'Ik mocht m n moeder meenemen 'Gevoel als bij bezoek vreemde stad' Openbaar Kunstbezit breidt taken uit Filmdebuut over Ierse strijd -C Cynthia Rhodes, tegenspeelster van John Travolta in 'Staying Alive' Amsterdam misschien culturele hoofdstad Spartak-Sparta op tv 0jyOENSDAG 30 NOVEMBER 1983 Radio - tv - kunst Hertejoch Zanker' van Jaap Drupsteen, vanavond op tv HILVERSUM (GPD) - Geen zin nig woord wordt erin gesproken. Van een verhaal kun je niet spre ken en ook de diepere betekenis blijft volledig in raadsels gehuld. Toch behoort 'Hertejoch Zanker' tot de hoogstandjes uit de Neder landse televisiegeschiedenis, al zou het alleen maar zijn om het fenomenale gebruik van de nieuwste videografische technie ken. een televisiemaker in Nederland is op dit terrein zo ver als Jaap Drupsteen. Een naam die vooral via de VPRO groot is geworden. Hij ontwierp indertijd de opzien barende beeldgrappen rond en met het VPRO-vignet. Daarna heeft hij ook tal van andere pro- dukties gemaakt, waarvan Bel- campo's 'Het grote gebeuren' een van de voorbeelden is. Voor Hertejoch Zanker liet hij zich inspireren door het gelijknamige muziektheaterstuk van Orkater dat twee jaar geleden slechts een aantal weken in een Amsterdams theater was te zien. Een van de betrokkenen was toen de acteur Hans Dagelet. Hij zegt: „Vanuit de wegwerpgedachte hebben we toen in drie weken een program ma in elkaar gezet dat we hoog stens twee weken wilden spelen. De enige bedoeling die er achter zat was om te experimenteren met de wisselwerking tussen beeld en geluid. In hoeverre kan het geluid een beeld verstoren. Dat soort vragen. Door het hele theater hadden we geluidsboxen opgesteld. Zelfs tot buiten het gebouw aan toe. Dat programma is toen met nogal gemengde ge voelens ontvangen, moet ik zeg gen". Jaap Drupsteen: „Mij interesseer de in het programma vooral een scène waarbij je een man uit het raam ziet kijken. Wat hij zag dat wist je als bezoeker niet. Dat soort beelden zette mijn fantasie in werking". Voor het geluid en het raam zijn ook in de televisieversie van Her tejoch Zanker een opvallende plaats ingeruimd. Wat het eerste betreft: de geluidsband is een ta melijk agressief klinkende colla ge van eigen muziek, bestaande aria's, gevormde dialoog en huis- tuin- en keukenklanken zoals fluitende ketels. Nogal onheil spellend en onrustig allemaal, waardoor een contrast ontstaat met de harmonieus uitgebalan ceerde beelden van Drupsteen; beelden die sterk aan surrealisti sche schilderijen doen denken. Ook het raam komt in deze televi sieversie meerdere malen terug. Een tot stoel en typemachine vergroeide man kijkt uit op een soort doolhof waarin mensen in rijen voorbij trekken. En een strijkende vrouw wordt in een vreemdsoortige kamer van ach ter een op een plein uitkijkend raam met verliefde blikken gade geslagen. Hertejoch Zanker bestaat uit een aaneenschakeling van prachtig in beeld gebrachte surrealisti sche scènes, schilderijen op zich. En wat de betekenis betreft, die moet ieder voor zich invullen. Jaap Drupsteen: „Er is geen rode draad. Toen we met de opnamen begonnen, wisten we zelfs niet wat we gingen doen. De ene scè ne riep associaties op met een an der beeld en zo verder. Ik kan al leen vertellen wat Hertejoch Zanker bij mij oproept. Dat is een bepaald gevoel. Gevoel wat ik heb als ik een vreemde stad bezoek. Een stad is het leukst als je hem niet kent. Je doet een he leboel visuele indrukken op die op dat moment nog niet in elkaar vallen. Dat gebeurt pas als je het beeld van zo'n stad compleet hebt. Het is die moeilijk formu leerbare intentie die ik zelf ach ter het Hertejoch Zanker proef. Het gevoel bij een stad die je niet kent en waarschijnlijk ook nooit zult leren kennen". Om 21.09 uur op Nederland 2. AMSTERDAM (GPD) - Nee, het is niet de eerste keer dat ze in Amsterdam komt, zo'n jaar of twee ge leden is ze ook al hier ge weest, als lid van de Ame rikaanse popgroep The Tubes, waarvan Cynthia Rhodes, deel van uit maakte als danseres en achtergrond-zangeres. In die twee jaar is er voor haar veel gebeurd; tijdens haar promotietrip vierde ze kort geleden in Brussel haar 27e verjaardag, de Amerikaanse zangeres, danseres en sinds kort ac trice. Na haar werk bij The Tubes, werd Cynthia ontdekt en dat leverde haar rolletjes op in films als „Xa nadu", „Flashdance" en „One from the heart", maar de grote doorbraak kwam toen Sylvester Stallone haar de rol aanbood van Jackie, de belangrijkste tegen speelster van John Travolta in de film „Staying Alive" daar een flink partijtje écht acte ren bij. „Staying Alive" het logische ge volg op de vroegere Travolta successen „Saturday Night Fe ver" en „Grease". Puur amuse ment, boordevol muziek van de BeeGees, boordevol dansen en met een klein verhaaltje over de liefdesperikelen van Travolta, Tony Manero in de film, zo'n ty pisch macho-figuur en de twee vrouwen die hem het naaste bij staan, Cynthia Rhodes als Jackie en Finola Hughes als de wispel turige Laura. door Hein Kropman Tussen al het dansen door ontwik kelt zich een felle concurrentie strijd rond de twee vrouwen, die beiden heel wat zien in de swin gende figuur van Tony, maar uit eindelijk zal - en dat is na twee minuten film overigens al duide lijk - de veel sympathiekere Jac kie als winnares uit de liefdes strijd rond Travolta te voorschijn komen. Moeder Cynthia Rhodes als Jackie in 'Staying alive': Sylvester Stallone en John Travolta lijken enge macho-types, maar ze zijn "zo zacht als lammetjes". 16 a J°,°r J®, j°1?J Het meest opvallende wat Cynthia mo" aar,co "nnr land overkwam Amerikaanse, want voor deze hoofdrol bestond haar filmwerk uitsluitend uit wat kleinere dans partijen. Voor haar rol van Jac kie in „Staying Alive", kwam 'Ascendancy' bij de VPRO HILVERSUM (GPD) - In de reeks „Cinema primeur" toont de VPRO vanavond Ascendancy', liet speelfilmdebuut van de Brit Edward Bennett. Het verhaal gaat over het gevoelsleven van Connie, een jonge vrouw die zich bewust wordt van de uitzichtloze strijd tussen protestanten en ka tholieken in Ierland. De film speelt in het Belfast van 1920, maar de zaken die er in worden aangesneden zijn nu, 63 jaar la ter, nog altijd akelig actueel. Ascendancy' laat vooral de hope loosheid van de Ierse kwestie zien. Connie een mooie rol van Julie Covington, die eerder furo re maakte in .Don't cry for me Argentina' - is de dochter van een rijke protestantse scheeps- magnaat. Zij is vrijwel volledig afgeschermd van de politieke realiteit in haar vaderland opge groeid. Haar wereld speelt zich voornamelijk binnen de muren van het ouderlijk huis af. Daar worstelt Connie bovendien voortdurend met de herinnering aan haar broer die in de Eerste Wereldoorlog is gesneuveld. Hoewel Connie's vader op zijn scheepswerf in toenemende ma te geconfronteerd wordt met sta kingen en relletjes, weet hij zijn dochter daan aanvankelijk bui ten te houden. Dat wordt echter wat lastiger als het landhuis ter bescherming van haar vader door Engelse militairen in een complete vesting wordt herscha pen. Na een emotionele aanva ring met een jonge luitenant die bij de familie is ingekwartierd, vlucht Connie het huis uit. In de straten van Belfast krijgt zij in alle hevigheid te maken met de verschrikkingen die de bur geroorlog met zich mee brengt. Pas dan realiseert Connie zich hoe ernstig het conflict eigenlijk is en dat zich dit alles in haar di recte omgeving afspeelt. Het idee voor de film deed Bennett op toen hij drie jaar geleden in Ulster een banket bijwoonde. De gasten lieten zich geenszins sto ren door de gruwelijke oorlogs handelingen waaraan protestan ten en katholieken zich op het zelfde moment buiten bezondig den. Bennett moest overigens heel wat moeite doen om zijn produkt te slijten. De Engelse bioscoopwe reld zag er geen brood in. Uitein delijk kreeg hij van het niet-com- merciële British Film Institute subsidie. Het nieuwe Britse tv- station Channel 4 paste het beno digde restant bij. Niet geheel tot tevredenheid van elke criticus werd de film dit jaar op het filmfestival van Berlijn bekroond met de hoogste onder scheiding, de Gouden Beer. De criticus van het Britse blad The Guardian meldde dat dit gebeur de bij gebrek aan betere films. .Ascendancy' heeft inderdaad momenten waarin saaiheid drei gend om het hoekje loert. De in getogenheid en het gevoel voor details houden de film echter moeiteloos overeind (om 21.15 uur op Nederland 1). „ontvangst" op Schiphol. „Toen ik nog deel uitmaakte van The Tubes, was alleen de mededeling dat er een Amerikaanse pop groep zou arriveren, voldoende om de groep meer dan twee uur bij de douane bezig te houden en werd werkelijk al onze bagage onderzocht, op zoek naar iets als verdovende middelen. Zelfs een doos snoepjes die ik bij me had werd in eerste instantie als zeer verdacht ingeschat en ook mijn haarband moest worden onder zocht, want misschien zat daar wel „iets" in. Nu wordt je ont vangen als een soort prinsesje, de Amerikaanse actrice wordt met alle égards behandeld, er wordt maar met een half oog naar je bagage gekeken en in twee minuten ben je door alle hekken". „Wat ook veel leuker is in vergelij king met de periode met The Tu bes is dat ik nu ook veel meer tijd heb om toeristje te spelen. Met de band was het vanuit het vlieg tuig door naar het hotel, dan naar het optreden, terug naar het ho tel, inpakken en wegwezen. Nu ben ik een hele week in Amster dam en heb naast de interviews tijd over om andere dingen te doen en musea te bezoeken". - Je reist niet alleen, je hebt je moe der meegenomen op deze toer. „Ja, ik mocht van de filmmaat schappij voor deze promotietoer, die vier weken gaat duren en die na de trip door Europa ook naar Japan gaat en Australië, iemand meenemen en dat werd natuur lijk mijn moeder, die vindt het heerlijk wat haar overkomt". Breekpunt in de carrière van Cyn thia, geboren in de country en westernstad Nashville, waar ze op haar zeventiende al optrad als danseres in „Opryland", een vi deoband die gemaakt werd door de popgroep Toto voor hun num mer Rosanna. Cynthia speelde die Rosanna en die videotape werd gezien door Sylvester Stal lone, de man die John Travolta zou regisseren in „Staying Alive" maar nog op zoek was naar de vrouwelijke hoofdrol. „Stallone had die tape gezien en wilde een gesprek met me heb ben, ik ben toen met hem en Tra volta gaan praten en moest proefopnamen maken en uitein delijk kreeg ik de rol van Jackie. Een rol die heel wat anders was dan alles wat ik daarvoor gedaan had. Tot aan „Staying Alive" heb ik alleen maar gedanst in films, nu moest ik ook gaan acteren. Vanaf het eerste moment dat ik in contact kwam met Stallone en Travolta, voelde ik me meteen op mijn gemak. Vooral Sylvester heeft me erg goed geholpen deze rol zo te kunnen spelen. Hij zegt als regisseur altijd iets tegen je in vertrouwen, neemt je mee naar de hoek van de studio en zegt dan zoiets als: het was prima, maar als je het nu even anders probeert, zou het nog beter wor den". Keihard „Stallone en Travolta hebben veel gemeen, de rollen die ze hebben gespeeld stellen de twee altijd voor als van die enge macho-ty pes, vooral Sylvester in zijn Roc- ky-films. In werkelijkheid zijn ze helemaal niet zo, ze zijn zo zacht als lammetjes. Stallone is altijd ontspannen op de set, hij schreeuwt nooit. Travolta heeft voor deze rol keihard moeten werken, hij had nooit eerder op zo'n professionele manier ge danst, de balletten zijn heel an ders dan wat hij deed in „Satur day Night Fever". Travolta had zijn eigen choreograaf, die hem vaak na de toch al vermoeiende opnamen bleef trainen en in strueren". „Een ster wordt je wanneer je je zelf in zo'n positie weet te ma noeuvreren. Als je er een hekel aan hebt dat de mensen je op straat herkennen, moetje binnen blijven. Vind je het fijn dat je op straat wordt aangesproken, dan ga je natuurlijk de deur uit. Ik vind dat nog geen probleem, de mensen vervelen me niet". „Ja, Jackie is niet agressief genoeg om de top te halen, dat ben ik eigenlijk zelf ook niet. Jackie heeft een groot hart en is tevre den met de dingen die ze doet, dat gaat ook voor mij op. Het gro te verschil met Jackie en mijn ei gen persoon is dat ik me nooit op zo'n manier door een man zou la ten behandelen als Tony bij Jac kie doet in het verhaal". „Staying Alive" eindigt in een reusachtig opgezette dansshow, een podium vol dansers en dan seressen, prachtige aankleding en decors, hoe is die finale opge nomen? „Voor die finale alleen hebben we meer dan een maand uitgetrok ken. Dat was echt reuze zwaar. Keer op keer moesten de dans partijen worden onderbroken voor een nieuwe camera-opstel ling of voor het licht. Keer op keer was het dan weer lang wachten en weer opnieuw begin nen. Stukje dansen, stoppen, dansen, stoppen, keer op keer, vier weken lang. Vaak werkte Stallone met zes camera's om die scènes op te nemen en steeds weer moesten we opnieuw be ginnen. Na zo'n vierduizend keer weet je het dan wel". „Wat ik na die maand toeren over de hele wereld ga doen? Ik heb, samen met Eddie Murphy (de ac teur die een hoofdrol speelt in „Trading Places" van John Lan- dis) een contract bij de Para mount Studio's, wij zijn de enige twee en in mijn contract staat dat ik in drie jaar tijd vijf films moet gaan maken. Niet enkel en alleen het soort als „Staying Alive", maar ook komedies en drama. Ik weet op dit moment nog niet pre cies wat de volgende film zal gaan worden, dat hoor ik wel als ik weer terug ben in Los Ange les, maar eerst ga ik nog de we reld rond. 1(1) Hey You - Rock Steady Crew 2(3) Come back and stay - Paul Young 3(7) Owner of a lonely heart - Yes 4(6) Manhattan - G'Race 5 (5) Undercover of the night - Rollling Stones 6(2) All night long - Lionel Richie 7 (10) Happy station - Fun Fun 8(9) Uptown girl-Billy Joel 9 (4) Suzanne - V.O.F. De Kunst 10 (14) Shadow on the wall - Mike Oldfïeld 11 (24) You are - Dolly Par ton 12 (17) New dimension - Ima gination 13 8) I like Chopin - Gazebo 14 (32) Zondag - André Hazes 15 (12) Can't stop running - Space Monkey 16 (19) Union of the snake - Duran Duran 17 (25) Just be good to me - S.O.S. Band 18 (20) Motor mania - Roman Holliday 19 (11) Suddenly last summer - The Motels 20 Magnetic - Earth, Wind Fire 21 (22) Dark is the night - Sha- katak 22 (28) Johnny vergeet me niet - John Spencer 23 (13) Big apple - Kajagoog- oo 24 Please don't make me cry - UB 40 25 (26) Puss 'n boots - Adam Ant 26 Love me just a little bit more - Dolly Dots 27 (31) Love how you feel - Sharon Redd 28 (16) Joke stop met koken - Leidse Sleutelgaten 29 (18) Different worlds - Van- denberg 30 (15) Sunshine reggae - Laid Back 31 (34) Allergies Paul Simon 32 (35) In't diepst van je hart - Frank Mirella 33 Right by your side - Eu- rythmics 34 Heb jij mien zwien ook zien - Dutch Boys 35 (21) Karma chameleon - Culture Club 36 Cry just a little bit - Shakin' Stevens 37 Stop doggin' me around - Klique 38 (23) Say say - Paul McCart ney M. Jackson 39 (29) This is welfare - The Dutch 40 (33) It's raining men - Wea ther Girls Voor één jaar SCHIPHOL (ANP) - Als de wensen van minister Brinkman (wel zijn, volksgezondheid en cultuur) zullen worden gerealiseerd zal Amsterdam in 1986 kunnen worden uitgeroepen tot de culturele k hoofdstad van Europa van dat jaar. De minister heeft dit in Athene voorgesteld tijdens informeel overleg tussen de tien mi nisters van cultuur van de EG, dat maandag en gisteren in de Griekse hoofdstad heeft plaatsgevonden. Dit heeft Brinkman gistermiddag op Schiphol meegedeeld na zijn aankomst uit Athene. Van Franse en Griekse zijde is voorgesteld om met ingang van het volgend jaar een van de hoofdsteden van de tien lidstaten uit te roepen tot Europese culturele hoofdstad. Volgens hem was er ruime steun van de overige lidstaten voor deze plannen. De Griekse minister van cultuur, Melina Mercouri, tevens voorzit ter van de vergadering, heeft Athene voorgedragen om in 1985 de eerste culturele hoofdstad van Europa te worden. Minister Brinkman verklaarde al met het gemeentebestuur van Amsterdam "globaal contact" hierover te hebben gehad. Het is de bedoeling om in de culturele hoofdstad van het jaar evene menten en manifestaties op cultureel gebied te laten plaatsvin- den, waaraan alle lidstaten hun medewerking verlenen. Tot nu toe bestaat er voor deze plannen alleen nog een intentie verklaring. Minister Brinkman zei te hopen dat op de volgende formele vergadering van de cultuurministers van de EG, vol gend jaar in Frankrijk, concrete besluiten hierover zullen kun nen worden genomen. HILVERSUM (ANP) De NOS zendt woensdag 7 december een rechtstreekse televisiereportage uit van de voetbalwedstrijd Spartak Moskou - Sparta die in het kader van het UEFA-Cup- toernooi wordt gespeeld in Tbilisi (Ned. 2, 16.55-18.45 uur). Ver slaggever is Theo Reitsma. In de pauze van de voetbalwedstrijd is het kleuterprogramma Se samstraat te zien (17.45 uur). Dat is drie kwartier eerder dan in de programmabladen staat aangekondigd. De NOS-radio volgt de wedstrijd in Tbilisi met rechtstreekse re- portagefiitsen vanaf 17.00 uur in het EO-programma op Hilver sum 1. Verslaggever is Theo Koomen. Kwart miljoen extra subsidie AMSTERDAM Het ministerie van welzijn, volksgezondheid en cultuur heeft 250.000 gulden be schikbaar gesteld voor een groot aantal nieuwe activiteiten van Openbaar Kunstbezit. In 1984 zal Openbaar Kunstbezit videoban den uitbrengen van kunstpro gramma's die door de NOS zijn geproduceerd. Daarnaast publi ceert de stichting documentatie boekjes over interessante kunst programma's op de televisie. Er komt in navolging van de weke lijkse bioscoop- en theaterlijsten in de dagbladen een museumlad der die door Openbaar Kunstbe zit wordt samengesteld. Een ander dienstbetoon van de stichting is de telefonische kunstagenda met nieuws over kunstevenementen in binnen- en buitenland. De abonnees van Openbaar Kunstbezit zullen van af januari 1984 tegen gereduceer de prijzen kunnen deelnemen aan speciale museumcursussen. De onderwerpen zijn uiteraard nogal uiteenlopend. In Maas tricht zal het bijvoorbeeld kun nen gaan over nederzettingsar- cheologie en in Groningen over kunst van nu. Tot de nieuwe acti viteiten behoren ook kunstreizen naar Rome, Madrid, Leningrad of New York of trips naar dich terbij gelegen culturele steden. De stichting Openbaar Kunstbezit kreeg de afgelopen 27 jaar een goede naam als informatiebron met betrekking tot kunst. Het is steeds de bedoeling geweest om kunst voor een breed publiek toegankelijk te maken. De nieu we plannen moeten van Open baar Kunstbezit een soort servi ce-instituut maken op het gebied van de beeldende kunsten. Ook architectuur en (industriële) vormgeving behoren dan tot de onderwerpen. Zes jaar geleden heeft Openbaar Kunstbezit het systeem van de losse reprodukties vervangen door de uitgave van kunstschrif ten die zes maal per jaar verschij nen. Het waren aanvankelijk the ma-nummers, maar de huidige opzet van de kunstschriften is meer gericht op actuele gebeur tenissen in de kunst. Er zijn circa 24.000 abonnees, maar dat is niet genoeg meent het bestuur. De kunstschriften zijn nu al op 400 verkooppunten in het land los te koop. Om de uitgave kostendek kend te maken worden voor het eerst advertenties opgenomen in het blad. Hoewel jonge mensen met een CJP-pas een belangrijke korting kunnen krijgen op de kunstschriften blijkt in de prak tijk dat de meeste belangstellen den toch ouder zijn dan vijfen twintig jaar. De heer F. A. Becht voorzitter van het dagelijks be stuur van Openbaar Kunstbezit, zegt dat er plannen zijn om een speciaal kunstblad voor jonge ren uit te geven. Openbaar Kunstbezit wil ook op het gebied van de particuliere in de toekomst een bemiddelende rol gaan spelen op het gebied van de particuliere kunst, bijvoor beeld door te helpen bij financie ring en verzekering. De dienst verlening kan volgens het be stuur ook worden uitgebreid tot het aanleggen van een catalogus waarin alle videotapes en films zijn opgenomen die in Neder land beschikbaar zijn op het ge bied van film- en videokunst en informatie over kunst. Deze omvangrijke catalogus zal eind volgend jaar verschijnen. Gedacht wordt bovendien aan een losbladig systeem waarin Nederlandse kunstenaars en misschien later ook buitenlandse zijn opgenomen. Deze kunste- naarsdocumentatie zal op een ander vlak liggen dan de infor matie die Kunst en Bedrijf thans geeft. Volgens Jan Lodeizen, directeur van het zeven man sterke bureau van Openbaar Kunstbezit, is de overheidssubsidie die voor twee jaar bestemd niet bedoeld om het personeelsbestand sterk uit te breiden. Het bureau is nu nog gevestigd in Weesp maar er wordt met de gemeente Amster dam onderhandeld over een pand in de hoofdstad. Voorzitter Becht zegt: „We denken aan een gebouw dat we eventueel met een paar andere kunstinstellin gen kunnen delen. Onze nieuwe activiteiten kunnen toch het bes te worden uitgeoefend vanuit een cultureel centrum als Am sterdam". Judith Herzberg wint Vondelprijs DEN HAAG (ANP) - De Joost van den Vondelprijs voor 1984 (groot 22.000 gulden) is de Nederlandse dichteres Judith Herzberg (49) toege kend. De prijs wordt waarschijnlijk over een jaar uitgereikt. De prijs is ingesteld door de stichting FVS in Hamburg en is verbonden aan de universiteit van Munster. De jaarlijkse onderscheiding valt beurtelings ten deel aan een Nederlander, Vlaming of een Noord-west duitser voor een eminente prestatie op cultureel gebied, in het bijzon der als ze een grensoverschrijdend karakter heeft. Judith Herzberg krijgt de prijs als dichteres en voorts als schrijfster voor toneel en film. Ze werkte mee aan film als "Twee vrouwen", "Een vrouw als Eva", "Rooie Sien" en "Charlotte".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1983 | | pagina 29