Grote bloei te danken aan kunstijsbanen
Horeca-opleiding voor bereiden
voedsel moet worden verbeterd
Warmonder Van Moorsel over negentigjarig jubileum Gewest Zuidholland KNSB:
Advies van keuringsdienst van waren
Eerstegraads leraar vanaf 1986 via NLO
Bisschoppen weigerden
goedkeuring benoeming
WOENSDAG 30 NOVEMBER 1983
Streek
STREEK - Wat weemoedig gestemd vierde het gewest
Zuid-Holland van de Koninklijke Nederlandse
Schaatsenrijders Bond (KNSB) afgelopen zaterdag
het negentigjarig bestaan met een groot schaatsfeest
op kunstijsbaan De Uithof in Den Haag. Weemoedig,
omdat 'het gewest' komend jaar zal ophouden te be
staan. De gewesten moeten in de plannen van de
overkoepelende KNSB een andere organisatievorm
krijgen.
A. van Moorsel: "Kunstijsbanen betekenen veel voor de schaat-
Sport". (Foto Holvast)
"Die andere organisatievorm zal
weinig uitmaken voor de acti
viteiten in deze streek. Wat dat
betreft verandert er waar
schijnlijk weinig. Maar het is
jammer dat we niet de kans
krijgen op de huidige wijze
verder te gaan op weg naar het
eeuwfeest". Dat zegt A. van
Moorsel uit Warmond, lid van
de jubileumcommissie van het
gewest en al jarenlang actief
als jury-coördinator, ter verkla
ring van de weemoed.
Bij 'het gewest' zijn veel schaats
verenigingen in deze regio aan
gesloten. Sommige van die
verenigingen zijn echter al ou
der dan het gewest zelf. Zo
vierde de ijsclub die in Lisse
actief is, al drie jaar geleden
het negentigjarig bestaan.
Maar de meeste verenigingen
zijn opgericht in de loop van de
negentigjarige geschiedenis
van het gewest.
door
Kees van Kuilenburg
Die geschiedenis begint in no
vember 1893, toen een aantal
schaatsliefhebbers uit Zuid-
Holland de koppen bij elkaar
stak met het doel te komen tot
de oprichting van de Zuidhol
landse Ijsbond. Na de Tweede
Wereldoorlog veranderde die
naam in: 'Het Gewest Zuid-
Holland van de KNSB'. De
KNSB was al eerder, in 1882,
opgericht. De organisatie hield
zich in die jaren echter alleen
maar bezig met het aangaan en
onderhouden van contacten
met het buitenland.
De oprichting van de Zuidhol
landse Ijsbond was zeker niet
het begin van de schaatspret.
Al veel eerder werden in tal
van plaatsén in de Rijnstreek,
de veenstreek en de bollen
streek wedstrijden gereden als
'koning winter' regeerde. Be
kend zijn vooral de zogenaam
de wedstrijden om spek en bo
nen. Letterlijk dan. Kortebaan-
rijders streden met elkaar om
de ereplaatsen. De gewonnen
prijzen gingen vaak naar be
hoeftige plaatsgenoten.
Winter
Dat er vooral in de eerste tiental
len jaren van het bestaan van
de Zuidhollandse IJsbond wei
nig sprake was van échte acti
viteiten behoeft geen betoog.
Vooral ook omdat men afhan
kelijk was van de grillen van
de natuur en er alleen ge
schaatst kon worden tijdens
stevtge winters. Maar als het
'baeckte dat het kraeckte'
werd het ijs op de vaarten, slo
ten en plassen al snel beproefd.
Ook de ijsbanen van de inmid
dels aangesloten verenigingen
in de regio waren in die win
ters druk bezet. Snelle schaat
sers pikten in goede winters
vele prijsjes mee. Sommigen
verdienden er op de baantjes
in de streek een aardige cent
bij. Maar ook voor werklozen
betekende een 'goede' winter
een extraatje. Zij zorgden er
voor dat de baan werd onder
houden.
Bekend zijn dan ook de knokpar
tijen die zich soms voordeden
met bemanningen van ijsbre-
kers die de banen op de bevro
ren Ringvaart kapotvoeren
omdat levensmiddelen, brand
stof en dergelijke moesten
worden vervoerd. Stukvaren
van de baan betekende echter
ook dat er een eind kwam aan
het verdienen van het vaak
broodnodig extraatje. -Verha
len die - waarschijnlijk hier en
daar wat aangedikt - onder
meer zijn terug te vinden in de
notulen van de ijsclub in Lis-
serbroek.
Hout
Sportief gezien was het in die be
gintijd over het algemeen veel
minder dan vandaag-de-dag.
Wedstrijden rijden was alleen
mogelijk als koning winter toe
sloeg. Weliswaar vaker en
strenger dan nu het geval is,
maar ook toen gebeurde het
dat er een jaar of wat achtereen
geen ijs lag. Het gevolg was
dan ook dat de schaatsen - toen
nog Friese doorlopers, Berg-
ambachters of andere bekende
houten schaatsen - soms jaren
lang in het vet bleven.
Alleen zij die het konden betalen
gingen in de winter enkele we
ken oefenen in Zwitserland of
zuid-Duitsland. Een enkeling
wist zich daardoor in de kijker
te rijden en zich te plaatsen
voor het Nederlands kam
pioenschap en schaarse inter
nationale wedstrijden. Voor de
Tweede Wereldoorlog was
Siem Heiden een van de aange-
Een foto gemaakt tijdens een
georganiseerd. Op de foto links:
aan het werk in Ter Aar.
sloten rijders uit dit gewest die
internationaal aardig mee
draaide.
De sportieve successen voor het
gewest kwamen echter na de
wereldbrand. Rijders als Kees
Broekman, Piet Keijzer, Wim
de Graaff, Egbert van 't Oever
(Lisse) en Cees Verkerk be
haalden Nederlandse kam
pioenschappen en telden ook
internationaal goed mee. Zo
werd Kees Broekman in fe
bruari 1953, op de dag van de
watersnoodramp, in het Noor
se Hamar Europees kampioen.
Een titel die door de droeve ge
beurtenissen in ons land dat
jaar overigens nauwelijks aan
dacht kreeg.
In die jaren waren de natuurba-
nen in de regio bij een flinke
winter dan ook druk bezet. De
wedstrijden op de kortebaan,
maar ook de zogenaamde kop
pelwedstrijden trokken een
flinke belangstelling. Vaak ge
beurde het dat er tientallen
koppels aan de start versche
nen in bijvoorbeeld Lisser-
broek, Hazerswoude, Zoeter-
woude of Leiderdorp. "Dat wa
ren wedstrijden die spontaan
van de vele wedstrijden die in de afgelopen jaren in het gewest werden
Reimer Paping, de laatste winnaar van de Friese Elfstedentocht in 1963
door de plaatselijke clubs wer
den georganiseerd en waar het
gewest weinig of geen be
moeienis mee had", zegt Van
Moorsel.
Met de komst van het kunstijs
nam de belangstellig voor het
schaatsen op natuurijs af en re
den de schaatsers hun rondjes
op de kunstijsbanen in Am
sterdam en later in Den Haag
en Leiden.
Kunstijsbanen
Met de aanleg van de kunstijsba
nen in Den Haag en Leiden een
jaar of tien geleden, begon het
gewest dan ook pas echt te 'le
ven'. IJsclubs in Rijnsburg,
Noordwijk, Warmond. Alke
made, Lisserbroek, Leider
dorp, Zoeterwoude en andere
dorpen kwamen tot grote
bloei. "Nu zijn we van oktober
tot februari elke zondagmor
gen op De Uithof en de Kunst
ijsbaan in Leiden rond zeven
uur al met de jeugd bezig. Dat
gaat zo de door tot een uur of
tien. Na afloop van het recrea
tieschaatsen beginnen we om
een uur of zes weer tot half elf
in de avond. Op die dagen zijn
er honderden schaatsers actief.
Dat vraagt nogal wat aan orga
nisatie", aldus Van Moorsel.
Volgens de schaatsenthousiast
uit Warmond zijn de kunstijs
banen onmisbaar geworden.
"Als je ziet wat sommige clubs
aan talent hebben rondrijden
kun je rustig zeggen dat de
schaatssport in Nederland er
nog niet zo slecht voor staat.
Namen noem ik niet, anders
gaan de jongens en meisjes
maar naast hun schoenen lo
pen. De toekomst ziet er wat de
sportieve kant betreft prima
uit".
"Maar alles wijst erop dat we wat
dat betreft nog maar het begin
staan van de ontwikkeling in
het gewest. Dat brengt veel
werk met zich mee, maar dat is
het meer dan waard. Tenslotte
staan we er niet alleen voor. De
aangesloten verenigingen leve
ren behalve goede schaatsers
voldoende kader om de toe
komst met vertrouwen tege
moet te zien. Ook al verdwijnt
het Gewest Zuid-Holland om
plaats te maken voor een ande
re organisatie".
KUST- EN BOLLEN
STREEK De opleiding
voor het bereiden van
voedsel door horeca-per-
soneel kan wellicht verbe
terd worden. Deze conclu
sie trekt de Keurings
dienst van Waren voor het
gebied Haarlem in haar
jaarverslag over 1982..
De keuringsdienst komt, mede op
grond van een proefschrift van
mevrouw Bouwer-Hertzberger,
tot de slotsom dat bij de consu
ment, horeca en instellingen die
op grote schaal maaltijden berei
den onvoldoende kennis aanwe
zig is over het veilig bereiden van
eten. Het 'mishandelen' van
voedsel, zodat bacteriën de kans
krijgen er in te groeien, komt nog
veel voor, aldus de keurings
dienst.
In het jaarverslag merkt de keu
ringsdienst ook op dat veel visro-
kers problemen hebben met de
eis dat bij het 'roken' gebruik
moet worden gemaakt van onge
verfd en ongeconserveerd hout.
De Warenwet stelt deze eis om
dat anders conserveringsmidde
len en andere schadelijke stoffen
in de etenswaren terecht kunnen
komen.
Tot nu toe betrekken de rokers
hun hout van onder meer meu
belfabrieken en houzagerijen.
Uit monsters is echter gebleken
dat vrijwel al dit hout schadelij
ke bestanddelen bevat. Alleen
als rokers 'schoon' hout halen bij
een bedrijf dat zich speciaal toe
legt op de levering daarvan, kan
worden voorkomen dat hout
wordt verstookt met schadelijke
stoffen. Dit 'schone' hout zal ech
ter duurder zijn en rokers staan
daarom niet te trappelen voor de
ze oplossing.
Het gebruik van rookkasten, waar
bij de vis door middel van hete
lucht gaar wordt gestookt, zou
ook uitkomst kunnen bieden.
Dit omdat hierbij aanzienlijk
minder hout hoeft te worden ge
bruikt. Ook deze rookkasten ver
gen echter een aanzienlijke in
vestering. De keuringsdienst
trekt dan ook de conclusie dat
het eisen van gezond voedsel fi
nanciële gevolgen heeft.
Waarschuwing
De Keuringsdienst van Waren in
het gebied Haarlem, waartoe on
der meer de bollenstreek en het
gebied rond Alphen en* Leiden
behoort, deelde vorig jaar 1442
waarschuwingen uit na inspec
tie. In 1981 waren dat er nog
1216. De waarschuwingen gol
den voornamelijk de hygiëne in
winkels (121) en bereidplaatsen
voor voedsel (398). Verder wer
den 204 waarschuwingen uitge
deeld voor ondeugdelijke waren
terwijl er in 359 gevallen verkeer
de aanduidingen op de verpak
kingen stonden.
In 1982 werden 3442 waarschuwin
gen uitgedeeld na het nemen van
monsters van produkten. Het
jaar daarvoor werden er nog 3205
waarschuwingen gegeven. Be
trekkelijk veel van deze waar
schuwingen werden uitgedeeld
omdat er te veel bacteriën en
schimmels zaten in gebak, ijs en
melkproducten. Verder hadden
de waarschuwingen betrekking
op een verkeerde samenstelling
van speelgoed, brood, vlees en
vleeswaren en de aanzwezigheid
van teveel tin en lood in conser-
Universiteit
Leiden sluit
overeenkomst
met Heerlen
LEIDEN - Als eerste van de
instellingen voor weten
schappelijk onderwijs (wo)
heeft de Rijksuniversiteit in
Leiden vandaag een raam
overeenkomst gesloten met
de open universiteit in Heer
len voor personele samen
werking. Het contract voor
ziet erin, dat medewerkers bij
de open universiteit kunnen
worden ingeschakeld terwijl
ze toch aan de eigen instel
ling blijven verbonden.
Zulke overeenkomsten wil de
open universiteit ook sluiten
met de andere universiteiten
en hogescholen, alsmede met
instellingen voor hoger be
roepsonderwijs (hbo).
De overeenkomsten vloeien
voort uit een wetsontwerp
dat binnenkort bij de Tweede
Kamer wordt ingediend.
Daarin staat dat de open uni
versiteit moet samenwerken
met andere instellingen van
hoger onderwijs (wo en hbo),
zodat de wetenschappelijke
staf van de open universiteit
betrekkelijk beperkt kan blij-
Bij de samenwerking gaat het
om onder meer cursusont
wikkeling studiebegeleiding,
examinering en programme
ring alsook om het auteurs
recht op cursusmateriaal.
DEN HAAG (GPD) - De opleiding tot eerste
graads leraar zal vanaf augustus 1986 wor
den verzorgd door de Nieuwe Lerarenoplei
dingen (NLO's). De tien NLO's groeien daar
mee uit tot een complete lerarenopleiding
waar studenten een derde-, tweede- en eer
stegraads onderwijsbevoegdheid kunnen
halen. Het zal vanaf '86 niet langer mogelijk
zijn via universiteiten en hogescholen in het
bezit te komen van een eerstegraads onder
wijsbevoegdheid.
Dat staat in de concept-beleidsnota over de le
rarenopleidingen, die door de ministers
Deetman (onderwijs) en Braks (landbouw)
vandaag is gepubliceerd. Het is de bedoeling
dat de NLO's in samenwerking met univer
siteiten en hogescholen de eerstegraads op
leiding gaan verzorgen. De NLO's hebben
echter de eindverantwoordelijkheid en de
len de diploma's uit.
Uit de nota blijkt dat de opleiding van eerste
graads leraren professioneler zal moeten
worden aangepakt. Dus niet alleen aandacht
voor de vakinhoudelijke aspecten van het le
raarschap, maar vooral ook voor de onder
wijskundige. Om eerstegraads leraar te wor
den moeten studenten nu een afgeronde aca
demische opleiding of het diploma mo-B
hebben.
Met de invoering van de twee-fasenstructuur
was bepaald dat de universitaire lerarenop
leiding zou worden ondergebracht in de
tweede fase van het wetenschappelijk on
derwijs. Het was de bedoeling om die speci
fieke opleiding een jaar te laten duren. De
lengte van de opleiding is in de plannen van
de ministers gelijk gebleven, organisato
risch is de opleiding echter ondergebracht in
de tweede fase van het hoger beroepsonder
wijs.
De bewindslieden hebben dat gedaan om uit
eindelijk alle lerarenopleidingen onder een
wet te kunnen laten vallen: de wet op het
hoger beroepsonderwijs. Verder kan op deze
manier de scholing en nascholing ten behoe
ve van het voortgezet onderwijs binnen één
instelling ondergebracht worden.
Studenten die de eerste fase van het weten
schappelijk onderwijs hebben afgesloten en
worden toegelaten tot de lerarenopleiding,
zullen begeleid worden door een docent van
de opleiding en door een docent van de
school waar zij praktijkervaring opdoen. De
aankomend leraar wordt tijdens zijn oplei
ding als extra-leerkracht aan de school toe
gevoegd. Hij kan dus geen vacature vervul
len en wordt ook niet aangesteld als docent.
Een opleiding voor een bepaald schoolvak zal
aan maximaal drie NLO's verbonden wor
den. Bij de vaststelling welke dat zullen zijn,
en hoe de verdeling van de opleidingscapa
citeit per vak over de verschillende instellin
gen zal zijn, wordt rekening gehouden met
levensbeschouwelijke en regionale aspec
ten.
Jan ter Laak van 'Pax Christi' pijnlijk verrast
De rooms-katholieke bisschop
pen hebben de benoeming
door 'Pax Christi' van de heer
K. Dekkers tot lid van het In
terkerkelijk Vredesberaad
(IKV) niet willen bekrachtigen.
Dekkers, die in het IKV de
Rooms-Katholieke Kerk zou
vertegenwoordigen, werkt bij
het bureau 'Internationale So
lidariteit' in Roermond, een in
stelling voor ontwikkelings
werk, die door bisschop Gijsen
niet wordt erkend. Het bureau
is een voortzetting van de mis
sieraad van dit bisdom die in
1975 werd ontbonden na een
conflict met Gijsen over 'mis
sie en ontwikkeling'.
Dr. H. van Munster, secretaris
van de rooms-katholieke kerk
provincie, bevestigde, dat de
bisschoppen van hun goed
keuring hebben afgezien we
gens de betrokkenheid van
Dekkers bij het Roermondse
bureau.
'Pax Christi'-secretaris Jan ter
Laak is 'pijnlijk verrast' door
de weigering van de bisschop
pen. "Volgens afspraak heeft
'Pax' het recht, vertegenwoor
digers in het IKV te benoemen.
Door de benoeming van Dek
ker te bekrachtigen, zou het
bureau 'Internationale Solida
riteit' een schijn van wettig
heid krijgen, meent Gijsen. De
andere bisschoppen hebben
dit kerkpolitieke argument
kennelijk overgenomen. Met
deze besmettingstheorie heeft
'Pax Christi' toch de grootste
moeite. Op die manier kunnen
alle benoemingen worden te-,
gengehouden":
Dekkers blijft lid van het IKV,
maar alleen in opdracht van
'Pax Christi'. Binnenkort zal
voor de open rooms-katholieke
stoel in het IKV een andere
kandidaat worden voorgesteld.
Om voorvallen als deze te voor
komen, zal voortaan eerst met
de bisschoppen worden over
legd.
Dr. Van Munster erkende overi
gens, dat 'Pax Christi' de pro
cedure correct heeft gevolgd.
Geen lijst
Het Confessioneel Gerefor
meerd Beraad zal zijn leden
lijst niet openbaar maken.
Voorzitter ds. R. van den Berg
(Ermelo) deelde dat gisteren
mee.
Bestuurslid ds. A. Rienstra (Har
derwijk) had op een bezin
ningsbijeenkomst van het be
raad in Kampen gezegd, dat er
een lijst zou komen van predi
kanten en studenten in de
theologie die lid van het be
raad zijn. Van zo'n lijst zouden
plaatselijke beroepingscom
missies gebruik kunnen ma
ken om erachter te komen of
de dominee die zij op het oog
hebben wel zuiver in de gere
formeerde leer is.
Op dit voornemen is in gerefor
meerde kringen fel gereageerd,
tot in de synode toe. Men
wenst geen opdeling in ver
schillende soorten predikan
ten. Het algemene bestuur van
de synode ('breed modera-
mep') zal in december een
voorstel van het synodelid ds.
F. Smit-Kruize (Breezand) be
handelen. Dat voorstel houdt
in, dat in de Gereformeerde
Kerken bij beroepingen geen
andere regels gelden dan in de
kerkorde zijn vermeld.
Het Confessioneel Gereformeerd
Beraad heeft nu dus zelf al een
beslissing genomen: de leden
lijst blijft binnen.
(In dit beraad hebben gerefor
meerden zich verenigd die bij
alle veranderingen in kerk,
theologie en zeden ijveren voor
handhaving van de gerefor
meerde belijdenis).
Beroepen
Hervormde Kerk: bedankt
voor Hedel H. Penning Mont-
foort.
Gereformeerde Kerken: beroe
pen te Berkum (Zwolle) P. Ver
schoor Aalsmeer; aangenomen
naar Numansdorp kandidaat
E. P. van de Veen aldaar, naar
Boerakker (Gr.) kandidaat R.
H. Keegstra Ferwerd.
Gereformeerde Gemeenten: be
roepen te Katwijk aan Zee
kandidaat M. Burggraaf Rot
terdam.
Ds. L. Oosthoek hoopt op 8 ja
nuari afscheid te nemen van de
hervormde gemeente Alphen
aan den Rijn-Ridderveld. Hij
gaat in Arnhem werken in het
ziekenhuispastoraat.
Pater Fried de Kinderen (54) is
gekozen tot voorzitter van het
Centraal Missionair Beraad
Religieuzen (Oegstgeest), als
opvolger van pater Ad de
Groot. (Dit beraad is de officië
le missionaire werkgroep van
de Konferentie Nederlandse
Religieuzen). Pater De Kinde
ren is lid van het provinciale
team in Nederland van de 'Pa
ters van de Heilige Geest'.
Sinds 1979 is hij binnen dit
team speciaal belast met de
zorg voor medebroeders in de
Derde Wereld.
Protest. De Raad van Kerken
in Nederland protesteert in een
telegram aan premier Botha
van Zuid-Afrika krachtig tegen
de gedwongen verhuizing van
300 zwarte gezinnen uit hun
dorp naar een plaats 100 kilo
meter verderop. In de ogen van
de regering is het dorp een
zwarte plek in een blank ge
bied'.
Als hun nieuwe woonplaats bij
een 'thuisland' wordt gevoegd,
verliezen deze mensen hun
staatsburgerschap.
Het regent nu protesten bij de re
gering tegen deze deportatie,
vooral van kerkleiders.
Veel verleidingen
Volgens kardinaal Silvio Oddi
(73). sinds 1979 hoofd van de
Vaticaanse congregatie voor
de geestelijkheid, hebben pries
ters die geen priesterkleding
dragen vele verleidingen te
duchten. De kans bestaat dat ze
veel te familiaar met vrouwen
omgaan, de liturgie onacht
zaam bejegenen, ten prooi val
len aan crises in hun priester
lijke bestaan en op plaatsen ko
men waar ze niet thuis horen.
De kardinaal geeft in zijn rapport
af op bepaalde seminaries.
Hun 'grote tekortkomingen'
zijn er de oorzaak van, dat te
genwoordig steeds meer pries
ters aan zichzelf gaan twijfelen.
Ze lezen daar geschriften die
absoluut niet stroken met wat
de kerk van oudsher heeft on
derwezen. Ook wordt, volgens
kardinaal Oddi, het priesterlij
ke moreel ondergraven door
steeds maar weer het voorge
schreven celibaat ter discussie
te stellen.
Fel verzet Oddi zich tegen cate
chetisch onderwijs, waarin 'de
realiteit van de zonde wordt
verdonkeremaand'. Kinderen
moet zondebesef worden bij
gebracht. Het zal ze niet uit
hun evenwicht brengen, inte
gendeel. Zonder dat besef lo
pen ze het gevaar, met een mis
vormd geweten de volwassen
heid binnen te gaan.
Een twintig leden tellende dele
gatie van Britse en Ierse ker
ken is voor een bezoek van drie
weken naar Chmna vertrok
ken. Ze gaan vooral naar ste
den en provincies waar de
meeste christenen wonen.
