WIEL
WE NU
BESTELLING
contactlenzen,
das pas fijn.
van der
door
Fred Klaver
i
De vestiging van een casino in Amsterdam kan alleen
gerealiseerd worden wanneer de overheid voldoende
garanties geeft voor de veiligheid van het speelhuis
en zijn bezoekers. We hebben op dit punt echter het
volste vertrouwen in burgemeester Van Thijn. Dat
zegt drs. J. Kroes, directeur van de Nationale Stich
ting Casinospelen.
DINSDAG 22 NOVEMBER 1983
Gisteren moeten er over de hele we
reld duizenden ballonnen zijn op
gestegen, want het was twee eeu
wen geleden dat in het Parijse Bois
de Boulogne om zes minuten over
twee 's middags op 21 november
1783 (u ziet het, op de kop af twee
honderd jaar geleden!) de hete
luchtballon van de gebroeders
Montgolfier opsteeg. Let wel, dit
was niet de eerste ballonvlucht, en
zelfs niet de eerste ballonvlucht met
levende wezens, maar de eerste „be
mande" ballonvlucht, met aan
boord van het mandje de 26-jarige
Francois Pilatre de Rozier en mar
kies d'Arlandes. De Journal de Pa
ris schreef de volgende dag:
Al spoedig waren de luchtvaar-
ders uit het gezicht verdwenen,
maar de machine wier schitterende
vorm zich tegen de horizon afteken
de, klom tot zeker 900 meter. Ze stak
de Seine over en dreef naar een
punt, waar heel Parijs haar kon
Zes van die duizenden ballonnen
die gisteren het luchtruim moeten
heben gekozen, stegen gistermid
dag op van het vliegveld Hilver
sum. Een daarvan was de Gele
Gids-ballon van Rien Jurg uit Hen
gelo, die twee passagiers meevoer
de: Peter Rademakers van Publi-
Media, en Nico Scheepmaker van
Trijfel. Het was, ik zeg het er ogen
blikkelijk bij, een recordvlucht
voor Rien Jurg qua duur en lengte.
Ze duurde een minuut of drie, en de
afgelegde afstand was gelijk aan
de diagonaal van het vliegveld.
Met primitievere middelen deden
Francois Pilatre de Rozier en Mar
kies d'Arlandes er tweehonderd
jaar geleden langer over: 25 minu
ten, en zij overbrugden ook een gro
tere afstand: 8 kilometer. Maar die
korte vlucht lag niet aan ons. Er
was geen toestemming verleend
voor een langere vlucht, omdat de
nogal straffe wind („het wordt een
ruwe vaart", zei een insider tevo
ren bemoedigend) precies in de
richting van het militaire vliegveld
Soesterberg stond, en dat was een
verboden luchtruim voor de ballon-
Maar voor een eerste keer vond ik
het mooi zat. We stegen weliswaar
niet hoger dan zo'n veertig meter
(het leek minder), dat is niet hoog,
maar toen ik op dezelfde hoogte
vanaf de twbalfde verdieping van
onze flat in Mensinge in Buitenvel-
dert (nu alweer tien jaar geleden)
over de balkonrand keek, vond ik.
het wèl een knappe hoogte! Boven
dien is zo'n balkonbalustrade nog
enkele decimeters hoger dan de
rand van zo'n mand, die tot de
heup reikt. Zo'n mand is trouweits
kleiner dan je denkt. Ook al, omdat
de vier hoeken worden ingenomen
door gasflessen die de vlam moeten
voeden, waarmee de lucht in de
ballon op de gewenste hitte wordt
gehouden.
Met ons drieën konden we ons nau
welijks roeren, en Jan Haarhuis,
met wie de 80-jarige schrijver Al-
bert Helman (Lou Lichtveld) zijn
eerste ballonvaart meemaakte, ver
telde na afloop dat hij de bejaarde
maar taaie letterkundige aangera
den had vanwege de straffe wind
in het mandje onder te duiken,
waarna hij per ongeluk óp de
schrijver van ,Miju Aap Schreit",
die op de bodem van de mand was
gaan liggen, was gaan staan! Zo
krap is het nou in zo'n mandje!
Het viel ueberhaupt niet mee de
ballonnen, met de aanwezige wind,
rechtop te blazen (in tegenstelling
tot de zeilvaart is de ballonvaart
niet met de wind gediend). Ik ont
dekte tot mijn verbazing dat zo'n
lege huls van 2190 kubieke meter
eerst door middel van een grote
foehn met koude lucht wordt volge-
blazen, waarna die lucht, als de
ballon eenmaal behoorlijk bol op
zijn zij ligt, met een vuurspuwende
brander in hete lucht wordt veran
derd. Want die hete lucht, die niet
uit het gat onderin ontsnapt, doet
de ballon stijgen.
U weet dat, ik weet dat, maar de
uitvinders van de heteluchtballon,
de gebroeders Montgolfier, wisten
dat nog niet. In „Met de wind mee"
van Rolf Boost want alsof de duvel
ermee speelde, viel die ballonopla-
ting in Hilversum samen met de
presentatie van dit boek over „de
ups en downs van 200 jaar ballon
varen"), lees ik dat Joseph Montgol
fier op het idee voor zijn „montgol
fier" kwam, toen hij de rok van zijn
vrouw die voor de open haard te
drogen hing zag opbollen in de
rook van het vuur.
„Rook stijgt op!" bedacht Joseph,
én daarom verbrandde hij bij zijn
eerste proefneming vochtig stro en
wol, en dat gaf veel rook, en toen op
19 september 1783, in het bijzijn
van honderdduizenden toege
stroomde Parijzenaars, de eerste
met levende wezens bemande bal
lon de lucht in ging (een haan, een
schaap en een eend in een mandje
herinnert u zich Laika nog?), werd
zoveel mogelijk rook ontwikkeld
door het verbranden van oude
schoenen, bedorven vlees en vochtig
stro. Pas later ontdekt men dat niet
de rook, maar de hete lucht de bal
lon omhoog deed gaan!...
Enfin, we stegen wat moeizaam op,
maakten kort achtereen drie on
voorziene landingen (dat moet dat
„hoppen" zijn waar men in de
transcendentale meditatie over
spreekt), daarna stegen we tot veer
tig meter hoogte, om enige honder
den meters verder weer neer te ko
men. Zo'n mand raakt dan de
grond, kiept om, en wordt nog eni
ge tijd voortgetrokken. De inzitten
den kiepen dus ook om, ik lag bo
venop Rien Jurg, maar dat lijkt nu
sensueler dan het was. Ik heb met
een een afspraak gemaakt voor een
langere vlucht.
Bij de exploitant van de casino's
is het vertrouwen in Amster
dams eerste burger nog ver
sterkt door diens uitlatingen
dat hij niet opzij gaat voor
eventuele criminaliteit die de
komst van een casino met zich
mee zou kunnen brengen. Van
Thijn reageerde hiermee op
angstgevoelens van staatsse
cretaris Korte-van Hemel (jus
titie) die heeft gezegd dat Am
sterdam als vestigingsplaats
voor een casino te gevaarlijk
zou zijn.
Kroes ziet Amsterdam als plek
voor het vierde Nederlandse
casino helemaal zitten, maar
hij haast zich te zeggen dat niet
hij het voor het zeggen heeft.
Voor het eind van het jaar
brengt het adviescollege van
de regering, de Raad voor de
Casinospelen, verslag uit aan
de staatssecretarissen van eco
nomische zaken en justitie
over de meest geschikte vol
gende casinogemeente(n).
Zeer snel daarna valt de uitein
delijke beslissing. Dertig ge
meenten hebben zich aange
meld. Amsterdam dat de beste
papieren heeft, gevolgd door
Rotterdam, Arnhem, Breda,
Enschede en Groningen, zal
wanneer alles volgens plan
verloopt, eind 1985 of begin
1986 met een casino kunnen
gaan draaien.
Amsterdam is de vierde toeris
tenstad van Europa en dient
derhalve een legale gokgele-
genheid te hebben; het toeris
tisch aanbod wordt ermee uit
gebreid, zo redeneren B en W
van de hoofdstad van ons land.
"Het is toch te gek dat mensen
bij de legale Nederlandse casi
no's komen vragen hoe laat het
casino op het Amsterdamse
Damrak open gaat". Kroes
meldt deze anekdote om aan te
geven dat vooral veel buiten
landers de stellige indruk heb
ben dat ze in legale speelgele-
genheden verkeren terwijl ze
in werkelijkheid in illegale ten
ten spelen. Dit misverstand is
slecht voor het aanzien van het
officiële Nederlandse casino-
bedrijf, vindt Kroes. Daarom is
het volgens hem zo belangrijk
dat Amsterdam gaat volgen in
de rij Zandvoort, Valkenburg
en Scheveningen, de gemeen
ten die al een casino hebben.
Amsterdam zou direct het
grootste casino van ons land
moeten gaan worden.
De Nationale Stichting Casino
spelen die de speelhuizen ex
ploiteert, moet het in feite een
zorg zijn in welke plaats het
volgende casino komt. Eigen
belang speelt niet mee omdat
de spelopbrengsten toch alle
maal in de schatkist vloeien.
Het personeel ziet echter wel
degelijk financieel gewin bij de
komst van een nieuw casino in
Amsterdam. De onderne
mingsraad heeft er bij de direc
tie op aangedrongen zich sterk
te maken voor Amsterdam om
dat verwacht wordt dat de spe
lers juist in de wereldstad de
fooienpot beter zullen spekken
dan in een provinciestad.
De speeltechnische functionaris
sen (o.a. de croupiers) zijn voor
hun salaris van die fooienpot
(de zogenaamde tronc) afhan
kelijk. Kroes zegt dat het zijn
personeel niet lekker zit in het
casino te Zandvoort steeds te
moeten horen dat gasten de vo
rige avond zo gezellig hebben
gespeeld in een illegale tent. Al
snel wordt dan het begrip
broodnijd gebruikt. "Het is
toch logisch dat het personeel,
zeker in een tijd dat de tronc-
opbrengsten teruglopen, dan
tegen ons zegt: doe er iets aan".
Eind juni werden gemeenten via
de Staatscourant opgeroepen
zich voor eventuele casinoves
tiging aan te melden. Bij de
beoordeling of een plaats in
aanmerking komt, zal vooral
gekeken worden hoeveel men
sen in een bepaalde gemeente
en ook in de directe omgeving
wonen. Voorts speelt de omge-
ving van het zaken- en toeris
tenbezoek een rol. Dertig ge
meenten reageerden op de op
roep: Almere, Amsterdam,
Arnhem, Assen, Baarle Na
ssau, Boxmeer, Breda, Eindho
ven, Enschede, Groningen, 's -
Hertogenbosch, Hilversum,
Leeuwarden, Leiden, Mook en
Middelaar, Nieuwe Schans,
Nijmegen, Oisterwijk, Olden-
zaal, Renkum, Rheden, Rotter
dam, Scheemda, Sluis,
Utrecht, Vaals, Valkenswaard,
Vlagtwedde, Vlissingen, Was
senaar en Zwolle.
In de aanlooptijd naar het eerste
officiële speelhuis in ons land
werd het casino vooral gezien
als een noodzakelijke aanvul
len van de toeristische attrac
ties van een gemeente. Dat toe
ristische element speelde een
overheersende rol bij de aan
wijzing van het eerste casino te
Zandvoort (in 1976 geopend).
Uit onderzoek is echter geble
ken dat de toeristen de aanwe
zigheid van een casino nauwe
lijks laten meespelen bij de
keuze van hun vakantiebe
stemming. De bestaande casi
no's hebben het verblijfstoeris-
me in Zandvoort, Valkenburg
en Scheveningen niet aanwijs
baar opgekrikt.
Hoewel het toeristisch element
niet wordt losgelaten zal de
Raad voor de Casinospelen nu
toch meer waarde hechten aan
het aantal mensen dat binnen
een kring van circa dertig kilo
meter rond een vestigings
plaats woont. Amsterdam zit
dan al snel aan een potentieel
van ongeveer 2 miljoen men
sen. Leiden kan weliswaar een
markt aanbieden van 2,6 mil
joen inwoners, maar dat is dan
wel met inbegrip van alle Am
sterdammers. De agglomeratie
Arnhem telt circa 1,2 miljoen
mensen, Breda 1,1 miljoen,
Eindhoven 1,2 miljoen, En
schede 700.000 en Groningen
650.000. Omdat het adviesor
gaan van de regering ook reke
ning zal houden met geografi
sche spreiding van de casino's
over ons land, is de verwach
ting dat Groningen weliswaar
in een later stadium, op een
aanwijzing voor een casino kan
rekenen.
Het zal duidelijk zijn dat een ge
meente als het Groningse
Scheemda vooralsnog weinig
kans maakt, ook al schildert
burgemeester W.C. Waling de
aantrekkelijkheid van zijn ge
meente met de constatering
dat Scheemda op de belangrij
ke route Scheveningen-Am-
sterdam ligt.
De verwachting is dat de Raad
voor de Casinospelen in zijn
advies aan de regering zal
voorstellen Amsterdam als
vierde vestiging aan te wijzen,
terwijl voorts de namen van
nog een aantal gemeenten zal
worden genoemd die na Am
sterdam aan de beurt kunnen
komen. Door meerdere plaat
sen te noemen, krijgt de Casi
nostichting de zo gewenste
duidelijkheid om beleidslijnen
naar de toekomst uit te zetten.
de spelers bij een illegale tent
zonder meer wegtrekt", meent
Polders.
Met de sollicitatie voor een legaal
casino heeft de gemeente Am
sterdam zeker niet de bedoe
ling gehad om hiermee de
strijd aan te gaan tegen de ille
gale gokgelegenheden. Voorop
staat dat Amsterdam een le
gaal casino in zijn voorzienin
genpakket wil hebben.
Staatssecretaris Korte-van He
mel van justitie stelde onlangs
de kandidatuur van Amster
dam ter discussie. In een in
middels uitgelekte brief aan
haar collega van economische
zaken schreef ze dat Amster
dam als vestigingsplaats te ge
vaarlijk zou zijn voor een casi
no. Ze wees erop dat er in Ne
derland geen plaats is waar il
legale gokactiviteiten zo'n gro
te vlucht hebben genomen als
in Amsterdam zonder dat de
plaatselijke overheid daarte
gen optreedt. Voorts zou vol
gens Kort-van Hemel de on
derwereld in Amsterdam ille
gale casino's exploiteren.
Burgemeester Van Thijn rea
geerde furieus. Het openbaar
ministerie, de politie en B en W
hebben volgens hem geen en
kele aanwijzing dat illegale
goktenten in Amsterdam het
bolwerk zouden zijn van mis
daadsyndicaten. Amsterdam
verwacht ook niet de misdaad
met een legaal casino aan te
trekken. "Dat is toch ook in'
Zandvoort niet gebeurd",
wordt door de gemeente ge
zegd.
Het ziet er niet naar uit dat de
houding van Korte-van Hemel
de komst van een Amsterdams
casino zal verhinderen. De
staatssecretaris van justitie zou
trouwens binnenskamers al
hebben laten doorschemeren
het niet aan te sturen op een
politieke confrontatie met haar
collega Van Zeil. De Raad voor
de Casinospelen, waarin o.a.
topambtenaren van justitie zit
ten, zal voldoende positieve
punten voor een vestiging van
een casino in Amsterdam op
tafel leggen en staatssecretaris
Van Zeil van economische za
ken zal zich zeker direct bü het
eindoordeel van de Raad aan
sluiten. Ook vanuit het parle
ment is geen tegenwerking te
verwachten. Integendeel, een
grote meerderheid van de
Tweede Kamer kan zich vin
den in een aanwijzing van Am
sterdam als vierde casinop
laats.
Directeur Kroes van de casinos
tichting voorziet dat een Am
sterdams casino minstens zo
groot wordt als Casino-Scheve-
ningen, dat dagelijks gemid
deld 1800 bezoekers telt. In het
casino te Amsterdam zou
werkgelegenheid moeten ko
men voor 300 400 man. De
schatkist vangt nu jaarlijks
45 miljoen aan kansspelbe
lasting. Met Amsterdam erbij
zou dat bedrag tot zeker ƒ60
miljoen kunnen oplopen.
Een aantal personeelsleden van
de vestiging in Zandvoort zal
overgaan naar Amsterdam.
Het bezoek aan het casino te
Zandvoort zal door de komst
van het speelhuis in Amster
dam teruglopen, maar dat is
volgens de stichting geen pro
bleem omdat Zandvoort op dit
moment toch al overbezocht
wordt. Dit casino is opgezet
voor ongeveer 500 bezoekers
per dag maar het zijn er mo
menteel zo'n 800.
"Het Amsterdamse casino moet
een uitgaanscasino worden,
een plek waar je toevallig ook
even binnen wipt. De bestaan
de traditionele casino's in ons
land draaien vooral op een vast
publiek dat relatief lange tijd
in de speelzaal doorbrengt".
Kroes wil voor Amsterdam een
levendiger casino waar meer in
en uit wordt gelopen. Mis
schien dat voor kleinere, intie
mere zalen wordt gekozen.
Daarnaast hoopt de casinodi
rectie vooral in Amsterdam
vermaak binnen het casinoge
bouw te brengen. Een bekende
artiest zou als trekker voor het
casino moeten fungeren.
Voor het openen van een nieuw
casino heeft de stichting mini
maal twee jaar nodig.' Een vol
gende vestiging zou een jaar na
de opening van het vierde casi
no kunnen draaien. Kroes ziet
in ons land ruimte voor maxi
maal tien casino's, waarbij van
de traditionele huidige speel
huizen wordt uitgegaan. De
"mogelijkheid wordt niet uitge
sloten dat over een aantal jaren
voor meer casino's van kleine
omvang wordt gekozen.
ADVERTENTIE
maar dan wel van een
ANVC-contactlensspecialist
Nieuwe Rijn 62
Leiden - 071-124108
Behoefte
Dat er behoefte bestaat aan meer
legale speelgelegenheden is
voor de Raad voor de Casino
spelen zo duidelijk als wat. Se
cretaris van de Raad, Bernard
Polders, wijst erop dat de ille
gale gokhuizen blijkbaar zeer
floreren, de Golden Ten-clubs
als paddestoelen uit de grond
schieten en veel Nederlanders
nog steeds voor een gokje de
grens over gaan. "Allemaal za
ken die erop duiden, dat de
mensen graag willen gokken.
Het is echter een illussie te
denken dat een legaal casino
ADVERTENTIE'
KRUGT ZN
NETZO
STIPT AIS
NORMAAL
Ondanks alles zorgt Wehkamp dat de bezorging gewoon
doorgaat. Ook bestellen is geen probleem.
Meer telefonistes dan ooit (60!) zitten zeven dagen per week
YSSkM s avonds tien voor u klaar.
^Uitzijn onze telefoonnumifi^i:
05230-17123 of 038-973444. VweRlKCimp
