c 'Europa Europa': Andropov en Reagan moeten pakken 3~ Kanker |IWÜ iKKHi lilti'D J CD A-rapport zet Veronica, AVRO en TROS in de klem Acties (4) i perida VRIJDAG 25 NOVEMBER 1983 Meningen Panoramiek, de buitenlandrubriek van de NOS, bevatte afgelopen zondag een reportage over de kansen van een hereniging van West- en Oost-Duitsland. Een thema even oud als de deling zelf, maar weer actueel nu beide landen aan de vooravond staan van de bezegeling van een af scheid zonder weerzien. Met overweldigende meerderheid kozen de Westduitse sociaal-de mocraten jongstleden zaterdag tegen de plaatsing van een nieu we generatie kernwapens in de Bondsrepubliek. Nauwelijks een jaar geleden wist de toenmalige bondskanselier Helmut Schmidt zijn partij, zij het niet zonder moeite, voor een tegengestelde positie te winnen. Zijn baan ver loor hij al eerder aan de christen democraat Helmut Kohl; zijn po litiek leiderschap flSn de SPD af gelopen zaterdag aan zijn voor ganger Willy Brandt. door Ton van Brussel Een rolverwisseling die met de stoelendans in Bonn onvoldoen de is verklaard. De realiteit van het gedeelde Duitsland, symbool van de tweedeling van Europa, dreigt een onfatsoenlijke inspan ning te vergen; die van Pershing- Kruis- en SS- raketten, die, be diend door niet-landgenoten, ge scheiden Duitse families op straffe van een nucleaire holo caust voor hereniging moeten behoeden. Een in de NOS-reportage onder vraagde Duitser put geen vrees, maar hoop uit de geschiedenis: "Aan de Frans-Duitse oorlog kwam een einde, Hitier ver dween, dus de deling zal ook niet oneindig duren. Ik zal het alleen niet meer meemaken". Het Westduitse parlement, met zijn meerderheid van liberalen en christen-democraten, viel de on dervraagde dinsdag in diens voorbehoud bij en koos voor plaatsing, met alle bijbehorende nadelige gevolgen voor de kan sen van hereniging. Een besluit, passend in het "optimisme" dat W.L.Brugsma in zijn onlangs verschenen boek "Europa Euro pa" toeschrijft aan "een man die van een wolkenkrabber afvalt en bij het passeren van de vijftiende verdieping tegen een vriend ach ter het raam roept: tot zover gaat alles goed". Over dat boek "Europa Europa" gaat het hier. Geen bundeling van columns zoals het vijf jaar geleden verschenen "Een mooie toekomst achter ons", maar een "echt boek", gebaseerd op wat de auteur al geruime tijd in het weekblad de Haagse Post en kor te tijd ook in het nu verdwenen maandblad Zero uiteen heeft ge- Onder de buitenlandbeschouwers in de Nederlandse journalistiek neemt Brugsma een bijzondere positie in. Niet zozeer omdat zijn generalisme de laatste jaren wat in de schaduw staat van zijn ver knochtheid aan dat ene onder werp: Europa. (Tenslotte houden Kuiper en Hilterman ook niet op in respectievelijk de Tijd en de Telegraaf vrienden te ronselen voor één zaak: - weer respectie velijk - Israël en de Verenigde Staten.) Brugsma's eruditie en creativiteit hebben hier nauwe lijks concurrentie. Een onder scheid dat overigens meer zegt van de kwaliteit van zijn colle ga's dan over zijn f In "Europa Europa" neemt hij zijn lezers mee terug naar "af'. Zijn route loopt via de vakanties van zijn jeugd in Bad Godesberg en Berchtesgaden, het concentratie kamp "Nacht und Nebel" in Da chau ("in leven gehouden door de Russen, bevrijd door de Ame rikanen"), een huwelijk met een Poolse vrouw en een bewonde ring voor Charles de Gaulle, naar een Europa dat uit de invloed sfeer van de grootmachten is los geweekt. "Een perfecte dosering van autobiografie en analyse", schrijft de uitgever in een flaptekst die bij wijze van uitzon dering bijval verdient en die niet in de laatste plaats verwijst naar de literaire kwaliteit van het boek. Brugsma's wens: "Terugtrekking van de Amerikaanse en Sowjet- troepen uit West- en Oost-Euro pa. Een blokvrij Europa dat reikt van de Boeg, de grensrivier tus sen Polen en de Sowjet-Unie, tot aan de Noordkaap van Gibraltar. Vijfhonderd miljoen Europea nen die tot de Sowjet-Unie kun nen zeggen: U kunt misschien over ons heen rennen, maar u zult er weinig plezier aan bele ven. U kunt ook als goede buren op één continent met ons samen leven. Van ons zult u nooit een aanval te vrezen hebben". Een keuze uit zijn overwegingen: "Wil de Fransman, de Hollander, de Italiaan, die het normaal zou vinden als de Europese scheids lijn dwars door zijn land zou lo pen even opstaan? Een muur door Parijs? De Nederlandse De mocratische Republiek beoosten de IJsel? Prikkeldraad met robot- wapens dwars door de Povlak- "De absurditeit van een defensie die berust op het volgende princi pe: we zullen met conventionele wapens vechten tot we verliezen, dan zullen we een beperkte nu cleaire oorlog voeren en ten slotte zullen we de wereld opblazen als we nog steeds verliezen". "Als de Amerikanen doorgaan met hun pogingen om de Sowjet-Unie in een wapenwedloop te verwik kelen die haar economisch op de knieën dwingt, zou het wel eens kunnen zijn dat er eerst een an dere economie op zijn gezicht gaat: de Westeuropese. Het Ame rikaanse begrotingstekort, ver oorzaakt door de Amerikaanse wapenwedloop, zuigt per jaar dertig miljard dollar Europees kapitaal aan dat voor Europese investeringen verloren gaat. Het drijft de dollarkoers en de rente stand op. Dat is onze onvrijwilli ge bijdrage aan de Atlantische defensie. Het is ook het einde van de NAVO". "De geschiedenis kent geen voor beelden van een houdbare mense lijke gemeenschap die niet voor zijn eigen verdediging zorgt....De Amerikanen hebben ons twee keer geholpen. Nooit zouden zij ons en zichzelf meer en beter hel pen dan wanneer zij nu zouden zeggen: wilt u ons alstublieft la ten weten wanneer u van plan bent voor u zelf te zorgen"? "Europa Europa" biedt een keur aan argumenten voor het zetten van de eerste stap: "Het optrek ken van een Europese zuil in de NAVO, het begin van een werkelijke gelijkwaardigheid tussen twee partners in een alliantie in plaats van de on derworpenheid van veertien va zallen aan één leenheer". Het pleidooi voor zo'n stap, een Europese loot aan de NAVO- stam, is niet nieuw. De Gaulle's eigenzinnigheid c.q. gezond ver stand leidde al eerder tot een an dere dan traditionele verbintenis van Frankrijk met het bondge nootschap. Meer recent is het veelbesproken dubbelbesluit van 1979 om tot plaatsing over te gaan van 572 nieuwe kernwa pens voor de korte- en middel lange afstand dat in Europa de Amerikaanse superioriteit bin nen de NAVO in discussie heeft gebracht. Brugsma: erudiet en creatief... Uit de eerste helft van Reagans ambtsperiode zijn de inmiddels naar de achtergrond gedrongen zinspelingen bekend op de kan sen van een beperkte kernoor log, in Europa wel te verstaan. En ten slotte zijn er de kriebels over de vinger van een Holly- woodveteraan aan de nucleaire trekker. Waar dat alles op straat en in het parlement toe leidt be hoeft hier geen nadere toelich ting. Het laatste wapenfeit spreekt voldoende: 92% van de inwoners van Europa's trouwste bondgenoot, Groot-Brittannië, duldt geen Amerikaanse zeggen schap over op Britse bodem ge plaatste kernraketten. Niettemin is aan de vooravond van een onafwendbaar failliet van de NAVO-doctrine, het denken in varianten een onderneming waarin opvallend weinig mensen brood zien. Het is een "ja" of "nee' tegen plaatsing. Rond de gevolgen van beide keuzes heerst een opmerkelijk stilzwij gen. Bij zoveel intellectuele armoede is een boek als dat van Brugsma welkom. Niet onbelangrijk voor deel is dat het belissers in hun eigen taal aanspreekt. Behalve relevante maar minder erkende argumenten van ethisch/moreel/ historische aard, geeft Brugsma aandacht aan het economisch criterium, het almachtige richts noer voor politiek handelen. Het wensenlijstje van de huidige hoofdbewoner van het Witte Huis is onbetaalbaar. Hoezeer een meerderheid in het Ameri kaanse Congres zich er ook door laat imponeren, de afgelopen we ken moest het rode potlood door de nieuwe defensiebegroting. Voorzieningen voor zenuwgas werden geschrapt, niet uit over wegingen van piëteit, maar bij gebrek aan dollars. Brugsma zal geduld moet hebben maar op termijn is er weinig keus tussen "No day after" of een echtscheiding binnen de NAVO volgens beproefde beginselen van blijvende vriendschap en wederzijds respect. Op termijn is er de groeiende beklemming van een nucleair keurslijf dat verzet blijft oproepen en zal de uizicht- loze Amerikaanse aanwezigheid in West-Duitsland een toene mend aantal slachtoffers eisen van een overdosis aan drank, drugs en sex. "Europa Europa" laat een aantal plekken open. Ook serieuze criti ci werpen vragen op als: Wie geeft dat Europa leiding? Gaat het plan niet te gemakkelijk voorbij aan een begrijpelijk vrees voor een herenigd en machtig Duitsland? Maakt de opruiming van een brandhaard hier, Europa niet verantwoorde lijk voor de nieuwe slagvelden die er elders in de wereld door ontstaan? Toch is dat niet waar het bij de keuzevraag rond de eerste stap omgaat. Het "Europa Europa" van de schrijver zal lang op zich laten wachten. Voor de noodzaak van een eerste stap geldt dat ge zien het oplaaiende Europese dissidentisme in veel mindere mate. Brugsma zelf verhaalt van "knagende twijfels over de haal baarheid van het idee, over de vragen die openblijven als de twee dringendste zijn beant woord: voorkomen van oorlog tot de laatste Europeaan en - al was het maar als gratis bijpro- dukt - de bevrijding van de laat ste Europeaan". De gedachte aan "medeplichtigheid aan de Derde Wereldoorlog" biedt hem een al leszins legitieme troost. (De auteur is redacteur v Li& UVJ ut: TE TOJ5E.N O/EP. EE ArtBTENARlNACTiEO KOC-SU t;e,ïoe het u;ktuit Eu prOEEEP SLAPEN u'E/E?} j héb je Dl vuilniszak nog buiten gezet 1 uw blad van 18 november 1983 "Minder kans op kanker", naar aanleiding van de aanvaarding van het ambt als hoogleraar in de oncologie (leer der (kanker) ge zwellen) van prof. Cleton, te ver gelijken met het artikel "Steeds meer Nederlanders sterven aan kanker" in het weekblad "De Tijd" van 2-14 januari 1983. Dit laatste artikel was namelijk een verslag van een interview van een half jaar geleden met dezelf de prof. Cleton. In dit interview was prof. Cleton heel wat somberder gestemd en stelde hij o.m. "Er is geen reden voor optimisme. Voor een groot deel is de vooruitgang nul". De sterftecijfers voor kanker over de jaren 1950-1980, zoals in dit arti kel vermeld door het Centraal Bureau van de Statistiek, geven ook allesbehalve reden voor opti- Mocht de lezer van beide artikelen zich enigzins bij de neus geno men voelen, dan mag bedacht worden dat prof. Cleton het in terview gaf als scheidend direc teur van het Nederlands Kanke rinstituut (bij het scheiden van de markt leert men de kooplui kennen) en de rede in uw blad is bestemd om een nieuwe positie te aanvaarden en op te bouwen. In beide artikelen wordt de nadruk gelegd op de successsen bij en kele (kleine) kankers; in beide gevallen wordt echter gemist dat verlenging van het leven vaak gepaard gaat met invaliditeit en dat recente onderzoeken steeds duidelijker aantonen dat, als di rect gevolg van bestraling en chemotherapie, bij een aantal pa tiënten kanker wordt veroor zaakt. In uw blad vermeldt prof. Cleton dat alcohol en tabak samen ver antwoordelijk zijn voor meer dan 30% van alle kankers. Deze infor matie is ongetwijfeld ontleend aan het rapport van de experts Doll en Peto, die dit in 1981 aan boden aan het Amerikaanse Con gres. Prof. Cleton vermeldt ech ter niet dat in hetzelfde rapport een nog groter percentage voor het ontstaan van kanker wordt toegeschreven aan voeding. Dit is merkwaardig, maar wel enigszins begrijpelijk, want met een dergelijke uitspraak komt men al snel terecht bij de huis arts Cornelis Moerman. Deze dokter Moerman poneerde al 40 jaar geleden dat er relaties be staan tussen kanker en voeding, en gezonde voeding maakt een belangrijk deel uit van zijn kan kertherapie. Gedurende deze 40 jaar is dokter Moerman gehoond en verguisd door de kankerex perts in Nederland. Vandaar mo gelijk deze kleine omissie om voeding niet te vermelden. Natuurlijk zullen er in de toekomst wel nieuwe redevoeringen ko men, waarin de relaties tussen voeding en kanker naar voren komen, maar dan hebben wel (al weer) vele patiënten een verbe terde kans op verhoging van de kwaliteit van hun leven of op ge nezing gemist. Uit de rede van prof. Cleton kan ik haast niet anders concluderen dan dat hij zich op de alternative toer begeeft. De hoogleraar is overtuigd dat verbetering van leefwijze in vele gevallen kanker kan voorkomen. Dit moet dan toch ook het geval zijn voor het hernieuwd optreden van kanker! Deze uitspraak is geen uitvinding van het jaar 1983, m^ar is al gedu rende vele jaren gehoord vanuit Perido bonken en fauteuils von internationale vormgeving koopt uv. rechtstreeks bij de makers zelf. Hierdoor zijn fabrieksprijs, hoge kwoliteit, servio en fronko levering blijvend gewaarborgd. Wi| bekleden in leer of stof noa keuze terwijl uw eigen speciale wensen - zools horder, zachter, korter, longei hoger, lager - bespreekboor zijn. Ontdek het verschil. Kom noor onze show room of bel voor ons gratis dokumentotiepokket kromme Spieringweg 565 Vi|fhuizen (bij Haarlem). I Tel. 02508-1044 Show I nnpn mn I m in 10-17 in Vijfhuizen zitten de mokers zelf. Het kabinet-Lubbers dat eind au gustus met zoveel moeite een compromis bereikte over het me diabeleid voor de komende ja ren, zal het jongste beleidadvies van het Wetenschappelijk Insti tuut van het CDA en de toelich ting daarop van de schrijver van dit stuk, drs. C.J. Klop, adj.-di recteur van het instituut, niet in dank afnemen. In dat rapport wordt met grote nadruk gesteld dat vastgehouden dient te wor den aan de eis uit de Omroepwet dat omroeporganisaties over ruim een jaar, namelijk op 1 fe bruari 1985, moeten kunnen aan tonen dat zij een in het volk le vende maatschappelijke, cultu rele of godsdienstige stroming vertegenwoordigen. Zijn zij daartoe niet in staat, dan horen zij in het huidige omroepbestel niet thuis. door Peter Huysman Moeizame onderhandelingen tus sen CDA en WD leidden deze zomer tot een eigenhandig door CDA-minister Brinkman ge schreven en door het kabinet goedgekeurde Medianota, waar in het probleem van de represen tativiteit van zendgemachtigden nogal opzichtig werd omzeild. Met zoveel woorden werd opge merkt dat het bewuste, in 1980 met instemming van de Tweede Kamer verscherpte stromingsar tikel weliswaar moest worden gehandhaafd, maar dat bestaan de omroeporganisaties zich niet bedreigd hoefden te voelen, aan gezien er niet getornd zou wor den aan „verworven rechten". AVRO, TROS en Veronica waren er als de kippen bij om in juich stemming te constateren dat ein delijk duidelijkheid was gescha pen. Niet zo lang daarvoor was bij deze drie zendgemachtigden grote consternatie ontstaan, toen uit eerder uitgelekte versies van de Medianota leek te kunnen worden opgemaakt dat de minis ter van WVC voortaan veel meer gewicht zou gaan hechten aan het „wegen" (het representatief- zijn voor een bepaalde stroming) dan aan het „meten" (het aantal aanhangers) van zendmachtiging bezittende omroeporganisaties. De drie lieten geen gelegenheid ongebruikt om via het eigen me dium de kijkers ervan te overtui gen dat minister Brinkman en de zijnen de drie omroepen de nek om wilden draaien. "Je bent jong' De „algemene" AVRO. de TROS („het zijn de programma's die 't 'em doen") en Veronica je bent jong en je wil wat") leken, on danks ontkenningen van de mi nister, volgens de in de publici teit gebrachte concept-nota's in derdaad in aanmerking te komen voor verwijdering uit het bestel. Geen van drieën representeert immers een stroming in het volk, en zeker geen maatschappelijke, culturele dan wel religieuze. In tegendeel: zij hameren er zelf voortdurend op onafhankelijk, onpartijdig, ongeprofileerd, alge meen of (TROS) er voor de kij kers te zijn. Intussen werd het kabinet gecon fronteerd met een steeds nadruk kelijker gejammer vanuit het Gooi, dat langzamerhand de vorm van een regelrechte hetze tegen Brinkman en het kabinet ging aannemen. De WD-kamer- fractie, als vanouds voor deze drie omroepen op de bres staand, deed er nog eens een schepje bo venop. Toen ook nog op het de partement van Brinkman tumult ontstond onder ambtenaren die betrokken waren bij de realise ring van dc Medianota - sommi gen namen ontslag - eiste pre mier Lubbers in hoogst eigen persoon op een gegeven moment van Brinkman dat hij de knoop doorhakte. In het verhaal dat de veel geplaag de bewindsman van WVC ten slotte aan het papier toever trouwde, konden de meest be trokken politici, ook die van de WD in Kamer en kabinet, zich vinden. Maar het resultaat was wél dat de nota, die globaal ge sproken veel waardering kreeg, juist op het punt van de repre sentativiteit van zendgemachtig den, mistig bleef. En wel voorna melijk door de toevoeging „dat er geen dringende reden (is) om aan verworven rechten van be staande omroeporganisaties te tornen". Niets nieuws Het Wetenschappelijk Instituut van het CDA heeft nu in zijn stu die met klem naar voren ge bracht dat de overheid er niet aan ontkomt de zendgemachtig den, nadrukkelijk óók de be staande, op hun representativi teit te onderzoeken. Vertegen woordigen ze die stroming niet. voldoen ze dus niet aan de Om roepwet, dan is - aldus het CDA rapport - de minister van WVC verplicht ze de zendtijd te ontne- In leite herhaalt het CDA-instituut alleen - zij het met ongebruikc lijk grote nadruk - wat in de wet staat en is er als zodanig niets nieuws onder de zon. Maar op merkelijk is het wél dat het rap port wordt uitgebracht op een moment dat het parlementaire debat over de Medianota nog moet beginnen. Die discussie staat gepland voor de eerste maanden van 1984. Hoewel het CDA-instituut geschei den opereert van het politiek handelen van de christen-demo cratische fractie, gaat het er van uit dat de fractie een op weten schappelijk onderzoek gebaseer de visie op het mediabeleid niet naast zich neer zal leggen. Drs. Klop zei het in zijn toelichting nog duidelijker: hij heeft „met stomme verbazing" gesignaleerd dat de kwestie van representati viteit begin dit jaar toch weer „in discussie" is gekomen en acht thans de kans niet gering dat er bij de betrokkenen van toen de verontwaardiging opnieuw zal oplaaien. (De auteur is redacteur bij de Gemeen schappelijke Persdienst, waarbij ook deze krant is aangesloten) meopathie of anthroposofie. is dit aspect allang ingebouwd in de therapie. Ook dat prof. Cleton (nu pas) po neert dat aandacht geschonken moet worden aan de kwaliteit van het leven, zal de volledige in stemming hebben van de alter natieve artsen. Samenvattend kom ik tot de ver heugende conclusie dat de regu liere geneeskunde bepaalde as pecten vanuit de alternatieve ge neeskunde wenst over te nemen. En mocht prof. Cleton nog iets verder gaan, door te verklaren dat Cornelis Moerman een waar devolle bijdrage heeft geleverd aan de oplossing van het kanker- vraagstuk, dan zou dit van ware grootheid getuigen. En de kankerpatiënt, waar het alle maal om gaat (of waar het om zou moeten gaan), zal er wel bij va ren: Drs. J. Klinkhamer Vincent van Goghlaan 57 Oegs(geest Altijd zegt men dat uit alle kwaad iets goeds wordt geboren. Nu hoop ik dat uit de huidige stakin gen de les geleerd zal worden door de regering wat een puin hoop het is als de mensen die voor vervoer, veiligheid en reini ging in onze maatschappij zor gen, het af laten weten. Persoonlijk zou ik met deze inten tie nooit gaan staken, ook niet als ik jong was. Altijd heb ik op mijn netvlies miljoenen kinderen en volwassenen die honger lijden, gemarteld en vervolgd worden, en al veroordeeld zijn op het mo ment dat ze geboren worden. De regering krijgt gewoon een koekje van eigen deeg. Ze staan tot hun nek in de ambtenaren. Als er drie mensen bij elkaar zit ten, hebben ze al een project. De enige die er wel bij vaart, is Dou- we Egberts. Er is nog nooit zo veel vergaderd en koffie gedron ken als de laatste 20 jaar. Nu wil ik niemand tekort doen; ie der mens op zijn plek. Maar het scheelt toch wel een zijstraat of je om 9 uur in een verwarmd kantoor achter je bureau gaat zit ten, of je moet om half acht de straat op als vuilnisophaler of straatveger, als buschauffeur in dit zenuwenverkeer, of als poli tieman met de huidige agressie. Al deze mensen moeten, als ze hun werk goed doen, in de boter ge braden worden; daar moet nooit op bezuinigd worden. Deze men sen zijn nooit te duur en verdie nen altijd geld voor de maat schappij, trouwens dat doen on derwijzers en ambtenaren ook. De regering moet niet zo janken over tekorten. De begroting zal nooit sluitend zijn als de jongens niet zelf de hand op de knip hou den. Wat te denken vaneen Del tawerk waar men zich al jaren aan vertilt? Dan hoor ik een me vrouw zeggen dat de hele wereld er over zal spreken, maar ze weet donders goed dat er nog niet eens 1 procent goodwill uit zal komen in verhouding tot de kostprijs. Eens heb ik een mijnheer horen schreeuwen: voor iedere Duitse arbeider een volkswagentje. Nu hoor ik weer veel geschreeuw en mensen die elkaar spiegeltjes voor houden. Ik zou tot iedereen willen zeggen: let op uw zaak. vecht voor het fungeren als mens en voor een beter verdelen van de welvaart over de hele wereld. Kijk om u heen en denk na. Lubbers is te duur, hoor ik voort durend zeggen. Nou, iets minder zou best kunnen. Maar nergens heb ik gelezen dat Den Uyl pro deo werkt. Laat uw doel zijn vooral voor de kinderen vrede en veiligheid en brood voor ieder een. U ziet het nu weer: samen staan we sterk. Misschien komt er dan een tijd met echte socialis ten in dc geest van het woord zo als het is bedoeld. Blank en bruin hand in hand over de hele wereld, dat is het doel waarvoor we moeten leven en waarnaar wè moeten streven. Dan is er brood en vrede voor ie dereen. De wereld vergaat niet, maar de grote baas wil dat we on ze hersens gebruiken en leven als mens, niet als robot Het is in ieder geval altijd de moeite waard het te proberen L. Spruit-Hilhorst Brouckhovenhof 7 Leiden

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1983 | | pagina 21