Columbia
gelanceerd
c
Israël smeedt ijzer nu het heet is
Spacelab in gebruik
Veroordelingen op
massaproces Milaan
Verkiezingen in Japan
bepaald op 18 december
Kohl kiest
burgemeester
West-Berlijn
als president
Palestijnen
al weer
gearresteerd
Indentificatie
slachtoffers
zeer moeilijk
Documenten
ontvreemd
'Libanezen zien toe op bestand'
DINSDAG 29 NOVEMBER 1983
De Columbia met aan boord het
Europese ruimtevaartlaborato
rium, kiest het luchtruim. (Foto ap>.
CAPE CANAVERAL (UPI) - Het Amerikaanse ruimte
veer Columbia is gisteren om 17.00 uur Nederlandse tijd
gelanceerd vanaf het ruimtevaartcentrum Cape Canave
ral.
Het ruimteveer heeft zes bemanningsleden en het Europe
se ruimtelaboratorium Spacelab aan boord. Het ruimte
vaartuig zal negen dagen in de ruimte blijven. In die pe
riode zullen allerlei experimenten worden uitgevoerd.
Buitenland
MILAAN (Rtr) - In Milaan zijn gis
teren meer dan 100 linkse guer-
rilleros en hun sympathisanten
veroordeeld tot gevangenisstraf
fen van samen 750 jaar.
Vele beklaagden, onder wie de lei
der van de stadsguerrillabewe-
ging 'Rode Brigades', Corrado
Alunni, zitten al langdurige ge
vangenisstraffen uit na vorige
veroordelingen.
In totaal stonden 152 man terecht
voor ruim 800 strafbare feiten
rond betrokkenheid bij een zes
jarige stadsguerrilla in de jaren
zeventig.
Op het proces dat volgde op zeven
maanden van verhoor werden 20
personen vrijgesproken, vijf ver-
wezen naar de kinderrechter om
dat zij op het ogenblik van de ge
pleegde feiten minderjarig wa
ren en werd de rest veroordeeld
tot straffen variërend van een
maand tot 30 jaar en acht maan
den.
Onder de vele misdaden die op het
proces aan de orde zijn geweest
was de opzienbarendste de aan
slag op Walter Tobagi, een voor
aanstaand journalist aan de Cor-
riere della Sera in Milaan, die in
mei 1980 door zes guenilleros
werd doodgeschoten.
een 'berouwvol' guerrillero die
bekende dat hij een van de moor
denaars was maar wiens beken
tenis een vijftigtal kameraden in
de gevangenis deed belanden,
'voorwaardelijke vrijheid' kreeg,
samen met een betrekkelijk licht
vonnis van acht jaar en zes maan
den.
'Voorwaardelijke vrijheid' bete
kent dat een veroordeelde de ge
vangenis mag verlaten tot zijn
zaak in hoger beroep wordt be
handeld.
Vandaag begon ook in Milaan het
proces tegen meer dan 250 ver
dachten die lid zouden zijn ge
weest van de stadsguerrillabewe-
ging 'Prima Linea'.
De enige Westeuropeaan die de vlricht van de Columbia meemaakt, Ulf
Merbold, zwaait naar bekenden wanneer hij samen met de overige be
manning op weg gaat naar het ruimteveer. (Foto api.
TOKIO (AP) - De Japanse premier
Yauhiro Nakasone heeft gisteren
het Lagerhuis van het parlement,
de Diet, ontbonden om verkie
zingen volgende maand mogelijk
te maken.
Formeel is 18 december als verkie
zingsdatum vastgesteld en 3 de
cember als de dag waarop de
campagne mag beginnen.
Het besluit om nieuwe verkiezin
gen te houden is vooral ingege
ven door de veroordeling van de
voormalige premier Kakuei Ta-
naka, een belangrijke figuur bin
nen de regerende liberaal-demo
cratische partij, in verband met
zijn betrokkenheid in het Loc-
keed-omkoop schandaal.
Toen de regering Nakasone be
sloot de voormalige premier de
hand boven het hoofd te houden
en de eis van de oppositie dat Ta-
naka zijn parlementszetel moet
opgeven negeerde, besloot de
oppositie de bijeenkomsten van
het parlement te boycotten. Deze
boycot werd pas beëindigd toen
Nakasone met tegenzin ver
vroegde verkiezingen toezegde.
De verkiezingen" zouden volgens
BONN (DPA) - De Westduitse
bondskanselier Kohl heeft giste
ren de burgemeester van West-
Berlijn Richard von Weizsacker
voorgesteld als de opvolger van
president Carstens.
Tijdens een persconferentie gaf
Kohl als reden voor zijn aanbeve
ling de bijzondere geschiktheid
van de 63-jarige christendemo
craat voor het hoogste staats
ambt.
SIDON (AFP) - In het zuiden van
Libanon hebben Israëlische troe
pen sinds donderdag ongeveer
25 mensen gearresteerd, onder
wie vijf van de ruim 4500 gevan
genen die vorige week werden
ingeruild tegen Israëlische
krijgsgevangenen.
De vijf waren voormalige gevange
nen van het kamp Ansar, dat
leegliep onder de gevangene-
nuitwisseling tussen PLO en Is
raël, waarbij zes Israëliërs op
vrije voeten kwamen. Een Israë
lische legerwoordvoerder wist
niets van het bericht. Sommigen
van de vrijgelatenen, die ervoor
kozen in door Israël bezet Zuid-
Libanon te blijven, hebben het
gebied verlaten na de berichten
over de aanhoudingen.
schema pas in juni volgend jaar
gehouden moeten worden en Na
kasone, wiens partij een comfor
tabele meerderheid van 285 van
de in totaal 498 zetels heeft, heeft
vaak gezegd dat het Lagerhuis
de rit van vier jaar gewoon zou
moeten uitzitten.
Als onderdeel van het uiteindelijk
bereikte compromis kwam het
Hogerhuis gisteren bijeen om 36
hangende wetsvoorstellen te be
krachtigen, waaronder voorstel
len voor belastingverlaging en
hervormingen van het ambtelijk
apparaat. Het aannemen van de
ze wetsvoorstellen, die waren
vertraagd door de boycot van
één maand door de oppositie,
was een voorwaarde die Nakaso
ne aan het uitschrijven van nieu
we verkiezingen had gesteld.
Spacelab is gisteravond, drie uur
na de lancering van het ruimte
veer, in gebruik genomen.
Zoals de televisiebeelden in het
vluchtleidingscentrum Houston
lieten zien, hadden de astronau
ten enige moeite de luiken open
te krijgen naar de tunnel die van
uit het ruimteveer toegang geeft
tot het laboratorium.
De vlucht verloopt tot nu toe ge
heel probleemloos en volgens
plan, aldus woordvoerders van
de NASA. Hoofddoel van de mis
sie is het beproeven van het
ruimtelaboratorium. Gedurende
het verblijf in de ruimte blijft het
laboratoriujm in de "laadbak"
van de Columbia. De laadbak
kan worden geopend, waardoor
rechtstreeks contact ontstaat
tussen het laboratorium en de
omgeving. Spacelab keert na af
loop van de missie samen met
het ruimteveer terug naar de aar
de om een volgende keer weer
gebruikt te kunnen worden.
Het laboratorium heeft de vorm
van een reusachtig vat. Het be
staat uit twee grote luchtdicht
van elkaar gescheiden comparti
menten. Het ene is een 7 meter
lange en 4 meter brede gesloten
afdeling, waar de onderzoekers
hun werk kunnen doen met be
hulp van een indrukwekkende
hoeveelheid apparatuur. Er
staan in totaal 72 wetenschappe
lijke experimenten op het pro
gramma. Spacelab is ontworpen,
ontwikkeld en gefinancierd door
het Europees ruimtebureau ESA
als bijdrage van tien Europese
landen aan het ruimtetransport
systeem van de NASA, het Ame
rikaanse bureau voor lucht- en
ruimtevaart.
De zeskoppige bemanning bestaat
uit vijf Amerikaanse astronauten
en de Westduitse natuurkundige
Ulf Merbold. Nog nooit eerder
bevonden zich zoveel personen
aan boord van een Space Shuttle
en is voor een missie van een
ruimteveer zoveel tijd uitgetrok
ken. Als alles goed gaat heeft de
landing van de Columbia plaats
op 7 december op de Californi-
sche luchtmachtbasis Edwards.
Het is de negende vlucht van een
Amerikaans ruimteveer. Tot eni
ge uren voor de lancering had
het er nog naar uitgezien dat de
vlucht uitgesteld moest worden
wegens een naderend front met
slecht weer. Er werd rekening
mee gehouden dat de lancering
naar morgen moest worden ver
schoven. Maar drie uur voor de
start klaarde het weer op.
Een familielid van een van de slachtoffers
herdenkingsdienst voor de slachtoffers.
de vliegramp bij Madrid blijft diep ontroerd zitten i
MADRID (GPD) - Bij bergings
werkzaamheden van de wrak
stukken van de zaterdagnacht
verongelukte Boeing 747 van de
Colombiaanse luchtvaartmaat
schappij Avianca zijn gisteren
nog drie stoffelijke overschotten
gevonden. De stoffelijke resten
van vijf passagiers zijn nog niet
aangetroffen.
Pas in de loop van gistermiddag
kon begonnen worden met de
identificatie van de slachtoffers,
die opgebaard liggen in een han
gar van het Madrileense vlieg
veld Barbas. Vele van de slacht
offers zijn zodanig verkoold, dat
het volgens een speciaal ingezet
team wel langer dan tien dagen
zal kunnen duren voordat alle
passagiers geidentificeerd zijn.
De uitvaartplechtigheid in de ka
pel van Bar^jas. voorgegaan door
de aartsbisschop van Madrid,
mgr. Suquia, werd ontsierd door
een betreurenswaardig incident.
Een van de aanwezigen ontzegde
enkele aanwezige ministers het
recht om de religieuze plechtig
heid bij te wonen vanwege hun
atheistische opvattingen.
PARIJS (AFP) - In Frankrijk
zijn vorige week militaire do
cumenten gestolen die als
"zeer geheim" waren bestem
peld. Dit is gisteren uit be
trouwbare bron vernomen.
Volgens de bron bevonden zich
onder de gestolen documen
ten de plannen van de be
standdelen van een nieuwe
Franse radar die onlangs zijn
uitgewerkt. Ook chips be
stemd voor Mirage-2000 toe
stellen en onderzoeken naar
de vervolmaking van een
nieuwe granaat zijn gestolen,
aldus de bron, evenals ver
schillende plannen, negatie
ven en foto's van een fabriek
van Thomson in de Loiret.
De directie van de Thomson-
groep maakte gisteren be
kend dat de ontvreemde do
cumenten geen enkel militiar
geheim bevatten en dat zij za
terdagavond zijn teruggevon
den in een bos in de omge
ving.
Oud-premier Karame wil geen Arabische troepen
DAMASCUS (Rtr/AFP/UPI) - Alleen Libanese troe
pen zullen toezien op de naleving van het bestands-
akkoord voor de strijdende PLO-facties bij Tripoli,
dat Saoedi-Arabië en Syrië vrijdag bekendmaakten.
Dit heeft de voorzitter van het "hoger samenwer-
kingscomité" dat de bijzonderheden van het ak
koord moet uitwerken, Rachid Karame, gisteren
verklaard in de Syrische hoofdstad Damascus.
In een vraaggesprek met het Egyptische avondblad Al
Massa vroeg PLO-leider Jasser Arafat gisteren "de
vorming van een Arabische troepenmacht, die moet
toezien op de terugtrekking van zijn troepen uit Tri
poli, omdat deze niet worden blootgesteld aan ver
nietiging". Maar oud-premier Karame, voornaamste
politicus in Tripoli en parlementslid dat goede ban
den onderhoudt met Syrië, zei dat er geen sprake
van is een Arabische troepenmacht te vormen, die
zijn comité zou moeten steunen. "Alleen Libanese
troepen zullen ons (uit 35 leden bestaande) comité
helpen", verklaarde Karame, die leek te duiden op
plaatselijke islamitische milities die de door Syri
sche troepen omsingelde stad beheersen. De "isla
mitische eenheidsbeweging", de Libanese funda-
mentalistisch-islamitische organisatie in Tripoli die
Arafat steunt, was echter niet op de vergadering in
Damascus vertegenwoordigd.
In Damascus heeft het comité besloten drie subcom
missies in te stellen, voor politieke, sociale en veilig
heidskwesties, die het programma van het be
standsakkoord voor Tripoli en Noord-Libanon moe
ten uitwerken. Het akkoord voorziet behalve een be
stand en de terugtrekking van de strijdende Pale
stijnen, in het behoud van Tripoli en het openen van
besprekingen om via politieke weg de geschillen
tussen Palestijnen uit de weg te ruimen.
Karame zei voorts dat alle Palestijnse guerrillastrij
ders bij Tripoli dit gebied moet verlaten om posities
in te nemen "in de buurt van de vijandelijke linies,
om de gerechtvaardigde strijd tegen de Israëlische
bezetters voort te zetten". De strijders die oorspron
kelijk bij Tripoli woonden, moeten de keus krijgen
de stad te verlaten of terug te keren naar de vluchte
lingenkampen Nahr el-Bared of Baddawi, aldus de
oud-premier. PLO-leider Arafat heeft de Syrièrs er
gisteren van beschuldigd een nieuwe aanval op zijn
troepen voor te bereiden met Russische hulp. Hij
zwoer de PLO en Tripoli te verdedigen "tot de laat
ste man en de laatste kogel".
De relatie tussen Amerika is er
één van eb en vloed, plegen
Amerikaanse en Israëlische
leiders te verkondigen. Op het
ogenblik is het duidelijk vloed.
Premier Shamir had daarom
voor zijn eerste bezoek aan
Washington als premier geen
beter moment kunnen uitkie
zen. Zowel Amerikaanse als Is
raëlische zegslieden laten bij
voorbaat weten dat succes ver
zekerd is: Shamir en minister
van defensie Arens gaan spre
ken over nauwere strategische
samenwerking, Libanon, een
mogelijk vredesoffensief van
koning Hoessein en verhoging
van de economische steun aan
Israël van 2,6 tot 3 miljard dol
lar om Israël in staat te stellen
door
Jaap van Wesel
zijn economische problemen
het hoofd te bieden. Het
schijnt dat alleen de verhoging
van de financiële hulp proble
matisch is.
Amerika is op de Israëlische
toer, zeker na alles wat er de
afgelopen maanden in Liba
non is gebeurd. Maar niet al
leen daarom. Er is in Washing
ton een algemene teleurstel
ling ten aanzien van de Arabi
sche wereld. Met Syrië ver
keert Amerika in een staat van
regelrechte confrontatie: Ame
rikaanse gevechtsvliegtuigen
vliegen boven de door Syrië
gecontroleerde Bekaa-vallei en
worden door Syrische raketten
beschoten. Maar met Ameri-
ka's traditionele bondgenoten
in de Arabische wereld is het
ook duidelijk eb: er is in Was
hington algemene teleurstel
ling dat landen als Jordanië en
Saoedi-Arabië niet in staat of
bereid zijn actief deel te nemen
aan het Reagan-plan dat ko
ning Hoessein met Palestijnse
vertegenwoordigers aan de
conferentietafel met Israël had
moeten brengen. En in een ver
kiezingsjaar neemt de Reagan-
regering geen risico's: bij de
huidige stand van zaken is het
zowel voor de Amerikaanse
kiezer als voor de Amerikaanse
belangen in het Midden-Oos
ten veiliger om Israël als bond
genoot te prijzen en nauw sa
men te werken.
Dat betekent dat er op militair
gebied voor het eerst gezamen
lijke vlootoefeningen in de
Middellandse Zee op het pro
gramma staan. Dat de Israëli
sche en Amerikaanse lucht
macht gezamenlijk gaan oefe
nen, en dat Amerika en Israël
verder hun Libanon-politiek
gaan coördineren. Dat laatste
is al enige tijd aan de gang. In
feite heeft Amerika er de afge
lopen maanden bij Israël op
aangedrongen datgene te doen
waar ze Israël eerder voor ge
waarschuwd hebben: militaire
actie ondernemen tegen Syrië
en zijn bondgenoten in Liba
non. Israël het vuile werk voor
Amerika laten opknappen.
Maar in tegenstelling tot een
jaar geleden voelt Israël daar
op dit moment niet zoveel
voor: Israël wil een oorlog met
Syrië vermijden. De Israëli
sche publieke opinie zou dat
niet aan kunnen.
In ruim een jaar tijd hebben de
Amerikaans-Israëlische be
trekkingen tweemaal een wij
ziging van 180 graden onder
gaan. Toen Israël in juni 1982
Libanon binnenviel had het
stilzwijgend de steun van Was
hington. Met name de toenma
lige minister van buitenlandse
zaken Haig zag wel wat in Sha-
rons scenario de PLO uit Liba
non te verdrijven en de inmid
dels vermoorde Beshier Ge-
mayel tot pro-westers presi
dent van Libanon te maken.
Maar Haig moest vertrekken, en
daarmee nam de Amerikaanse
politiek een wending: presi
dent Reagan verzette zich he
vig tegen het Israëlische beleg
van Beiroet, en via de bemid
deling van Habib werd de PLO
door Amerika een vrije aftocht
uit Beiroet gegarandeerd. De
dagelijkse televisiebeelden
van de bombardementen van
Beiroet hadden een voor Israël
zeer negatieve invloed op de
Amerikaanse publieke opinie.
Maar wie van Israël een Viet
nam-effect verwachtte, had het
mis. Al een paar maanden later
was alles vergeven en verge
ten, ook door het grote pu
bliek.
„De doorsnee Amerikaan krijgt
zoveel ellende te zien dat hij
zich er maar liever overal bui-
tenhoudt zolang er geen Ame
rikanen bij betrokken zijn",
zegt een publieke opinie-ex
pert in Washington. „In feite is
het enige wat hem echt interes
seert of zijn dak lekt en met
wie zijn dochter vanavond uit
gaat".
Toen de Libanese oorlog zijn
hoogtepunt gepasseerd was,
was inmiddels ook het overleg
tussen PLO-leider Arafat en
koning Hoessein van Jordanië
mislukt. Het overleg dat een
toverformule had moeten vin
den voor Arabische deelne
ming aan het Reagan-plan. De
Amerikaanse regering had ge
zegd: wij willen best Israël on
der druk zetten, maar jullie
Arabieren moeten weten dat
zoiets voor de Amerikaanse
binnenlandse verhoudingen
geen populaire zaak is. Daar
om doen we dat niet voor nop
pes. Er moet een redelijk kans
op sukses zijn. Daarom pakken
wij Israël pas aan als er een
Arabische bereidheid is tot on
derhandelen op basis van het
Reagan-plan. Dan is er een
concrete situatie waarin wij
ook tegen de joodse lobby kun
nen zeggen: Israël moet con
cessies doen voor vrede. Wij
voelen niets voor theoretische
discussies die er toe kunnen
leiden dat wij eerst Israël een
poot uitdraaien om vervolgens
te ontdekken dat het allemaal
voor niets geweest is. Dan ver
liezen we op alle fronten.
Koning Hoessein kwam niet
over de brug. Amerika bewerk
stelligde een akkoord tussen
Israël en Libanon, en ging in
Libanon, althans gedeeltelijk,
het vacuum opvullen dat Israël
na zijn terugtrekking achter
liet. Meer nog: president Rea
gan kwam plotseling tot het in
zicht dat Libanon een bolwerk
van westerse democratie is dat
op de bres staat voor de vrij
heid van het westen tegen het
via Syrië oprukkende rode ge
vaar. Zo werd Libanon voor
Amerika op slag een parade
paardje dat per definitie van
groot strategisch belang werd
voor de Verenigde Staten.
Nu Amerika eenmaal op die lijn
zit is het gemeenschappelijke
belang met Israël nog duidelij
ker dan voorheen: Syrië moet
tot de orde geroepen worden.
De hoop in Washington en Tel
Aviv is dat de Syrische rege
ring aangemoedigd zal worden
om zaken te doen als zij hard
wordt aangepakt. En gezien de
hopeloze verdeeldheid in de
Arabische wereld die deelne
ming aan een vredesproces
niet mogelijk maakt is er geen
enkele reden om al te zeer re
kening te houden met de Ara
bische gevoeligheden.
Voor de ministers Shamir en
Arens een kans om dat uit te
buiten. En tot dusver doen zij
dat zeer bekwaam. Zo heeft
Shamir op het gefluister van
koning Hoessein en zijn broer
kroonprins Hassan dat zij nu
echt overwegen om mee te
doen, voor de argeloze buiten
staander heel positief gerea
geerd. Shamir heeft de koning
geprezen, en een Jordaans ini
tiatief aangemoedigd. Pas he
lemaal aan het einde blijkt dan
dat de Israëli's natuurlijk al
leen maar op basis van Camp
David willen onderhandelen,
voor Jordanië al jaren een on
aanvaardbare eis.
Dat het Amerika nog geen ernst
is met vredesonderhandelin
gen blijkt wel uit het feit dat in
tegenstelling tot vroeger de eis
om de nederzettingen in de be
zette gebieden te bevriezen dit
keer is ingeslikt. In plaats daar
van wordt er iets gemompeld
over „vertrouwenwekkende
maatregelen" in de bezette ge
bieden die de Palestijnen er
toe kunnen aanmoedigen zich
positief op te stellen. Dat in de
bezette gebieden het proces
precies de andere kant op gaat
met een steeds hardere poli
tiek van leger en kolonisten zal
Washington zeker niet ontgaan
zijn - maar er zijn op het ogen
blik belangrijkere zaken.
Het is lang niet zeker dat over de
nauwe Israëlisch-Amerikaanse
samenwerking alles of zelfs het
fijne bekend zal worden. Het
ligt voor de hand dat er veel ge
heim zal blijven. Het enige
waarover de degens wel ge
kruist zullen worden is verho
ging van de financiële hulp.
Israël wil de vloed ten volle uit
buiten. Want Shamir en Arens
weten heel goed dat na de
vloed de eb weer komt. En dat
kan heel snel gebeuren, bij
voorbeeld als koning Hoessein
de zwakte van de PLO
werkelijk zal uitbuiten om zich
bij het vredesproces aan te
sluiten. Want dan zal Amerika
ondanks, of in combinatie met
de nieuwe militaire en strategi
sche samenwerking toch Israël
in de tang gaan nemen, naar
verwacht wordt zélfs in een
verkiezingsjaar.
ADVERTENTIE
