'Rock 'n roll-wereld is onecht
In katzwijm voor vitale veertiger
-C
Andy Partridge van popgroep XTC, een 'spitsvondig' buitenbeentje
Omroep weigert teruggang
TROS recht op Day after"
ANP stopt met viditel
Prijzen voor debuten
Hogenbijlprijzen uitgereikt
Afstandelijke chaos
Schrijfster
Oosterbroek
overleden
Première
'Djazzex'
DONDERDAG 24 NOVEMBER 1983
Radio - tv - kunst
Ondernemingsraad NOS vindt protest te zwak
door
John Oomkes
Het oordeel is vrij algemeen: de popmuziek maakt een ern
stige depressie door. Anno 1983 lijkt het erop alsof de
revolte van de punk nooit heeft plaatsgehad, of op zijn
minst twee jaar geleden al was uitgewerkt. De commer
cie heerst als nooit tevoren. Gladde platenprodukties be
heersen het beeld van een steeds verder verbrokkelende
markt. Toch zijn er uitzonderingen, al zijn ze op de vin
gers van een, wellicht twee handen te tellen. Mummer,
de zesde elpee van de Britse groep XTC is zo'n plaat, die
in ieder geval straks te boek zal staan als een van de beste
platen in zo niet de beste.
i
„Het is waar", zegt Andy Partridge,
heen en weer schuivend op de
bank waar we hebben plaatsge
nomen voor een gesprek. „Spits
vondigheid en vernuft hebben
XTC altijd bepaald. Ik hoop dat
we daar minder en minder op
durven te vertrouwen naarmate
we ons verder ontwikkelen.
Maar sommige mensen passen
tamelijk brute middelen toe om
de aandacht op zich gericht te
krijgen en anderen proberen het
door list. Weer anderen moeten
het redden met hun knappe
toetje. Ik heb enkel mijn spits
vondigheid".
Het is duidelijk, hier is geen afge
sleten botterik aan het woord.
Andy Partridge nadert de dertig
en vormt al een kleine tien jaar
samen met Colin Moulding de
kern van een Engelse band, die
door de jaren heen steeds sterker
te horen heeft gekregen dat zijn
songs de vergelijking met die
van The Beatles kunnen door
staan.
Vanuit de landelijke rust van het
plaatsje Swindon hebben Par
tridge, Moulding en gitarist Dave
Gregory van tijd tot tijd steeds
fraaiere albums op de buitenwe
reld losgelaten. Na het onstuimi
ge begin met White Music (1978)
en Go 2 (1978) vertoonden
Drums and Wires (1979), Black
Sea (1980), English Settlement
(1982) en dan nu Mummer (1983)
een steeds volmaaktere vorm
van songschrijverschap. De lied
jes van XTC blinken uit door
scherpe teksten, fraaie melodie
lijnen en voor pop ongebruikelij
ke arrangementen.
„Spitsvondigheid is het enige dat
ik bezit", zegt Partridge in grote
oprechtheid. Boterhammen ver
zwelgend zit hij naast me. „Echt
knap ben ik niet; ik heb daarvoor
te veel gelijkenis met een aardap
pel. Dus moet ik wel spits zijn
om andere mensen te intrigeren.
Ik heb ooit geschreven dat ver
nuft mijn favoriete sport was. Er
is niets dat ik liever doe dan de
degens kruisen met een ander
geestig tiep".
- Wat is het nadeel van vernuft?
„Oh, iedereen denkt altijd dat je
hen in de hoek wilt zetten, of een
stapje hoger probeert te staan
dan zij. Maar je staat een treetje
hoger, of je wilt of niet, zo is dat
nu eenmaal met spitsvondig
heid. Je moet nu eenmaal dat ty
pische spelletje winnen van je
gesprekspartner. Er daarnaast
kun je spitsvondigheid uitste
kend toepassen om je gevoelens
wat verborgen te houden. Maar
ik ben wat minder vernuftig te
genwoordig. Ik besef dat het an
dere mensen soms te zeer in ver
legenheid kan brengen. Maar zelf
verontrust het me niet. Ik heb ge
leerd met mezelf te leven. Het is
nu o.k. tussen mij en mezelf. Als
je niet met jezelf overweg kunt,
nou... je brengt 24 uur per dag
met jezelf door".
- Vernuft is een trucje om gezond te
blijven, niet?
„Het is eèn ander middel om jezelf
te verdedigen. Ik ben bijvoor
beeld ongelooflijk cynisch over
de hele popbusiness. Als je zoals
ik zo'n zes jaar lang dag in dag uit
bezig bent geweest met het ma
ken van opnamen en tournees,
dan ónderga je een bewustzijns
vernauwing. Nu, achteraf, kan ik
door mijn microscoopje kijken
en alle details zien die ik toen
over het hoofd zag. Je schrikt als
je ziet wat er allemaal fout kan
gaan".
„Als ik me rot voel dan haat ik die
muziekwereld. De popscene, de
rock 'n roll-wereld is ongelooflijk
onecht en vals. Ik probeer zelf
niet volgens maatstaven te leven
die daarin voor echt doorgaan. Ik
haat het. Ik beschouw mezelf bij-
Andy Partridge van XTC: "Ik lijk teveel op een aardappel om echt knap
te zijn. Dus moet ik wel spits zijn om anderen te intrigeren."
voorbeeld niet als een internatio
nale persoonlijkheid; ik denk
over mezelf als een privé-per-
soon. Ik hou niet van feestjes; ik
ga er nooit op af. Ik gebruik geen
drugs. Ik doe niets waarvan ver
ondersteld wordt dat sterren er
hun dagen mee vullen. Ik pro
beer mezelf te verstoppen. Ik be
zit zelf niets dat kostbaar is. Ja,
mijn gitaar, en ik geloof dat die
niet eens mijn eigendom is".
Toch is die song o
eerlijk. Je geeft toe dat je zelf ook
gecorrumpeerd bent.
„Jazeker. Ik weet dat dat gebeurt,
maar,ie kunt je er nooit helemaal
van losmaken. Ik ben gestopt
met optredens omdat ik concer
ten op een te grote schaal en in
tourneeverband beschouw als
slavenwerk. Ze hebben niets met
werkelijke communicatie tussen
een artiest en zijn publiek van
doen. Ik ben gestopt vlak voor
een optreden. Twintig minuten
voor de aanvang van een concert.
Alle 15.000 plaatsen van The Hol
lywood Bowl, een groot open
luchttheater, waren bezet, maar
ik kon niet meer. De tour moest
worden afgelast. Wat denk je wat
dat voor spanningen opriep? De
enige manier waarop je je echt
kunt losmaken is door te stop
pen. Maar dat zou slecht voor me
zijn, want ik hou ervan om platen
te maken. Ik kan slechts hopen
dat de platen die wij maken niet
misleidend zijn".
- Jullie Amerikaanse platenmaat
schappij heeft XTC laten vallen
omdat de groep onverkoopbaar
werd geacht. De Engelse maat
schappij vond de songs op Mum
mer belachelijk en weigerde die
in een hoes uit te brengen waarop
jullie vermomd rondliepen als de
karakters uit het spontane plat
telandstoneel (vandaar Mum
mer).
„Mummer is een heel oude Engel
se traditie. De dorpsbevolking
past dat toe in een soort passie
spel van muziek en toneel.
Meestal gaf het aan dat het oude
jaar was afgestorven, de oogst
binnen was en dat het nieuwe
jaar weldra aangebroken zou
zijn. Het is een heel oude traditie
met heidense en middeleeuwse
trekjes, vol religie, seks en
drank. Maar het belangrijkste
daarbij is datje de slager van om
de hoek niet mag herkennen tij
dens het spel".
„Meestal zijn het de mensen van
het platteland die zich daar nog
aan overgeven. Ik beschouw me
zelf meer als een jongen van het
platteland dan iemand uit de gro
te stad. Dat verbergen, dat bevalt
me. Ze stellen bescheidenheid
op prijs. Ze grimeren hun ge
zicht. Op het moment dat je hen
zou herkennen zou de magie eraf
zijn. Zo zijn wij ook. Als wij wor
den gemaakt tot sterren, in de
ogen van iemand anders, dan
tast dat onze kracht aan, denk
ik".
- Eén van de redenen
popindustrie zo leeg is, heeft te
maken met zijn verwachting dat
de artiest een trucje moet laten
„Ze zeggen: wat jij doet is fantas
tisch. Frank Zappa zei dat ook:
okay, wat jij doet is fantastisch.
Je mag niet iets doen dat minder
is dan fantastisch in hun ogen.
Maar wat ik doe is heel normaal,
heel gewoontjes. Hou jij ervan4
Nou, het is zo gewoon9 De men
sen verwachten dat je elke keer
een goedkoop trucje uitje mouw
tovert. Ze houden er niet van om
er over na te denken. Rockmu
ziek is zo'n beperkte zaak".
HILVERSUM - Wanneer de om
roep in 1984 behalve de opgeleg
de bezuiniging van 30 miljoen
ook de kosten van het niet door
gaan van de trendvolgersopera-
tie moet dragen, groot twintig
miljoen, zal de Raad van Beheer
van de NOS geen verantwoor
ding meer nemen voor het be
leid. Dat verklaarde NOS-voor-
zitter Jurgens gisteren desge
vraagd. Jurgens voegde daaraan
toe overigens niet te verwachten
dat het kabinet die extra korting
op de omroepbegroting zal aan
brengen.
Eerder deze week had de onderne
mingsraad van de NOS voor
speld, dat de bezuiniging op de
omroepbegroting wel eens 805
arbeidsplaatsen zou kunnen kos
ten in plaats van de door de Raad
van Beheer begrote 335. Kern
van die redenering was, dat de
omroep zou moeten opdraaien
voor het feit dat minister De Ko
ning er dit jaar niet in is geslaagd
het omroeppersoneel trendvol
ger te maken. NOS-voorzitter
Jurgens zei niet te verwachten
dat dit zal gebeuren. Wel ligt
voor de hand, aldus Jurgens. dat
de regering op korte termijn zal
proberen het omroeppersoneel
alsnog in een aparte wet tot
trendvolger te maken. Zodoende
wordt het ontstane gat opgelost
in de arbeidsvoorwaardensfeer
en niet uit de exploitatiebegro
ting van de omroep.
Het overleg tussen ondernemings
raad en Raad van Beheer over de
voorgestelde bezuinigingen is in
middels vastgelopen. Volgens de
ondernemingsraad is de NOS-
leiding te weinig fel in haar pro
test tegen de bezuinigingen. Na
schorsing van het overleg heeft
de ondernemingsraad zich dan
ook zelf per brief tot de minister
gewend met het dringende ver
zoek zijn besluit te herzien. NOS-
voorzitter Jurgens ontkende dat
de Raad van Beheer zich te ge
makkelijk neerlegt bij de bezui
nigingen. Gesprekken met de
minister hebben echter aange
toond, dat er nauwelijks kans is
op intrekking van het besluit, al
dus Jurgens.
HILVERSUM - De TROS heeft de
eerste rechten op uitzending van
de film 'The day after', de Ameri
kaanse produktie over een
atoomaanval op de stad Kansas,
waarvan de uitzending dit week
einde in de VS voor grote op
schudding zorgde. Dat is althans
de conclusie van het bureau van
de NOS dat de claims die omroe
pen op buitenlandse produkties
kunnen leggen registreert.
Over de situatie rond 'The day af
ter' is inmiddels in Hilversum
grote verwarring ontstaan. Oor
spronkelijk hadden de TROS, de
NCRV en de VPRO in 1982 al een
claim gelegd op de vierdelige mi
ni-serie van die titel. NCRV en
VPRO trokken deze later in, zo
dat de TROS als enige recht op
uitzending had. Vorige maand
dienden de afdeling actualiteiten
van de NCRV en de afdeling do
cumentaires van de KRO een
claim in op de documentaire
'The day after', die dit weekeinde
te zien is geweest.
Navraag van de NOS in Amerika
heeft inmiddels uitgewezen dat
het hier om dezelfde produktie
gaat. Het claimbureau conclu
deert dan ook dat de TROS nog
steeds de oudste rechten heeft.
Wel zou de NCRV bezwaar kun
nen maken tegen het feit dat de
TROS deze claim onder een on
juiste omschrijving van het pro
gramma heeft ingediend. De
NCRV heeft inmiddels laten we
ten dat bezwaar niet in te dienen.
DEN HAAG (ANP) - Het Alge
meen Nederlands Persbureau
(ANP) zal op 1 januari zijn activi
teiten in Viditel, de viewdata
dienst van de PTT. beëindigen.
Dit heeft de directie van het ANP
meegedeeld. Het besluit tot
beëindiging van de viditel-activi-
teiten is genomen omdat tegen
over de kosten voor het onder
houd van de ANP-200-dienst in
viditel slechts geringe opbreng
sten staan.
Het ANP is vanaf de invoering van
viditel in Nederland, in 1979,
steeds als zelfstandig informatie
leverancier bij viditel betrokken.
Daarnaast verzorgde een redac
tie in de periode van augustus
1980 tot augustus 1982 een spe
ciale nieuwsdienst voor de view-
dataproef krantel-600 van de ver
eniging de Nederlandse dagblad
pers.
De viewdatactiviteiten van het
ANP zullen zich in de toekomst
hoofdzakelijk richten op beslo
ten gebruikersgroepen binnen
een eigen viewdatasysteem.
ROME - De fresco's van Michelangelo in de Sixtijnse kapel in de Pie
terskerk van het Vaticaan worden gerestaureerd. Een Japans televisiesta
tion betaalde drie miljoen dollar voor de exclusieve rechten van een repor
tage over de restauratie. (Foto ap>
AMSTERDAM (ANP) - Het Gou
den Ezelsoor, de jaarlijkse prijs
voor een debuterende Neder
landstalige schrijver van wie in
een jaar de meeste boeken zijn
verkocht, wordt deze keer ge
deeld door Veronica Hazelhoff
uit Groenekan die het kinder
boek 'Nou moe' schreef, en Rene
Stoute uit Amsterdam voor
diens biografisch werk over
druggebruik 'Op de rug van vuile
Zowel van 'Nou moe' als van 'Op
de rug van vuile zwanen' zijn in
1982 rond 10.000 exemplaren ver
kocht.
van de prijs is niet
er twee winnaars
zijn, zodat de laureaten de 2.500
gulden moeten delen. De prijzen
worden op 1 december in de Ree
horst in Ede uitgereikt.
HAARLEM (ANP) In het provin
ciehuis te Haarlem zijn gister
middag de Hogenbijlprijzen voor
1983 uitgereikt aan de Haagse
violist Willem Noske en de ama-
teur-smalfilmers Ed en Vera
Tietjens uit Rottevalle in Fries
land. De commissaris van de ko
ningin in Noord-Holland, de heer
R.J. de Wit, overhandigde de
prijswinnaars onder grote be
langstelling een beeldje en een
geldbedrag van 25.000 gulden.
De kunstenaars krijgen die prij
zen op grond van hun verdienste
voor respectievelijk de klassieke
muziek en het amateur-smalfil-
Het was de eerste keer dat de Ho
genbijlprijzen werden uitgereikt.
De onderscheiding is een initia
tief van de Haarlemse muziek
handelaar Henny Hogenbijl, die
twee jaar geleden overleed.
Naast de muziek hield hij zich in'
zijn vrije tijd vooral bezig met
smalfilmen. Bij zijn leven richtte
de heer Hogenbijl een stichting
op, die jaarlijks bijzondere pres
taties op het gebied van de klas
sieke muziek en het smalfilmen
moet onderscheiden. De kosten
hiervoor worden betaald uit zijn
nalatenschap.
Rob de Nijs in Stadsgehoorzaal
Bijgewoond: Rob de Nijs en band.
Ruud Bos: vleugel, Peter Berk:
slagwerk, Hans Jansen: synthesi
zers, Jochem Fluitsma: gitaren.
Jan Vermeulen: basgitaar. Ferry
Lever: gitaren. Gezien op 23 no
vember, Stadsgehoorzaal Leiden.
LEIDEN Alsof het een bijeen
komst van het Katholieke
Vrouwengilde betrof, zoveel
vrouwen en meisjes draafden
gisteravond in 'zondagse kle
ren' op voor het (tiener)idool
Rob de Nijs (41). De zaal zat
stampvol luid meezingende,
deinende en soms gillende da
mes. De man-vrouw verhou
ding bedroeg ongeveer één op
tien. De Nijs gaf zijn gehoor
waar het voor kwam: alle hits
uit zijn eenentwintigjarige
loopbaan, meezingers, gevoeli
ge teksten, 'romantiek', senti
ment en handzoentjes.
De dames lagen aan zijn voeten.
"Robbie, Robbie", galmde het
kort na de pauze door de Ge
hoorzaal. Aan het einde van
het dik twee uur durende op
treden zat niemand meer op
zijn stoel. Met beide armen in
de lucht werden de hits "Malle
Babbe" en "Zondag" meege
bruld. De door K O georga
niseerde avond kon voor de
aanwezigen niet meer stuk. De
Nijs bedaarde het op hol gesla
gen gehoor met een vertaalde
versie van de schitterende Jac
ques Brei compositie 'Ne me
quitte pas'.
Hoe je ook over het muzikale
genre van Rob de Nijs denkt
("gezwijmel", "weëe muziek"
zijn veelgehoorde kwalifica
ties), hij brengt het eerlijk en
vakbekwaam. Het publiek
krijgt waar voor zijn geld. Ook
de begeleidingsband is van ho
ge kwaliteit. Voor het meren
deel zijn het gelouterde muzi
kanten (Ruud Bos, Jan Ver
meulen, Hans Jansen) die hun
sporen al hebben verdiend.
Een speciaal compliment ver
dient de jonge gitarist Jochem
Fluitsma die venijnig, glashel
der en bij wijle heel hoog uit
haalde op zijn instrument.
Absoluut wanstaltig was de shir
treclame die de begeleidings
band voerde. De heren traden
op in sweaters met daarop de
naam van een bekende fabri
kant van sportschoenen. De
Nijs droeg onder zijn - uiter
aard - strakzittende pantalon
gympen van hetzelfde merk.
Géén gezicht.
Behalve de reggae-achtige uit
voering van het nummer 'De
Pieper' was het allemaal erg ri
sicoloos en voorspelbaar.
Chansons en rockers wissel
den elkaar regelmatig af en
tussen elk nummer was er een
(flauw) grapje voor het klap-
grage publiek. Humor van het
soort: "Zal ik u een geheim
vertellen waar de roddelpers
drie weken achtereen de ko
lommen mee kan vullen???".
Nieuwsgierige stilte. Het Ge-
De meeste geintjes sloegen ech
ter aan en de aanwezige vrou
wen vonden het allemaal pri
ma. De Nijs kon alles maken.
Persoonlijk kon ik na ander
half uur liedjes over geluk ('Als
je slaapt'), romantiek ('Ik wil
je') en liefde ('Voor Sonia doe
ik alles') een diepe zucht en ga
pende bewegingen niet meer
onderdrukken. Misschien
werkt dat bij vrouwen anders.
De honderden vrouwen vroegen
tenminste na twee uur swin
gen en zwijmelen nog steeds
om méér. Zij waren nog lang
niet uitgekeken op het uiterlij
ke evenbeeld van Cliff Ri
chard. Ongetwijfeld beleefden
de fans een onvergetelijke
avond. Om dat te bereiken had
De Nijs in elk geval erg zijn
best gedaan. En zo hoort het
ook.
DIRK JAN ROELEVEN
Vivienne Newport op HOT-dansfestival
'Perslcaire', choreografie van Vi
vienne Newport, gedanst door
Company Vivienne Newport. Ge
zien op 23 november in het HOT-
theater, Den Haag. Aldaar ook nog
op 24 november.
DEN HAAG - Een opgesloten ge
voel tijdens-, en een zucht van
verlichting na de voorstelling,
dat waren achtereenvolgens
m'n overheersende sentimen
ten tijdens deze eerste kennis
making met het werk van Vi
vienne Newport. Zij is naar Ne
derland gehaald als voornaam
ste trekpleister van het HOT-
dansfestival, in het kader waar
van ze hier haar drie laatste
choreografieën uitvoert. New
port kreeg haar opleiding aan
de vermaarde Folkwang Dans
studio in Duitsland en maakte
acht jaar deel uit van het Wup-
pertaler Danstheater van Pina
Bausch.
Ondanks haar Engelse afkomst
heeft haar werk iets typisch
Duits: expressief, zwaar op de
hand en met een permanente
suggestie van oerdiepe beteke
nissen. In haar thematiek is de
invloed van Bausch goed te
merken. De figuren in 'Persi-
caire' zijn ijdel, agressief en vol
onbegrip jegens elkaar. Ze zit
ten elkaar zwaar op de huid en
zijn toch lucht voor elkaar.
Vandaar het opgesloten ge
voel, dat nog werd versterkt
door een rommelig, overvol de
cor, met sofa's van de uitdrage
rij en een dansvloertje met
schaakbordpatroon.
Newport haalt de invulling van
die thematiek echter niet ais
Bausch uit directe persoonlij
ke ervaringen, maar plaatst
daar de schakel van de litera
tuur tussen. 'Persicaire' is ge
baseerd op het werk van de
Franse schrijver Jean Cocteau.
Misschien komt het daardoor dat
haar choreografie op geen en
kele manier een vergelijking
met Bausch kan doorstaan.
Waar de laatste er steeds voor
zorgt haar ernst te relativeren
en haar dansers na een voor
stelling bekenden van je zijn
geworden, blijven de figuren
in 'Persicaire' steeds op een
grote afstand. Ze gaan verscho-
Een scène
len achter een ondoordring
baar waas van literaire teksten
Hun mistroostig wereldje
roept medelijden, maar geen
zelfonderzoek op.
Ook dramatisch schort er nogal
wat aan de voorstelling. De
flarden tekst. Engels, Duits en
Frans door elkaar, zijn maar
zelden goed te verstaan. Vaak
wordt de aandacht verdeeld,
omdat op veschillende plaat
sen tegelijk wat aan de hand is.
Veel scènes doen denken aan
een half afgebreide trui: rafelig
en koud. Vooral wat betreft de.
schaarse, dansscènes is dat
jammer. De typische, oosterse
arm- en handbewegingen zijn
mooi en roepen de vraag op
waarom daar niet meer ge
bruik van is gemaakt. Per slot
zijn haar spelers als danser ge
schoold en dat gaat hen aan
merkelijk beter af dan het acte
ren of declameren.
'Persicaire' bevat hier en daar
veelbelovende momenten,
maar wekt als geheel een chao
tische indruk. Daar kon ook de
vondst van een na de pauze 180
graden gedraaid decor niets
aan veranderen.
Company Vivienne Newport
speelt vrijdag in het HOT-thea-
ter de stukken 'Trrigger' en
'Hinter der Scheune uberfrisst
sich em Ochse'.
ARIEJAN KORTEWEG
ZAANDAM (ANP) - De schrijfster
Annie Oosterbroek-Dutschun is
zondag na een ernstige ziekte op
65-jarige leeftijd overleden in
haar woonplaats Zaandam, zo is
gisteren bekend geworden. Me
vrouw Oosterbroek genoot grote
bekendheid door de meer dan
zestig streekromans, waarvan
een aantal in trilogievorm, die zij
sinds 1950 schreef. Veel van haar
boeken werden verschillende
malen herdrukt. Van haar boe
ken zijn naar schatting van haar
uitgevers in totaal acht miljoen
exemplaren verkocht.
Al op de lagere school schreef An
nie Oosterbroek-Dutschun ver
haaltjes. Haar eerste roman
'Het oever' verscheen in 1950.
Deze roman werd een van haar
bekendste werken, naast de An-
nemarie-trilogie, die in 1972 ver
scheen en die ook talloze malen
werd herdrukt. Van recenter da
tum zijn de moeder Fenna-trilo-
gie en de dubbelroman Toch
kwam de ware liefde' liefde
zonder compromis'. Andere be
kende titels zijn 'Tante Johanna'
(1962) 'Zij zoeken de vrede' (1970)
en 'Nu geen tranen meer' (1971).
Een van haar laaste romans was
'Voor altijd de jouwe' (1981).
DEN HAAG - 'Djazzex', de vorig
jaar opgerichte professionele
jazzdansgroep. geeft zondag in
het Congresgebouw in de Den
Haag de eerste voorstelling van
haar tweede produktie. De ver
maarde Amerikaanse danser en
choreograaf Alvin McDuffie ver
leent hieraan medewerking als
gastdanser.
Hij maakte ook 'Switching gears'
voor de groep, dat zondag in pre
mière gaat. Andere nieuwe
werken zijn 'After the night is go
ne" van Glenn v.d. Hoff en een op
een gospel gebaseerde dans van
Noes Fiolet Het programma be
vat verder de oudere choreogra
fieën Two' en 'Spiders'.
