners betalen op advies
van de bewonerscommissie niet
meer dan de werkelijke service
kosten. Toch zijn er ook mensen
die, door intimidatie van de zijde
van het beheer, een hogere huur
betalen. Die bedraagt 964 gulden
De leerlingen van de Valkenierschool met hun prijzen, waaronder de Philipsenbokaal.
voor de Zijlwijkschool. Bij de
jongens eindigde de Zijlwijk
school op de eerste plaats, ge
volgd door respectievelijk De
Valkenier en de Paus Johannes
XXIII-school.
In totaal deden 27 Leidse scholen
aan deze zwemwedstrijden mee,
hetgeen een record is. Dat bete
kende dat ruim driehonderd kin
deren gistermiddag in wedstrijd
verband het water van De Zijl in
doken. Deze wedstrijden zullen
ook volgend jaar weer worden
gezwommen.
VEGETARISCH. Het vegetarisch
eethuis Repelsteel (Breestraat 19
in Leiden) houdt een serie 'vrij
dags buitenlands vegetarisch'. In
deze reeks staat vrijdagavond
Chinees op het menu. Van half
zes tot half acht kan men daar
voor in Repelsteel, dat op niet-
commerciële basis door een ver-
eniging wordt beheerd, terecht.
LEIDEN - De Valkenier is de gro
te winnaar geworden bij de jaar
lijkse zwemwedstrijden voor ba
sisscholen in het overdekte bad
De Zijl. Deze school uit de Me-
renwijk legde beslag op de eerste
plaats van het totaalklassement
en komt dus voor een jaar in het
bezit van de wisselbeker, de Phi
lipsenbokaal.
Doorslaggevend waren de resulta
ten op de gemengde estafette,
het slotnummer. Tot op dat mo
ment had de winnaar van het vo
rig jaar, de Zijlwijkschool, ook al
uit de Merenwijk, de beste papie
ren. Zowel bij de jongens als bij
de meisjes had deze school bete
re totaalresultaten behaald als
De Valkenier. De Zijlwijkschool
moest nu in het totaalklassement
met een tweede plaats genoegen
nemen. Derde werd de Eerste
Leidse Schoolvereniging.
Bij de meisjes apart werd de Ko
ningin Wilhelminaschool win-
(Foto Holvast). naar. De tweede plaats was hier
voor De Viersprong en de derde
